Кураври пуканесем

Иртнӗ юнкун, карлачӑн 23-мӗшӗнче, Шупашкарти «6х7» ӳнер галерейинче Красноармейскинчи алӗҫ ӳнерӗн «Пӳрнеске» кружокӗн куравӗ уҫӑлнӑ.

«Всем место под сияньем небесным» (чӑв. Тӳпе йӑлтӑравӗ пурин валли те) курава уҫнӑ май Чӑваш Республикин Халӑх пултарулӑх ҫурчӗн директор ҫумӗ Тамара Шамсеева ҫак ача-пӑча ушкӑнне пысӑк хак парса хакларӗ, вӗсем чӑннипех те «халӑх ача-пӑча кружокӗ» ята тивӗҫлине пӗлтерчӗ. Галерейӗн куравӗсене тӑтӑш хутшӑннӑшӑн тав хучӗсемпе чыслама та манмарӗ.

Ку куравра эсир ачасем тӗрленӗ алшӑллисемпе, вӗсем хатӗрленӗ теттесемпе, пуканесемпе тата ытти тӗрлӗ ӗҫсемпе паллашма пултаратӑр. Вӑл нарӑсӑн 11-мӗшӗччен ӗҫлет.

«Пӳрнеске» кружока тӗрлӗ ӳсӗмри ачасем ҫӳреҫҫӗ. Хӑйсен ӗҫӗсенче вӗсем йывӑҫпа та, пирпе те, ҫӑмпа та ӗҫлеҫҫӗ. Кружока Жанна Михайлова ертсе пырать. Вӗсен ӗҫӗсем чылай куравсене хутшӑннӑ — республика шайӗнчисене те, патшалӑх шайӗнчисене те. Тӗнче анлӑшӗпе иртнӗ куравсен дипломӗсемпе те вӗсем мухтанма пултараҫҫӗ.

Сӑнсем: 1 пай (27), 2 пай (30)

Кашни ҫулах пирӗн республикӑра Наци библиотеки ҫулталӑк кӗнекисене палӑртма конкурс ирттерет.

Акӑ, кӑҫалхи кӑрлачӑн 17-мӗшӗнчен 2011 ҫулта тухнӑ кӗнекесен конкурсӗ пуҫланчӗ. Вӑл ака уйӑхӗн 5-мӗшӗччен пырать. Унӑн тӗллевӗ — ҫынсене кӗнекепе туслаштарассине ӳстересси, вулани культурӑлӑхӑн чи кирлӗ пайӗ пулса тӑнине палӑртасси тата ытти те.

Конкурса хутшӑннӑ кӗнекесенчен чи нумай вуланаканнине тупса палӑртма ҫынсен сӗнӗвне шута илеҫҫӗ. Ҫапла вара «Чӑваш кӗнеки» — проза жанрӗпе ҫырнӑ чи лайӑх вуланакан кӗнеке, «Асамлӑ йӗрке» — поэзи жанрӗпе ҫырнӑ чи лайӑх вуланакан кӗнеке, «Детская Вселенная» — чи вуланакан ача-пӑча кӗнеки. Кӗнеке вулакансем «Чи лайӑх вулакан» номинацире хаклавӗсемпе палӑрӗҫ. «Литературный эксперт» номинацире вара кӗнеке вуласа тухнӑ хыҫҫӑн чи лайӑх рецензи ҫыракансене ятран палӑртӗҫ.

Комсомольски районӗн вулавӑшӗсенче ӗҫлекенсем ӑмӑртура ҫӗнтернӗ кӗнекесемпе куравсем йӗркелӗҫ, вулав конференцийӗсем, тавлашусем ирттерӗҫ. Ҫавӑн пекех ҫыракансемпе те тӗл пулӗҫ.

«Литературӑллӑ «Чӑваш Ен» конкурса хутшӑнакан кӗнекесем хушшинче ҫак тӑрӑх ентешӗн Г.

Малалла...

Иртнӗ эрнекун, кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче, Шупашкарти Ленин проспекчӗпе вырнаҫнӑ 14-мӗш ҫурт ҫинче Мария Ухсая асӑнса хӑма уҫрӗҫ. «Кӑра ҫилсем» повеҫсен авторӗ кунта 1959–1969 ҫулсенче пурӑннӑ. Асӑну хӑмине Вячеслав Немцев хатӗрленӗ.

Асӑну хӑмине ҫыравҫӑсен хӗрӗ Ольга Ухсай, Юрий Сементер сӑвӑҫ тата Сергей Павлов ҫыравҫӑ уҫрӗҫ. Ҫавӑн пекех мероприятине Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов та хутшӑнчӗ.

Мария Ухсай — чӑваш ҫыравҫи, драматургӗ. 1908 ҫулхи кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче Куславкка районӗнчи Карач ялӗнче ҫуралнӑ. 1969 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче тӑван ялӗнче вилнӗ.

Ялти хресчен ҫамрӑкӗсен шкулӗнче, Шупашкарти педагогика техникумӗнче тата педагогика институтӗнче вӗреннӗ. Канашри тата Чӗмпӗр педагогика техникумсенче ӗҫленӗ. 1940 ҫулта Шупашкара куҫса килнӗ.

Малалла...

Нарӑсӑн 9-мӗшӗнче (шӑматкун) «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» литература конкурсӗнче малти вырӑнсене йышӑннисене чыслӑпӑр! Мероприятие кӑҫал Красноармейскинче (ӗлӗкхилле — Трак) ирттерме шутларӑмӑр. Пуҫламӑшӗ 12 сехетре!

Мала тухнисене эпир хаклӑ парнесемпе (картинсем, кӗнекесем, календарьсем) тата хисеп хучӗсемпе чыслӑпӑр! Вырӑн йышӑнманнисем валли ӗнентерӳ хучӗ хатӗрленӗ — май пулсан пырса илме пултаратӑр. Тӑхтав вӑхӑтӗнче юрӑ-ташӑпа «Юрату.ру» эстрада ушкӑнӗ савӑнтарма килӗшрӗ! Мероприяти вӗҫӗнче кӑҫалхи литература ӑмӑртӑвӗн ятне пӗрле суйлӑпӑр!

Килме май тупаймансен хисеп хучӗсемпе ӗнентерӳ хучӗсене кайран Вӗренӳ институтне пырса илме пултарӗҫ. Ҫавах та чыслава пыни самай лайӑхрах пулнӗ пулӗччӗ — парнесемпе хисеп хутсене ахаль йӑтса ҫӳрессинчен пире хӑтарнӑ пулӑттӑр!

Аса илтерме: «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» литература ӑмӑртӑвне Чӑваш халӑх сайчӗпе Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ирттернӗ.

Малалла...

сайтӑн эсперанто версийӗ

2011 ҫулта пирӗн сервер юрӑхсӑра тухнӑччӗ. Шел пулин те, ӑна халӗ те ӗҫлеттерсе яма пултараймарӑмӑр-ха — ҫаплипех вӑхӑтлӑха тара илнӗ вырӑнта «пурӑнатпӑр»-ха. Кунта нумай вӑхӑта вырнаҫмӑпӑр тесе хӑш-пӗр пайсенчи кӑлтӑксене курса тӑрсах тӳрлетмесӗрех хӑварнӑччӗ. Эсперанто версинчи даннӑйсене, сӑмахран, пачах та кӗртменччӗ...

Анчах вӑхӑт шӑвать, сервер ҫаплах ӗҫлемесӗр выртать. Кӑлтӑксем те сайт пахалӑхне пӗрре те ӳстермеҫҫӗ. Ҫакна шута илсе паян пурне те (куҫа курӑннисене) юсама тӑрӑшрӑмӑр: сайт пуҫелӗкӗнчи ӑнсӑртран тухакан ӑслайлӑ сӑмахсене курӑнмалла турӑмӑр (малтан сарӑ тӗспе тухатччӗҫ те вуланмастчӗҫ); «Сӑмахсем» пая тавӑртӑмӑр; эсператно версийӗнчи даннӑйсене кӗртрӗмӗр (статьясем, хыпарсем, сӑмахсем, тата ытти); акӑлчан версинчи хыпарсене юсарӑмӑр (ӑнсӑртран унта акӑлчанлисем вырӑнне чӑвашлисене кӗртнӗччӗ). Тен, вӑхӑт тупӑнсан, сӑнсен галерейине те ӗҫлеттерсе ярӑпӑр :) — унӑн калӑпӑшӗ пысӑк пулнӑран сайта сервера куҫарма питӗ йывӑр...

Чукун ҫул ҫинчен ӳпӗннӗ вакунсенче кӑмрӑксӑр пуҫне мазут тата чул катӑкӗсем турттаракансем те пулнӑ. Мазут цистерни хӑяккӑн выртнӑран ун анинчен унти шӗвек юхса тухнӑ иккен. Пурӗ 50 тӑваткал метр ҫӗр сиенленнӗ, хӑй цистерни юсавлах.

Чӑваш Ен Элтепӗрӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх Михаил Игнатьева кунти лару-тӑрӑва сӑнасах тӑрать. Пӑтӑрмах вырӑнӗ тӗлне Чӑваш Республикинчи инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитечӗн ертӳҫи Вениамин Петров ҫитнӗ. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх пурӗ 100 метр чукун ҫул тата электропередача линийӗн юпи сиенленнӗ. Пӑтӑрмаха сирес тӗлӗшпе пурӗ ҫӗре яхӑн РЧҪ ӗҫченӗ вӑй хурать, 20 яхӑн урапаллӑ техника ӗҫлет. Канашпа Арсамасран 4 юсав пуйӑсӗ килмелле.

Ҫӗмӗрле районӗнчи пӑтӑрмах тунӑ сиене ирхи 4 сехет тӗлне юсаса ҫитересшӗн. Хальлӗхе пуйӑссем Канаш–Красный узел–Арсамас урлӑ пӑрӑнса иртеҫҫӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх пӑтӑрмах тавар пуйӑсӗ юр хыракан составпа сӗртӗнсе ҫапӑннине пула пулнӑ.

«Ирӗклӑ сӑмах» тунӑ сӑн

Тетелти «Ирӗклӗ сӑмах» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫейри киосксенче чӑваш тумӗпе паллаштаракан журнал сутӑнма пуҫланӑ. Ӑна De Agostini издательство ҫурчӗ (Итали) кӑларнӑ иккен. Журналпа пӗрле туянакана фарфортан тунӑ пукане те лекет.

Ку кӑларӑмра (шучӗпе 27-мӗш) вулакан чӑваш тумӗпе ҫеҫ мар, пирӗн халӑх йӑли-йӗркипе те паллашма пултарать — тӗн, вӑйӑсем, тӗпелӗ пирки ҫырса кӑтартнӑ. Журнал чӑвашсен кун-ҫулне ҫутатса панипе уҫӑлать.

De Agostini издательство ҫуртне 1901 ҫулта никӗсленӗ, Раҫҫейре вӗсем 2004 ҫултанпа ӗҫлеҫҫӗ. «Куклы в народных костюмах» (чӑв. «Халӑх тумне тӑхӑннӑ пуканесем») журнала Раҫҫейсӗр пуҫне Ураинӑра, Белоруссинче тата Казахстанра сутаҫҫӗ.

Паян, кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче, Ҫӗмӗрле районӗнче 207-мӗш тавар пуйӑсӗн кӑмрӑкпа тиенӗ 13 вакунӗ ӳпӗннӗ. Пӑтармах Чулхула чукун ҫулӗн 609-мӗш ҫухрӑмӗнче пулса иртнӗ.

Чӑваш Енри ИӖМ ӗҫченӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх пӗр ҫын та аманман, анчах пуйӑссем ҫӳремелли ҫул икӗ еннеле те юрӑхсӑра тухнӑ. Пӑтӑрмаха сирме Канашпа Арсамасран (Чулхула облаҫӗ) юсавпа тӳрлетекен пуйӑссем тухнӑ та ӗнтӗ.

Кӑмрӑкпа тиенӗ вакунсем мӗнле салтава пула ӳпенни хальлехе паллӑ мар-ха.

Кивӗ Чукал космосран пӑхсан

Шӑмӑршӑ районӗнчи Кивӗ Чукалта 1897 ҫулта чиркӳпе прихут шкулне уҫнӑ. Малтанах унӑн хӑйӗн ҫурчӗ пулман. Вӗренес текенсем Хыҫалтикасри Степан Григорьевич Малеев ҫуртне ҫӳренӗ. 1907 ҫулта вара шкулӑн пӗрремӗш ҫуртне ҫӗклесе лартнӑ. Унта 1-4 класс ачисене вӗрентнӗ. Вӗренекенсене хваттерпе те тивӗҫтернӗ. Ӑс пухас текенсем вара сахал пулман. Иртнӗ ҫул Кивӗ Чукалти шкул уҫӑлнӑранпа — 115 ҫул, уйрӑм ҫуртне уҫнӑранпа 105 ҫул ҫитнӗ. Ҫакна халалласа ялта пурӑнакан предприниматель, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин районти уйрӑмӗн Политканашӗн членӗ Людмила Павловна Карзанова, хӑйӗн укҫи-тенкипе Асӑну хӑми туса хатӗрленӗ. Ӑна раштавӑн 29-мӗшӗнче Совет урамӗнчи шкул ҫурчӗ ҫине хаваслӑ лару-тӑрура ҫакнӑ. Митинга пухӑннисене ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Чамеев, ялти ветерансен Канашӗн председателӗ Александр Чурбанов, педагогика ӗҫӗн ветеранӗ Антон Малеев саламласа ӑшӑ сӑмахсем каланӑ. Мария Жамкова хӑй ҫырнӑ сӑввипе паллаштарнӑ.

Людмила Карзанована ырӑ ӗҫӗшӗн пӗтӗм ял-йыш тав турӗ.

Паян Элӗк районӗнчи Вырӑс Сурӑм ялӗнче пурӑнакан Александр Алексеевичпа Клавдия Васильевна Моляковсем 65 ҫул пӗрле пурӑннине паллӑ тӑваҫҫӗ. Чӑн та мухтава тивӗҫлӗ ватӑсем!

Пулас мӑшӑрсем 1946 ҫулта паллашнӑ, 1948 ҫулта вара туй туса пӗрлешнӗ. Александр Алексеевич Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ, чылай медаль-ордена тивӗҫнӗ. Киле таврӑннӑ хыҫҫӑн Калинин ячӗллӗ колхозра ӗҫленӗ. Кунта та вӑл хӑйӗн хастарлӑхне кӑтарма пултарнӑ — «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ агрономӗ» ята тивӗҫнӗ. Клавдия Васильевна вара Шупашкарти фармацевтика техникмуӗнче пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн Вырӑс Сурӑмӗнчи пульницара канӑва тухичченех медаппа пулса ӗҫленӗ.

Александр Алексеевичпа Клавдия Васильевна икӗ ывӑл пӑхса ӳстернӗ, халӗ мӑнуксемпе тата мӑнукӗсен ачисемпе савӑнаҫҫӗ. 2010 ҫулхи утӑн 8-мӗшӗнче Раҫҫейри ҫемье, юрату тата шанчӑклӑх кунӗнче вӗсене «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» медальпе чысланӑ.

65 ҫул пӗрле пурӑннӑ ятпа эпир те вӗсене саламлатпӑр! Ырлӑх-сывлӑх, иксӗлми телей сунатпӑр! Тӑванӗсемшӗн кӑна мар, ял-йышшӑн, республикӑшӑн ырӑ тӗслӗх пулса тӑмалла пултӑр!

Малалла...