Паян Чӑваш Енӗн тӗп хулинче ҫӗр улми куравӗ уҫӑлнӑ. Вӑл Николаев урамӗнчи пасарта ыран та ӗҫлӗ. Унта «иккӗмӗш ҫӑкӑрӑн» тӗрлӗ сорчӗпе паллашма, килӗшнине туянма пулать.

«Ҫӗр улми - 2019» курава уҫма тата ҫавна май иртекен мероприятисене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ. Курав пирки вӑл Инстаграмри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.

Курава ирттерме Раҫҫейӗн Ял хуҫалӑх министерстви тата Ҫӗр улми ӳстерекенсен пӗрлешӗвӗ пулӑшать.

Кӑҫалхи курава ҫӗршывӑн 21 регионӗнчи тата Беларуҫ Республикинчи 90-а яхӑн компани килсе ҫитнӗ. Вӗсем «иккӗмӗш ҫӑкӑра» туса илмелли ҫӗнӗ йышши технологисемпе, ҫӗр улмин сӑтӑрҫисемпе тата чир-чӗрӗпе кӗрешмелли мелсемпе паллаштараҫҫӗ.

Ҫынсем вара ҫӗр улмирен пӗҫернӗ тӗрлӗ апат-ҫимӗсе астивсе пӑхма пултарасҫӗ.

Шупашкарти Николаев урамӗнчи пасарта контрафактлӑ пекин купӑсти тупса палӑртнӑ.

Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр обласҫӗнчи управленийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарӑн Ленин районӗнчи суту-илӳ точкисене прокуратурӑпа пӗрле тӗрӗсленӗ. Шӑпах ҫавӑн чухне ӑҫтан кӳрсе килни паллӑ мар пахчаҫимӗҫе асӑрханӑ. Пурӗ — 84,9 килограмм.

Апат-ҫимӗҫ пирки пӗр хут та пулмантан ӑна туртса илме йышӑннӑ. Ҫавӑн пирки кирлӗ хутсем шӑрҫаланӑ хыҫҫӑн пекин купӑстине ҫав кунах, нарӑсӑн 26-мӗшӗнче, ҫӳп-ҫап турттармалли вырӑна тиесе кайнӑ. Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр обласҫӗнчи управленийӗн пресс-служби ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫапла вара контрафактлӑ пахчаҫимӗҫе — 85-е яхӑн килограмм пекин купӑстине — ҫийӗнчех тӗп тунӑ.

Ҫурҫӗр Осетинчи дальнобойщика, Чӑваш Ен урлӑ кайма тухнӑскере, Патшалӑх автоинспекцийӗн тата Инкеклӗ лару-тӑру министерствин ӗҫченӗсем тем пек тӑрӑшсан та халӗ те пулӑшаймаҫҫӗ. Водитель фурӑпа кювета чӑмнӑ.

Комсомольски районӗнчи полицейскисем халӗ ятарлӑ техника шыраҫҫӗ. Фурӑна туртса кӑларма хӑтланнине видео ӳкерсе ҪҪХПИн Инстаграмри страницине вырнаҫтарнӑ. Паянхи видеора трактор пысӑк транспорта туртать, анчах кӑлӑхах.

Водителе фурӑна пушатма сӗннӗ – капла транспорт ҫӑмӑлланать. Анчах Ҫурҫӗр Осети ҫынни хирӗҫленӗ.

Ӗнер Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Василий Николаев опера юрӑҫин пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Ӑна театр ӑсти сцена ҫине тухнӑранпа 25 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Василий Николаев театрта 1993 ҫултанпа ӗҫлет. Тенор. Унӑн професси шайне хакласа, вӑл нацин музыкӑпа театр ӳнер тӳпе хывнине шута илсе ӑна Пӗтӗм чӑвашсен Тамара Чумакова ячӗллӗ хӗрарӑмсен премийӗпе пӗлтӗр чысланӑ.

Етӗрне ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ юрӑҫа сума сунине палӑртса асӑннӑ тӑрӑхрисен ентешлӗхӗн ертӳҫи, Раҫҫейӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Николай Малов тата Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Андрей Софронов та ҫитнӗ. Вӗсем юрӑҫа сцена ҫине тухсах ӑшӑ сӑмахсем каласа хавхалантарнӑ. Парне те илсе пынӑ. Николай Малов депутат артистӑн мӑшӑрне — Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн директорне Елена Николаевӑна — упӑшкине хавхалантарса пырать тесе тав тунӑ.

ҪҪХПИ тунӑ сӑн

Паян, нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Етӗрне районӗнче авари пулнӑ: ГАЗель тата «Фольксваген» ҫапӑннӑ. Кун пирки Чӑваш Енри паташалӑх автоиспекцийӗ пӗлтерет.

Инкек М-7 автоҫулӑн 586-мӗш ҫухрӑмӗнче пулнӑ. Шел те, авари ҫухатусӑр пулман: икӗ ҫын вилнӗ, тепри аманнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «Фольксваген» транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та ГАЗельпе ҫапӑннӑ. Унти водитель тата пассажир ҫавӑнтах вилнӗ. ГАЗель водителӗ аманнӑ. Аварире пурнӑҫран уйрӑлнӑ ҫынсем ҫамрӑк – 20-30 ҫулсенчисем.

Ҫак кунсенче Канаш районӗнчи Маяк ялӗ ҫывӑхӗнче пулнӑ авари пирки те пӗлтернӗччӗ. Ун чухне Патӑрьелтен Шупашкара кайма тухнӑ микроавтобус ҫине КамАЗ кӗрсе кайнӑ.

Ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗ, Ҫӗнтерӳ кунӗ, ҫитиччен вӑхӑт нумай юлмарӗ. Ҫамрӑксем уява хатӗрленме тытӑннӑ ӗнтӗ: вӗсем флешмоб ирттересшӗн, пӗр сӑмах е сӑмах ҫаврӑнӑшӗ суйласа ӑна пӗрле пухӑнса тӑрса «ҫырасшӑн».

Анчах вӗсем хальлӗхе ветерансене мӗнле сӑмахпа саламламаллине пӗлмеҫҫӗ. Ҫамрӑксем ыттисенчен пулӑшу ыйтаҫҫӗ. «Уҫӑ хула» порталта сасӑлав пырать, унта хутшӑнса хӑвӑра килӗшнӗ сӑмахшӑн сасӑлӑр. «СПАСИБО!», «МЫ ПОМНИМ!», «ПОБЕДА!», «9 МАЯ» сӑмахсенчен пӗрне суйламалла.

Сӑмах май, пӗлтӗр ҫамрӑксем «Мы помним» тесе ҫырнӑ, флешмоб Республика лапамӗнче иртнӗ. Ун чухне кашни саспалли валли 50-70 ҫын кирлӗ пулнӑ. Сӑмаха ҫырнӑ чухне ҫамрӑксем фронт юррисене шӑрантарнӑ тата «Асаттене Ҫӗнтерӳшӗн тав!» (шел те, вырӑсла) тесе кӑшкӑрнӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Шупашкарта «Яндекс. Такси» тесе ҫырнӑ «Гранта» транспорт хирӗҫ килекен ҫулпа ытти машинӑран иртсе кайнӑ, унтан Фучик тата Хмельницкий урамӗсем хӗресленекен вырӑнта хӗрлӗ светофора пӑхмасӑрах малалла вӗҫтернӗ, кайран каллех хирӗҫ ҫул ҫине тухнӑ, Эгер бульварӗнче ҫуран каҫмалли вырӑнта каллех светофора кӗтмесӗрех вирхӗннӗ. Водителе хулара алхасма ирӗк паман — ӑна ҪҪХПИ ӗҫченӗсем часах чарнӑ.

Таксист мӗншӗн ҫав тери васканине ӑнлантарнӑ: арӑмӗн вилме пуҫланӑ ашшӗ патне васканӑ-мӗн, ӑна ҫӑласшӑн пулнӑ. Арҫын хӑйӗн айӑпне тунман. Инспекторсем ун тӗлӗшпе 4 штраф ҫырса панӑ. Пӗтӗмпе – 12 пин тенкӗлӗх. Халӗ 20 кунра штрафа тӳлесен ҫуррине катаҫҫӗ, эппин, штраф 6 пин тенкӗпе те танлашма пултарать.

Таксист, хӑй каланӑ тӑрӑх, шел те, вилме пуҫланӑ хуняшшӗ патне ӗлкӗреймен…

Нарӑс уйӑхӗн 19-22-мӗшӗсенче Карели Республикинчи Ту паркӗнче «Тайна глубины» (чӑв. Тарӑнлӑх вӑрттӑнлӑхӗ) пӑр скульптурисен ҫӗр айӗнчи фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Раҫҫей географи обществи пулӑшнипе йӗркеленӗ.

Тупӑшӑва 11 команда хутшӑннӑ. Вӗсем ҫӗр айӗнчи кӳлӗн штольнинче икӗ кун хушши Карелири халапсене халалланӑ пӑр кӳлеписене ӑсталанӑ.

И.Я.Яковлев ячӗлле ЧПУн доценчӗ Евгений Акимов тата кафедра заведующийӗ Александр Иванов «Между двух стихий» (чӑв. Икӗ вӑй хушшинче) ятлӑ композици хатӗрленӗ. Вӗсен ӗҫӗ ҫӗнтернӗ, маттурскерсене тӗп парнене – 100 пин тенкӗлӗх чека – панӑ.

Мансур Башкртов

Паян, нарӑсӑн 28-мӗшӗнче, «Чӑваштехинвентаризаци» хысна учрежденийӗн пуҫлӑхне Мансур Башкртова ӗҫрен кӑларнӑ. Ӗҫлӗ хута республикӑн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин алӑ пуснӑ. Йышӑнӑва Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталне вырнаҫтарнӑ. Мансур Зинетулловича ӗҫрен мӗншӗн кӑларнине асӑнман.

Хамӑр енчен ҫакна палӑртар. «Чӑваштехинвентаризаци» — республикӑн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствин аллинче. Унччен вӑл республикӑн патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗ шутланнӑ. Комсомольски районӗнчи Урмаел ялӗнче 1961 ҫулта ҫуралнӑ ҫак ҫын 2001 ҫултанпах ҫак предприятие ертсе пынӑ. Унӑн ӗҫ кӗнекинче «Промтрактор» предприятире тӑрӑшни те, Шупашкар хулин Ленин районӗнчи ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх управленийӗнче тимлени те пур.

Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» IV кинофестивальне хутшӑнас текенсем хайсен киноӗҫӗсене тӑратма пултараҫҫӗ. Чӑвашла фильмсене те, вырӑслисене те йышӑнаҫҫӗ. Вырӑслисен чӑвашла субтитр пулмалла, чӑвашлисен — вырӑсла. Кун пирки Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗ пӗлтерет.

Чӑваш киноӳнерне аталантарма пулӑшас тӗллевлӗ «Асам» кинофестивале чӳк уйӑхӗн 11-15-мӗшӗсенче ирттерӗҫ. Конкурса кӗске метрлӑ тата тулли метрлӑ фильмсене тӑратма юрать: илемлисене, документлисене, анимациллисене. Пултарулӑх ушкӑнӗсемпе пӗрлешӗвӗсене те, уйрӑм сутдисене те, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсемпе кино ӗҫне кӑмӑллакансене те пӗр пек хапӑл пулӗҫ.

Чи пултаруллӑ тесе йышӑннӑ режиссерсене, операторсене, сценари авторӗсене кӑна мар, артистсене те хавхалантарӗҫ.