 Йыхрав баннерӗ Чӑваш тӗнчинче пулса иртекен хӑш-пӗр пулӑма чӑвашлӑха ҫутатакан МИХсем темшӗн асӑрхамасӑр иртсе каяҫҫӗ. Хаҫат-журналсемшӗн вӗсем те ытлашши пӗчӗк шайра пек курӑнаҫҫӗ, те хӑйсен ӗҫне-хӗлне чуна парса ӗҫлеменнинчен ҫапла пулса тухать. Шупашкарӑн аслӑ урамӗсенчен пӗринче — Ленин проспектӗнче — виҫӗ уйӑх ӗнтӗ чӑвашла баннер ҫакӑнса тӑрать: «Блин комов» кафе хӑйӗн ҫӗнӗ менюпе паллашма сӗнет. Чӑваш апат-ҫимӗҫӗпе хӑналакан кафесем хулара ҫук мар-тӑр — шӳрпепе сире «Ҫӑлкуҫра» кӑна мар, ытти хупахсенче те апатлантарма хатӗр. Анчах кӑсӑклӑ баннерпа йыхравлакансен хушшинче «Блин комов» чӑн та уйрӑлса тӑрать. Кафе ӗҫченӗсем каласа панӑ тӑрӑх «Чӑваш тутлӑхӗ» вӗсен менюре Химандритов Алексей Николаевич килсен ҫуралнӑ. Вӑл пуҫарнипе кунта халӑх апат-ҫимӗҫӗнчен 4 апат хатӗрлеме тытӑннӑ: «Какай шӳрпи» (пӗрле пӗчӗк хуплу илсе килсе параҫҫӗ), «Хӗрлӗ хуран кукли» (ӑшӗ ҫӗрулмирен-тӑпӑрчӑран, чустине хӗрлӗ кӑшманпа хатӗрленӗ), «Ӳсӗр сысна» (ҫӗрулми нимӗрӗпе параҫҫӗ, сысна урине сӑрапа техӗмленӗ тет), «Кишӗр кукли». |
 Судра. Н. Плотников сӑнӳкерчӗкӗ Муркашра паян Илле Ивановпа «Сӗтев» хаҫата айӑплакан черетлӗ суд иртрӗ. Ларӑва килнисен умӗнче ыйтусем ҫине Романова Тамара тата ФСБ ӗҫченӗ хуравларӗҫ. Патшалӑх канашӗн депутачӗ пулнӑ Тамара Романовӑна суда айӑплакан ен чӗнсе илнӗ имӗш. Хӑйӗн сӑмахӗнче вара Тамара Ивановна Илле Иванова майлӑ тухса калаҫнӑ — статья ун шухӑшӗпе хавшакрах пулса тухнӑ, авторӗн ӑна ҫивӗчрех ҫырмалла пулнӑ иккен. Статьяра имӗш чӗлхене хӗсӗрлени пирки кӑна мар, халӑха хӗснине те (кунта вӑл Г.С. Лебедев ячӗллӗ интернат лицее хупнине асӑнчӗ), айӑплӑ ҫынсен хушамачӗсене те каламалла пулнӑ иккен. Юлашки тапхӑрта чӑн та чӑвашлӑха ура хуни нумайланчӗ — аслӑ шкулсенче чӑваш кафедрисене ыттисемпе пӗрлештереҫҫӗ, чӑвашла хаҫатсене пӗр ҫыхха пухаҫҫӗ, тата ыт.те. Наци телекуравӗн ертӳҫине суйлама пултарайманни те халӑха пулӑшмасть ӗнтӗ. Ларӑвӑн иккӗмӗш пайӗнче ФСБ ӗҫченне ыйтусем пачӗҫ. Вӑл ӑнлантарнӑ тӑрӑх вӗсен служби следстви ирттерсе статьяна Илле Иванов ҫырнине палӑртнӑ. Ҫакна телефон калаҫӑвне итленӗ май пӗлме пултарнӑ имӗш. |
 Нумай та пулмасть республика спортсменӗсем Хусанти Универсиадӑран таврӑнчӗҫ. Халӗ вара пирӗн ентешсем умӗнче тата тепӗр пӗлтерӗшлӗ тапхӑр. Паян, утӑн 22-мӗшӗнче, Мускавра «Лужники» спорт стадионӗнче ҫӑмӑл атлетикӑпа Раҫҫей чемпионачӗ уҫӑлнӑ. Ӑмӑрту пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх Мускаври тӗнче чемпионатне хутшӑнма Раҫҫейӗн пӗрлешӳллӗ ушкӑнне йӗркелеме палӑртнӑ. Тӑватӑ кун хушши ҫӑмӑл атлетика спортсменӗсем хушшинче 38 медаль комплектне выляттарӗҫ. Республика чысне Раҫҫей чемпионатӗнче пирӗн 10 ентеш хӳтӗлет. 5 000 метр дистанциллӗ чупӑва Елена Наговицына, Екатерина Ишова, Екатерина Матюнина тата Галина Иванова чупса тухӗҫ. Евгений Милин 110 метр дистанцире чӑрмавсем урлӑ каҫса чупмалли ӑмӑртӑва хутшӑнать. Ҫак спорт тӗсӗпех 400 метр дистанцие Николай Нртин, 100 метр дистанцийӗ Екатерина Блескина тата Екатерина Павлик хутшӑнаҫҫӗ. Марина Максимова сӑнӑ ывӑтас ӑмӑртура тата Евгения Смирнова йӗтре тӗртмелли ӑмӑртура медальсемшӗн тупӑшӗҫ. Унсӑр пуҫне Раҫҫей чемпионачӗн ӑмӑртӑвӗсен йӗркине республикӑри 16 судья тытса пырӗҫ. Тӗнче чемпионатне хутшӑнма Раҫҫейӗн пӗрлешӳллӗ ушкӑнне паяна пирӗн 5 спортсмен кӗнӗ: Вера Соколова (хӑвӑрт утассипе, 20 ҫухрӑм), Алевтина Биктимирова, Альбина Майорова, Татьяна Арясова (марафон) тата Кристина Савицкая (ҫичӗ енлӗ тупӑшу). Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Сиссе те юлаймарӑмӑр — ҫуллахи кунсен юлашки уйӑхне те ҫитсе килтемӗр. Шӑпӑрлансем кану кунӗсемпе хаваспах киленеҫҫӗ-ха. Шкулсенче вара ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ валли хӗмленсе хатӗрленеҫҫӗ. Элӗк районӗн пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан 13 учрежденийӗнче ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче 165 пӗрремӗш класс ачи вӗренме тытӑнать. 2013–2014 вӗренӳ ҫулӗнче районти шкулсен партӑ хушшине пурӗ 1 973 вӗренекен ларать, ҫав шутра 1–4 класс ачисем — 682. Утӑн 18-мӗш тӗлнелле районӑн вӗренӳ учрежденийӗсенче нумай ӗҫ тунӑ. Иртнӗ вӗренӳ ҫулӗнчи пекех пӗрремӗш классем ҫӗнӗ стандартпа вӗренме тытӑнаҫҫӗ. Шкулсенчи вулавӑшсем те ҫӗнӗ шкул кӗникесемпе пуянланнӑ. Пӗтӗмӗшле пӗлӗве модернезацилес тӗллевпе йышӑннӑ ятарлӑ программӑпа килешӳллӗн Элӗк районӗн шкулӗсем шкул кӗнекисене 878 пин тенкӗллӗх туянма палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне Мӑн Ямашри, Тавӑтри, Утаркассинчи тата Тенинчи вӑтам шкулсенче вӗренӳ ҫулӗ валли сӗтӗл-пукан туяннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Юлашки ҫулсенче ял кунне уявлас йӑла кашни районта ҫирӗпленсе пырать. Шӑматкун, утӑн 19-мӗшӗнче Анаткас Уҫырма ял тӑрӑхӗнчи «Культура тата вулавӑшри ӗҫӗ-хӗлӗн аталану центрӗн» директорӗ Ю.Н. Николаева пуҫарӑвӗпе Канаш районӗнчи Кӗлтеҫулӗ ялӗнче те «пӗчӗк ялӑн» уявӗ иртнӗ. Унта выльӑх-чӗрлӗхе каҫхи апат панӑ хыҫҫӑн ялти ватти-вӗтти та пуҫтарӑннӑ. Ял халӑхӗ умӗнче чи малтан сӑмаха Анаткас Уҫырма ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ илнӗ. Вӑл уява пуҫтарӑннӑ халӑха саламланӑ, ял тӑрӑхӗн ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен каласа панӑ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх ялӑн чи ватӑ ҫыннине Раиса Гавриловна Григорьевӑна, ҫемьеленнӗ мӑшӑра — Павел Осиповича тата Зинаида Гавриловнӑна Козловсене, нумай ачаллӑ кил-йыша — Георгия Павловичпа Валентина Николаевна Козловсене тата ҫак эрнере ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ ҫынсене асӑнмаллӑх парне панӑ. Кӗлтеҫулӗ ялӑн ҫыннисене чи малтан «Хаваслӑ картиш» ача-пӑча ансамбле хӑйӗн юрӑ-ташшипе савӑнтарнӑ. Хыҫҫӑн хӑйсен концерт программипе Александр тата Любовь Макаровсем сцена ҫине тухнӑ. Ял ҫыннисем пахча ҫимӗҫӗ, улма-ҫимӗҫӗ тата килти сӑрана илсе тухса пӗр-пӗрне хӑналанӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 «Шӑрпӑкпа выличчен, сӳнтеркӗчпе туслӑ пул» ҫак каларӑша ача-пӑчасем хушшинче сарса пукане-сӳнтеркӗч Мари Элте хӑйӗн ҫулҫӳревне вӗҫлет те Шупашкара ҫул тытать. Ҫулӑма кӑпӑк пӗрӗхтерсе сӳнтермелли хатӗр-пуканен ҫулҫӳрев тӗллевӗ сывлӑха ҫирӗплетекен ача-пӑча уйлӑхӗсем тата ача пахчи тӑрӑх ҫӳресе шӑпӑрлансене вӑйӑ урлӑ пушара хирӗҫ мӗнле майпа кӗрешмеллине вӗрентесси. Кузьма Пожаркин ятпа ҫӳрекен пуканене Мари Элте ачасем хаваспах йышӑннӑ, уссине те туйма пултарнӑ. Ҫавӑнпа та сӳнтеркӗч-пукане Шупашкарти ача-пӑчана кӑсӑклантарма пултарни пирки никам та иккеленмест. Ҫакӑн йышши сӑнара Киров облаҫӗнчи Раҫҫейӗн МЧС ӗҫченӗсем пуҫарса янӑ. Кӑсӑклӑ пукане ҫуллахи кунсем хушшинче Атӑлҫин пысӑк хулисене кӗрсе тухмалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Мария Яшкардина Раҫҫейӗн ИӖМ службинче арҫынсем кӑна мар, хӗрарӑмсем те вӑй хураҫҫӗ. Вӗсем Некрасов поэминче пекех «Чупакан ута та чараҫҫӗ, ҫунакан пӳрте те кӗреҫҫӗ». Пурнӑҫӑн хӑрушсӑрлӑхне упраса тӑнӑсӑр пуҫне инкекрен хӑтаракансен хӗрсен пайӗ тӗрлӗ конкурсенче те хутшӑнать. Ҫитес кунсенче Чулхулара атӑлҫи-регионаллӑ ИӖМ хушшинче пикесен конкурсӗ иртет. Унта 14 маттурка ҫӗнтерӳ ятне тивӗҫессишӗн ӑмӑртать. Республика чысне вара Шупашкарти Раҫҫейӗн ИӖМ сыхлав ӗҫӗ-хӗлӗн испекторӗ Мария Яшкардина хӳтӗлет. ИӖМре Мария ӗҫлеме анчахрах тытӑннӑ, халӗ вӑл иккӗмӗш аслӑ пӗлӳ илме хатӗрленет. Шкулта вӗренне вӑхӑтрах хӗр асӑннӑ йышши конкурсенче малти вырӑнсене тухнӑ, ҫавӑнпа та Чулхулара иртекен конкурс хӗршӗн ҫӗнӗлӗх пулмасть. Регламентпа килешӳллӗн Пикесен конкурсӗ темиҫе этапран тӑрать. Пӗрремӗш этап паяна вӗҫленнӗ. Унта пирӗн ентеш «Кӗскен паллаштарни» ятпа жюрисене видеороликпа паллаштарнӑ, ӗҫ тата балл тумтирӗпе дефиле кӑтартнӑ. Хыҫҫӑн румба ташшине ташласа панӑ. Жюри пӗрремӗш этап ҫӗнтерӳҫисене палӑртнӑ вӑхӑтра, конкурса хутшӑнакансем малалли этапсене хатӗрленеҫҫӗ. Пике конкурсне хутшӑнма хитре пулни ҫителӗксӗр, унсӑр пуҫне саккуна пӗлмелле, пӗрремӗш медпулӑшӑва пӗлни те пӑсмасть. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Каршевсем «Ҫынсем тӗл пулаҫҫӗ, ҫынсем пӗр-пӗрне саваҫҫӗ, мӑшӑрланаҫҫӗ...» Ҫапларах мар-ши шӑрантараччӗ хӑй юррине «Хаваслӑ ача-пӑча» ансамблӗ. Ҫак юрӑ сӑмахӗсене тӗпе хурса пулмалла ҫамрӑксем час-часах мӑшӑрланма тытӑнчӗҫ. Анчах пӗрлешни вӑл пӗр ӗҫ, пӗрле ҫемьеленсе пурӑнни вара тепӗр. Уйӑхне 10 мӑшӑр пӗрлешет пулан ҫав шутпах уйрӑлать. Ку лару-тӑру мӗнпе ҫыхӑнни, кӑсӑклӑ ыйту. Тен, кунта «Васкакан — вакка сикет» тени вырӑнлӑрах пулать. Ҫемье ӑшшине, юратӑва 50 ҫул хушши мӗнлерех упрамаллине Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Каршев ҫемьи лайӑхах пӗлсе тӑрать. Утӑн 19-мӗшӗнче вӗсем ылтӑн туй уявне паллӑ туйнӑ. Леонид Михайловича тата Людмила Константиновнӑ традицилле ҫӗрӗсемпе ылмашнӑ, пӗрлешнине ҫирӗплетекен ятарлӑ хута илнӗ тата Ҫӗнӗ Шупашкарти мӑшӑрлану кӗрменӗн хаклӑ хӑнасен кӗнекинче аллӑ пуснӑ. Юбиляр ҫемьи икӗ ачана ӳстернӗ: ывӑл — Юрий тата хӗр — Маргарита. Халӗ вӗсем 5 мӑнукпа тата 5 мӑнук ачипе савӑнса пурӑнаҫҫӗ. «Пӗр-пӗрне юратмалла», — теҫҫӗ Каршевсем. Юбилярсен ӗҫе-хӗлӗ пӗр хутччен мар чысланӑ хисӗп хучӗпе, иккӗшӗ те «Ӗҫ ветеранӗ» ятне тивӗҫнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 «Вӗренни пӑсмасть» ҫак каларӑша тӗпе хурса республикӑри инкекрен хӑтаракансем ҫуллахи кунсем пуҫланнӑранпа сывлӑха ҫирӗплетекен ача-пӑча уйлӑхсенче профилактика кунӗсене ирттереҫҫӗ. ИӖМ ӗҫченӗсем кашни ӑстрӑмра вӗренӳ ӗҫӗсене йӗркелеҫҫӗ. Шӑматкун вара, утӑн 19-мӗшӗнче, вӗсем «Бригантина» уйлӑхра Хӑрушсӑрлӑх кунне хутшӑннӑ. Ку тӗлпулӑва сыхлав ӗҫӗн управленийӗн инспекторӗсем Александр Андриянов тата Ольга Реброва йӗркеленнӗ. Ведомствӑ ӗҫченӗсем ача-пӑчасене пушара асӑрхасан тата шыва кӗрсессӗн мӗнле тыткаламалли ҫинчен каласа панӑ. ИӖМ ӗҫченӗсем шӑпӑрлансемпе тӗрлӗрен конкурссемпе викторинӑсем ирттернӗ, ачасем тупмалли юмахсем ҫине тупсӑмсем шыранӑ. Унсӑр пуҫне инкекрен хӑтаракансем хӑйсен вӗрентӗвне сӑмахпа кӑна мар куҫӑмлӑ та ҫирӗплетнӗ. Ҫулӑмпа кӗрешекенсен тумне арҫын ачасемпе пӗр тан хӗрачасем те тӑхӑнса пӑхма кӑмӑлланӑ. Хыҫҫӑн ИӖМ ӗҫченӗсем шӑпӑрлансене савӑнмалӑх шыв тумламӗсенчен фейерверк тунӑ. Тӗлпулу вӗҫнелле ҫулӑмпа кӗрешекенсем уйлӑхра вӗренӳллӗ эвакуаци ирттернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Хусанти ҫуллахи Универсиадӑра Раҫҫейӗн пӗрлешӳллӗ ушкӑнӗнче пирӗн 8 ентеш та Раҫҫей чысне хӳтӗлеме старта тухнӑ. Тӑхӑр кун хушши вӗсем ӑмӑртӑва тухса пӗрре мар ҫӗнтерӳ картлашки ҫине хӑпарнӑ. Физкультура, спорт тата туризм министерствӑн вӗренӳ-спорт пайӗн пуҫлӑхӗ Ольга Букина палӑртнӑ тӑрӑх Ҫуллахи Универсиадӑн пӗтӗмӗшле историре ку хутӗнче чӑваш спортсменӗсем чи лайӑх кӑтартусем тунӑ. Чӑваш Енӗн министӑрсен кабинет йышӑнӑвӗпе Универсиадӑра республика чысне тивӗҫлӗ хӳтӗленнишӗн ӑмӑрту ҫӗнтерӳҫӗсене ятарлӑ укҫа-тенкӗ сертификачӗпе тивӗҫтертерме палӑртнӑ. Асӑннӑ сертификата Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев иртнӗ кунсенче Универсиада ҫӗнтерӳҫисене алла панӑ. Кун ҫинчен эпир хыпарланӑччӗ. Анчах миҫе тенкӗпе тивӗҫтересси ҫинчен ун чухне палӑртманччӗ. Министрсен кабинечӗн йышӑнӑвӗ тӑрӑх 1-мӗш вырӑна тухакансене — 75 000 тенкӗ, 2-мӗш — 60 000 тенкӗ, 3-мӗш вырӑна тухакансене вара — 50 000 тенкӗлле сертификатпа чыслама ҫирӗплетнӗ. Аса илтеретпӗр, Хусанти Ҫуллахи Универсиадӑра пирӗн ентешсем ҫапларах кӑтартусем тунӑ: 1 вырӑн — Дмитрий Тарабин (сӑнӑ ывӑтас ӑмӑртура); Ирина Юманова тата Вера Соколова (20 ҫухрӑм дистанцире хӑвӑрт утассипе — ушкӑнӑн пӗтӗмӗшле кӑтартӑвӗ тӑрӑх); 2 вырӑн — Ирина Юманова (20 ҫухрӑм дистанцире хӑварт утассипе — харпӑр кӑтартура; Алина Прокопьева — (10 000 метр дистанциллӗ чупу), 2 вырӑн — (ҫурма марофонта харпӑр кӑтартура) тата 2 вырӑн (ҫурма марофон ӑмӑртупа ушкӑнӑн пӗтӗмӗшлӗ кӑтартӑвӗ тӑрӑх); 3 вырӑн — Антонина Савельева (сӗтел теннисӗ ӑмӑртура хӗрсем хушшинче ушкӑн турнире тата 3 вырӑн сӗтел теннисӗ, микс); 5 вырӑн — Наталья Пучкова (10 000 метр дистанциллӗ чупу), Кристина Савицкая (ҫичӗ енлӗ тупӑшу). Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+20.3 °C