 Хӑнасене кӗтсе илме чӑваш ҫӗрӗ яланах хавас Ҫапла, утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Сӗнтӗрвӑрри причалӗнче «Башкирское речное пароходство» (Пушкӑртри юханшыв пӑрахутлӑхӗ) АУО-н «М. Вахитов» ятлӑ теплоход пырса чарӑнчӗ. Вӑл Сӗнтӗрвӑрри ҫӗрне аякри Пушкарт тӑрӑхӗнчи хӑнасене илсе килчӗ. Чӑваш ҫӗрӗ хӑнасене кӗтсе илме яланах хавас. Пушкӑрт республикинчен хӑнасем килессине пӗлсе вӗсене ҫӑкӑр-тӑварпа хапӑлласа кӗтсе илме Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Геннадий Раков ертсе пыракан чӑваш халӑх хорӗ тухрӗ. Ҫакнашкал кӗтсе илни хӑнасене питӗ килӗшрӗ — вӗсем вара юрӑҫсемпе пӗрле юрласа та илчӗҫ. Малалла хӑнасем хулапа паллашрӗҫ. Вӗсем валли ятарлӑ программа та хатӗрленӗ — хӑнасем умӗн купсасемпе мещенсем, император майри тата ытти персонажсем иртсе кайрӗҫ. Купса-мещенсен пурнӑҫне сӑнлакан музейпе те паллашрӗҫ. Экскурси хыҫҫӑн Пушкӑрт хӑнисем Атӑл хӗррине васкарӗҫ, Сӗнтӗрвӑрри пляжӗнче шыва кӗчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Алапӳри Хусан урамӗ Утӑн 8-12–мӗшӗсенче Тутарстанри Алапӳ хулинче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи Ҫӗнтерӳпе вӗҫленнӗренпе 65 ҫул ҫитнине халалланӑ Пӗтӗм Раҫҫейри VIII ҫуллахи спорт вӑййисем иртнӗ. Чӑваш Ен чысне хӳтӗлеме унта Кӳкеҫри хӗрарӑмсен волейбол команди те хутшӑннӑ. Вӗсем ҫак чыса Патӑрьелӗнче иртнӗ республикӑри XV ҫуллахи спорт вӑййисенче ҫӗнтернӗ хыҫҫӑн тивӗҫ пулнӑ. Волейболистсен команди — Вероника Николаева, Людмила Павлова, Ирина Свинцова, Александра Захарова, Ольга Скворцова, Надежда Николаева тата Мария Куликова — ӑмӑртура хӑйсен чысне ҫӗре ӳкермен. Сӑмах май каласан, Кӳкеҫри волейболистсен команди районти тата республикӑри ӑмӑртусенче пӗрре ҫеҫ мар ҫӗнтерӳҫӗсем пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 «Ҫӑлкуҫ» ушкӑн Утӑн 17-18-мӗшӗченсе Чӗмпӗр облаҫӗнчи Павловка посёлокӗнче Регионсем хушшинчи националлӑ культурӑсен «Поволжская глубинка-2010» фестиваль XII хут иртӗ. Чӑваш Енрен унта Каншел ялӗнчи (Патӑрьел районӗ) Культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Ҫӑлкуҫ» халӑх фольклор ансамблӗ кайӗ. Ушкӑн 1993 ҫулта Шупашкарти Фёдор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренсе пӗтернӗ Владимир Верликов йӗркеленнӗ. Ушкӑнра тӗрлӗ ҫулти, тӗрлӗ профессипе ӗҫлекен ҫынсем юрлаҫҫӗ. Репертуарта — анатри чӑвашсен юрри, ташши, кӗвви. Ансамбль ҫумӗнче ача-пӑча ушкӑнӗ те пур — унта шкул ачисем хутшӑнаҫҫӗ. «Ҫӑлкуҫ» республикӑра, регисонсем хушшинче иртекен фестивальсен лауриачӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Ҫул сараҫҫӗ Чӑваш Ен Президенчӗн Хушӑвне пурнӑҫласа Ҫӗрпӳ районӗнчи кашни яла ҫитиех асфальтлӑ ҫул сарса тухрӗҫ ӗнтӗ. Хӑш-пӗр ял ҫеҫ хытӑ ҫулсӑр юлнӑ. Вӑл шутра Аялти Хыркасси те. Ҫулӗ ҫук теме май ҫук, пур — ытти ялсене ҫитерекен ҫул 27 киллӗ Аялти Хыркассинчен 800 метрта иртет. Ҫухрӑм патнелле вара ҫынсен яла хытарман ҫулпа ҫитмеллеччӗ. Ҫӗрпӳ районӗн пуҫлӑхӗ Юрию Николаев патне темиҫе хут ҫырса янӑ хыҫҫӑн вара кӑҫал район бюджетӗнчи укҫапа ҫула сарма пуҫларӗҫ. «Чӑвашавтоҫул» ҫул сарнӑ ҫерте ӗҫсем менле пынине Юрий Николаев хӑй кайса тӗрӗслерӗ. Хальхи вӑхӑтра 500 метр тӑршшӗ чул сарса тухма ӗлкӗрнӗ, 500 метр патнелле — асфальтне те хунӑ. Чӑваш автоҫул мастерӗ Валерий Белков пӗлтернӗ тӑрӑх херӳ ӗҫ халӗ ҫырмара пырать — кунта 6 метр патнелле чавма тивнӗ, 19 пин куб ҫурӑ ҫӗр туртарса тухнӑ. Ӗҫӗ нумай, анчах та авӑн уйӑхӗ тӗлне ҫула сарса пӗтерме шантарчӗ. Мӗнех, ак тепӗр яла та ҫул ҫитӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Н.В. Фёдоров — хальхи президент Кун пирки «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» сайчӗнчи пресс-релизран пӗлме пулать. Патшалӑх Думин председателӗ Борис Грызлов пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Ен президенчӗн пуканӗ ҫине ларма виҫӗ ҫынна тӑратнӑ: * Суслонова Нина Владимировна, Чӑваш Республикин министрсен кабинечӗн председателӗ. 1960 ҫулта Иркутск облаҫӗнче ҫуралнӑ; * Тихонов Руслан Кронидович, Атӑлҫи федераллӑ округри Раҫҫей Федераци президенчӗн Чӑваш Республикӑри тулли праваллӑ представитель аппарачӗн тӗп федераллӑ инспекторӗ. 1955 ҫулхи утӑн 8-мӗшӗнче Канашра ҫуралнӑ; * Игнатьев Михаил Васильевич, Чӑваш Республикин ял хуҫалӑх министрӗ, Министрсен кабинечӗн председатель ҫумӗ. Шупашкар районӗнчи Кӗҫӗн Турхан ялӗнче 1962 ҫулта ҫуралнӑ. Николай Фёдоров хӑйне ҫак списока кӗртме ыйтман.
Виҫҫӗшне танлаштарсан Нина Суслонова ларас шанчӑк пысӑкрах. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Праски Витти Утӑн 9-мӗшӗнче Чӑваш Ен президенчӗ Николай Фёдоров Чӑваш халӑх ӳнерҫине, Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ ӳнерҫине Праски Виттие уйӑхсерен уйрӑм пособи тӳлеме хушакан хута алӑ пуснӑ.
Праски Витти Вӑрнар районӗнчи Малти Ишекре ҫуралнӑ. Унӑн пултарулӑхӗ нумай енлӗ те анлӑ. Ӳнер ӗҫне вӑл студент чухнех хутшӑннӑ. Вӗренсе тухсан (Ленинградри В.И. Мухина ячӗллӗ ӳнерпе промышленность аслӑ училищӗне петернӗ) малтанхи тапхӑрта Пермь кӗнеке издательствинче, каярахпа тӗрлӗ хуласенче (Ижевск, Курган, Тольятти, Самар тата ыт.те) монументалист-ӳнерҫӗре ӗҫленӗ. 1975 ҫулта Сызрань хулинче «Мирлӗ ӗҫ» ятлӑ панно тунӑ, ӑна Эксперт Канашӗ РСФСРта ҫав ҫул тунӑ монументлӑ ӗҫсенчен чи лайӑххи тесе йышӑннӑ. 1985 ҫултанпа Шупашкара куҫса килнӗ. Чӑваш художникӗсен пӗрлӗхӗн правлени ертӳҫире те ларнӑ. Праски Витти ӗҫӗсем Раҫҫейре кӑна мар, ун тулашӗнчи куравсене те хутшӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Чунҫӳревҫӗсем Петӗр Хусанкай музейӗ умӗнче Утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче тухса кайрӗҫ те ҫулҫӳревҫӗсем, паян, утӑн 9-мӗшӗнче, вӗсен чунҫӳревӗ вӗҫленчӗ. Чунҫӳрев-2010 чӑвашпа ҫыхӑннӑ нумай вырӑна ҫитсе курчӗ — Тикеш, Ешӗл (ку хулаша ҫавӑн пекех Элшел, Ишлӗ ятсемпе асӑнни тӗл пулать), Пӑлхар, Сӑвар, Пӳлер хулашӗсенче пулчӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсем Кӑнна Кушкинче тата Слакпуҫра концерт пачӗҫ; Ешӗл хулашӗнче юпа лартрӗҫ; Силпи ял вырӑнӗ ҫумӗнче ҫӗнӗ пура вырнаҫтарчӗҫ; «Шуҫӑм» ансамблӗ валли клип материалӗсем ӳкерчӗҫ; чӑвашӑн чылай чаплӑ ҫыннисен вил тӑприсем ҫине (Андриян Николаев, Митта Ваҫлейӗ, Энтри Турхан, Анатолий Миттов, Николай Ашмарин, Николай Никольский) ҫитсе вӗсене пуҫ тайрӗҫ; Валем Хуҫа ҫӑлкуҫӗнчи шывпа сапӑнчӗҫ; Пӳлерти киреметре чӑвашла ятсем йышӑнчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Ухинкелл ялӗпе «Шуҫӑм» утать Паня, утӑн 4-мӗшӗнче, Чунҫӳрев-2010 черетлӗ 21-мӗш ҫулҫӳреве тухать.
Чунҫӳревпе кӑсӑкланакансем унти ӗҫсем епле пынипе, ҫулҫӳревҫӗсем халӗ ӑҫта ҫитнине КУНТА пӗлме пултараҫҫӗ. Ятарлӑ сайтри кун кӗнеки ҫулҫӳрев вӑхӑтӗнчех тулса пырӗ — ҫула тухайманнисем хӑйсене вӗсемпе пӗрле пулнӑ пек туйса илейреҫҫӗ.
Чунҫӳреве 1990 ҫулта Олег Михайлович Цыпленкова Чӑваш комсомол обкомӗн секретарьне лартнӑ хыҫҫӑн йӗркеленӗ. Чи малтанах ҫулҫӳреве Чӑваш Республикинче пурӑнакансем ҫеҫ хутшӑннӑ, 1991 ҫулта вара чунҫӳреве республика тулашӗнчи чӑвашсене те илсе кайнӑ — пурӗ 5 ПАЗ автобуспа ҫула тухнӑ. Пӗрремӗш ҫул Пӑлхара ҫеҫ кайнӑ пулсан, иккӗмӗшӗнче ҫулҫӳрев маршрутне Сӑвар хушӑннӑ. Ҫапла майӗпен ҫул вӑрӑмланнӑ, ҫӗнӗ вырӑнсемпе пуянланнӑ. Хальхи вӑхӑтра чунҫӳревҫӗсем Пушкӑрта ҫитиех каяҫҫӗ. Чунҫӳрев маршручӗ чӑн та интереслӗ. Чӗмпӗр, Пӑлхар, Сӑвар хулисемсӗр пуҫне чӑваш ҫыравҫисен, ӳнерҫисен, тӗпчевҫисен вил тӑприсем ҫине кӗрсе тухаҫҫӗ: Митта Ваҫлейне, Г. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Зинаида Петровнӑпа Виталий Михайлович Михайловсем Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви вӗрентекен ҫулталӑкне халалласа тата ятарлӑ конкурс ирттерсе республикӑри чи лайӑх шкулсемпе чи лайӑх вӗрентекенсене палӑртнӑ. Чи лайӑх шкул ятне пӗтӗмпе 25 шкул тивӗҫнӗ, вӗсен шутӗнче «Паянхи куна тивӗҫтерекен тытӑмлӑ шкул» номинацире Трак чӑваш-нимӗҫ гимназийӗ ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ. Чи лайӑх вӗрентекенсене палӑртакан конкурсра пӗтӗмпе 404 учитель тупӑшнӑ, вӗсенчен 200-шӗ ҫӗнтерӳҫӗ ятне ҫӗнсе илнӗ. Республикӑри чи лайӑх вӗрентекенсен шутӗнче Кроасноармейски районӗнчи шкулсенче тӑрӑшакан учительсем те пур. Вӗсем — «Красноармейски иккӗмӗш вӑтам шкулӗ» муниципалитетӑн пӗтӗмӗшле вӗренӳ учрежденийӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсем Зинаида Петровнӑпа Виталий Михайлович Михайловсем. Конкурс йӗркипе килӗшӳллӗн вӗсем вӗрентекен кунӗ тӗлне Чӑваш Республикин Президенчӗн премине илме тивӗҫ пулӗҫ. Саламлатпӑр! Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Лагерь ҫак вырӑнта пулӗ Ыран Йӑлӑм енче (Атӑлӑн леш енче) «Хавал» лагерь ӗҫлеме пуҫлӗ. Ҫак шӑрӑхра мӗн тума каяҫҫӗ тетӗр-и? Шыва кӗме кӑна мар... Ҫамрӑксем чӑваш чӗлхи вӗренесшӗн ҫунаҫҫӗ! Утӑн 4-мӗшӗнче лагерь хӑй ӗҫне пуҫлать те 11-мӗшӗнче вӗҫлет. Кашни япала ятран пуҫланать теҫҫӗ — чӑваш тӗнчипе тачӑрах паллашма чӑашла ят лайӑхрах пулӑшӗ! Бейджик ҫинче чӑвашла ят курсан — пӗлӗр, вӗсене хутшӑнакансем хӑйсене валли кунтах суйлаҫҫӗ те ҫак пӗчӗк хут татки ҫине ҫырса хураҫҫӗ. Хӑвӑра валли суйлама ан манӑр. Халь ӗлӗкхи мар вӗт — чӑвашла ят списокне тетелте чылай вырӑнта тупма май пур.
Ку ҫуллахи лагерӗн тӗп тӗллевӗ — ҫӳлсеренхи тӗлпулусен йӑлине ҫирӗплетесси. Вӑл тӗлпулусенче чӑвашла пӗлменнисем чӗлхене ӑса хывӗҫ (чӑвашла калаҫакансен хушшине лекни лагере йӗрекелекенсен шучӗпе вӗренӳре самай пулӑшу парӗ), чӑваш культурипе, ун исторрийӗпе тачӑрах паллашӗҫ. Лагерьте кашни кун ҫавра сӗтелсем, тренингсем, лекцисем иртӗҫ. Ҫӗнӗ тус-юлташ та тупӑнасса шантараҫҫӗ лагерь йӗркелӳҫисем.
Эсир ҫӑкнашкал лекцисем итлеме пултараттӑр (малтанхи планпа): «Хусан ханлӑхӗн историйӗ» (Тухватуллин Айрат Халитович), «Чӑвашсен авалхи историйӗ» (Мадуров Дмитрий), «1990-мӗш ҫҫ. Чӑваш Енре наци туйӑмӗ ҫӗкленни» (Лукьянов Николай Егорович), «Нацисен ҫӗкленӗвӗн Европа опычӗ» (Савельев Александр), «Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑхӗ» (Мадуров Дмитрий), «Тӑваш тумӗ» (Иванов-Орков Геннадий), «Чӑваш тӗнче курӑмӗ» (Мадуров Дмитрий) тата ыттисем. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
-2.7 °C