Энӗшпуҫ шкулӗн ҫурчӗ

2012 ҫул пуҫланнӑранпа патшалӑхпа муниципалитет пурлӑхне приватизациленӗ ӗҫре Чӑваш прокуратури 120 ытла йӑнӑш тупнӑ.

Тӗслӗхрен, Энӗшпуҫ шкулӗн 8 пӳлӗмне (361 м²) сутнине прокуратура палӑртнӑ. Приватизацилеме Вӑрмар район пухӑвӗн депутачӗсем те, администрацийӗ те хирӗҫ пулман. Ҫӗнӗ хуҫа вара пӳлӗмсене ҫӗрулми ампарӗ вырӑнне усӑ курнӑ.

Прокуратура сута-илӳ килӗшӗвне пӑрахӑҫлама ыйтнӑ хыҫҫӑн суд вӗсемпе килӗшнӗ. Прокуратура ӗҫченӗсем ӑнлантарса панӑ тӑрӑх патшалӑхпа муниципалитет ҫурчӗсене халӑха усӑ кӳме тунӑ, ҫавӑнпа та саккун вӗсене приватизацилеме чарать.

Ҫапла, Питӗр ҫынни Александр Семёнов танк экипажӗн экскременчӗсене усӑ курса перекен системӑна патентланӑ. Ӑстаҫӑ шухӑшӗпе экипаж хӑйӗн экскеменчӗсене малтан пушӑ савӑта пухмалла, ун хыҫҫӑн вара унпа тӑшмана пемелле.

Проект авторӗ шухӑшӗпе ун технологийӗ харӑс икӗ мулкача хӑвалама пултарӗ — пӗрре каяшсенчен хӑтарӗ, тепре тӑшманӑн хастарлӑхне чакарӗ.

Интерфакс пӗлтернӗ тӑрӑх Александрӑн кунсӑр пуҫне тата тепӗр 200 патент пур иккен.

Ҫӗнтернӗ эстафетҫӑсем (Елена чи сулахайри)

Елена Иванова ҫак кунсенче Лондонра иртекен XIV Паралимп вӑййисенче иккӗмӗш ылтӑн медаль ҫӗнсе илчӗ. Пӗрремӗшне вӑл темиҫе кун маларах 200 метр чупассипе ҫӗнсе илчӗ пулсан, ӗнер вара 4х100 метр эстафетӑра Анастасия Овсянниковӑпа, Светлана Сергеевӑпа тата Маргарита Гончаровӑпа пӗрле мала тухма пултарчӗ. Вӗсен пӗтӗмӗшле вӑхӑчӗ — 54,86 ҫеккунт. Иккӗмӗш вырӑнта Китай спортсменкисем (55,65 ҫ.), виҫҫӗмӗшӗнче — акӑлчансем (56,08 ҫ.).

Ҫитес вӑхӑтра, авӑнӑн 8-мӗшӗнче, Елена тепре ӑмӑртӗ — хальхинче унӑн 100 метр чупма тивӗ.

Саламлатпӑр! Малалла та ӑнӑҫусемпе ҫитӗнӳсем сунатпӑр!

Элӗксен халӑх театрӗ кӑтартакан пӗр сцена

Авӑнӑн 5-9-мӗшӗсенче Иваново тӑрӑхӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Провинцири театр тӗлпулӑвӗсем» ялти театр ушкӑнӗсен III фестивалӗ иртӗ. Вичугӑри культура ҫуртӗнче ҫав кунсенче пурӗ 16 спектакль курма пулӗ. Театр ушкӑнӗсем Мускав, Улатимӗр, Ҫӗнҫӗпӗр, Мурманск, Архангельск, Омск, Свердловск, Вологда, Ярославль, Иваново облаҫӗсенчен тата Чӑваш Республикипе Мари Элтен пулӗҫ.

Пирӗн республикӑран фестивале Элӗк районӗнчи «Ял тӑрӑхӗсен культурӑпа кану центрӗ» МБКУ ҫумӗнчи халӑх театрӗ хутшӑнӗ. Элӗксем Н.Айзманӑн «Кай, кай Ивана» (реж. И. Афанасьев) спектаткльпе паллаштарӗҫ.

«Ял тӑрӑхӗсен культурӑпа кану центрӗ» МБКУ ҫумӗнчи халӑх театрӗ 44 ҫул хушши куракансене хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарать. Кашни спектакле халӑх лӑк тулли пухӑнни те вӗсен ӑсталӑхне пысӑккӑн кӑтартать. Артисем шутӗнче вара — ахаль халӑх, вӗсен тӗп ӗҫӗ ачасене пӗлӳ парассипе, суту-илӳ тӑвассипе, чир-чӗртен сыватассипе ҫыхӑннӑ пулин те пултарулӑх ӑсталӑхӗ те вӗсен ҫӳлти шайра. Паянхи кун халӑх театрне пурӗ 50 ҫына яхӑн ҫӳрет.

Мӗнех, ӑнӑҫу сунар вӗсене!

Малалла...

Тӑрӑшса ӗҫлеҫҫӗ

Крымзарайкӑ ял тӑрӑхӗнче ҫӗрулми кӑларас ӗҫ хӗрӳ пырать. Унччен «Родина» ЯХПК (вӑл арканнӑ) уйӗсем пулнӑ ҫӗрсенче иккӗмӗш ҫӑкӑра «Сельхозпродукты Чувашии» ТМЯО лартать (ҫавӑн пекех — купӑста та). Паянхи кун ял хуҫалӑх предприятийӗнче ҫӗрулмие кӑларса пуҫтараҫҫӗ. Ку ӗҫре вырӑнти халӑх хастар пулӑшать — Шуркасси, Лупашка, Сурӑмпуҫ Мучикасси, Хорнсор Ҫармӑҫ, Сурӑмварри, Сурӑмпуҫ Шӗмшеш, Утаркасси, Чартак, Элекушкӑнь ялсен халӑхӗ тӑрӑшса ӗҫлет.

Элӗк районне илес пулсан паянхи кун тӗлне кунта ҫӗрулмие 349 гектарта пуҫтарма ӗлкӗрнӗ. Пурӗ хальлӗхе 6 980 тонна кӑларнӑ, тухӑҫлӑх — 200 ц/га.

Пӑртас. В.Агеев ӳкерчӗкӗ

Авӑнӑн 14-мӗшӗнче Шупашкарти «Радугӑра» (чӑв. «Асамат кӗперӗ») ҫӗнӗ курав уҫӑлать — «1612 ҫул». Куравӑн тӗп вырӑнӗнче Куҫма Минин, Мӗтри Пожарский тата Йӑван Сусанин пулӗҫ. Истори саманчӗсене сӑнласа кӑтартнӑ ӳкерчӗксенче куракансем вӗсен сӑнарӗсемпе паллашма пултарӗҫ. Уйрӑм вырӑнта Пӑртас кнеҫе сӑнлакансем ӗҫсем пулӗҫ.

Пӑртас — Мускава ҫӑлма хутшӑннӑ чӑвашран тухнӑ паттӑр. Куҫма Мининпа, Мӗтри Пожарскийпе туслӑ пулнӑ. Ҫураласса вӑл Шупашкаркассинче ҫуралнӑ. Кунтах унӑн ҫӳллӗ сӑрт ҫинче капмар ҫурчӗ ларнӑ. Турхан пулнӑран унӑн хӑйӗн ҫыннисем, ҫар пулнӑ. Ҫӑлкуҫсем тӑрӑх чирлӗ Куҫма Минин та ун патӗнче вилнӗ теҫҫӗ. Паянхи куна илсен унӑн ятне Шупашкарӑн пӗр урама панӑ, ун сӑнарне усӑ курса Ф. Мадуров шӗпсутҫӑ паттӑрӑн кӳлепине (халь вӑл скульптура Шупашкарӑн 500 ҫуллӑх паркӗнче тӑрать) ӑсталанӑ.

Георгий Краснов

Ӗнер, авӑнӑн 3-мӗшӗнче, пирӗнтен ӗмӗрлӗхе чӑваш халӑх ҫыравҫи, драматургӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Краснов Георгий Васильевич уйрӑлса кайрӗ.

Георгий Васильевич 1937 ҫулхи кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Йӗрхкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Мӑн Явӑшри ҫичӗ ҫул вӗренмелли шкулта, Ҫӗрпӳ ял хуҫалӑх техникумӗнче, Мускав патшалӑх университечӗн журналистика факультетӗнче вӗреннӗ. Колхоз председателӗ, Чӑваш АССРӗн радиовещанипе телевидени комитечӗн тӗп редакторӗ тата председатель ҫумӗ пулнӑ. Чӑваш АССР ҪП правлениӗн председателӗ, «Тӑван Атӑл» журналӑн тӗп редакторӗ вырӑнӗнче ӗҫленӗ.

Юлашки ҫулсенче вӑл Чӑваш патшалӑх университетӗнчи журналистика факультечӗн профессорӗ пулса ӗҫлерӗ.

Георгий Краснов 20 ытла кӗнеке кӑларнӑ: «Кӑмӑл туртӑмӗ» (1973), «Ҫамрӑклӑх пӗрре килет» (1974), «Ӗмер тикӗс килмест» (1979), «Кавар» (2004), «Кӗвеҫекене кӗвӗ ҫиет», «Телей патне виҫӗ ҫухрӑм», «Ҫитетпӗр хӗрӗхе, иртетпӗр хӗрӗхрен», «Хӗрлӗ тюльпан» (2007), «Чипер хӗр ача Ксени» (2010) тата ыттисем.

Малалла...

Ҫӗнӗ ҫурт никӗсӗ

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ялӗнче ҫӗнӗ ҫурт хӑпартаҫҫӗ — ӑна Раҫҫей Федерацийӗн 5-ФЗ№ «Ветерансем ҫинчен» саккунпа килӗшӳллӗн тума тытӑннӑ. Ҫурт хуҫи Рыбакина Перасковия Илларионовна — Тӑван Ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи ветеранӗн тӑлӑх арӑмӗ. Ҫурчӗ кивелнӗрен ӗнтӗ ял тӑрӑхӗ ун валли ҫӗннине лартса парать.

Кинемейӗн ҫуртне ҫак ҫулталӑк вӗҫлениччен туса ҫитересшӗн —нумай пулмасть никӗсне ячӗҫ. «Тӑван Ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин вереранӗсемпе вӗсен арӑмӗсен килӗ-ҫурчӗсене лайӑхлатассишӗн эпир пӗтӗм вӑя парса ӗҫлӗпӗр», — тесе пӗлтерчӗ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов.

Каласа хӑварас пулать: ҫак саккуна пурнӑҫланӑ май пӗлтӗр Атнарта виҫӗ ҫӗнӗ ҫурт хӑпартнӑ.

«2011–2015 ҫулсенчи «Хваттер» тӗллевлӗ федераллӑ программӑн «Ҫамрӑк ҫемьесене хваттерсемпе тивӗҫтересси» ҫумпрограммӑна пурнӑҫа кӗртме кӑҫал Ҫӗмӗрлере пурӗ 4 миллион ытла укҫа-тенкӗ уйӑрнӑ. Кун пирки хулан официаллӑ сайчӗ пӗлтерет. Ҫак укҫан пӗр пайӗ федераллӑ хыснаран килет (1,3 млн), тепӗр пайӗ — республика укҫи-тенкинчен (1,6 млн), виҫҫӗмӗшӗ — хула пурлӑхӗнчен (1,2 млн). Ҫумпрограмма укҫипе кӑҫал 8 ҫемье ҫӗнӗ хваттерлӗ пулӗ — виҫӗ ҫынран тӑракан ҫемье 453 600 тенкӗ пулӑшӳ илӗ, тӑватӑ ҫынлисем — 604 800 тенкӗ.

Паян вара хаваслӑ тӗлпулу ирттерсе вӗсене субсиди илме май паракан сертификатсене тыттарчӗҫ. Хула администрацийӗн кӑлави С.Н.Новичков ҫамрӑк ҫемьесене ҫак хута тыттарнӑ май пурне те саламларӗ, ҫӗнӗ хваттерсем туянни вӗсене хӑт кӗртме, тӑван хулашӑн кӑна мар, пӗтӗм республикӑн чап-хисепне ӳстерес тесе татах та вӑйлӑрах ӗҫлеме хистессе шанса каларӗ.

Сертификат илнӗ телейлӗ ҫемьесем хула администрацине тав турӗҫ.

Cӑнсем (10)

Владимир Сваев

Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ C.И. Морозов облаҫри чӑвашсен наципе культура автономийӗн пуҫлӑхне В.И. Сваева хӑйӗн национальноҫсен ӗҫӗсен канашлуҫи тунӑ. Унччен ку вырӑнта тутар ҫынни Р.Ф. Сафин ӗҫленӗ.

Владимир Ильич Сваев 1943 ҫулта Чӑнлӑ районӗнчи Кивӗ Улхаш ялӗнче ҫуралнӑ. Куйбышеври план институтне пӗтернӗ. Раҫҫей Федерацин 1-мӗш класлӑ канашлуҫи. Чӗмпӗр облаҫӗн Хисеплӗ ҫынни. Чӗмпӗр облаҫӗнчи миграци службине ертсе пынӑ. Чӑваш Республикин Президенчӗн Чӗмпӗр облаҫӗнчи полномочиллӗ представителӗ. Ӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсӗмшӗн» орден медалӗпе тата Чӗмпӗр ооблаҫӗн «За веру и добродетель» (чӑв. «Ӗненӳшӗн тата ырлӑхшӑн») паллипе наградӑланӑ. Ывӑлпа хӗр ҫитӗнтернӗ.