Митингра

Ӗнер, юпан 27-мӗшӗнче, Шупашкарти Республика тӳремӗнче чӑваш халӑхӑн прависемшӗн халах пухӑвӗ иртнӗ. «Ирӗклӗ сӑмах» корреспонденчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх темиҫе теҫетке ҫын пухӑннӑ.

Митингра икӗ ыйту пирки калаҫнӑ: «коррупципе кӗрешесси» тата «чӑваш халӑхӑн прависене хӳтӗлесси». Шӑп та лӑп вӗсем тавра ҫырать те ӗнтӗ митинга йӗркеленӗ «Сӗтев» хаҫат. Хаҫата эксремизмшӑн айӑпланипе килӗшмесӗр вӗсем ятарласа «Вырӑспа пӗртан пулма ыйтни — влаҫшӑн экстремизм!»баннер сарнӑччӗ.

Халӑх пухӑвне Илле Иванов сӑвӑҫ ертсе пычӗ. Чи малтанхи сӑмаха Муркаш районӗнчи фермер Владимир Ямангеев илчӗ — вӑл «вӑрӑ-хурахсене» (ҫав шутра Михаил Игнатьева та асанчӗ) влаҫ тытӑмӗнчен кӑларса ҫапма ыйтрӗ. Пухӑннӑ халӑх умӗнче Эдурад Мочалов («Сӗтев» хаҫатӑн тӗп редакторӗ), Наиль Набиуллин (тутар ҫамрӑкӗсен «Азытлык» юхӑмӗн ертӳҫи), чӑваш хастарӗ Илья Алексеев тата ыттисем те сӑмах тухса каларӗҫ.

Митинг пӗр пӑтӑрмахсӑр вӗҫленчӗ.

Ҫитес канмалли кунсенче (юпан 26–27-мӗшӗсенче) йӑлӑм енче ухӑҫсем Чӑваш Ен кубокӗнче ӑмӑртӗҫ. Тӗл перессипе 10-мӗш АҪСП (ДЮСШ) спорт залӗнче республикӑн 50 чи вӑйлӑ спортсменӗ тупӑшӗ.

Ӑмӑрту 10 сехетре пуҫланӗ, ӑна Чӑваш Республикин ухӑран перекенсен федерацийӗ ирттерет. Спортсменсен 18 метртан тӗл лекмелле пулӗ, ахаль тата блоклӑ ухӑсемпе усӑ курӗҫ.

Тӗп судья — Яриков М.В, тӗп секретарь — Семенова Е.С. Малти вырӑнсене йышӑннӑ спортсменсем дипломсемпе медальсене тивӗҫӗҫ.

Кивӗ Вӑрмар пӗвине юсаҫҫӗ

Кивӗ Вӑрмар пӗвине епле юсанине тӗрӗслесех тараҫҫӗ — ӗнер, юпан 25-мӗшӗнче ӗҫсем епле пынипе Вӑрмар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Константин Никитин, ҫурт тӑвӑмпа халӑх усӑ куракан инфраструктурӑн аталану пайӗн ертӳҫи Александр Тихонов тата Кивӗ Вӑрмар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Борисов паллашнӑ.

Пӗвене «Стройсервис» ТМЯО юсать. Ку ӗҫе тума вӑл уҫӑ аукционра выляса илнӗ. Килӗшӳ тӑрӑх «Стройсервис» пӗвен шахтине тата тӗкӗлесе тӑракан юпасене тӗпрен юсамалла, ҫавӑн пекех шыв управӗн валне ҫирӗплетмелле. Организацин маҫтӑрӗ Дмитрий Геннадьевич шантарнӑ тӑрӑх пур ӗҫе те планпа туса ҫитерме тӑрӑшӗҫ.

Ҫак кунах ӗҫлӗ ушкӑн Чулкас ял тӑрӑхӗнчи Ямпай ялӗнче ҫутӑ кӗртесси епле пынипе паллашнӑ. Чӳк уйӑхӗнче Ҫамрӑксен урамӗнче «ЭнергоСетьСтрой» ТМЯО ҫутӑ пуласса шантарать.

Сӑнсем (24)

Муркаш

Юпан 25-мӗшӗнче РФ регионминӗ 2011 ҫулхи чи хӑтлӑ ялсемпе хуласен конкурсне пӗтӗмлетнӗ. 3-5 пин ҫын пурӑнакан ялсем хушшинче пирӗн Муркаш виҫҫӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ.

Ялсемпе хуласене пурӗ 6 категорине пайланӑ — суйланӑ чухне ял-хула тӗсне тата миҫе ҫын пурӑннине шута илнӗ. Муркаш районӗн тӗпӗ 5-мӗш категорине лекнӗ. Ҫак ушкӑнра 1-мӗш вырӑна Калуга облаҫӗнчи Хвастовичи ял тивӗҫнӗ, 2-мӗш вырӑна — Ямал-Ненец АО-ри Ханымей посёлок. 3-мӗш вырӑн Муркашпа пӗрле Калуга ҫывӑхӗнче ларакан Перемышль салана лекнӗ.

Малти вырӑн тухнӑшӑн ытти ҫӗнтерӳҫӗсем пекех Муркаш та РФ правительствинчен диплом илӗ тата укҫа-тенкӗ илме тивӗҫӗ. Ҫак ӑмӑртӑвӑн пӗтӗмӗшле хысни 100 миллион тенкӗпе танлашать пулсан Муркаша та сахал мар лекӗ.

Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх 2010 ҫулхи раштав уйӑхӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти йӗрке хуралҫисем икӗ ӳсӗр ҫамрӑка тытса чарнӑ пулнӑ. Вӗсене ӗҫ машинипеле шалти ӗҫсен уйрӑмне илсе ҫитернӗ. Тытса чарнисенчен пӗри полици сотрудникӗсечен устав ыйтнӑ евӗр хӑйсемпе паллаштарма тата ӗҫ удостоверенийӗне кӑтартма ыйтнӑ. Рейда тухнӑ йӗрке хуралҫисене йӗртсе пыракана ку килӗшмен. Вӑл ҫамрӑка тытса чарнӑ вырӑнта та, милици уйрӑмӗнче те темиҫе хут янахран, питрен тата хырӑмран алӑпа ҫапнӑ. Ҫамрӑк ҫыннӑн тутине чӗрсе янӑ, малти шӑлӗн коронкине катнӑ.

32 ҫулхи арҫынна хирӗҫ пуҫиле ӗҫ пуҫарса янӑ. Паянхи куна тӗрӗслев ӗҫӗсем вӗҫленнӗ. Ӗҫ материалӗсене Ҫӗнӗ Шупашкарти хула судне ярса панӑ. Халӗ ӑна РФ УК-ӑн 286 статьипе килӗшӳллӗн айӗплӗҫ.

Олеся Игнатьева

Екатеринбургра армспорт енӗпе Пӗтӗм Раҫҫейри «Урал Кубокӗ» турнир иртнӗ. Унта 100 ытла спортсмен хутшӑннӑ. Сумлӑ ӑмӑртура Чӑваш Ен чысне Чӑваш патшалӑх университечӗн журналистика факультетӗнче 3-мӗш курсра вӗренекен Олеся Игнатьева хӳтӗленӗ.

Олеся — армлифтинг енӗпе Чӑваш Ен рекордсменки, Пӗтӗм Раҫҫейри ҫуллахи ял спорт вӑййисен тата Раҫҫей студенчӗсен спорт пӗрлешӗвӗн чемпионачӗн ҫӗнтерӳҫи. Унӑн тренерӗ — Алексей Атласкин.

О.Игнатьева армлифтинг енӗпе кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ. Армспортра Свердлов облаҫӗн тата Челепи хулин спортсменӗсемпе вӑй виҫсе виҫҫӗмӗш пулнӑ.

Эрнекунпа шӑматкун ЧНК йӗркеленӗренпе 20 ҫул ҫитнине уявлӗҫ. Хӑнасем эрнекун ҫитӗҫ — вӗсене «Ҫӑлкуҫ» кафере апатлантарӗҫ тата «Акконд» фабрикӑпа паллаштарӗҫ. 15 сехетре тӗрлӗ тӑрӑхран килнӗ ушкӑнсен ертӳҫисем ҫавра сӗтел ирттерӗҫ — патшалӑх тытӑмӗпе ӗҫленӗ чухне сиксе тухакан ыйтусене тишкерӗҫ. Ҫав вӑхӑтрах К.В. Иванов ячӗллӗ литература музейенче Валентина Тараватӑн пултарулӑх каҫӗ иртӗ. Эрнекунах хӑнасем «Пӗртен пӗррескерӗм» спектакль курма тата «Аксар-шоу» солисчӗсен концерчӗнче пулса курайраҫҫӗ.

ЧНК йӗркеленӗренпе 20 ҫул тултарнине шӑматкун паллӑ тӑвӗҫ — К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче чаплӑ пуху иртӗ. Вӑл вӗҫленсен «Хӗр сӑри» уявне театрласа паллӑ тӑвӗҫ.

Хӑнасем хӑйсен килӗсене вырсарникун ирхине саланӗҫ.

Кун варринчех Шупашкарти банкран 200 пин тенке яхӑн ҫаратса кайнӑ. ШӖМ-ӗн пресс-службинчен пӗлтернӗ тӑрӑх пӑтӑрмах пирки банк ӗҫченӗсем шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Кӑнтӑрла иртсен палламан арҫын касса патне пынӑ, укҫасене илнӗ те тарса ҫухалнӑ. Ҫав укҫана урӑх клиента алла пама хатӗрленӗ пулнӑ. Ултавҫӑ арҫын черетсӗр касса патне пынине пула банк ӗҫченӗ ӑна укҫа-тенке тыттарса янӑ.

Пӑтӑрмах пулса тухнӑ ҫӗре тӳрех полици уйрӑмӗн шырав ушкӑнӗ тухнӑ. Шупашкарти №4-мӗш номерлӗ полици уйрӑмӗнчи аслӑ участковый Алексей Никифоров ҫав вӑррӑн сӑмах сӑн-сӑпатне илсен хӑйӗн районӗнче пурӑнакан пӗр арҫынна палласа илнӗ. Кӗҫех йӗрке хуралҫи Шупашкарта пурӑнакан 58 ҫулхи арҫынна тытса чарнӑ. Ӑна банкран 196 пин тенкӗ вӑрланӑ тесе айӑплаҫҫӗ, пуҫиле ӗҫ пуҫарса янӑ. Арҫын хӑйӗн айӑпнӗ йӑлтах йышӑннӑ.

Паян Чӑваш халӑхӗн аслӑ вӗрентӳҫине Иван Яковлевич Яковлева асӑнмалли кун. Вӑл пирӗнтен уйрӑлса кайнӑранпа 82 ҫул ҫитрӗ.

Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх паян патриархӑмӑрӑн Шупашкарти палӑкӗсем умне чечексем хучӗҫ. И. Яковлев ӗҫӗсем пӗлтерӗшне паян кун та ҫухатман. Вӑл чӑваш халӑхне ҫырулӑх панӑ. 1868 ҫулта йӗркеленӗ Чӗмпӗр чӑваш шкулӗнчен ҫӗр-ҫӗр учитель вӗренсе тухнӑ. 1872 ҫулта кӑларнӑ букварь халӑх кӗнеки пулса тӑнӑ. Вӗрентекенӗмӗр ҫырса хӑварнӑ халал паянхи куншӑн та пысӑк пӗлтерӗшлӗ.

Патриархӑмӑра халалланӑ ӗҫ-пуҫа Республикӑри чӑвашсем анчах мар, тулашри ентешсем те ирттереҫҫӗ. Вӗрентекенӗмӗр тӑван ялӗнче Тутарстанри Кӑнна Кушкинче 1998 ҫулта Иван Яковлевич Яковлев музейне уҫнӑ, часовня пур. Шупашкарта ун ячӗпе университет, урамсем хисепленсе тӑраҫҫӗ.

Яковлевӑн сӑваплӑ та пархатарлӑ ӗҫӗ вилӗмсӗр. Малалла та ӑна упраса, аталантарса пырасчӗ.

Малалла...

Пушара пула Шупашкарта ултӑ хваттер ҫунса кайнӑ, хуҫисем кил-ҫуртсӑр тӑрса юлнӑ. Вут-ҫулӑм юпан 23-мӗшӗнче 02:14 сехетре Тӗп хуламӑрӑн Богданка микрорайонӗнче вырнаҫнӑ Улмуҫҫиллӗ урамри икӗ хутлӑ йывӑҫ пӳртре алхасма пуҫланӑ.

Пӑтӑрмах пирки кил хуҫисем шӑнкӑравласа пӗлтернӗ. 4-мӗш номерлӗ пушар сӳнтерекен чаҫӗнчен пулӑшу тепӗр пилӗк минутранах ҫитнӗ. Вут-ҫулӑма вӗсем 02:49 вӑхӑ тӗлне сӳнтерме пултарнӑ.

Инкеке пула пӗр ҫын суранланнӑ. 43 ҫулхи арҫынна Республикӑри клиника пульницин пушарпа суранланнисен уйрӑмне вырттарнӑ. Ытти 14 ҫынна вӑхӑтлӑха №9 шкула вырнаҫтарнӑ.

Хальлӗхе экспертсем пӑтӑрмах мӗншӗн сиксе тухнине тӗпчеҫҫӗ. Вӗсен шухӑшӗпеле тӗп сӑлтав — ӳсӗрле чӗлӗм туртни.