Калӑн, пӗчӗк кӑна кӑпшанкӑ. Ҫук вӗт, ним мар ҫынна вӗлернӗ. Инкекӗ Ҫӗрпӳ районӗнче пулса иртнӗ. 45-ри арҫын квас ӗҫнӗ чух ӑна ҫыртнӑ. Вӗлле хурчӗ квас куркине лекнӗ. Арҫын ҫавна асӑрхамасӑр шӗвеке пӗрех ҫавӑрса хунӑ.

Ҫӑвара тем сӑхнине ӑнлансан арҫын кваса сурса пӑрахнӑ. Сурчӑкпа вӗлле хурчӗ тухнӑ. Темиҫе минутран арҫын хӑрлатма тата чыхӑнма пуҫланӑ. Ҫавна курнӑ ҫынсем часрах васкавлӑ пулӑшу машини чӗннӗ. Те тухтӑрсене кӗтсе илесси пулмасть тесе вӗсем ӑна ахаль машинӑпа шурӑ халатлисем патне илсе кайма тухнӑ. Тухтӑрсен машини вырӑна пырса ҫитнӗ ҫӗре арҫын вилсе кайнӑ.

Ҫӗртмен 27-мӗшӗнче пирӗн ҫӗршывра тӳлевсӗр юридици кӳмелли кун пулать. Ӑна Раҫҫейри юристсен ассоциацийӗ йӗркелет.

Ун пек мероприяти йӗркелессине Чӑваш Енре ырӑ йӑлана кӗртнӗ ӗнтӗ. Ӑна маларах асӑннӑ ассоциацин регионти уйрӑмӗ тата ҫӗршыв Элтеперӗн Йышӑну пӳлӗмӗ РФ Юстици министерствин республикӑри Управленийӗ, Суд приставӗсен федераци службин республикӑри УправленийӗЧӑваш Енӗн Юстици министерстви, Чӑваш енӗн Нотариус палати, Чӑваш Енӗн Ваккат палати пулӑшнипе ирттереҫҫӗ.

Тӳлевсӗр юридици пулӑшӑвӗ илес тесен РФ Элтеперӗн Чӑваш Енри Йышӑну пӳлӗмне ҫӗртмен 27-мӗшӗнче 12 сехетрен тытӑнса 15 сехетчен каймалла. Йышӑну пӳлӗмӗ Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 36-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Малтанласа ҫырӑнмалли телефон номерӗ — 62-22-33.

Ҫак шӑпӑрлансем валли уҫӑлнӑ та ӗнтӗ ҫӗнӗ пахча

Ӗнер Ҫӗрпӳ хулинче 240 вырӑнлӑх ача-пӑча пахчи уҫӑлнӑ. Ӑна хальхи пурнӑҫ ыйтнӑ евӗр ҫӗнӗ майсене тӗпе хурса туса лартнӑ. «Хӗвеллӗ хула» ят панӑскер ҫиччӗмӗш номерлӗ шутланать. Ку ача-пӑча пахчи — юлашки икӗ ҫулта уҫнӑ ҫавӑн йышши иккӗмӗш учреждени.

Шкул ҫулне ҫитменнисен черетлӗ учрежденине уҫнӑ май ҫӗрпӳсем 3 ҫултан пуҫласа 7 ҫулчченхи ачасен ача-пӑча пахчине ҫӳремелли черетне татнине пӗлтернӗ. Шӑпӑрлансене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов сывлӑхлӑ, ҫирӗп тата ӑслӑ ӳсме суннӑ.

Шкул ҫулне ҫитменнисене учрежденине уҫма яланхиллех тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ. Ҫав шутра — Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата министрсем пулнӑ. Раҫҫей Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова та пулнӑ.

Савӑнӑҫлӑ пулӑм ячӗпе ҫӗрпӳсем 150-шер метр тӑршшӗ ялавсем — Раҫҫейӗнне тата Чӑваш Енӗннне — тутарттарнӑ. Ялавсене ачасем ача-пӑча пахчи патне пыракан ҫулӑн ик енӗпе тӑрса тытса тухнӑ.

Cӑнсем (89)

И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн историпе географи факультетӗнче иртнӗ эрнекун чӑвашла ҫырнӑ диплом хӳтӗлевӗ иртнӗ. Чӑвашра пурӑнатпӑр пулин те ку хыпара хӑшӗсем темӗнле пысӑк ӗҫ тунӑн йышӑнни вӑрттӑнлӑх мар. Ара, унччен апла туман та, тӗлӗнтермӗш евӗрех туйӑнать пуль ҫав… Вырӑс, чӑваш чӗлхисен тата журналистикӑн факультечӗсенече чӑвашла ҫыраҫҫӗ-ха. Анчах историпе географи факультетӗнче халиччен ун пекки пулман.

Диплома чӑвашла ҫыраканӗ — Дмитрий Степанов ятлӑ студент. Диплома вӑл «Чӑваш наци конгресӗ: кун-ҫулӗ, паянхи лару-тӑрӑвӗ тата пуласлӑхӗ» темӑпа ҫырнӑ.

Студент диплома чӑвашла ҫырнӑ чух хӑш-пӗр йывӑрлӑхпа тӗл пулнине пытарман. «Хальхи вӑхӑтра чӑваш чӗлхин ӑслӑлӑх чӗлхи пттех аталанман, — тенӗ вӑл. — Хам пӗлекен ҫӗнӗ сӑмахсемпе усӑ курма тиврӗ. Сӑмахран, пайташ (член), элчӗ (представитель), элтеш (гражданин)».

Диплома пиллӗклӗх хӳтӗлеме пултарнӑшӑн вӑл питӗ савӑннӑ. Май пулсан Степанов хӑйӗн темипе кӗнеке те кӑларасшӑн.

Диплом ҫырнӑ чух каччӑ чӑваш наци юхӑмӗнче паллӑ вырӑн йышӑннӑ ҫынсемпе тӗл пулса калаҫнӑ, вӗсенчен интервью илнӗ.

Малалла...

Атӑлҫи Пӑлхарӑн тӗп хулине, Пӑлхара, ЮНЕСКО Пӗтӗм тӗнчери эткерлӗхӗн палӑкӗ тесе шутлама тытӑннӑ. Ҫапла йышӑнӑва Пӗтӗм тӗнчери организацин профиль комитечӗн ҫӗртмен 23-мӗшӗнче иртнӗ 38-мӗш сессийӗнче тунӑ.

Тутарстан Пӑлхарӑн «тӗлӗнмелле хаклӑхне» йышӑнтарма ҫулталӑк каялла пултарнине пирӗн вулакансем те, тен, пӗлеҫҫӗ пулӗ. Никама пӑхӑнман экспертсене хулара ҫӗнӗ паллӑсем лартни тивӗҫтермен иккен. Ҫак шута Пӑлхарта ислам йышӑннине палӑртса асӑну палли, Шурӑ мечет туса лартнине кӗртмелле.

Пӑлхара Пӗтӗм тӗнчери организацисен эксперчӗсем темиҫе те килcе кайнӑ. Вӗсем музей-заповедникӑн территорине пӑхса ҫаврӑннӑ, археологи япалисен хучӗсене тӗпченӗ.

Пӑлхарӑн историпе археологи комплексӗ Пӗтӗм тӗнчери эткерлӗхе кӗртнӗ 1002-мӗш объект шутланать. Раҫҫейре ун пеккисем ҫапла вара 26-а ҫитнӗ. Ку вӑл Пӑлхар тӗнче культуринче пысӑк вырӑн йышӑннине пӗлтерет.

Концерт саманчӗ

Республика кунне халалласа иртнӗ «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестивале Чӑваш Ене тӗрлӗ ҫӗршывран пултарулӑх ушкӑнӗсем чылай килнӗ. Вӗсем хушшинче — Италири «Про Локо Самугео» ансамбль те. Республикӑн тӗп хулинче иртнӗ фестивале хутшӑннипе пӗрлех Итали артисчӗсем тӗрлӗ районта хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ, ҫав шутра — Хӗрлӗ Чутай тӑрӑхӗнче те.

Ҫӗртмен 21-мӗшӗнче асӑннӑ фольклор коллективӗ хӑнасене хапӑл Хӗрлӗ Чутай ҫӗрне ҫитнӗ, Етӗрнепе Чутай чиккинче вӗсене райадминистрацин культура пайӗн пуҫлӑхӗ Александр Самсонов кӗтсе илнӗ. Чи малтанах Итали артисчӗсем Сӗнтӗкҫырминчи Культура ҫуртӗнче Сардини ташшисемпе паллаштарнӑ. Курма пухӑннӑ халӑх ют ҫӗршыв артисчӗсен пултарулӑхӗпе кӑмӑллӑ юлнӑ. Хусанушкӑнь ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Любовь Кузнецова вара италиансене тав тунӑ май асӑнмалӑх ҫӑпата тата наци тумтирне парнеленӗ.

Унтан фольклор ушкӑнӗ «Ҫын тата ҫутҫанталӑк» халӑх музейӗнче пулса курнӑ. Каҫхи ултӑ сехетре вара «Про Локо Самугео» фольклор ушкӑнӗ Хӗрлӗ Чутайри Культурӑпа кану центрӗ умӗнче пултарулӑхӗпе паллаштарчӗ.

Малалла...

Республика кунӗнче «Руҫ ӑстисем» алӗҫ ӳнерӗн куравӗ иртнӗ. Кӑҫал унта 53 ӑста хутшӑннӑ: Раҫҫейӗн 13 регионӗнчен — 28-ӑн (Коми, Мари республикисенчен, Иваново, Курск, Курган, Чулхула, Ӗренпур, Самар, Тамбов, Чӗмпӗр, Челепи облаҫӗсенчен, Перӗм тата Краснодар енӗсенчен), Чӑваш Енрен — 25-ӗн.

Конкурса хутшӑнакансене дипломсемпе, парнесемпе чысланӑ. Кӑҫал конкурс гран-прине Иваново хулинчи Любовь Степанова ҫӗнсе илнӗ. Вӑл татӑк-кӗсӗкрен «Телей кайӑкӗ» панно ҫӗленӗ. Автор Чӑваш Ен ӳнерне ҫутатакан кӗнекесене тишкерсе чӑваш тӗррин тӗнчине сӑнарланӑ. Шурӑ (тасалӑх, сывлӑх тӗсӗ), хӗрлӗ (уяв тӗсӗ), хура (ҫӗр тӗсӗ) тӗссемпе усӑ курнӑ. Ӗҫӗнче Ивановӑри иртнӗ ӗмӗрти 50–60-мӗш ҫулӗсенчи пусмасемпе усӑ курнӑ.

Панно композицийӗ вырӑс тата чӑваш халӑхӗсен туслӑхне вырӑс изразецӗн кайӑкӗпе чӑваш мифологийӗн паллисемпе пӗрлештерни урлӑ кӑтартать.

Сӑнсем (20)

Тем хӑтланакан та пур. 42 ҫулти арҫын, Волжскра пурӑнаканскер, укҫа перекетлеме шухӑшланӑ-ши — кӑмрӑк турттаракан пуйӑс вакунне ларнӑ та Мускава савни патне вӗҫтернӗ. Ҫитеймен.

Арҫынна Вӑрмар станцинче асӑрханӑ. Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын Волжск хулинче станцире меллӗ самант тупса вакуна вӑрттӑн кӗрсе вырнаҫнӑ. Ӳкесрен тата хӑйне асӑрхасран сыхланса выртнӑ. Анчах ӑна пурпӗрех асӑрханӑ.

Транспорт полицийӗн ӗҫченӗсем арҫын тӗлӗшпе административлӑ протокол ҫырнӑ. Сӑмах май, 2014 ҫулта чукун ҫул ҫинче 9 пӑтӑрмах пулнӑ. Вӗсенчен 6-шӗнче ҫын вилнӗ.

Транспорт полицийӗ асӑрхануллӑрах пулма ыйтать. Ҫак ҫулсенче электричество пралукӗсем пур. Вакуна е цистернӑна хӑпарсан та ток ҫапма пултарать.

Республика кунне ирхи хусканӑва пуҫласси йӑлана кӗчӗ ӗнтӗ. Спорт мероприятине сахаллӑн мар тухаҫҫӗ. Ку халӑх сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑннине, спортпа туслӑ пулнине ҫирӗплетет.

Зарядка пӗлтӗр Хӗрлӗ тӳремре иртнӗ. Унта 28 пине яхӑн ҫын пухӑннӑ. Ун чухне хӑшӗ-пӗри хӗсӗк пулнӑшӑн ӳпкелешнӗ. Кӑҫал администраци зарядкӑна темиҫе ҫӗрте ирттерме шухӑшланӑ. Пӗр вӑхӑтрах Лакрей вӑрманӗнче, «Шупашкар» универмаг умӗнче, «Шупашкар: 500 ҫул» паркра халӑх зарядкӑна пухӑннӑ.

Мероприятие уҫӑ сывлӑшпа киленме, ҫан-ҫурӑма ҫемҫетме ватӑсем те, ачасем те пухӑннӑ. Сцена ҫинче хаваслӑ кӗвӗ янӑранӑ, паллӑ спортсменсем, лайӑх фитнес инструкторсем хусканусене кӑтартнӑ.

Мускав район администрацийӗ зарядкӑна 2000 яхӑн ҫун тухасса кӗтнӗ. Анчах мероприятие ҫын нумайрах пынӑ. «Шупашкар: 500 ҫул» паркра 2700 яхӑн ҫынна шута илнӗ. Ҫакнашкал акци йӗркелени, унта нумаййӑн хутшӑнни Шупашкар спортпа туслӑ хула пулнине тепӗр хут ҫирӗплетнӗ.

Хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ

Ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Шупашкар районне Пушкӑртстанри делегаци килсе ҫитнӗ. Вӗсем валли ятарласа «Бичурин тата хальхи самана» музейре экскурси йӗркеленӗ. Ҫак музейре ҫӗршывӑн тӗрлӗ тӑрӑхӗнчен килнӗ хӑнасем час-часах пулаҫҫӗ.

Пушкӑртстанпа Чӑваш Ен тахҫантапах туслӑ пурӑнать. Пушкӑрт Республики Чӑваш Енпе экономикӑри, сут-илӳри чылай тытӑмра ҫыхӑнса ӗҫлет. Кӳршӗ республикӑра 120 яхӑн чӑваш пурӑнать. Унти чӑваш диаспори — Раҫҫейре нумай йышлисенчен пӗри.

Сӑмах май, 1994 ҫулта икӗ республика килӗштерсе ӗҫлеме килӗшӳ алӑ пуснӑ. Ку историри ҫӗнӗ страницӑна уҫнӑ.

Пушкӑрт ҫӗрӗ ҫинчен килнӗ хӑнасем Шупашкар район администрацийӗн пуҫлахӗпе Г.И.Егоровӑпа музей залӗсенче пулнӑ, ӗлӗкхи чӑвашсен культурипе, йӑлипе, Шупашкар районӗн историйӗпе, пирӗн эрӑчченхи II пинмӗш ӗмӗрти хресчен пурнӑҫӗпе, ӗҫӗпе паллашнӑ. «Чӑваш картишӗнче» хӑнасене Сандра Пиклӑн скульптура композицийӗ уйрӑмах килӗшнӗ.

«Тӑван халӑх историне упранӑшӑн тав тӑватпӑр» — ҫапла ҫырнӑ хӑнасем музей кӗнекинче. Шупашкар районӗпе Пушкӑртстанри Аургазинск районӗ социаллӑ экономикӑпа культура тӗлӗшӗнчен килӗштерсе ӗҫлеме килӗшӳ алӑ пуснӑ.

Малалла...