Бизнес инфраструктурине аталантарма Раҫҫей Правительстви регионсене 1,6 миллиард тенкӗ ытла уйӑрма йышӑннӑ. Пӗчӗк тата вӑтам бизнесӑн инфраструктурине аталантарма тесе уйӑракан «кӗмӗл» пирӗн республикӑна та тивӗҫӗ. Раҫҫей премьер-министрӗ Дмитрий Медведев алӑ пуснӑ хушупа килӗшӳллӗн пире 49 миллион тенкӗ ытла лекмелле.

Ҫын аллинчи укҫӑна шутлама хушмаҫҫӗ те, анчах республикӑн Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫ тата суту-илӳ министерстви ытти регионпа ӳркенмесӗрех танлаштарса пӑхнӑ. Мускавран уйӑракан ҫав укҫа виҫипе эпир ытти регион хушшинче 12-мӗш вырӑн йышӑнатпӑр иккен. Тупра пуринчен ытла Мускав облаҫне каймалла: унта 276 миллион тенкӗ ытла яма пӑхса хӑварнӑ. Тутартсан Республикине 185 миллион тенкӗ лекӗ. Пирӗнпе кӳршӗллӗ регионсене пирӗнтен сахалтарах уйӑрӗҫ.

Ҫак кунсенче ҪҪХПИ инспекторӗсем хӑйне евӗр рейда тухнӑ. Пакунлисем ача кӳмисем ҫине ҫутаткӑчсем ҫакса янӑ.

Инспекторсем ашшӗ-амӑшӗсене ҫул ҫинче ачасен умне мӗнле хӑрушлӑх тухса тӑнине те аса илтернӗ. Акци ачасен сӗт кухнисем патӗнче иртнӗ.

ҪҪХПИ экипажӗ пепкепе е кӳмепе ҫул урлӑ мӗнле каҫмаллине лайӑх ӑнлантарса панӑ.

«Ҫул урлӑ каҫма тӑрсан ачана алӑ ҫине йӑтмалла. Ҫывӑхра хӑрушлӑх ҫуккине ӗненмесӗр кӳмене ҫул ҫине тӗксе кӑлармалла мар. Ҫунашкапа чухне те ҫул умӗнче чарӑнса тӑмалла, ачана алӑ ҫине йӑтмалла», — ҫапла ӑнлантарнӑ ҪҪХПИ управленийӗн сайтӗнче те.

Акцие ЧР ШӖМӗ ҫумӗнчи общество канашӗ тата Альберт Ильин пулӑшнипе йӗркеленӗ.

Канашри тахҫанах илсе тухман ҫӳп-ҫап купи

«Ҫыхӑнура» канашлура темӗнле ыйту тавра та калаҫаҫҫӗ. Халӗ акӑ Канаш хулипе ҫыхӑнни куҫа тӑрӑнчӗ.

Унта пӗлтернӗ тӑрӑх, Канаш хулин администрацийӗ ҫутҫанталӑкӑн черчен пайне, килсӗр-ҫуртсӑррисене ӗнтӗ, Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ ячӗпе «хӑйне евӗр парне» тунӑ.

Канашри Ӗҫ урамӗнчи ҫӳп-ҫапа пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнчен пуҫласа илсе тухма пӑрахнӑ-мӗн. Халӗ унта пӗр купа ҫӳп-ҫап йӑваланать-мӗн.

Канашлӑва хутшӑннисенчен хӑшӗ-пӗри айӑпа Шантенковӑпа Жураева ҫине йӑвантараҫҫӗ. Вӗсем Атӑлҫи экологи компанийӗнчен илсе хулари Хӗвелтухӑҫри ҫӳп-ҫап пемелли вырӑнпа хуҫаланасшӑн пулнӑ-мӗн. Анчах ӑна пачах хупса лартнӑ-мӗн.

Халӗ канашлуҫӑсем Шатенковӑпа Жураевӑна хулари ҫӳп-ҫапшӑн «тав тӑваҫҫӗ». Ҫынсем хулара кун пек ӳкерчӗк хуҫаланнӑшӑн намӑс пулнине пӗлтереҫҫӗ.

Муркаш районӗнчи Юнкӑ ял тӑрӑхӗнче вешенка ӳстереҫҫӗ. Ӑна пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче кӑна уҫнӑ. Кӑмпа ӳстерекен тулли мар яваплӑ общество кӗске вӑхӑтрах аталанса кайма пултарнӑ.

Нумаях пулмасть унта Чӑваш Республикин ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов ҫитсе курнӑ.

Предприяти пуҫлӑхӗ вешенкӑна ӳстерме йывӑр маррине пӗлтернӗ. Хальхи цеха ҫӳллӗ шайри технологиллӗ оборудованипе тивӗҫтернӗ. Кӑмпа улӑм тултарнӑ михӗре ӳсет. Улӑмне Удмурт Республикинчен туянаҫҫӗ иккен. Ҫимӗҫе Мускава ӑсатаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне хамӑр тӑрӑхри кану ҫурчӗсемпе те «пӗр чӗлхе тупнӑ» та, унта та сутаҫҫӗ. Продукци кайнине кура производство калӑпӑшне тата ӳстермелле — тепӗр ангарта та кӑмпа ӳстерме тытӑнасшӑн.

Вешенка экологи тӗлӗшӗнчен таса шутланать. Ӑна тӑварлама, маринадлама, ӑшалама пулать.

Сӑнсем (10)

Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче культура ӗҫченӗсен уявӗ пулчӗ. Республикӑн Культура министерстви вара ялсенчи чи лайӑх культура учрежденийӗсене тата пултаруллӑ ӗҫченсене суйламалли конкурса пӗтӗмлетнине пӗлтерет.

Конкурса Чӑваш Енри 18 районтан 48 заявка тӑратнӑ, вӗсенчен 29-шӗ культура учрежденийӗсенчен, 19-шӗ культура ӗҫченӗнчен.

Тӳресем чи маттуррисене суйласа илни пирки пӗлтереҫҫӗ. Республикӑри «Чи лайӑх культурӑпа кану учрежденийӗ» ята Куславкка районӗнчи Кӗтеснерти, Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти, Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальти клубсем тивӗҫнӗ. «Чи лайӑх вулавӑш» ята Йӗпреҫ районӗнчи Пысӑк Упакассинчи тата Етӗрне районӗнчи Пушкӑртри вулавӑшсене панӑ. «Чи лайӑх культура ӗҫченӗ» ята вара 12 ҫын илнӗ. Вӗсен хушшичне, сӑмахран, Пӑрачкав районӗнчи Лариса Карташова библиотекарь, Йӗпреҫ районӗнчи Хурамалти Культура ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Надежда Керимова, Элӗк районӗнчи Ураскилтри Альбина Козлова библиотекарь тата ыттисем пур.

Малалла...

Чӑваш Республикин культурӑн хисеплӗ ӗҫченӗсем!

Сире професси уявӗпе саламлатӑп!

Культурӑпа искусство деятелӗсем чунне парса пурнӑҫлакан ӗҫ-хӗл пӗл­те­­рӗш­не тата вӗсем культура еткерлӗхне сыхласа упраса хушӑнтарса пырас, нацин хӑйне евӗрлӗ йӑли-йӗркине ҫирӗплетес ӗҫе хывакан витӗмлӗ тӳ­пене хаклама та май ҫук. Сирӗн пултаруллӑ ӗҫӗр халӑха ӑс-хакӑл енчен пуянлан­ма, гуманизм тӗл­ле­вӗсене ҫирӗплетме, обществӑна этемлӗхӗн улшӑнми хаклӑ­хӗсем тавра пӗр­лештерме пулӑшать.

Халӑх малашлӑхӗ культурӑсӑр пулма пултараймасть. Шӑпах ҫавӑнпа Чӑваш Республикинче культура сферине аталантарасси патшалӑх политикин тӗп тӗл­левӗ­сенчен пӗри шутланать. Культура еткерлӗхӗн объекчӗсене рестав­­рацилес тата ҫӗнетес ӗҫ аван пурнӑҫланса пырать. Культура учреж­де­ни­йӗсем юсанса ҫӗ­не­л­еҫҫӗ, вӗсем хальхи йышши оборудованипе, музыка ин­стру­мен­чӗсемпе пуян­ла­наҫҫӗ. Чӑваш Енре пурӑнакансен пултарулӑх вӑй-хӑ­ватне уҫса пама, пул­­тарулӑх анинчи ҫӗнӗ проектсене пурнӑҫа кӗртме пулӑ­шакан профильлӗ прог­рам­мӑсем тухӑҫлӑн пурнӑҫланаҫҫӗ. Искусство шкул­ӗ­сенче вӗре­некен ачасен тӳ­пи республикӑри ачасен пӗтӗм йышӗнче 13,5 процентпа танлашать, ку кӑтарту Раҫҫей Федерацийӗнчи вӑтам шайран пысӑк­рах.

Малалла...

Эмомали Рахмон ҫӗнӗ хула никӗслет

Паян, ытларикун, Таджикистан Президенчӗ Эмомали Рахмон республикӑн ҫурҫӗр пайӗнче 250 ҫын пурӑнмалӑх ҫӗнӗ хула никӗсленӗ, пӗрремӗш кирпӗче хунӑ.

Ҫӗнӗ хула Сомкар айлӑмӗнче вырнаҫӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Боболжонгафур районне кӗрет. Эмомали Рахмон ҫӗнӗ хула ятне Сайхун ят пама сӗннӗ — ку вара Сыртарье юханшывӑн авалхи ячӗ иккен.

СА-News хыпар служби пӗлтернӗ тӑрӑх Таджикистан 1991 ҫулта никама пӑханми пулнӑ хыҫҫӑн ҫак тарана ҫити ҫӗнӗ хула никӗслемен, ку — пӗрремӗш. Сайхунра пуранмалли ҫуртсем хӑпартма палӑртнӑ тата халӑха пурӑнма кирлӗ инфраструктура. Ҫуртсем 9 тата 12 хутлӑ пулӗҫ, хулара 19 микрорайон тума палӑртнӑ. Республика влаҫӗсем планланӑ тӑрӑх кунта 17 шкул, 31 ача пахчи, 140 суту-илӳ центрӗ, 40 спорт ҫурчӗ хӑпартмалла. Паллах, Сайхунра тӗрлӗ терминалсем, пасарсем те пулӗҫ.

Сӑнсем (6)

Чӑваш Енӗн статисчӗсем иртнӗ эрнере пирӗн республикӑра мӗнле тавар мӗн чухлӗ хакланнине тишкернӗ. Кун пек мониторинга Чӑвашстат вӗҫӗмех йӗркелесе пырать-ха.

Пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнчен тытӑнса пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗччен карамель тата чей хакланнӑ. Карамель юратакансен иртнӗ эрнере ӑна унчченхи эрнеринчен 2,9 процент хаклӑрахпа туянма тивет. Хура чей 2,5 процент хакланнӑ.

Апат-ҫимӗҫрен кишӗр, тип ҫу, пӗҫернӗ кӑлпасси, тӑвар тата шурӑ ҫӑнӑх хакӗ хӑпарнӑ. Вӗсем 1 процентран пуҫласа 1,9 процент таран хакланнӑ. Ҫӗрулми, купӑста, хӑяр, сухан тата тушенка йӳнелнӗ.

Апат-ҫимӗҫ мар тавартан супӑнь тата кӗпе ҫумалли порошок пуринчен ытла хакланнӑ. Вӗсене иртнӗ эрнере унчченхинчен 2,4–2,8 процент хӑпарнӑ. Телевизорпа ют ҫӗршывра кӑларнӑ машинӑсем кӑштах йӳнелнӗ.

Паян Шупашкар районӗнче, М7 федераци ҫулӗ ҫинче, Кӳкеҫри ҫул ҫаври тӗлӗнче, пысӑк инкек пулнӑ. Унта кӑнтӑрла иртни 13 сехет те 50 минут тӗлӗнче пилӗк машина ҫапӑннӑ. Инкекре тӑватӑ ҫын вилнӗ, саккӑррӑн пульницӑна лекнӗ.

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-служби малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, инкеке Skoda автомобиль водителӗ кӗртсе ӳкерме пултарнӑ. Водитель правине нумаях пулмасть илнӗскер ҫула май пыракан MAN грузовика пырса ҫапӑннӑ. Лешӗ вара, йывӑрскер, хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса кайса «Шупашкар–Ҫӗрпӳ» маршрутпа пыракан "Peugeot" пӗчӗк автобус ҫине пырса кӗнӗ. Инкеке ҫавӑн пекех «Пежо» тата АвтоВАЗӑн 99-мӗш модельлӗ машини лекнӗ.

Ку инкеке куҫҫульсӗр пӑхма йывӑр пулнӑ теҫҫӗ ӑна курнисем. ГАЗель хыпса илнӗ хыҫҫӑн виҫӗ пассажир тата водитель чӗрӗллех ҫунса кайнӑ.

Паян кӗтмен ҫӗртен юр ҫуса лартнипе ҫул пӑрлакланма пултарнӑ текенсем те пур.

Сӑнсем (13)

Чӑваш Республикин вӗренӳ институтӗнче «Халӑх хитре — йӑлипе» республикӑри ача-пӑча фестивалӗ иртнӗ. Унта Шупашкар хулин «Чӑваш чӗлхине анлӑн вӗрентнӗ май ачасене пур енлӗн аталантарасси» проектпа ӗҫлекен 10-мӗш, 35-мӗш тата 59-мӗш шкулӗсен 1–5-мӗш класӗсенче вӗренекенсем хутшӑннӑ.

«Кашни класс чӑваш халӑхӗн ырӑ йӑли-йӗркипе, ҫепӗҫ юррипе, илемлӗ ташшипе, янӑравлӑ кӗвӗ-такмакӗпе, хаваслӑ вӑййи-куллипе хӑйне май паллаштарчӗ», — тесе пӗлтерет ЧР тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ, Чӑваш наци конгресӗн президиум пайташӗ, фестивалӗн тӳри Геронтий Никифоров. «Кашни йӑла, кашни уяв хӑйӗн асамлӑхӗпе, илӗртӳлӗхӗпе тата таран шухӑшӗпе паха пулчӗ», — тет вӑл.

Тӳресем ӑмӑртӑва хутшӑнакансен ӑсталӑхне чӑвашла тӗрӗс калаҫма пултарнине, пуплев тасалӑхне, юрра-ташша пӗлнине, артист ӑсталӑхне, уявпа вӑййа тӗрӗс кӑтартма пултарнине тата наци тумне пӗлсе тӑхӑнма пултарнине пӑхса хакланӑ. 1-мӗш вырӑн 35-мӗш шкулӑн 3-мӗш «э» класс ачисем, 2-мӗш вырӑна 10-мӗш шкулӑн 1-мӗш «и» тата 59-мӗшсен 4-мӗш «я» класс ачисем, 3-мӗш вырӑна вара 10-мӗш шкулӑн 2-мӗш «и», 4-мӗш «и», 5 «и» класрисем тата 35-мӗш шкулӑн 2-мӗш «л» класс ачисем йышӑннӑ.

Малалла...