«Лиза Алерт» ҫӑлавпа шырав отрячӗ Канашра пурӑнакан 32 ҫулти хӗрарӑма шырать. Марина Кондратьева кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, вырсарникун, килтен тухса кайнӑ та халӗ те таврӑнман.

Марина Александровна 162 сантиметр ҫӳллӗш, туллирех кӗлеткелле. Ҫӳҫӗ ҫутӑрах, хулпуҫҫи таран. Килтен кайнӑ чухне вӑл ҫыхнӑ калпак, ҫутӑ хӑмӑр кӗске кӗрӗк, хура колготка, хура сӑран атӑ тӑхӑннӑ пулнӑ.

Тен, эсир Марина Кондратьевӑна курнӑ е вӑл ӑҫта пулнине пӗлетӗр? Пӗр тӑхтамасӑр 112 номерпе шӑкӑравласа пӗлтерӗр.

Кӑҫал Чӑваш Енре ниҫта та ӗҫлемен 7 ҫынна хӑйӗн усламне уҫма укҫа-тенкӗ уйӑрса парӗҫ. Кун пирки ЧР Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерстви пӗлтерет. Кӑҫал субсиди 96 пин тенкӗпе танлашать.

Ҫак программӑпа усӑ курас килет-и? Апла сирӗн официаллӑ майпа ниҫта та ӗҫлемелле мар. Унтан заявлени ҫырмалла та бизнес-плана комиссие пӑхса тухма памалла. Плана ырласан ӑна пурнӑҫлама укҫа уйӑрса парӗҫ. Усламҫӑн ҫак ӗҫпе сахалтан та виҫӗ ҫул ӗҫлемеле, кашни кварталта расхутсен отчетне памалла. Субсидие каялла тавӑрса памалла мар.

Тӗплӗнрех Шупашкарти ӗҫлев центрӗнче (Водопровод урамӗ, 16-мӗш А ҫурт, 201-мӗш пӳлӗм) пӗлме пулать. Хыпар вӗсен сайтӗнче те пур е 58-29-41 номерпе шӑнкӑравласа ыйтмалла.

Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче Чӑваш Енри арҫын кӑштах «савӑнас» тенӗ-ши – психотроплӑ эмел ӗҫнӗ. Анчах куншӑн суда лекесси пирки шутламан та пуль вӑл.

Следстви тата суд палӑртнӑ тӑрӑх, раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче 16 сехетре Куславкка районӗнчи Тӗрлемесре пурӑнакан арҫын хӑйӗн килӗнче тухтӑр ҫырса памасӑрах психотроплӑ эмел ӗҫнӗ. Ывӑлӗ ҫакнашкал эмел ӑша янине кура амӑшӗ кун пирки кирлӗ ҫӗре пӗлтернӗ. Ҫапла майпа ывӑлӗ суд сакки ҫине ларнӑ.

ЧР прокуратурин пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, 1-мӗш суд участокӗн миравай судйи арҫын тухтӑр ҫырса памасӑрах наркотик е психотроплӑ япала ӗҫнӗшӗн айӑплӑ тесе палӑртнӑ. Приговорпа килӗшӳллӗн, унӑн 4 пин тенкӗ штраф тӳлемелле.

Павел Александров тунӑ сӑн

Шупашкарти районсен хушшинчи ҫутҫанталӑка сыхлакан прокуратура «Чӑваш бройлерӗ» тӗлӗшпе суда тавӑҫпа тухнӑ, 2 255 989,51 тенкӗ шыраса илме ыйтнӑ.

Тавӑҫ Шупашкар районӗнчи Йӑршшу юханшывӗнче пулӑсем вилнипе ҫыхӑннӑ. Унта пулӑ нумай вилнӗ хыҫҫӑн тӗрӗслев органӗсем юханшыва пӑхса тухнӑ. Акӑ мӗн палӑрнӑ: Йӑршшура шыв таса мар пулнӑ, 13,8 ҫухрӑм тӑршшӗнче пулӑсем вилнӗ.

Чӑх-чӗп хапрӑкӗн производство корпусӗсен ҫывӑхне, вӑрман патне, чӑх каяшне тухса пӑрахнине тупса палӑртнӑ. Вӑл вара Йӑршшуна та лекнӗ. Ҫавна пула шыв тасамарланнӑ, пулӑсем вилнӗ.

Эксперт пӗтӗмлетӗвне ӗненес тӗк, юханшывра 8869 пулӑ вилнӗ, тӑкак 2 255 989,51 тенкӗпе танлашнӑ. Кунсӑр пуҫне хапрӑк таврашӗнчи ҫӗре тӗрӗсленӗ. Чӑх каяшне пула вӑл та сиенленнӗ-мӗн. Пӗтӗмпе – 7,7 гектар. Такак 184,8 миллион тенкӗпе танлашнӑ.

Суд «Чӑваш бройлерӗнчен» 2 255 989,51 тенкӗ шыраса илмелле тунӑ. Укҫа Шупашкар районӗн хыснине кайӗ. Ҫавӑн пекех хапрӑкӑн хӑйӗн шучӗпе вараланӑ ҫӗрсене техника рекультивацийӗ тумалла.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Патшалӑх Канашне Ҫырупа тухассине хыпарланӑччӗ. Михаил Васильевич хӑйӗн сӑмахӗнче юлашки ҫулта ҫынсем ытларах пурӑнма тытӑннине палӑртнӑ.

2012 ҫултанпа ҫыннӑн пурнӑҫ тӑршшӗ 3,2 ҫул ӳснӗ, пӗлтӗр вӑтам кӑтарту 73,5 ҫулпа танлашнӑ. Элтепер 2024 ҫул тӗлне Чӑваш Енре пурӑнакансен пурнӑҫ тӑршшӗн вӑтам кӑтартӑвне 78 ҫула ҫитерме тӗллев лартнӑ.

Юлашки ултӑ ҫулта нумай пурӑнакансен йышӗ 25 процента яхӑн ӳснӗ, 100 ҫултан иртнисен йышӗ вара 2 хута яхӑн нумайланнӑ. Халӗ республикӑра 100 ҫул тултарнӑ 100 ҫын пурӑнать.

Ман арӑм амӑшне телефонпа Фарида юррин сӑмахӗсене вуласа ҫыртарнине курсан — тӗлӗнтӗм. (Ялта ватӑсен интернет ҫук.). Хуняҫапа хуняма, Вениамин Ефимовичпа Римма Ивановна, — вӗреннӗ ҫынсем, интеллигентсем темелле. Пурнӑҫ курнӑ. Пули-пулми япалапа вӗсене астараймӑн. Шалтипе тулаш мӗнне вӗсем аван пӗлеҫҫӗ. Тиркевлӗ куҫпа пӑхаҫҫӗ вӗсем чӑваш культури ҫине. Фарида вӗсен кӑмӑлне кайни мана юрӑҫ вӑрттӑнӗ пирки шухӑшлаттарчӗ.

Юрланипе мар – юрӑра хӑйне епле тытнипе илӗртет, ман шутпа, Фарида. Вокал палитри ун пуян мар – вӑл халӑхла, чуна тивмелле, юрлать. Шалтине, чӗре ҫумӗнчине ҫитересшӗн итлекен патне. Вылямасть, «артист» мар – чӑнтан/чӑнласа/чӑннипе юрлать. Чунтан юрлать. Сассине те, юррине те хуҫкаламасть – хӑй те хуҫкаланмасть. Шалти мӑнаҫлӑх, аристократизм сисӗнет юрӑҫ хӑйне епле тытнинче (сассинче, кӗлетки-сӑн-питӗнче…). «Тутар хӗрарӑмӗ хӑйне тутарла тытать, мӗнех тӗлӗнмелли пур кунта», – тейӗҫ мана. Сцена ҫинчи чавашӑн (хӑть театрта, хӑть эстрада ҫинче, хӑть политика сцени ҫинче…) темле шапӑлккалӑх, арҫурилӗх, ирттерсе хуҫкаланни… пур.

Малалла...

Ҫак вырсарникун, кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Шупашкарти А.Г. Николаев ячӗллӗ ача-пӑча паркӗнче «Хӗллехи экокартиш. Пӑр талккишӗ» ятпа экологи акцийӗ ирттерме палӑртнӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Усӑ курма пӑрахнӑ япаласене пуҫтармашкӑн паркра ҫак кун ятарлӑ йышӑну пукчӗ уҫӗҫ. Хула ҫыннисем унта хут, пӑкӑ, пластик кӗленче пырса пама пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне кунта кивӗ кӗнекесем те йӑтса пыма е вӗсене урӑххисемпе улӑштарма пулать. Акци йӗркелӳҫисем пыракансене конкурссене, вӑйӑсене, викторинӑсене хутшӑнтарӗҫ, ӑпӑр-тапӑртан ал ӗҫӗсем тумашкӑн вӗрентме ӑсталӑх класӗсем ирттерӗҫ.

Палӑртса хӑвармалла, акци 11 сехетре паркри тӗп сцена умӗнче пуҫланӗ. Мероприяти хыҫҫӑн хут-хӑмӑр панисен хушшинче парне выляттарӗҫ.

Паян Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче Михаил Игнатьев Элтепер республика Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе, Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр савучӗн тӗп директорӗпе Елена Бадаевӑпа тӗл пулнӑ.

Шупашкарти пысӑк предприятисенчен пӗрин ертӳҫи савутӑн социаллӑ пурнӑҫӗпе экономика аталанӑвӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.

Елена Бадаева чӑваш парламентне депутата суйланма пуҫлани 20 ҫул ытла. Ҫав хушӑра ҫӑкӑр савучӗ ыр кӑмӑллӑх тӗллевӗпе 33 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. «Шкулсемпе, пульницӑсемпе ҫыхӑну тытатпӑр. Спорта аталантарма укҫа чылай хыватпӑр. Предприятин ветеранӗсене нумай пулӑшатпӑр», — каласа кӑтартнӑ депутат Элтепере.

Ҫӑкӑр пӗҫермелли отрасльте ҫур ӗмӗр ытла тӑрӑшакан Елена Бадаевӑна Михаил Васильевич ырласа мухтанӑ. Вӑл савут пуҫлӑхӗн профессионализмне, яваплӑхне палӑртнӑ. Туса кӑларакан продукци пахалӑхне ӳстерме ялан тӑрӑшнишӗн ырланӑ.

Елена Бадаева — Хисеп орденӗн кавалерӗ, ӑна «Тӑван ҫӗршыв умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» IV степеньлӗ орденпа, «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чысланӑ.

Тольятти хулинчи «Центр поддержки общественных инициатив» (чӑв. Халӑх пӗрлешӗвӗсене пулӑшакан центр) муниципалитетӑн хысна учрежденийӗ наци кухнин «Новогодний хоровод» (чӑв. Ҫӗнӗ ҫул вӑйӑ карти) конкурс ирттерет.

Ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, унта вӑл тарӑхри хастар чӑвашсем те хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсенчен пӗри, Наталия Панфиленко, акӑ, конкурса виҫӗ тӗрлӗ апат: хуплу, салма яшки, ҫӑмарта хӑпартни — тӑратнӑ.

Конкурса хутшӑнакансемшӗн сасӑлас тесен ҫак каҫӑпа https://vk.com/album-68654581_260074289. Ӗҫсен сӑн ӳкерчӗкӗсемпе пӗрлех вӑл е ку апата епле хатӗрлемеллине те вӗрентсе ҫырнӑ. Онлайн-сасӑлав кӑрлачӑн 28-мӗшӗччен пырӗ. Пӗр-пӗр апата суйласа уншӑн сасӑланӑ хыҫҫӑн теприншӗн сасӑлама май ҫук.

«Аттила» балета хатӗрленнӗ самант

Ҫитес уйӑхра Шупашкарта Чӑваш музыкин фестивалӗ иртӗ. Ӑна Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче йӗркелеме палӑртса хунӑ.

Фестиваль нарӑс уйӑхӗн 3-мӗшӗнче гала-концертпа уҫӑлӗ. Унта чӑваш композиторӗсен хайлавӗсемпе киленме май пулӗ. Нарӑсӑн 21-мӗшӗнче «Аттила» балет кӑтартӗҫ. Программӑра ҫавӑн пекех — Григорий Хирбюн «Нарспи», Федор Васильевӑн «Шыварманӗ» оперисем тата унӑн «Сарпике» балечӗ.

Андрей Михайлов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн ертӳҫисем паянхи пресс-конференцире наци кадрӗсем енӗпе йывӑррине палӑртнӑ. Анатолий Ильин режиссер чӑвашла пӗлекен солистсем сахал тесе каланӑ. Аслӑ ҫулти сӑнарсене калӑплама артистсем ҫителӗклӗ-мӗн, анчах ҫамрӑккисем валли специалистсем ҫук тенӗ вӑл.