К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ гастрольсене малашне ҫӗнӗ автобуспа ҫӳреме тытӑнӗ. Пӗр ӗмӗрхи юбилейне уявланӑ культура учрежденине Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев автобус уҫҫине тыттарнӑ.

Аса илтерер, кӑҫалхи кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ театр юбилея 30-мӗшӗнче палӑртрӗ. Унта республика ертӳҫи те хутшӑннӑ. Вӑл театрӑн артисчӗсене саламланине эпир пӗлтернӗччӗ. Сумлӑ йышра Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Любовь Федорова та пулнӑччӗ. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысланӑччӗ.

Театр валли 3 миллиона яхӑн тенкӗ тӑракан автобус уйӑрнӑ. Транспорта республика хыснинчи укҫипе туяннӑ.

Шупашкартан Мускава ӗҫлеме кайнӑ каччӑпа арҫын пушарта ҫунса вилнӗ. Хытах пиҫсе кайнӑ тепӗр арҫын пульницари реанимаци уйрӑмӗнче выртать. Кун пирки паян «Чебоксары24» (чӑв. «Шупашкар24») портал пӗлтернӗ.

Хайхи инкек кӑрлач уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ҫӗрле «Некрасовка» метро станцине тунӑ ҫӗрте пулнӑ, унта вакун хыпса илнӗ. Ҫав вакунта метро тӑвакан строительсем выртса тӑнӑ. Пушарнӑйсем вут-ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн 25 ҫулти каччӑпа 35-ри арҫыннӑн виллисене тупнӑ.

«Про Город» (чӑв. «Хула пирки») пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем иккӗшӗ те — Шупашкар ҫыннисем, Мускава ӗҫлеме кайнӑ. Апла-и, капла-и — ку хыпара хальлӗхе никам та ҫирӗплетмен-ха.

Каласа хӑвармалла, реанимаци уйрӑмӗнче выртакан арҫын пурнӑҫӗшӗн тухтӑрсем кӗрешеҫҫӗ.

Паян официаллӑ майпа Раҫҫейӗн резерв фондне хупнӑ. Ӑна пӗтересси пирки финанс министерстви кӑрлачӑн 10-мӗшӗнчех систернӗччӗ, паян вара 10 ҫул каялла туса хунӑ фонда чӑннипех те хупнӑ. Ҫапла май малашне Раҫҫейӗн наци пурлӑхӗн фончӗ (выр. Фонд национального благосостояния) ҫеҫ юлӗ.

Ку икӗ фонда та 2008 ҫулта никӗсленӗччӗ. Резерв фондне хыснари тӑкаксене саплаштарас тӗллевпе тунӑччӗ, наци пурлӑхӗн фондне — халӑха пенсипе тивӗҫтерме. Апла-и, капла-и, 2017 ҫулта резерв фондӗнчи пӗтӗм укҫа-тенкӗне тӑкакласа пӗтернӗ. Раштавӑн 22-мӗшӗнче юлашки 54 млрд. тенкӗне расхутланӑ. Кун хыҫҫӑн унта пӗр пус та юлман. Сӑмах май, пӗлтӗрхи кӑрлачпа-чӳк уйӑхӗсенче ку фонда тӗкӗнмен пулнӑ.

Кӑрлачӑн 1-мӗшӗ тӗлне наци пурлӑхӗн фондӗнче пурӗ 3,75 трлн. тенкӗлӗх укҫа-тенкӗ шутланнӑ. Ӑна никӗсленӗ чухне тӗллевӗ халӑха пенсипе тивӗҫтересси пулнӑ пулин те унти укҫа-тенкӗпе тӗрлӗ инфраструктурӑна аталантарма та, хыснари тӑкаксене саплаштарма та усӑ кураҫҫӗ.

Шупашкар хулинче кӑрлачӑн 29-мӗш каҫхине пӗр хӗрарӑм урамра ҫывӑрма выртнӑ. Водопровод урамӗнчи нумай хваттерлӗ ҫурт патӗнче этем выртнине унти хуралҫӑ асӑрханӑ. Ҫывӑракана кансӗрлес мар тесе уйрӑлса утман вӑл. Йӗрке хуралҫисем патне шӑнкӑравланӑ. Унтан икӗ лейтенанта янӑ.

Пӗчӗк ача пек канлӗ ҫывӑракана вӑратайман енне пакунлисем хӗрарӑм вилмен-ши тесе те аптӑранӑ. Ҫапах та вӗсем ӑна вӑратнӑ-вӑратнах. Унтан васкавлӑ пулӑшу машини чӗнсе илсе пульницӑна лартса янӑ.

Юр ҫинче хуп турттаракан хӗрарӑм нумаях выртман пулинех, тухтӑрсем вӑл шӑнса хытах пӑсӑлманнине палӑртнӑ.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре тӑватӑ ҫын шӑнса вилнӗ. Ҫак цифрӑна РФ Следстви комитечӗн следстви управленийӗнче хыпарлаҫҫӗ.

Шупашкарти хысна предприятийӗсенчен пӗри пӗчӗк ача лартса ҫӳремелли креслоллӑ машина туянасшӑн. REGNUM информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрӑх, автомобиле вӑл 1,07 млн тенкӗпе илме шухӑшлать.

Сӑрӑ тӗслӗ «Веста-универсал» лифтбек хӑвачӗ 110 лаша вӑйӗпе танлашмалла, унта ача кресли вырнаҫтарма май килтӗр. Транспорт туяннине Шупашкар хула администрацийӗн хыснинчен саплаштарӗҫ.

Машина «Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртекен управлени» учреждени валли пулӗ.

Машина тенӗрен, РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче монохуласене васкавлӑ медпулӑшу машинисем парасси ҫинчен хушу алӑ пуснӑчччӗ. Унпа килӗшӳллӗн, Чӑваш Енри монохуласем валли виҫӗ вӗр ҫӗнӗ васкавлӑ медпулӑшу машини илсе килмелле тенӗччӗ вӑл хыпарта.

Паян Шупашкарти пичет ҫуртӗнче Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ Иван Моторин тата ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Александр Иванов пулнӑ.

Пысӑк шайри тӳре-шара «Хыпар»издательство ҫурчӗн юсаса ҫӗнетнӗ акт залӗпе паллашнӑ, «Чӑваш Ен» издательствӑпа полиграфи комплексӗнче пулнӑ. Аса илтерер, ИПКна ҫак уйӑхра ҫӗнӗ ҫын — Вадим Ефимов — ертсе пыма пуҫларӗ.

«Советская Чувашия» хаҫатра иртнӗ ҫавра сӗтел вӑхӑтӗнче журналистсем хӑйсене пӑшӑрхантаракан ыйтусене те хускатнӑ. Вӗсене, сӑмахран, «Пичет ҫурчӗ» чарӑну тӗлӗнче ҫул тепӗр енне каҫма май килменни кулянтарать. Федераци ҫулӗсем хӗррипе вырнаҫнӑ ялсен ячӗсене чӑвашла ҫырманни те калем ӑстисене тӗлӗнтерет.

Fishki.net сайтри сӑн ӳкерчӗк

Чӑваш Енӗн Арбитраж судне Чӑваш Енӗн энергетикӗсем Шупашкарти промышленность тракторӗсен савутне ҫутӑсӑр хӑварма тавӑҫпа тухнӑ. Суд «Чӑвашэнергосбыт компанийӗ» предприятийӗ суйланӑ ҫула ырламан.

Энергетиксем суд тӑрӑх ахальтен ҫӳремен-ха. Промышленность предприятийӗн ҫутӑ укҫи парӑмӗ 130,8 миллион тенке ҫитсе кайнӑ. Ӑна савут 2016 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа пухса тултарнӑ иккен.

Суд тавӑҫа тишкернӗ май мӗнпур материала пӑхса тухнӑ та ҫапларах пӗтӗмлетнӗ: савута ҫутӑсӑр хӑварсан предприятин парӑмпа татӑлма ниепле те май пулмӗ.

Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ ЧР Арбитраж судӗнче «Трактор савучӗсем» концерна кӗрекен тепӗр предприятие — Шупашкарти агрегат савутне — панкрута кӑларас ӗҫ пуҫланнине пӗлтернӗччӗ.

Калайкасси ялӗ патӗнчи инкек

Паян Чӑваш Енре рейс автобусӗ инкеке лекнӗ. «Мускав—Шупашкар» маршрутпа ҫӳрекенскер М-7 ҫул ҫинче, Муркаш районӗнчи Калайкасси ялӗ тӗлӗнче, умра пыракан ҫӑмӑл машина ҫине пырса кӗнӗ, унта вӑл ҫул хӗрринчи канава анса кайнӑ. Инкек ирхи 9 сехет те 30 минутсенче пулнӑ.

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, автобус умӗнчи ҫӑмӑл машина хӑвӑртлӑха кӗтмен ҫӗртен чакарнӑ. Ҫил-тӑманлӑ ҫанталӑкра умри ҫул япӑх курӑнать те, автобус машинӑпа ҫапӑннӑ. Кювета чӑмнӑ хыҫҫӑн автобус хӑяккӑн тӳнсе кайнӑ.

Малтанласа пӗлтернине ӗненсен, автобусрисем аманса тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтман. Рейс автобусӗн хуҫи инкек хыҫҫӑн вырӑна урӑх автобус янӑ, пассажирсем ун ҫине куҫса ларнӑ та Мускавалла ҫул тытнӑ.

Ольга Бузова

Ольга Бузова телеертӳҫӗ, актриса, дизайнер шупашкарсене кӳреннӗ. О. Бузовӑна «Дом-2» телешоуна хутшӑннипе ытларахӑшӗ пӗлет-тӗр. Инстаграмри унӑн страницине ҫырӑннисен шучӗ 12 миллионтан иртнӗ. Чӑваш Енре те ӑна юратакансем, ун пурнӑҫӗпе кӑсӑкланакансем пур. Нумаях пулмасть Шупашкарта Ольга Бузова ячӗпе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑх сиксе тухнӑ.

Ҫакна Ольга Бузова Инстаграмра ҫырнӑ: «Эсир мана кӗтнӗ, парнесемпе пынӑ, суту-илӳ центрӗн ертӳҫисем мана тата ман ушкӑна фан-тӗлпулу йӗркелеме палӑртнине пӗлтермен те. Вӗсем манӑн ҫынсене улталаса пуҫтарнӑ, эпӗ пӗлмен мероприяти пуҫланасса виҫӗ сехет ытла кӗттернӗ!»

Телеҫӑлтӑр хӑйӗн автографӗшӗн тата сӑнӳкерчӗкӗшӗн укҫа илнисене питӗ кӳреннӗ. Хӑй вӑл ун пек япалашӑн нихӑҫан та кӗмӗл ыйтмасть-мӗн.

Ултавҫӑсене явап тыттарма Ольга Бузова юристсене явӑҫтарассине систернӗ.

Шупашкарта пурӑнакан пӗр амӑшӗ пӗрремӗш класа ҫӳрекен хӑйӗн ывӑлӗ валли амӑш укҫипе компьютерпа телефон туяннӑ. Маларах пулсан ҫапла хӑтланнӑшӑн явап тыттарӗччӗҫ. Амӑш капиталӗпе усӑ курас йӗркене улӑштарнӑ хыҫҫӑн тупрана сусӑр ачасем валли те уйӑрма юрать.

Маларах эпир каланӑ ача шкул программине килте ӑша хывать. Ҫавӑнпа ӑна компьютер та, телефон та вӗренӳ валли кирлӗ.

Сӑмах май, ашшӗ-амӑшӗ кам пулни паллӑ мар ачасене пенсие тӑлӑхсеннипе пӗрешкел парассине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Ҫӗнӗ йӗрке кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ. Социаллӑ пенсин уйӑхри виҫи 10068 тенкӗ те 53 пуспа танлашӗ. Ӑна ача 18 ҫул тултариччен, куҫӑн уйрӑмра вӗренекен студент пулсан 23 ҫула ҫитичченех тӳлӗҫ. Ашшӗ-амӑшӗ кам пулни паллӑ маррисем пирӗн республикӑра хальхи вӑхӑтра — 12-ӗн.