Кӑрлачӑн 15-мӗшӗнче Шупашкар мэрӗ Евгений Кадышев Шупашкарти депутатсен хула пухӑвӗн Президиумӗн ларӑвне ирттернӗ. Унта Словаки Республикипе килӗштерсе ӗҫлес ыйтӑва пӑхса тухнӑ. Халӗ Тренчин хулипе ҫыхӑнусем йӗркелес ыйтӑва татса парас тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ.

Палӑртмалла: Тренчин – туристсен центрӗ, ӑна канакансем килӗштереҫҫӗ. Вӑл Словакин хӗвелтухӑҫ енче вырнаҫнӑ, Чехипе чикӗленет. Ҫак хулапа ҫыхӑну тытни мӗн парӗ? Депутатсем ҫак ыйтӑва тӗплӗн пӑхса тухнӑ йыҫҫӑн йышӑну тӑвӗҫ.

Каламалла: паянхи кун тӗлне Чӑваш Енпе Словаки Республикинчи Тренчин хулипе килӗштесре ӗҫлени пирки килӗшӳ ҫук.

«Про Город» сайтран илнӗ сӑн

Шупашкарта Алькешре килсӗр йытӑсем йышланма пуҫланӑ. Ҫынсем урама пӗччен тухма хӑракан пулнӑ. Йытӑсем ҫырмара пурӑнаҫҫӗ, ирхине контейнерсенче апат шырама килеҫҫӗ. Хӑш чухне вара анчӑксем кунӗпех урам тӑрӑх чупаҫҫӗ.

Пӗлтӗр авӑн уйӑхӗнче хаҫасӑр пӗр йытӑ 9 ҫура ҫурланӑ. Халӗ вӗсем Пионер урамӗнчи 11-мӗш ҫурт умӗнче пурӑнаҫҫӗ, вӗсене ҫынсем тӑрантаркалаҫҫӗ. Ӳссен, ахӑртнех, вӗсем те халӗ ҫынсене хӑратакан кӗрт йыттисен кӗтӗвне лекӗҫ.

Микрорайонта пурӑнакансем ыйтӑва хӑйсем тӗллӗн татса пама тӑрӑшаҫҫӗ. Тӑхӑр ҫураран тӑваттӑшӗ валли хуҫа тупнӑ. Анчах ҫитес вӑхӑтра тепӗр икӗ йытӑ ҫурламалла. Ун чух тата йывӑртарах пулӗ. Ара, ҫурасем ӳссен ҫынсемшӗн хӑрушлӑх пулса тӑраҫҫӗ.

«Лиза Алерт» шырава ҫӑлав отрядне нимеҫӗсем кирлӗ. Ҫавна май кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче 16 сехетре Шупашкарти Маяковский ячӗллӗ вулавӑшра тӗлпулу иртет. Йӗркелӳҫӗсем отряд мӗнле пуҫланса кайнине, унӑн ӗҫӗ-хӗлӗ пирки, шыравсем мӗнле иртни ҫинчен каласа кӑтартӗҫ.

Нимеҫӗсем питӗ кирлӗ. Кашни ҫулах ачасем, ваттисем, ахаль ҫынсем ҫухалаҫҫӗ. Вӗсене тупмашкӑн ҫӑмӑл мар, ыттисем те айккинче юлмасан ӗҫ кал-кал кайӗ.

Нимеҫӗ пулмашкӑн ятарласа вӗренмелле мар. Чи кирли – пулӑшас туртӑм пулни. «Лиза Алерт» шыравпа ҫӑлав отрядне кӗрес килсен «Контактра» халӑх тетелӗнче вӗсен ушкӑнӗнче хӑвӑрӑн ят-шыва тата телефон номерне ҫырмалла.

Каласа хӑвармалла: «Лиза Алерт» ҫӑлавпа шырав отрячӗ 2010 ҫулта йӗркеленнӗ.

Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушу алӑ пуснӑ. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, малашне министрсем отпуск ҫумне тепӗр 12 канмалли кун (тӳлевлӗ) илеймӗҫ.

2012 ҫулта Элтепер тӳре-шаран нормӑламан ӗҫ кунӗ пулнине палӑртнӑ. Ку министрсене, патшалӑх службин ертӳҫисене, администрацири хӑш-пӗр управлени пулӑшуҫисемпе пуҫлӑхӗсене пырса тивнӗ. Нормӑламан куншӑн вӗсем тӳлевлӗ 12 канмалли кун илме пултарнӑ.

Халӗ вара 2012 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче йышӑннӑ хушӑва пӑрахӑҫланӑ. Ҫапла майпа министрсемпе хӑш-пӗр тӳре-шара канмалли хушма 12 кунсӑр тӑрса юлнӑ. Эппин, вӗсем халӗ киле 17 сехетре киле кайма пултараҫҫӗ.

Челепи облаҫӗнче фристайл енӗпе иртнӗ ӑмӑртура пирӗн ентеш Дмитрий Мулендеев маттурлӑхӗпе палӑрнӑ. Вӑл слоуп-стайл дисциплинӑра ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.

Дмитрий – Олимп резервӗсен 2-мӗш спорт шкулӗн воспитанникӗ. Ыран, кӑрлач уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, вӑл каллех ӑмӑртӑва тухӗ. Хальхинче пирӗн ентеш биг-эйр дисцирлинӑра тупӑшӗ.

Дмитрий Мулендеев Интаграмри страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӑмӑртура унӑн тренерӗ Никита Васильев ҫук. Вӑл Лана Прусаковӑпа пӗрле АПШна тупӑшӑва кайнӑ.

Чӑваш Енре иртнӗ ҫул диспансеризаци вӑхӑтӗнче 433 ҫыннӑн усал шыҫӑ чирӗ аталаннине ҫирӗплетнӗ. Вӗсенчен 70 проценчӗн чирӗ пуҫламӑш тапхӑрта пулнӑ. Ҫавна май рака вӑй илме пуҫланӑ самантра тупса палӑртасси 55,7 процент таран ӳснӗ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Республикӑри онколог тухтӑрсен чи пысӑк ҫитӗнӗвӗ — пӗлтӗр ракран вилнисен йышне чакарма май килни. 2018 ҫулта тупса палӑртнӑ ҫулах пурнӑҫран уйрӑлнисен шучӗ 22,1 процент пулнӑ, унтан малтанхи ҫулта — 24,8 процент.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, иртнӗ ҫул республикӑри 208 пин ытла ҫын диспансеризаци тухнӑ. 45 пин ытла хӗрарӑм маммографи тӗрӗслевне пынӑ, 81 пин ҫын хулӑн пыршӑ ракӗ аталаннипе аталанманнине палӑртма юн панӑ.

Раштав каҫӗнче Улатӑр районӗнчи чукун ҫул каҫҫи патӗнче арҫын виллине тупнӑ. Халӗ ҫав арҫынна таптаса хӑварма пултарнӑ водителе шыраса тупнӑ, тытса чарнӑ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» хыпарлать.

Чиркӳ праҫникӗн кунӗнче Алтышево поселокӗнчи чукун ҫул каҫҫи тӗлӗнче 42 ҫулти ентешӗн виллине асӑрханӑ, ҫывӑхрах ҫӑмӑл автомобиль пайӗсем выртнӑ. Полици ӗҫченӗсем арҫынна машина таптаса хӑварма пултарнине палӑртнӑ, ҫавӑнпах таврари ялсене ҫитсе ҫаврӑннӑ. Нимӗнле информацисӗрех йӗрке хуралҫисем авари кам айӑпӗпе пулма пултарнине ӑнкарнӑ. Атрать ялӗнче ҫул-йӗр пӑтӑрмахӗ пулнӑ вырӑнта юлнӑ пайсемсӗр Renault Logan машинӑна курнӑ. Унӑн 27 ҫулти хуҫи Раштавра ҫула тухнине, анчах никама та ҫапса хӑварманнине каланӑ. Каярахпа аса илнӗ-мӗн: чукун ҫул урлӑ каҫма тӑрсан темӗскере пырса тӑрӑннӑ. Ун чухне вӑл машинӑран тухса та пӑхнӑ имӗш, анчах нимӗн те курман.

Палӑртмалла, ку тӗслӗхпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, тӗпчев пырать.

Михаил Вансяцкий Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн информаципе аналитика управленийӗн ертӳҫи пулса тӑнӑ. Кун пирки «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарлать.

Михаил Вансяцкие ку должноҫе паян, кӑрлач уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, ҫирӗплетнӗ, официаллӑ порталта ятне-шывне вырнаҫтарнӑ та ӗнтӗ. Ҫак таранччен Михаил Вансяцкий Чӑваш Респбликин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ представительствинче вӑй хунӑ. Вӑл Мускавра вырнаҫнӑ пулсан та Михаил Вансяцкий Шупашкартах ӗҫленӗ.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, Михаил Вансяцкий 2012 ҫултан пуҫласа 2015 ҫулччен Чӑваш Республикин Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн пресс-секретарӗ пулнӑ, шӑпах ҫав ҫулсенче влаҫпа массӑллӑ информаци хатӗрӗсен хушшинче ҫивӗчлӗх кӑткӑсланнӑ.

Кӑрлачӑн 23-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн Патшалӑх Канашне черетлӗ Ҫырупа тухӗ. Унта регионӑн приоритечӗсене палӑртӗҫ.

Ҫырӑва вуличчен халӑхран сӗнӳ-канаш йышӑнассине пӗлтернӗччӗ. Халӗ Чӑваш Енӗн Элтеперӗн пресс-служби Ҫырӑва хатӗрленӗ чух ҫав сӗнӳ-канаша та шута илнине ӗнентерет.

Республика ертӳҫи калаҫнине итлеме депутатсене ҫеҫ мар, тӗрлӗ тӳре-шарана тата халӑх пӗрлешӗвӗсен хастарӗсене, журналистсене Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне 12 сехете пухӗҫ. МИХсенче ӗҫлекенсен аккредитаци тухмалла. Вӗсем ҫапла ыйтса ҫырнине ag-press@cap.ru электрон пуштӑпа кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче 17 сехетчен йышӑнӗҫ.

Элтепер калаҫнине итлес текенсем валли Чӑваш Енӗн Наци телекуравӗпе тата Наци радиовӗпе тӳрӗ трансляци пулӗ.

Акӑлчансен «Свинка Пеппа» (чӑв. Пеппа сысна ҫури) мультфильмне чӑвашла куҫарнӑ. «Idel.Реалии» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра Эрсубай Янгаров пӗлтернӗ тӑрӑх, хастарсем хальлӗхе ҫичӗ серине чӑвашлатнӑ.

Мультфильма «YouTube» видеохостингра тата халӑх ушкӑнӗсенчи «Медиа-контент на чувашском языке» (чӑв. Чӑвашла медиа-контент) лапамра пӑхма пулать.

Мультфильма чӑвашла куҫарас ӗҫе Киевра ҫуралнӑ, вырӑс тата белорус юнӗллӗ Артём Федоринчик лингвист йӗркелесе пынӑ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Шупашкарти Вӗренӳ институтӗнче ӗҫлет. Акӑлчан мультфильмне чӑвашла куҫарма Александр Блинов лингвист-полиглотӑн «Хавал» чӑваш халӑх пӗрлешӗвӗ тавра пухӑннӑ хастарсем (тата тӗрӗсрех каласан, Блиновӑн «Ӑнӑҫу чӗлхи» чӗлхе шкулӗнче ӗҫлекенсем) самай пулӑшнӑ. Вӗсем текста та куҫарнӑ, сӑнарсене те чӑвашла калаҫтарнӑ.