Ҫӗршывӑн Федераци Пухӑвӗн председателӗн пӗрремӗш ҫумӗ Николай Фёдоров Раҫҫейӗн халӑхӗсен чӗлхине упрас тата тӗпчес тӗлӗшпе ӗҫлекен фончӗн попечительство канашне Николай Федоров ертсе пыма пуҫланӑ. Ҫапла, шӑпах ҫавӑ — Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ пулнӑ Николай Федоров. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗн сайтӗнче хыпарланӑ.

Николай Федоров попечительство канашне ертсе пырасси ҫинчен калакан хушӑва РФ Правительствин ертӳҫи Дмитрий Медведев алӑ пуснӑ.

Асӑннӑ фонда йӗркелеме РФ Президенчӗ Владимир Путин 2018 ҫулхи юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче каланӑ.

Фондӑн учредителӗсем — РФ Ҫутӗҫ министерстви тата Федерацин национальноҫсен ӗҫӗсен агентстви. Йыша тӗрлӗ министерствӑра, аслӑ шкулта тата ытти ҫӗрте ӗҫлекенсем кӗнӗ.

Вӑрнар поселокӗнчи спорт шкулӗн пӑр катокӗн пуҫлӑхӗн экс-заведующийӗ тӗлӗшпе икӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл билетсем сутнӑ укҫана кӗсйине чикнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Следовательсем акӑ мӗн тӗпчесе пӗлнӗ: 2018 ҫулта ҫак пуҫлӑх катокпа ярӑнмашкӑн туяннӑ билет укҫине икӗ хутчен кассӑна паман, хӑйӗн кӗсйине чикнӗ. Пӗтӗмпе уяреждени 200 пин тенкӗ ытла шутласа кӑларайман.

Халӗ икӗ пуҫиле ӗҫе пӗр производствӑна пӗрлештернӗ, ӑна малалла тӗпчеҫҫӗ.

Икӗ эрне каялла Шупашкарти 2-мӗш полици уйрӑмне 87 ҫулти арҫын пулӑшу ыйтма килнӗ. Хайхискер «ырӑ ҫын» аллине лексе шар курнӑ.

Ватӑскер каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, пульницӑра сипленнӗ чухне вӑл ӑна тата тӑванне пӑхма килӗшнӗ арҫынпа паллашнӑ. Ҫак «ырӑ ҫын» вӗсен хваттерне темиҫе хутчен килнӗ, ҫакӑнпа усӑ курса хайхискер ваттисен укҫа хунӑ вырӑнне куҫ хывнӑ.

«Ырӑ чунлӑ» арҫын килсе ҫӳренӗ хыҫҫӑн тивӗҫлӗ канури ҫынсем 45 пин тенкӗ ҫухалнине асӑрханӑ. Леш арҫын вара шӑнкӑравласан телефона тытман, хваттере килме пӑрахнӑ.

Ваттисен укҫине вӑрлама пултарнӑ ҫынна полицейскисем часах тупса палӑртнӑ. Вӑл – Красноармейски районӗнче пурӑнакан 41 ҫулти арҫын. Унччен вӑл судпа пӗрре мар айӑпланнӑ. Халӗ ӑна тытса чарнӑ.

Шупашкарти шкулсенче бомба хуни пирки паян кӑна хыпарларӑмӑр. Хулари суту-илӳ центрӗсене те пырса тивнӗ ку. Вӗсенче те бомба хуни пирки хыпар ҫитнӗ. Йӗрке хуралҫисем ҫынсене эвакуациленӗ, анчах нимӗнле бомба та тупман.

Кунашкал суя хыпарсем Раҫҫейӗпех сарӑлнӑ-мӗн. Хӑш-пӗр регионта шкулсене, ытти учреждение бомба хуни пирки хыпар ҫитнӗ. Чӑваш Ен те вӗсен йышӗнче.

Шупашкарта паян йӗрке хуралҫисем шкулсене кӑна мар тӗрӗсленӗ. «Палладиумра», «Пӗрремӗш лапамра», Ленинград урамӗнчи нумай функциллӗ центрта та бомба пирки суя пӗлтерӳ пулнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта 2-мӗш поликлиникӑна тӗрӗсленӗ. Ҫав вӑхӑтра ҫынсене урама кӑларнӑ, кинологсемпе йӗрке хуралҫисем ҫурта 2 сехете яхӑн тӗрӗсленӗ.

Кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче кунашкал «суя хыпарсем» Магнитогорскра пуҫланнӑ. Унтан Камчаткӑра, Хабаровскра, Иркутскра, Кемӗрте, Екатеринбургра, Ярославльте, Сыктывкарта, Рязаньте, Владимирта пулнӑ. Бомба пирки хыпар организацисен электронлӑ почтине килнӗ.

Кӑрлач уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗ 2019 ҫулхи хысна проектне пӑхса тухнӑ. Кӑҫал Чӑваш Енре сывлӑх сыхлавне пысӑк тимлӗх уйӑрӗҫ. Кӑҫал ку тытӑма 20 миллиард тенкӗ уйӑрӗҫ. Кунсӑр пуҫне хушма укҫа та килмелле: 2 миллион ытла тенкӗ. Укҫан ҫурри ытла ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗр туянмашкӑн кайӗ, вӗсене пульницӑсене, поликлиникӑсене, ФАПсене вырнаҫтарӗҫ.

Медицина учрежденийӗсене юсаса ҫӗнетмешкӗн 432 миллион ытла тенкӗ уйӑрӗҫ. Васкавлӑ медпулӑшу машинисене паркне тепӗр 24 «тимӗр урхамах» килмелле. Кун валли 113 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.

Хушма укҫапа Шупашкарти Гладков урамӗнче вырнаҫнӑ ача-пӑча инфекци пульницине те юсӗҫ, Ленин проспектӗнчи строительство поликлиникине тӑвас ҫӗре те нухрат ярӗҫ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан ватӑ хӗрарӑм федераци каналӗсенчен пӗринче экстрасенс пулӑшӑвӗ пирки пӗлтерӳ курнӑ. Хайхискер мӑнукӗсене питӗ качча парас килнӗ, ҫавӑнпа унпа ҫыхӑннӑ.

Анчах 85 ҫулти хӗрарӑм суя экстрасенспа ҫыхӑнса 143 пин тенкӗ ҫухатнӑ. Кун пирки ЧР ШӖМӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.

Экстрасенс хайхи хӗрарӑма пулӑшма шантарнӑ: вӑл кирек мӗнле ыйтӑва та татса параять иккен. Анчах малтан укҫа тӳлемелле, кайран – пулӑшу. Кинемей чӑнах та ӗненнӗ, ултавҫӑн счечӗ ҫине 143 пин тенкӗ куҫарнӑ.

Шӑнман пӑр ҫине ларса юлнине ӑнлансан ватӑскер полицие кайса йӑлтах каласа кӑтартнӑ. Халӗ кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

«Про Город» сайтран илнӗ сӑн

Паян 10 сехет те 40 минутра Шупашкарти темиҫе шкулта бомба хуни пирки шӑнкӑравласа пӗлтернӗ. Йӗрке хуралҫисем вӗренӳ учрежденийӗсене ҫитсе ачасене эвакуациленӗ, бомба пуррипе ҫуккине тӗрӗсленӗ. Ачасене шкултан кӑларса ҫывӑхри ача-пӑча пахчисене вырнаҫтарнӑ.

«Про Город» хаҫат сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, йӗрке хуралҫисем 1-мӗш гимназие, 1, 2, 38, 40, 55, 56, 61-мӗш шкулсене ҫавӑрса илнӗ. Вырӑна Инкеклӗ лару-тӑру министерствин ӗҫченӗсем те ҫитнӗ.

Сӑмах май, 2017 ҫулхи юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Шупашкарти шкулсенче бомба хуни пирки суя шӑнкӑрав пулнӑ.

Елчӗ районӗн прокуратурине малашне Сергей Фирсов ертсе пырӗ. Ӑна асӑннӑ район прокурорӗ пулма ӗнер, кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче, Раҫҫей Федерацийӗн генеральнӑй прокурорӗн приказӗпе ҫирӗплетнӗ.

Чӑваш енӗн прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, юстицин аслӑ канашҫи Сергей Фирсов 1978 ҫулта Шупашкарта ҫуралнӑ. 2000 ҫулта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх универистетӗнчи юридици факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн вӑл Чӑваш Енӗн прокуратурин тытӑмӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Малтан Сергей Фирсов Шупашкарти прокуратурӑра тӗпчевҫӗ пулнӑ, унта аслӑ тӗпчевҫе ҫитнӗ, кайран Муркаш районӗн прокурорӗн ҫумӗ, каярах прокурорӗ пулма шаннӑ. 2014 ҫултанпа Сергей Фирсов Ҫӗмӗрлери районсем хушшинче прокурор пулса ӗҫленӗ.

Чӑваш Енри паллӑ блогер Андрей Федоров тӑван республика ҫинчен ӳкерчӗксемлӗ кӗнеке кӑларма ӗмӗтленет. Анчах вӑл ахаль кӑларӑм пулмӗ, блогер кӗнеки. Хӑйӗн шухӑш-ӗмӗчӗпе Андрей Федоров Фейсбукра паллаштарнӑ.

Блогер хӑйӗн пулас кӗнеки валли хальлӗхе ҫапларах ят шухӑшласа кӑларнӑ: «Чувашия глазами блогера» (чӑв. Чӑваш Ен блогер куҫӗпе).

Блогер Чӑваш Енпе ҫыхӑ кӑсӑклӑ проектсем тӗнче тетелӗнче хальхи вӑхӑтра темиҫе пуррине палӑртнӑ. Ҫавсен шутне вӑл Максим Ивановӑн «Одноэтажная Чувашия» (чӑв. Пӗр хутлӑ Чӑваш Ен), Данил Салиховӑн «ЧувЭксп», Алексей Заболотновӑн «#ПушкинвЧувашии» проекчӗсене, Александр Удиковпа Павел Шароновӑн, Илья Степановӑн районсем тӑрӑх ҫӳресе ӳкернӗ фотоотчечӗсене асӑннӑ.

Ӗнер Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулма Алевтина Федоровӑна ҫирӗплетнӗ.

Алевтина Федорова — министерствӑра ҫӗнӗ ҫынах мар. 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче ӑна министр ҫумӗ пулма шаннӑ. Вӗренӳ отраслӗнчи опычӗ вара тата пуянрах. Истори, географи учителӗ пулма вӗреннӗскер Шупашкарти 47-мӗш вӑтам шкулта ӗҫленӗ. Каярах ӑна унта директорӑн ӑслӑлӑхпа методика енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ тата кӑштахран директор пулма шаннӑ. Алевтина Федорова Раҫҫейӗн вӗрентӗвӗн хисеплӗ ӗҫченӗ ята та тивӗҫнӗ.

Педагог специальноҫне алла илнипех ҫырлахман вӑл. И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУра юридици факультетӗнче ӑс пухнӑ, М.А. Шолохов ячӗллӗ аслӑ шкулта патшалӑха тата муниципалитета ертсе пыма хӑнӑхнӑ.