Ҫак кунсенче Шупашкарта «Стоп кӗрт!» акцин пирвайхи пӗтӗмлетӗвне тунӑ. Вӑл иртнӗ эрнерех пуҫланнӑ.

Акципе килӗшӳллӗн, хулара пурӑнакан кашни ҫын юр хӳсе лартнине тасатманнине курсан stopsugrob@gmail.com электронлӑ адрес ҫине сӑн ярса пама пултарнӑ. Унта вырӑна, куна палӑртмалла.

Эрне те иртмен — Шупашкарти дежурнӑй диспетчер патне 45 хыпар ҫитнӗ. Иртнӗ эрнере юр тасатманнипе Мускав районӗ «палӑрнӑ». Картишсене управляющи компанийӗн тасатмаллине аса илтереҫҫӗ.

Ҫынсем пӗлтернӗ хыпара хӑвӑрт татса пама шантараҫҫӗ-мӗн. Хыпарланӑ 45 ыйтӑва татса панӑ ӗнтӗ. Хула администрацийӗнче япӑх ӗҫлекен компанисем выговорпа ҫеҫ хӑтӑлаймассине пӗлтереҫҫӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи спорт комплексне малашне шкул ачисем кӑна мар, тивӗҫлӗ канӑва тухнисем те тӳлевсӗр ҫӳреме пултараҫҫӗ. Бассейн, каток, спорт залӗсем ҫӗнӗ расписанипе ӗҫлеме пуҫланӑ.

Халӗ ватӑсем пушӑ вӑхӑта унта ирттереҫҫӗ. Ав Николай Алексеев кашни ир хускану тӑвать. Вӑл, спорт мастерӗн кандидачӗ, ыттисене тӗслӗх кӑтартасшӑн.

Николай Алексеевӑн шухӑшӗпе, тивӗҫлӗ канӑва тухнисем спорт комплексне тӳлевсӗр ҫӳреме тивӗҫ. Эрнере виҫӗ кун пенсионерсемпе тренер заняти ирттерет. Халӗ кунсерен сывлӑха ҫирӗплетекенсен йышӗ нумайланать.

Пенсионерсен клубӗ виҫӗ ҫулта район тата республика шайӗнче иртнӗ спартакиадӑсенче пӗрре мар ҫӗнтернӗ.

РФ Сывлӑх министерстви автошкула вӗренекенсен тата водительсен медтӗрӗслевне улшӑнусем кӗртесшӗн. Ведомство хӑш-пӗр специалистсем патӗнче тӗрӗсленнине пӑрахӑҫласа анализ тумашкӑн нарколога шӑк пама сӗнет.

Ҫапла майпа ӗҫкӗҫсене тата наркомансене тупса палӑртасшӑн. Анчах Раҫҫейре ҫак анализа тӗрӗслекен 491 лаборатори ҫеҫ пур. Ҫавна май черет вӑрӑмланма пултарасса палӑртать «Коммерсантъ» хаҫат.

Проектпа килӗшӳллӗн, хирург патне кӗмелле мар. А тата В категорисене вӗренекен водительсен ЛОР тата невролог патне ҫитмелле мар. Анчах терапевт пациента невролог патне яма пултарать.

Электроэнцефалографи тата электрокардиографи пулмалла мар-мӗн. Ҫаксене пула автошкула вӗренме кӗрекен ҫын укҫапа вӑхӑта перекетлеме пултарать иккен.

Валеҫет тени тӗрӗсех мар-ха. Пурне те лекмест вӑл. Этем правине хӳтӗлекен Чӑваш Енри уполномоченнӑйӗн Хисеп хучӗ Прокуратура ӗҫченӗсен кунне уявланӑ чухне тивӗҫрӗ.

Прокуратура хӑйӗн професси уявне палӑртса ирттернӗ савӑнӑҫлӑ пухӑва хутшӑннӑ май Юрйи Кручинин уполномоченнӑй асӑннӑ надзор органне ырӑпа палӑртрӗ. ВПрокуратурӑра тӑрӑшакансем чӑнлӑхшӑн ҫине тӑракансем тесе хакларӗ. Прокуратура авторитетне, ун шучӗпе, ҫынсем пулӑшу нумай ыйтни те ҫирӗплетет. Этем правин хӳтӗлевҫи прокуратурӑн патшалӑхӑн право хӳтӗлевҫисемпе те ҫыхӑну тытмаллине палӑртса хӑварчӗ.

Конструктивлӑ ӗҫшӗн Юрий Кручинин республика прокурорӗн пӗрремӗш ҫумне Александр Григорьева Хисеп хучӗпе чысларӗ.

Ӗнер Чӑваш ӳнер музейӗнче «Чиркӳ тума — ятран кирпӗч» ыркӑмӑллӑх акцийӗ иртнӗ. Унта республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем те хутшӑннӑ. Вӗсем кӑна та мар, республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та.

Акцие йӗркелекенсем унта хутшӑнакансене ятран сертификат туянма сӗннӗ. Хаклӑ хута 300, 1500 тата 3000 тенкӗпе сутнӑ. Унта ҫынсем хӑйсен ятне ҫырса хума пултарнӑ. Укҫа Шупашкарти Калинин урамӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗпе Союзсен ҫурчӗ хушшинче, тума палӑртакан чиркӳ валли каймалла. Чиркӗве ятран кирпӗч хума палӑртаҫҫӗ. Ун ҫинче укҫа уйӑрса пулӑшнӑ ҫын ятне ҫырса хурӗҫ.

Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн порталӗнчи информацире халӑх тарҫисенчен хӑшӗ мӗн чухлӗ уйӑрнине палӑртман-ха. Пӗр сехетре пӗтӗмпе 350 пине яхӑн тенкӗ пухнине пӗлтернӗ.

Нумаях пулмасть Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь шкулӗнчи чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ Светлана Вячеславовна Яруткина (Дмитриева) 60 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ҫак ятпа ҫак кунсенче Хусанушкӑнь ялӗнчи Культура ҫурчӗнче юбиляра саламлама тата унӑн пултарулӑхӗре паллашма ятарлӑ курав йӗркеленӗ. Пухӑннисем умӗнче Светлана Вячеславовна хӑйӗн литературӑра тунӑ утӑмӗсем пирки каласа кӑтартнӑ. Хусанушкӑнь ял тӑрӑх ертӳҫи Любовь Геннадьевна Кузнецова юбиляра чунтан саламланӑ, Сӗнтӗкҫырми Культура ҫурчӗ ҫумӗнчи пултарулӑх коллективӗнчи концертсене хатӗрлеме пулӑшнӑшӑн чунтан тав тунӑ, малашне те ҫыхӑну татӑлмасса шаннине пӗлтернӗ.

Светлана Вячеславовна таврара ырӑ ятпа пӗлеҫҫӗ. Виҫӗ ача амӑшӗ, шанчӑклӑ мӑшӑр, пултаруллӑ вӗрентекен, музыкант, юрӑҫӑ, корреспондент, сӑвӑҫ, ырӑ кӑмӑллӑ хӗрарӑм — йӑлтах пӗр ҫын.

Светлана Вячеславовна 1955-мӗш ҫулхи кӑрлачӑн 2-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тури Ҫӗрпӳкассси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Тӑван ялти сакӑр ҫул вӗренмелли (1962–1970), Хусанушкӑнчи вӑтам шкулӗнче (1970–1972), И.

Малалла...

Республикӑн Сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Наиля Хайрлисламовна ҫынсем усал шыҫӑпа аптӑрани медицинӑра кӑна мар, социаллӑ пурнӑҫра та ҫивӗч ыйту пулса тӑнӑ. Ҫынсем пурнӑҫран уйрӑлнин сӑлтавӗсен шутӗнче ҫак чир пирӗн республикӑра виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑнать иккен. Унпа чирлекенсен йышӗ пысӑкланса пынине тӗрлӗрен ӑнлантараҫҫӗ. Тӗпрен илсен ҫавна ҫынсен ӗмӗрӗ вӑрӑмланса пынипе сӑлтавлаҫҫӗ-мӗн. Диагностика пахалӑхӗ ӳсни те чире тупса палӑртма май парать. 2015 ҫул пуҫланнӑ тӗле республикӑри онкологи диспансерӗнче 23 пин ҫын, е Чӑваш Енри халӑхӑн 1,9 проценчӗ, учетра тӑнӑ иккен.

Арҫынсене илсен, вӗсен сывлав органӗсен, апат хуранӗн, ӳт, простата, тӳрӗ пыршӑ ракӗпе ытларах чирлеҫҫӗ, хӗрарӑмсем — кӑкӑр парӗннипе, ӳтӗннипе, апат хуранӗннипе, ача ҫуратмалли органсеннипе. Юлашки ҫулсенче усал шыҫӑна малтанхи тапхӑртах тупса палӑртасси ӳссе пырать. Ҫакӑнта массӑллӑ диспансеризаци ирттернин тӳпи те самай-мӗн. Пӗлтӗрхи кӑтартусене илсен, тивӗҫлӗ сиплев хыҫҫӑн чирлисен 55 проценчӗн ӗмӗрӗ 5 е ытларах ҫула тӑсӑлать тесе ӗнентереҫҫӗ тухтӑрсем.

Кӑрлачӑн 24,31 тата нарӑсӑн 7-мӗшӗсенче республикӑри онкологи диспансерӗнче (Шупашкар хули, Гладков урамӗ, 31-мӗш ҫурт) Уҫӑ алӑксен кунӗ иртет.

Малалла...

Ҫул-йӗр ҫинчи шӑтӑк-путӑк, ҫуртсен картишӗнче ҫутӑ ҫукки, юр тасатманни, юраман вырӑна машина лартса хуни тата ытти кӑлтӑк пирки Чӑваш Енре пурӑнакансем «Халӑх тӗрӗслевӗ» порталта пӗлтерме пултарӗҫ. Ҫӗнӗ ресурс иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ӗҫлесе кайнӑччӗ. Халӗ унта тӗрӗслев вӗҫленнӗ май ҫӗнӗ ресурспа ирӗклӗнех усӑ курма пулать.

Портала йӗркеленине халӑх шухӑш-кӑмӑлӗпе паллашас, ыйтусене палӑртас тӗллевпе сӑлтавлаҫҫӗ. Унта малтанласа кӗрес тесен gosuslugi.ru порталта регистрациленни кирлӗ. Уйрӑм ҫын пӳлӗмне кайран «Вконтакте»,«Facebook» тата «Google+» халӑх тетелӗсенчи аккаунтсемпе ҫыхӑнтарма пулать.

Ҫынсен ҫӑхавӗсемпе сӗнӗвӗсене 8 тӗп енпе йышӑнаҫҫӗ: ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу, ҫыхӑну, социаллӑ сфера, бизнес, экологи, хӑтлӑхпа инфраструктура, ҫул-йӗр тата ял хуҫалӑхӗ. Ҫырӑва чӑвашла та, вырӑсла та шӑрҫалама юрать. Сӑнӳкерчӗксем ярса парсан та аван. Информацие модератор тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ӑна яваплӑ министерствӑна ҫитерӗҫ.

Ҫынсем ҫырнисене пӑхса тухмалли вӑхӑт — 10 кунтан ытла мар.

Мускаври Национальноҫсен ҫурчӗ

Мускаври национальноҫсен ҫуртӗнче нарӑс 14-мӗшӗнче вилӗмсӗр «Нарспи» поэма авторне Константин Иванова халалланӑ каҫ иртмелле. Мероприятие Чӑваш Енӗн Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗ ирттерет.

Программӑра «Нарспи» мюзикл сыпӑкӗсем пулӗҫ. Аса илтеретпӗр, ӑна Николай Казаков композитор лартнӑ, либретто авторӗ — Борис Чиндыков ҫыравҫӑ. Праскки Витти художникӑн куравӗ те ӗҫлӗ. Унсӑр пуҫне чӑваш эстрада юрӑҫисем хутшӑнӗҫ.

Уява кӑмӑл тӑвакансене пурне те чӗнеҫҫӗ. Унта кайнишӗн укҫа тӳлемелле мар. Мероприяти 15 сехетре пуҫланать. Национальноҫсен ҫурчӗ адресӗ, Ҫӗнӗ Басман урамӗ, 4-мӗш ҫурт, 1-мӗш строенийӗ. «Хӗрлӗ хапха» (Красные ворота) метрора анмалла.

Республикӑри организацисем пӗлтӗрхи кӑрлач–чӳк уйӑхӗсенче ӗҫленине тишкернӗ те хайхисем 1,8 миллиарда яхӑн тенкӗ таса тупӑш илнине палӑртнӑ.

382 организаци 13,4 миллиарда яхӑн тупӑш курнӑ, 168 компани 11,6 миллиарда яхӑн тӑкак тӳснӗ. Тирпейлекенсем уйрӑмах тӑкаклӑ ӗҫленӗ. Вӗсем 478 миллион тенкӗлӗх шар курнӑ. Курттӑммӑн тата ваккӑн сутакансем, автотранспорт тата йӑлари япала юсакансем те, пӗтӗмӗшле илсен, тупӑш илеймен. Вӗсен тӑкакӗ 297 миллион тенкӗпе танлашнӑ. Ял хуҫалӑх отраслӗ (тӗлӗнмелле те, савӑнмалла та) пуринчен ытла тупӑш курнӑ. Ҫак хисеп унта — 957,9 миллион тенкӗпе танлашнӑ.

Тӑкаклӑ предприятисен шучӗ йышланнӑ, вӗсен шучӗ 4,5 процент нумайланса 30,5 процента ҫитнӗ. Тупӑшсӑр ӗҫлекенсем транспортпа ҫыхӑнура (56,4%), ҫурт-йӗр фондне тытса тӑнӑ ҫӗрте (38,5%) уйрӑмах йышлӑ. Ял хуҫалӑхӗнче — сахал (4,8).