Ҫурлан 30-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Атрать ялӗ хӑйӗн 389 ҫулхи ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ. Паянхи куна ял 122 гектар лаптӑкра вырнаҫнӑ. Транспорт ҫыхӑнӑвӗ енчен ял тупӑшлӑ вырӑн йышӑнса тӑрать. Сали витӗр чукун ҫул магистралӗ выртать, инҫех мар республика пӗлтерӗшлӗ «Йӗпреҫ–Улатӑр» урапа ҫулӗ вырнаҫнӑ.

Ялӑн ҫуралнӑ кунӗ нумай хӑнасене пуҫтарнӑ. Вӗсем валли ятарласа халӑх пултарулӑхӗн ал ӗҫӗсенчен ятарлӑ куравне йӗркеленӗ, харпӑр килте пеҫӗрне апат-ҫимӗҫен дигустацине ирттернӗ, суту-илӳ вырӑнӗсене йӗркеленӗ.

Савӑнӑҫлӑ уява Атрать ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Михеева Надежда Михайловна уҫнӑ. Улатӑр районӗн администраци пуҫлӑхӗ Романов Николай Григорьевич, Чӑваш Республикинчи патшалӑх канашлӑвӗн депутачӗ Ефремов Николай Николаевич, Улатӑр районӗн мухтавлӑ ҫынни, Гудов ялта пурӑнакан Виктор Михайлович ял ҫуралнӑ кунне паллӑ тума пуҫтарӑннӑ ҫынсене уяв ячӗпе саламланӑ.

Ҫирӗпленнӗ йӗркепе ял тӑрӑхӗн администрацийӗ чи лайӑх вӗренекен шкул ачисене, спортсменсене, уйрӑм хуҫалӑхӑн пуҫлӑхӗсене, организаци тата учреждени коллективӗсене чысланӑ.

Малалла...

Вӑрнар районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан хӗрарӑм ҫичӗ ҫулхи ывӑлне канӑҫ паман. Ӑна вӑл тем тӗрлӗ те нушалантарнӑ: мӑйӗнчен тытса пӑвнӑ, батарея пӑрӑхӗ ҫумне пуҫӗпе те ҫапнӑ, хӗллехи вӑхӑтрах урама ҫаран пуҫӑн, пальтосӑр-курткӑсӑр тата ҫаран уран урама кӑларса янӑ. Пӗчӗкскер амӑшӗн ҫав ялтах пурӑнакан тӑванӗ патне темиҫе хут та тарса кайнӑ. Тӗпчевҫӗсем хӗрарӑм ачаран иртнӗ ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен тӑрӑхласа пурӑннине ҫирӗплетсе панӑ. Хӑйӗн тыткаларӑшне ӗҫкӗҫ-хӗрарӑм ача кӗтмен пепке пулнипе ҫыхӑнтарнӑ иккен.

Хӗрарӑм пирки пуҫарнӑ ӗҫе халӗ прокуратура суда ярса панӑ. Халӗ пӗчӗк каччӑна хӗрарӑмӑн тӑванӗ усрава илнӗ.

Чӑваш Енри усламҫӑсене хӑйсем унччен тара илнӗ ҫурт-йӗре туянма йӳлӗмрен ҫӑмӑл пулӗ. Кун пирки саккун проектне улшӑнусем кӗртме йышӑннӑ иккен. Проекта Правительство ларӑвӗнче ырласа йышӑннӑ.

Тӗп улшӑнусен шутне «Regnum» информаци агентстви виҫӗ саманта асӑнса хӑварнӑ. Маларах усламҫӑсене тара илнӗ лаптӑк 5 тӑваткал метртан пӗчӗк мар тата 10 пинтен иртмесен кӑна май килейнӗ пулсан, халӗ лаптӑка пӑхмӗҫ. Тепӗр тӗп самант шутӗнче — унччен усламҫӑ пурлӑха мӗн чухлӗ вӑхӑт тара илсе пурӑннине тӗпе хунӑ. Тӗрӗсрех, икӗ ҫултан кая маррине пӑхнӑ. Анчах… 2008 ҫулхи ҫурлан 5-мӗшӗ тӗлне илсен. Халӗ вара кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн пӗрремӗшӗ кун тӑрӑх шутлӗҫ. Маларах туянас правӑпа усӑ курманнисене те халӗ тепӗр хут шанчӑк параҫҫӗ.

Республикӑн Пурлӑх министерстви шутласа пӑхнӑ тӑрӑх, саккуна улшӑну кӗртсен 228 усламҫӑ халӗ тара илсе пурӑнакан пурлӑха туянма пултарӗ. Вӗсенчен ҫурри ытла, 144-шӗ, Шупашкарти предпринимательсем.

Шупашкарти Максимов ячӗллӗ ача-пӑча музыка шкулӗн вӗренекенӗ Тимур Джафаров (флейта ӑсталӑхне туптама ӑна Раҫҫей тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Анжелика Сидорова хӑнӑхтарать) Вьетнамра концертпа пулнӑ.

Тимурсӑр пуҫне инҫе ҫула Омск, Сарӑту хулисенчи, Ростов облаҫӗнчи ҫамрӑк ӑстасем тухса кайнӑ. Вӗсемпе пӗрле Мускаври Гнесин ячӗллӗ ятарлӑ музыка шкулӗнче пианинӑпа ӑсталӑха туптакан икӗ хӗрача — Чан Зиеу Ан тата Чан Зиеу Линь — тӑван ҫӗршывне ҫул тытнӑ.

Спиваков фончӗ йӗркелекен концертсемпе ҫулҫӳревсене Шупашкар ачи унччен те пӗрре кӑна мар хутшӑннӑ иккен.

Кирек епле шӑпӑрлана та, уйрӑмах арҫын ачасем, техника тесен савӑнмаллипех савӑнаҫҫӗ. Ҫакна шута илсе те пулӗ Шупашкарта вырнаҫнӑ Трактор историйӗн музейӗ паянтан ҫемье акцийӗ ирттерессине пӗлтернӗ. Унти тӗрлӗ экспонатпа паллашма ачасене илсе пыракан кирек мӗнле арҫынна та самай йӳнӗ хакпа кӗртеҫҫӗ.

Музейра Паша Ангелина, Александр Бойко тата Дмитрий Зайцев ӗҫленипе чапа тухнӑ тракторсем кӑна мар, пӗчӗк карьерта бульдозерсене тата экскаваторсене радиоуправлени урлӑ ӗҫлеттерсе пӑхма май пур иккен. Ӗлӗкхи экспонатсем умӗнче вара сӑн ӳкерӗнме пулать.

Эрнст Мокеев

Ҫурлан 31-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн Хальхи ӳнер центрӗнче ЧАССР культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Эрнст Мокеев кинорежиссёрӑн куравӗ уҫӑлнӑ.

Эрнст Матвеевич 1936 ҫулта Канаш хулинче ҫуралнӑ. Пӗтӗм Союзри Кинематографин патшалӑх институтӗнче пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн Раҫҫейри кино- тата телестудисенче ӗҫленӗ. Раҫҫей кинематографисчӗсен тата журналистсен союзӗн членӗ шутланать. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Чӑваш Республикин Константин Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премине тивӗҫнӗ.

Э.М. Мокеев «Полярный лётчик», «Салам, Адыгея», «Водолазы», «Мужество», «Репетиция в воскресенье» тата ытти документлӑ фильмсен сценарийӗн авторӗ. Чӑваш Енпе ҫыхӑннӑ 100-е яхӑн киноорчерк авторӗ те вӑлах. Тӗслӗх вырӑнне хӑшне-пӗрне кӑна асӑнар: «Алтӑр», «Рядовой Харитонов», «Красный поезд», «Гобоист Анатолий Любимов», «Композитор Григорий Хирбю», «Поёт Ираида Вдовина», «Композитор Фёдор Васильев». Вӑл акварельпе ӳкернӗ «Манӑн Чӑваш Енӗм», «Нарспи», «Мастер и Маргарита» ӳкерчӗксен серине Мускавра тата Шупашкарта кӑтартнӑ. Унӑн ӳкерчӗкӗсене тата калавӗсене «Юность» тата «Молодая гвардия» журналсенче пичетленӗ.

Малалла...

Кӗркунне ҫитнӗрен ирӗксерех ҫынсен ишес йӑлана пӑрахӑҫлама тивет. Унпа пӗрлӗх ҫуллахи кунсем ҫитнӗрен ирттерме тытӑннӑ «Пляж» надзор-профилактика мероприятийӗсем те вӗҫленнӗ. Ҫитес ҫулхи ҫуллахи кунччен асӑрхаттару ялавӗсене антарнӑ, пляж, пулӑшу кӳрекен станцисемпе постсене, шыв-шур таврашӗнче йышлӑн канмали вырӑнсене хупнӑ.

Кӑҫал шыв-шур объекчӗсенче пурӗ 49 пӑтармах регистрациленӗ, вӗсенче 44 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ, 15 ҫынна инкекрен хӑтарнӑ. Пӗлтер ҫак вӑхӑталла вара 53 инкек сиксе тухнӑ: 49 ҫын путса вилнӗ, 5 ҫынна ҫӑлнӑ.

Ҫак кунсенче Чӑваш Ене федераци хыснинчен 161,7 миллион тенкӗ укҫа килнӗ. Пӗтӗмпе вара кӑҫал республикӑна федераци хыснинчен 1 миллиард та 55,6 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Ҫулталӑк планӗпе пӑхни тӑрӑх хакласан ҫак хисеп ҫулталӑк планӗн 97,8 проценчӗпе танлашнине пӗлтерет.

Маларах асӑннӑ 162-е яхӑн миллионтан пӗр пайӗ ӳсентӑран отрасльне аталантарма илнӗ кредитӑн процент ставкине субсидилеме кайӗ. Сӗт туса илме хӑтланса тӑкакланнине саплаштарма та уйӑрӗҫ ӑна. Кунсӑр пуҫне ытти хӑш-пӗр статьяпа уйӑрса памалла.

Паян, авӑнӑн 1-мӗшӗнче Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Пинер ялӗнче 160 ача вӗренмелли шкула уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ.

Ҫӗнӗ шкул ҫуртне 1929 ҫулта хута янӑ ҫурт вырӑнне лартнӑ. Ҫак ӗҫе «Республикӑри ялсен социаллӑ аталанӑвӗ» программӑпа килешӳллӗн пурнӑҫланӑ, пурӗ 107,6 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫӗнӗ шкулта хӑтлӑ вӗренӳ пӳлӗмӗсем, ҫӑвӑнма, хӑвӑнса тӑхӑнӑма май паракан спорт залӗ, акт залӗ, апатланмалли пӳлӗм, медицина блокӗ пур тата ытти те. Шкул таврашӗнче вара спорт площадки, пахча-ҫимӗҫ ӳстермелли йӑрансем, ӑшӑту котельнийӗ, икӗ урапа кӗртсе лартмалли гараж вырнаҫнӑ.

Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче шкула Аслӑ Пинерпе Вӑтакас ялӗнчи 90 вӗренекен пӗлӳ пухма тытӑнӗ. Михаил Игнатьев шкул ачисемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗсене, вӗрентекенсен шкул коллективне пӗлтерӗшлӗ пулӑмпа саламланӑ, Аслӑ Пинер ял тӑрӑхӗн пӗр кунта 3 уяв — Пӗлӳ кунӗ, 2013–2014 ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫывхарни тата шкул уҫӑлнӑ — пулнине палӑртнӑ.

Республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви пресс-тур йӗркелессине ырӑ йӑлана кӗртрӗ темелле. Ун пек мероприятие унччен вӑл ҫуркунне ирттернӗччӗ. Халӗ ав, иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче журналистсем Сергей Павлов министрпа пӗрле Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «НамЭКО» тулли мар яваплӑ обществӑна ҫитсе курнӑ.

Пресс-тур вӑхӑтӗнче кӗрхисене акасси тата ҫӗрулми кӑларасси епле пынипе паллашнӑ. Ара, хальхи вӑхӑтра шӑпах ҫак ӗҫсене ирттересси ҫивӗч ыйту шутланать те. Сӗнтӗрвӑрри районне илсен, кӗрхисене 3 пин гектар ҫинче акасшӑн. Ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗ тӗлне ҫӗре 2200 гектар хатӗрленӗ, кӗрхисене 1110 гектар акнӑ, ҫав шутран «НамЭКО» обществӑра — 280 гектар. Ҫӗрулми вара районӗпе 173 гектар йышӑнать, ҫав шутран 20 гектарӗ — маларах асӑннӑ обществӑра. Районта ҫӗрулми гектар пуҫне вӑтамран 194 центнер тухать пулсан, «НамЭКО»-ра — 250 центнер.

Сӑнсем (24)