Ҫак арҫынннӑн икӗ иномарка, Екатеринбургра хваттерте пай, АН-28 самолет пур. Чухӑнах мар, анчах вӑл Шупашкарта пурӑнакан 7 ҫулти ывӑлӗшӗн тата 5-ри хӗрӗшӗн алимент тӳлемен. Парӑм самаях пухӑннӑ: 2 миллион тенкӗ.

Арҫыннӑн уйӑхне 40 пин тенкӗ алимент тӳлемелле пулнӑ, анчах вӑл хӑнк та туман. Парӑм пысӑккине кура приставсем ӑна куҫакан тата куҫман пурлӑха регистрацилеме чарнӑ, ҫавӑн пекех унӑн пӗр иномаркине арестленӗ.

Кун хыҫҫӑн ҫеҫ ашшӗ вырӑнтан тапраннӑ. Кӗҫех ачасен амӑшӗ арҫын алимента йӑлтах тӳленине пӗлтернӗ. Ҫавӑн пекех ашшӗ исполнительнӑй сборшӑн 160 пин тенкӗ кӗсйинчен кӑларнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш спорт шкулӗн экс-директорне бассейнра 9 ҫулти ача путса вилнӗшӗн айӑплаҫҫӗ. Вӑл суд умне кӗҫех тӑрӗ. Кун пирки «Честное СМИ» портал пӗлтерет.

Асӑннӑ ҫӑлкуҫ хыпарланӑ тӑрӑх, пуҫиле ӗҫе тишкернӗ вӑхӑтра ирттернӗ тӗрӗслевсем шкул директорӗ пулнӑ ҫыннӑн ӗҫӗнче нумай ҫитменлӗх тупса палӑртнӑ. Пӗрремӗшӗнчен, тӳлевлӗ занятисем иртнӗ вӑхӑтра ӗҫлеме ишев инструкторне штата илмен, бассейна кирлӗ хӳтӗлев хатӗрӗсемпе туллин тивӗҫтермен. Иккӗмӗшӗнчен, тухтӑрсем енчен те тивӗҫлӗ сӑнав йӗркелемен.

Иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче хайхи бассейнра инкек пулнӑ: 9 ҫулти ача шыва анса кайнӑ. Ӑна бассейнра ишекенсем асӑрханӑ та туртса кӑларнӑ, анчах арҫын ачана ҫӑлса хӑварма май килмен: унӑн чӗри тапма чарӑннӑ.

Германири Висбаденра нумай пулмасть Клара Адягаши венгр тӗпчевҫин «Chuvash Historical Phonetics» (чӑв. Чӑваш историлле фонетики) кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Вӑл пурӗ 334 страницӑран тӑрать, унта 19 ӳкерчӗк тата 4 таблица кӗнӗ. Кӗнеке акӑлчанла тухнӑ. Лавккасенче ӑна 78 европа (~6000 тенкӗ) сутаҫҫӗ.

Чӑваш фонетикинчи историлле аталанӑвне тӗпчесе пӗлес тӗлӗшпе Клара Адягаши тӗрлӗ чӗлхесенче упранса юлнӑ чӑваш сӑмахӗсемпе усӑ курнӑ. Венгрире пурӑнакан тӗпчевҫӗ хӑйӗн ӗҫне огур сӑмахӗсене, венгр чӗлхине пӑлхар чӗлхинчен кӗнӗ сӑмахсене тата авалхи пермь, вырӑс, ҫармӑс чӗлхисенчи сӑмахсене тӗпе хурса хатӗрленӗ. Ҫавӑн пекех арап, ҫӗнӗ перс, протопермь, авалхипе вӑтам вырӑс, китай, вӑтам монгол, авалхи ҫармӑс чӗлхисем чӑваш чӗлхипе мӗнле хутшӑнура пулнине кӑтартнӑ.

Клара Адягаши — Венгрире пурӑнакан чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи. Вӑл Андраш Рона-Таш академикӑн вӗренекенӗ шутланать. Кандидат тата доктор диссертацине вӑл чӑваш чӗлхине тӗпчесе хӳтӗленӗ. Венгрири Дебрецен университетӗнче профессор пулса ӗҫлет.

«Хавал» чӑваш пуҫару ушкӑнӗ, Чӑваш республикин вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерстви, «Хыпар» издательство ҫурчӗ 2019 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чӑваш наци вулавӑшӗнче регионсен шайӗнче Чӑваш ҫамрӑкӗсен форумне ирттереҫҫӗ. Канашлӑва вӗсем пӗтӗм тӗнчери Тӑван чӗлхе кунне халалланӑ.

Форума хутшӑнакансем чӑваш хутлӑхӗнче палӑрнӑ ҫамрӑк экспертсемпе, бизнесменсемпе, культура ҫыннисемпе тӗл пулса халӑх эткерлӗхне упраса аталантарассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явма палӑртнӑ.

Канашлӑва хутшӑнма 9–11-мӗш классенче вӗренекенсене тата чӑвашлӑхпа кӑсӑкланакан 18–35 ҫулхи ҫамрӑксене йыхравлаҫҫӗ.

Вӑл 10 сехетре пуҫланӗ. Регистраци — 9:00 сехетре.

Форума хутшӑнас текенсен хӑйсен заявкине йӗркелӳ комитетне 2019 ҫулхи нарӑсӑн 10-мӗшӗччен uyav@mail.ru электрон адреспа ярса памалла. Ыйтса пӗлмелли телефон: 8-905-347-64-27 (Степанов Александр Марсовичӑн кӗсье телефонӗ).

«Ҫул тата апатлану тӑкакӗсене форума хутшӑнма яракан учрежденисемпе организацисем саплаштараҫҫӗ. Хӑйсем тӗллӗн хутшӑнма килекенсем ҫул укҫипе апат хакне хӑйсем тӳлеҫҫӗ», — пӗлтереҫҫӗ канашлӑва йӗркелекенсем.

Сар.ru сӑнӗ

Белгород облаҫӗнчи Кивӗ Оскол хулинче йывӑр атлетика енӗпе иртекен Раҫҫей первенствинче Елчӗк районӗнче ҫуралса ӳснӗ, халӗ Шупашкарти Олимп хатӗрленӗвӗн училищинче вӗренекен Полина Андреева темиҫе медаль ҫӗнсе илнӗ, ҫӗршыври пилӗк рекорда ҫӗнетнӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн спорт министерстви хыпарлать.

13-17 ҫулсенчи ҫамрӑксен хушшинче иртекен ӑмӑртусене ҫӗршыври 220 хӗрпе каччӑ хутшӑнать, вӗсенчен улттӑшӗ — Чӑваш Енрен: Полина Андреева, Ксения Александрова, Александра Степанова, Артур Никонов, Андрей Портнов тата Максим Матвеев. Геннадий Иванов тренерӑн вӗренекенӗ Полина Андреева тӗрлӗ меслетпе вӑй виҫсе икӗ ылтӑн тата пӗр кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ. Унсӑр пуҫне чӑваш спортсменки 17 ҫулти хӗрсен йышӗнче — виҫӗ, 20 ҫултисен хушшинче ӑмӑртса икӗ рекорда ҫӗнетнӗ.

Чӑваш Енре кӑҫал «Цифровая трансформация сельского хозяйства» (чӑв. Ял хуҫалӑхне цифра енчен трансформацилесси) проекта пурнӑҫа кӗртессипе ҫине тӑрӗ.

«Раҫҫейӗн космос тытӑмӗсем» холдингӑн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен Правительствипе холдинг пирӗн тӑрӑхра универсаллӑ цифра экономикине йӗркелессипе ӗҫлеме пуҫланӑ. Ятарлӑ килӗшӗве енсем иртнӗ ҫул вӗҫӗнче алӑ пуснӑ. Ӗҫсене 2019-2021 ҫулсенче пурнӑламалла.

Агроэкспорта, агронаукӑна аталантарас, ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстерес тата ялсене аталантарас ыйтӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ республикӑн Патшалӑх Канашне кӑҫал янӑ Ҫырура та асӑнса хӑварнӑччӗ. Республика ертӳҫи Михаил Игнатьев агропромышленность комплексне туллин цифрӑламалли ыйтусене татса памаллине палӑртнӑччӗ.

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Чӑвашкасси — тӗне кӗмен чӑвашсен ялӗ. Кунта пурин те ячӗсем тӗп чӑвашла: Илепер, Ахмантей, Сарпинес, Пинеслу, Илемпи...

Эпир килхуҫи старикпе калаҫса ларатпӑр. Килхуҫи карчӑкӗ кӗлетрен туприне кӑларса хӗвел ҫине ҫакать.

— Э-э-эй, хальхи арча вӑл ячӗ кӑна ӗнтӗ! — ятлаҫать карчӑк. — Каллех кӗве тапӑннӑ! — Тахҫан хӗр чухне ҫӗленӗ кӗпине силле-силле калаҫать, — Чӑн-чан арчара пӗр кӗве те пулмасть те ҫав...

Чӑтаймарӑм, мучипе калаҫма чарӑнсах ун патне пытӑм та чӑн-чан арчара мӗншӗн кӗве пулманнине ыйтрӑм.

— Ара, хальхи арчана кам мӗнле йывӑҫа курать, ҫавӑнтан тӑвать те. Ӗлӗк арча тума ятарлӑ йывӑҫ шыранӑ. Ҫав йывӑҫ шӑршине кӗве чӑтаймасть.

— Мӗнле йывӑҫ вара вӑл?

— Арчине мар, ҫав йывӑҫне арча тесе каланӑ тет ӗлӗк.

— Мӗнлерех йывӑҫ пулнӑ-ши вара вӑл?

— Ара, урттӑш пекскер тетчӗҫ. Анчах урттӑш вӑл пӗчӗккӗ, леш йывӑҫӗ вара юман пекех сарӑлса ӳсет тет.

Малалла...

Германире «Чӑваш чӗлхи» фильм ӳкереҫҫӗ. Ҫакӑн пирки Фейсбукра Виктор Чугаров режиссер хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр.

Эпир Виктор Чугаровпа ҫыхӑнса фильм тӗллевӗпе кӑсӑклантӑмӑр. Акӑ епле хуравларӗ вӑл пире: «Фильм ӳкересси — маншӑн ӗҫ мар. Вӑл — манӑн чун киленӗҫӗ. Ӑна ӳкернӗ май эпӗ чунтан киленетӗп, пултарулӑха аталантаратӑп».

Виктор Чугаров фильмӗнчи сӑнарсем — чӑвашла пӗлекен ҫынсем. Нимӗҫсем-и вӗсем е урӑх наци ҫыннисем-и — пӗрех.

Кайран ҫав фильма пӑхни пӗр ачан чунӗнче те пулин чӑваш чӗлхи вӗренес кӑмӑл ҫуратасса тем пекех шанать Виктор Чугаров.

Ҫитес уйӑхра Виктор Парижра пурӑнакан, чӑвашла калаҫакан ҫынсене шырама пуҫласшӑн. Вӗсене те вӑл фильмра сӑнарласшӑн. Пуш уйӑхӗнче Шупашкарта ӳкерме ӗмӗтленет.

Кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче Берлинта чӑвашсен тӗлпулӑвӗ иртӗ.

Голландинче ҫул ҫӳревпе пулнӑ ҫынсем Шупашкара заправкӑна кӗрсе тухнӑ.

Электрокарпа ҫул ҫӳрекенскерсен зарядки ларас патнех ҫитнӗ. Шупашкарта вӗсем «Чӑвашэнерго» предприятин заправки патӗнче чарӑннӑ. Шупашкарти Гладков урамӗнчи 13-мӗш ҫурт адреспа вырнаҫнӑ ҫутӑ зарядкин станцийӗ пирӗн республикӑра пӗртен пӗрре ҫеҫ-мӗн.

Шупашкарти электрозаправка станцийӗ тест мелӗпе ӗҫлет, ҫавна май машина аккумуляторне вӑл тулевсӗр зарядкӑласа парать. Запраквкӑпа усӑ курас тесен чип-карточка кирлӗ. Ӑна «Чӑвашэнергӑн» филиалӗнче тӳлевсӗр параҫҫӗ. Электромобиле регистрацилени пирки хут ҫеҫ ыйтаҫҫӗ.

Голландирен Германипе Финлянди витӗр килекенскерсем Хусанти, Елабугӑри, Ижевскри тата Пермьри ҫавӑн пек станцисене те ҫула май пахалассине пӗлтернӗ.

Канаш хулинче тимӗр тирпейлекен производство хута яма палӑртнӑ. Вӑл асӑннӑ хулара аталантаракан«Канаш» социаллӑ пурнӑҫпа экономика территорийӗнче вырнаҫмалла.

Чӑваш Енӗн Экономика, промышленность атта суту-илӳ министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ территорие резиденчӗ тесе хальхинче «КанПромТех» тулли мар яваплӑ обществӑна йышӑнӑ. Ӑна ҫавна май ятарлӑ реестра кӗртнӗ.

«КанпромТех» предприяти тимӗр-тӑмӑр тирпейлеме палӑртать. Ҫулталӑкра вӑл производство калӑпӑшне 6000 тоннӑна ҫитерме ӗмӗтленет.

Производствӑна хута ярсан предприяти 40 ҫынлӑх ӗҫ вырӑнӗ туса парӗ.

Чӑваш Енӗн Экономика, промышленность атта суту-илӳ министерстви «КанпромТех» тулли мар яваплӑ общество производствӑна 90 миллион тенкӗ ытла хывма палӑртнине пӗлтерет.