Куснар ял уявӗнче такапа та чысланӑ

Ял пурӑнсан пурнӑҫ тӑсӑлать тесе шухӑшлаҫҫӗ Куславкка районӗнчи куснарсем. Ахтивар кати патӗнчи лапама нумаях пулмасть вӗсем уява пухӑннӑ.

Куснара 17-мӗш ӗмӗрте пуҫарса янӑ. Патшалӑх хресченӗсем шутланакан чӑвашсем унта ҫӗр ҫинче ӗҫлесе, выльӑх-чӗрлӗ ӗрчетсе тата тӗрлӗ промыслапа аппаланса пурӑннӑ: калпакпа карттус ӑсталанӑ, япала ҫӗленӗ, катка-пичке, шӑвӑҫ хатӗр ӑсталанӑ. 1861 ҫулта унта тӗн училищи уҫнӑ, 20-мӗш ӗмӗрӗн пуҫламӑшӗнче — ҫил арманӗ, 1930 ҫулта — пахча-ҫимӗҫ ваклакан савут, иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсен ҫурринче — шыв арманӗ. Халӗ те Куснар ялӗ аталанать. Ҫавӑн ятлӑ агрофирма тата вырӑнти фермерсем ҫӗр ӗҫӗпе аппаланса пурӑнаҫҫӗ.

Куснар ялӗ, район администрацийӗн информаци ресурсӗсен пайӗн пуҫлӑхӗ П. Кириллов каланӑ тӑрӑх, Куснар ҫапах та ир пулакан хӑярпа мар, хӑйӗн пултаруллӑ ҫыннисемпе пуян. Чӑвашсен паллӑ ача-пӑча ҫыравҫи Трубина Мархви те ҫав ялтанах. Чӑваш академи драма театрӗн артисчӗ Ольга Ырсем те Куснарта ҫут тӗнчене килнӗ. Иван Вашки сӑвӑҫ, ҫыравҫӑ, драматург, куҫаруҫӑ та унтанах.

Малалла...

Шупашкарта чарӑну павильонӗсене ҫӗнетнине тӗп хулара пурӑнакансемпе унта килен-каян асӑрханах ӗнтӗ. Общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсене Канаш, Етӗрне тата Тӑвай районӗсенче те ҫӗнетме тытӑннӑ. Республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсенчи ҫук павильонсене вырнаҫтараҫҫӗ, япӑххисене йӗркене кӗртеҫҫӗ.

Канаш район территорийӗнче «Шӑхасан — Калинино» ҫул ҫинче вырнаҫнӑ лаптӑкра ӗҫӗн 70 ытла процентне пурнӑҫланӑ. Ҫав шутра машинӑсене пӑрӑнса лармалли вырӑнсем йӗркелени те, лартмалли вырӑнсем туни те, ҫул айккинчи чулсене вырнаҫтарни те кӗрет. «Етӗрне — Николаевски — Кӗҫӗн Шемертен» ҫула та хӑтлӑх кӗртнӗ. Тӑвай районӗнче «Аниш» автоҫула унти «Акконд-Агро» ферма тӗлӗнче юсанӑ.

Етӗрнери культура объекчӗсенчен пӗри

Культура эткерлӗхӗн ӗскерӗсене (объекчӗсене) упраса хӑварассипе республикӑра епле ӗҫсем ирттернине чӑваш парламенчӗ тишкернине эпир пӗлтернӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, Чӑваш Енре культура эткерлӗхӗ тесе хаклакан 702 ӗскере шута илнӗ. Ҫав шутран 440-шӗ — республика пӗлтерӗшлӗ, 221-шӗ — федераци шайӗнче. 702 объектран 56-шӗ федераци харпӑрлӑхӗнче шутланса тӑрать, 36-шӗ — республикӑн, 80-шӗ — муниципалитетсен. Пысӑк пайӗ, 217-шӗ, — уйрӑм ҫын е пӗр-пӗр предприяти харпӑрлӑхӗнче. Кунсӑр пуҫне хуҫасӑрррисем те пур.

Кӑҫал вунӑ ытла палӑка юсамалла. Ун валли федераци тата республика хыснисенчен 71 миллион тенкӗ уйӑрмалла.

Ытларикунпа юнкун республикӑн культура министрӗ Вадим Ефимов культура эткерлӗхӗ шутланакан Етӗрнери ҫуртсене ҫитнӗ. Авалхи ҫав хулара кӑна, ав, 59 обьект вырнаҫнӑ. Унти тӗп вулавӑш хӑй вӑхӑтӗнчи Земство пухӑвӗн ҫуртӗнче вырнаҫнӑ. Ӑна 1879 ҫултах тунӑ. Етӗрнери ӳнерпе таврапӗлӳ музейӗ 1911 ҫулта туса лартнӑ куҫ пульницин ҫуртӗнче тӗпленнӗ. Пӗлтӗр музея юсама республика хыснинчен ҫур миллион тенкӗ уйӑрнӑ, районтан — 100 пин.

Малалла...

Анчах кредит учрежденийӗ мар. Сӑмахӑм — Федерацин суд приставӗсен республикӑри управленийӗн сервисӗ пирки. «Пурнӑҫлакан производствӑсен даннӑйӗсен банкӗ» ятлӑскер пулӑшнипе хӑть уйрӑм ҫынсем, хӑть предприяти-организацисем хӑйсен парӑм пуррипе ҫуккине пӗлейӗҫ. Халӗ вара маларах асӑннӑ управлени ку сервиса хӑтлама республикӑн ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен территорири органӗсен кадр службисенче тата Шупашкар хулин муницпалитечӗсенче тӑрӑшакансене хӑтлава чӗннӗ.

«Пурнӑҫлакан производствӑсен даннӑйӗсен банкӗ» сервисра суд тата ытти органсем кӑларакан йышӑнусем пирки информацие пухаҫҫӗ. Никам умӗнче те парӑмлӑ маррине е мӗн чухлӗ парӑмлине пӗлес тесен http://r21.fssprus.ru каҫӑпа кӗме чӗнеҫҫӗ. Унта парӑма тӳлемелли квитанцие те пичетлеме пулать. Парӑмпа тӗрлӗ тӳлев тытӑмӗ урлӑ тӳрех татӑлма та май пур.

Шупашкарти «Кӑмӑл-туйӑм» ушкӑн — Испанире

Шупашкарти 1-мӗш ача-пӑча ӳнер шкулӗнчи «Кӑмӑл-туйӑм» хореографи ушкӑнӗ Испанирен таврӑннӑ. Унта ачасем пӗтӗм тӗнче шайӗнче иртнӗ «Аллегория» фестивале хутшӑннӑ.

Мероприяти кӑҫалхипе пиллӗкмӗш хут иртет иккен. Унта Грузинчи, Турцинчи, Словакинчи, Нидерландри, Польшӑри, Латвири, Украинри 1 500 ытла ҫын хутшӑннӑ.

Фестиваль хула урамӗсем тӑрӑх ҫӳренинчен пуҫланнӑ. Шупашкарти ачасен Петр Пашков вӗрентекен ертсе пыракан «Кӑмӑл-туйӑм» ушкӑнӗ гала-концерта хутшӑнма тивӗҫнӗ. Унта вӗсем чӑваш, вырӑс тата тутар ташшисене ташланӑ. Халӗ ачасем Греципе Польшӑра иртекен пӗтӗм тӗнчери фестивальсене хутшӑнас ӗмӗтпе пурӑнаҫҫӗ иккен.

Шупашкар хулин Калинин район администрацийӗ фестивале йӗркелекенсем Чӑвашра ҫамрӑк талантсене чи пысӑк шайра пулӑшнине пӗлсен тӗлӗннӗ тесе ӗнентерет.

Сӑнсем (3)

Иван Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ абитуриентсене меллӗ пултӑр тесе ҫӗнӗ меслет шухӑшласа кӑларнӑ. Вӗренӳ учрежденийӗн тата йышӑну комиссийӗн сайчӗсене тата «Ҫыхӑнура» социаллӑ тетелти ушкӑнӑн «хӗрӳ линине» карас хатӗрӗсем урлӑ кӗме пулать-мӗн. Абитуриентсен QR-кода сканерласа илмелле те суйланнӑ сайтсене контактне упраса хӑвармалла.

Асӑннӑ икӗ виҫеллӗ штрих-код текстлӑ информацие кодлама май парать. Кода сканерла карас хатӗрӗсен камера пулмалла кӑна.

Петр Григорьевич Мефодьев

Патӑрьел районӗнчи Анат Туҫара пурӑнакан Петр Мефодьев ветеран 100 ҫул тултарнӑ. Ҫак тапхӑрта вӑл хура-шурне нумай курнӑ. Ҫавӑнпах сывлӑхӗ хавшанӑ. Вӑрҫӑра унӑн контузи пулнӑ, ҫапах вӑл унтан сывӑ таврӑннӑ.

Петр Мефодьев хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. Пӗчӗк чухне амӑшӗсӗр юлнӑ, ҫавӑнпа ирех ӗҫе кӳлӗнме тивнӗ. 1941 ҫулта ӑна вӑрҫа илсе кайнӑ. Ун чухне вӑл храмсенче ҫурта ҫутнӑ. Ӗненӳ ӑна вӑрҫӑран чӗрӗ таврӑнма пулӑшнӑ.

Петр Григорьевич вӑрҫӑран яла таврӑнсан авланнӑ, колхозра бригадирта ӗҫленӗ. Мӑшӑрӗпе Евдокия Ивановнӑпа 62 ҫул пурӑннӑ. 17 ҫул каялла арӑмӗ ҫӗре кӗнӗ. Халӗ ветеран хӗрӗпе тата кӗрӗвӗпе пурӑнать. Ветеранӑн тунсӑхлама вӑхӑт ҫук: ун патне тӑтӑшах ачисем, мӑнукӗсем, кӗҫӗн мӑнукӗсем тата вӗсен ачисем килсе ҫӳреҫҫӗ.

Петр Григорьевич вӑрӑм ӗмӗр вӑрттӑнлӑхӗ пирус туртманнинче, эрех ӗҫменнинче, спортпа туслӑ пурӑннинче пулнине палӑртать. «Турӑ мӗн чухлӗ панӑ — ҫавӑн чухлӗ пурӑнатӑп», — тет ветеран.

Шел те, ӗҫре суранланмалли те тупӑнсах тӑрать. Нумаях пулмасть, ав, Шупашкарти МТВ-центр умӗнче тӑпра ишӗлсе аннипе унти рабочи вилнине массӑллӑ информаци хатӗрӗсем тупӑшса тенӗ пек пӗлтернӗччӗ. Пӗтӗмӗшле илсен инкек шучӗ Чӑваш Енре ҫапах та чакса пырать иккен. Ҫакӑн пирки республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова ӗнерхи правительство ларӑвӗнче пӗлтернӗ. Унта ытти ыйтупа пӗрлех ӗҫ условийӗпе сыхлавӗн пӗлтӗрхи тӑрӑмне тишкернӗ.

Ӗҫри инкек шучӗ юлашки вунӑ ҫулта республикӑра 1,9 хут сахалланнӑ иккен. Суранланнӑ тӗслӗхсем ытларах чух строительствӑра, тирпейлекен производствӑра тата ял хуҫалӑхӗнче тӗл пулаҫҫӗ-мӗн. Вӗсенчен чылайӑшӗнче ӗҫе тивӗҫлипе йӗркелеменнипе, ҫул-йӗр ҫинчи инкексемпе, ӗҫлекенсем ӗҫ дисциплинине пӑснипе ҫыхӑннӑ. Ӗҫре вилнӗ 18 ҫынтан ҫурри ӳсӗр пулнӑ.

Арестовсем тата Петровсем хӑнасемпе

Ҫемье, юрату тата шанчӑклӑх кунӗнче Тӑвай районӗнчи ЗАГС уйрӑменче Мая Димитриевнӑпа Юрий Палладьевич Арестовсене — 50 ҫул, Валентина Капитоновнӑпа Василий Александрович Петровсене 55 ҫул пӗрле пурӑннӑ ятпа саламланӑ.

Петровсемпе Арестовсене Тӑвай район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Ванерке, Енӗш Нӑрваш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Виталий Петров, Тӗмер ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Иванов, ЗАГС пайӗн ертӳҫи Валентина Новикова, районти Хӗрарӑмсен канашӗн председателӗ Людмила Аввакумова саламланӑ.

Икӗ мӑшӑр юбилейлӑ туйсен Хисеп кӗнекине алӑ пусса хӑварнӑ. Пӗрле нумай ҫул пурӑннине палӑртнӑ май Арестовсемпе Петровсем кил вучахне чӗртнӗ, салтак тӳмипе юмӑҫ янӑ, чылай ҫул каяллахи пек вальс ташланӑ. Уявра вӗсен ачисем, мӑнукӗсем, тӑванӗсем пулнӑ, мӑшӑрсене тата нумай ҫул пӗрле пурӑнма сывлӑх суннӑ.

Сӑнсем (34)

Юлашки вӑхӑтра вӑл е ку ҫурта «бомба хуни» пирки пӗлтересси модӑна кӗчӗ-ши? Шӳт — шӳт-ха. Анчах ултав ҫиеле тухсан пурпӗрех явап тытмалла. Шупашкарти «Мега Молл» суту-илӗ центрӗнче бомба пурри пирки миҫе хутчен пӗлтерчӗҫ-ши? Паян ав черетлӗ «бомба» пирки шанкӑравласа каланӑ.

Паллах, хальхинче те хыпар суя пулнӑ. Паян ирхи 10 сехет тӗлне васкавлӑ медпулӑшӑва паллӑ мар арҫын шӑнкӑравласа суту-илӳ центрӗн путвалӗнче бомба хунине, вӑл кӗҫех ҫурӑлассине пӗлтернӗ. Ку хыпара РФ ШӖМӗн республикӑри управленине ҫийӗнчех пӗлтернӗ.

Вырӑна полици ӗҫченӗсем килнӗ, кинологсем ятарласа вӗрентнӗ йытӑсемпе ҫитнӗ. Ҫӑлавҫӑсем, пушарнӑйсем… Пурте пынӑ. Суту-илӳ центрӗнчи ӗҫченсене, унта пынӑ халӑха урама кӑларнӑ. Кинологсем йытӑсемпе ҫурта тӗрӗсленӗ. Нимӗн те тупайман.

Халӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе тӗрӗслев пырать, шӑнкӑравласа пӗлтерекен арҫынна шыраҫҫӗ.