|
Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче “М.Я.Сироткин эткерӗ тата литература пӗлӗвӗпе фольклористикӑн, культурологипе педагогикӑн паянхи ыйтӑвӗсем” ятпа регионсем хушшинчи ӑслӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртрӗ. Ӑна ӑсчах ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ. Михаил Яковлевич Шупашкар районне кӗрекен Анаткас ялӗнче ҫуралнӑ (ку ял халь Ҫӗнӗ Шупашкар йышне кӗрсе кайнӑ). 1939 ҫулччен вӑл пуҫламӑш шкул вӗрентекенӗ, инспектор-методист, вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекен, педучилище завучӗ пулса ӗҫленӗ. 1939–1941 ҫулсенче М.Я. Сироткин — Чӑваш наука тӗпчев институчӗн (хальхи гуманитари институчӗн) ертӳҫисенчен пӗри. Ун хыҫҫӑн Тӑван Ҫӗршыва хӳтӗленӗ — вӑрҫӑра пуҫламӑшӗнчен вӗҫне ҫитиех пулнӑ. Хыҫҫӑнхи ҫулсем пединститутра тата университетра иртнӗ. | ||
|
Ӗнер, чӳкӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкар хулин хисеплӗ гражданинӗн, «Шупашкар троллейбус управленийӗ» муниципиаллӑ унитарлӑ предприяти директорӗн — Орешников Виталий Константиновичӑн чӗри тапма чарӑннӑ. Унӑн пӗтӗм ӗҫӗ Шупашкарпа ҫыхӑннӑ, 1961 ҫултанпа тӗрлӗ вырӑнсене йышӑнса вӑл Шупашкара самай илем кӳнӗ. Виталий Константиновичпа ыран, 11-пе 13 сехет хушшинче Шупашкар троллейбус управленийӗнче сывпуллашӗҫ. Адресӗ: Энгельс урамӗ, 27 ҫурт.
Орешников Виталий Константинович 1945 ҫулхи утӑн 5-мӗшӗнче Етӗрне районне кӗрекен Мӑн Пакӑшра ҫуралнӑ. 1973-1977 ҫулсенче ВЛКСМӑн Шупашкарти хула комитечӗн секретарӗ, пӗрремӗш секретарӗ вырӑна йышӑннӑ, Шупашкарти трактор тӑвакан савута тунӑ ӗҫе хастаррӑн хутшӑннӑ. Шупашкарти ГК ССКПӗн промышленность пайӗн инструкторӗ пулнӑ май вӑл хулари чылай промышлеллӗ проедприятине ура ҫите тӑма, аталанма пулӑшнӑ. Хулари электротранспорт хуҫалӑха аталантарассишӗн хунӑ вӑйне нимӗнле виҫепе те виҫме ҫук. | ||
Ҫӗнӗ кӗнекеНумай пулмасть чӑваш кӗнеке издательствинче Иван Тенюшевӑн «Вӗсем виҫҫӗн ҫеҫ юлчӗҫ» икӗ томлӑ романӗ пичетленсе тухрӗ. Кӗнекери ӗҫсем Тӑван Ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче пулса иртеҫҫӗ. Хайлав лайӑх вуланать — сӑнарсем тӳрех чуна тыткӑнлаҫҫӗ.
Иван Яковлевич Тенюшев 1923 ҫулта Патӑрьел районне кӗрекен Алманчӑ ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑтам шкулта ачасене вӗрентнӗ, Йӗпреҫ район хаҫачӗн редакторӗ пулса ӗҫленӗ. Ҫавӑн пекех «Ҫамрӑк коммунист», «Вучах» хаҫатсене редакциленӗ, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатӑн пай пуҫлӑхӗ пулнӑ. Чӑваш кӗнеке издательствин редактрӗ ӗҫне те пӗр хушӑ туса пыма тивнӗ унӑн. Иван Яковлевич хальхи вӑхӑтра ЧПУн журналистика факультечӗн литература тӳрлетӗвӗпе стилистика кафедра пуҫлӑхӗ пулса тӑрмашать. Литература ӗҫне 1958 ҫулта пикеннӗ. Чи малтан очерксем, калавсем пичетленӗ. Романӗ те кун ҫути курнӑ. Ытти халӑх литературине чӑвашла самай куҫарнӑ — К. Наджми «Вешние ветры», Л. Толстойӑн «Детство. Отрочество. | ||
|
Ҫук-ҫук, ку хутӗнче сӑмах-юмах Иван Яковлевич пирки мар (ара, кирек мӗнӗн те виҫи пулмалла-ҫке), Николай Лукич пирки. Э-э-эй, вӑл кам пулнине пурех тӗшмӗртеймерӗҫ-тӗр. Ҫулланнӑ ҫынсене аса илтеретӗп: иртнӗ ӗмӗрӗн 50-мӗш — 80-мӗш ҫулӗсенче “Капкӑн” журнала уҫаттӑмӑр та — Н.Яковлев текен карикатуристӑн шӳтлӗ ӳкерчӗкӗсене пӑхса вар хытиччен кулаттӑмӑр. “Ялавра” унӑнах тата ҫыравҫӑсенчен юлташла тӑрӑхласа ӳкернисем тухатчӗҫ... Ну вӑт, ҫав Николай Яковлевӑн тин ҫеҫ “Кун-ҫул эрешӗсем” ятлӑ кӗнеки ҫапӑнса тухрӗ. Атьсемри, 80 урлӑ каҫрӗ те ҫак маттур старик — кӗнеке хыҫҫӑн кӗнеке кӑларма пуҫларӗ. Ку ӗнтӗ виҫҫӗмӗш! 2006 ҫулта Николай Лукичӑн “Сурӑм ҫӑлтӑрӗсем” кӗнеки кун курнӑччӗ. Ҫӗнӗ ӗҫ ҫав кӗнекен хушӑмӗ евӗрлӗ туйӑнать. Унта 50 яхӑн очеркпа статья, кашнинчех пӗр-ик ҫын пирки каласа панӑ. Мӗн тӗрлӗ кӑна шӑпа ҫук пуль! Акӑ, тӗслӗхрен, Федор Ильин вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче “Смерш” управленийӗнче отделени командирӗ пулнӑ — тӑшман шпионӗсене сиенсӗрлетнӗ. Вӑрҫӑ хыҫҫӑн ҫак ҫын пӑшалсӑр-мӗнсӗр 13 кашкӑр ҫури тытнӑ. Ҫакӑн хыҫҫӑн ӑна Кашкӑр Хӗветӗрӗ теме пуҫланӑ. | ||
|
2008 ҫулхи чӳкӗн 1-мӗшӗнче чӑваш тата танлаштаруллӑ литература пӗлӗвӗн кафедрин доценчӗ, Раҫҫӗй писателӗсен союзӗн членӗ тата ЧНК вице-президенчӗ Валентин Александрович Абрамов 50 ҫул тултарчӗ. Эпир, факультет ӗҫченӗсем, юратнӑ ӗҫтешӗмӗре ҫак паллӑ уяв ячӗпе пӗтӗм чун-чӗререн саламлатпӑр. Валентин Александрович, сирӗн ҫӑмӑл мар, анчах пархатарлӑ ӗҫӗрте малашне те пысӑк ҫитӗнӳсем тума ҫӳлти Турӑ яланах пулӑшса пытӑр. Ҫирӗп вӑйхалпа иксӗлми ӑнтӑлу сунатпӑр сире. Пултаруллӑ та маттур студентсем эсир вулакан лекцисене пӗр сиктерми ҫӳреччӗр, сирӗнпе пӗрле пурнӑҫа тӗрлӗ енлӗ хаклама вӗренччӗр. Вӑрӑм ӗмӗрлӗ пулӑр! | ||
|
Чӗлхе, поэзи тата ӳнер тӗпчевҫи, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн чӗлхе пӗлӗвӗ пайӗн пуҫлӑхӗ, Чӑваш наци конгресӗн хисеплӗ президенчӗ, филологи наукисен кандидачӗ Атнер Хусанкай 60 ҫул тултарчӗ. Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ларусен залӗнче ҫав ятпа савӑнӑҫлӑ пуху иртрӗ. Хисеплӗ кӗрекере юбиляр хӑй, унӑн амӑшӗ – СССР халӑх артистки Вера Кузьмина, институт директорӗ Валерий Григорьев профессор, Чӑваш Республикин культура министрӗ Роза Лизакова, ЧР вӗренӳ министрӗ Галина Чернова пулчӗҫ. Атнер Петровича Республика президенчӗ Николай Федоров, Патшалӑх Канашӗн пуҫлӑхӗ Михаил Михайловский тата ытти сумлӑ ҫынсем ятарлӑ телеграммӑсемпе саламланӑ. Раҫҫейри тата ют патшалӑхри паллӑ ӑсчахсем янӑ саламсене те вуласа пачӗҫ. Министрсем Атнер Хусанкая Хисеп грамотипе тата хаклӑ парнепе чысларӗҫ. | ||
|
Ӗнер, юпан 31-мӗшӗнче, Чӗмпӗрти 61-мӗш пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул ҫумӗнче чӑваш культурин центрӗ уҫӑлчӗ. Ку ӗҫ паллах хӑй тӗллӗн пулмасть, ӑна уҫма Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи чӑваш наципе культура автономийӗ сӗннӗ. Чӗмпӗр облаҫӗн губернаторӗ те самай пулӑшнӑ. Центрта чӑвашсем чӗлхене вӗренӗҫ, хӑйсен историпе тата культурипе паллашӗҫ.
Ку шкултах тепӗр ҫул Атӑлҫи халӑхӗсен культура центрне уҫасшӑн. Хальлӗхе хулара 2006 ҫулта 91-мӗш шкул ҫумӗнчи тутарсен культура вучахӗ пур, тата 64 шкул ҫумӗнче финн-угорсен центрӗ ӗҫлет.
Источник новости: Минэкономразвития Чувашии | ||
|
<p>Ӗнер, юпан 29-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳ районне кӗрекен Тавӑшкасси ял ҫумӗнче ҫӗнӗ сысна комплексне хута ячӗҫ. «Ҫӗрпӳ беконӗ» (выр. Цивильский бекон) ятлӑскер «Авангард» ТМЯО уйрӑмӗ пулӗ.</p> <p>2006 ҫулхи кӗр кунӗччен кунта «Тухӑҫ» (выр. «Восход») ятлӑ панкрута тухнӑ ял хуҫалӑх предприятийӗ пулнӑ. Кайран вара ӑна ҫӗнетме пуҫланӑ — икӗ ҫул хушшинче 550 миллион тенкӗ хывнӑ. Административлӑ ҫурт, машинсене дизинфекцилекен хапха, 4 нассус станцийӗ, котельнӑй, сысна ҫурисене пӑхмалли 2 корпус (вӗсенче пурӗ 10 800 ҫура ӳстерме пулать), сыснасене самӑртмалли 9 корпус (пурӗ 20 пин пуҫлӑх)... Ҫапла, комплекса хута ямашкӑн сторительсен самай тӑрӑшма тиврӗ.</p> <p> </p> <p>Хыпар ҫӑлкуҫӗ: Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх Министерстви</p> | ||
|
Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн 11-08 ушкӑн студенчӗ Макаров В. Пенза хулинче ал виҫипе ирттерекен ӑмӑртура 1-мӗш вырӑна ҫӗнсе илчӗ. Ҫӗнтерӳҫӗ дипломпа университета таврӑнчӗ. Саламлатпӑр! | ||
|
Юпан 24-мӗшӗнче Чӑваш Республикин президенчӗ 108№ хушу пусса Николай Аверкиевич Исмукова Чӑваш Енӗн халӑх поэчӗ ята панӑ. Николай Аверкиевич 1942 ҫулхи пушӑн 2-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Чаплӑ сӑвӑҫ Патӑрьел районне кӗрекен Аслӑ Арапуҫра кун ҫути курнӑ. 1994 ҫулта философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ятне, 1995 ҫулта профессор ятне илнӗ. Професиллӗ ҫыракан ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн пайташӗ. 1993 ҫултанпа Шупашкарти кооператив институчӗн философи кафедрин декан вырӑнӗнче вӑй хурать.
Николай Исмуковӑн тӗп ӗҫӗсем: «Тӑван кӗтес» (1985), «Ҫӗр юрри» (1990), «Ахӑр самана» (1992), «Суйласа илнӗ сӑвӑсем» (1997), «Тӑват йӗркен» (1997), «Тӗнче ытамӗнче» (2003), «Хӗрлӗ пилеш сапаки» (2003), «Хура пилеш сапаки» (2003), «Венок терновый» (2004), «Парӑм» (2005), «Астивсе илмелӗх» (2006).
Эпир те Николай Исмукова ку ята тивӗҫнишӗн саламлатпӑр, ӗҫре ӑнӑҫу сунатпӑр! Пултарулӑх хӗлхемӗ тата та вӑйлӑрах ялкӑшса тӑтӑр! | ||
+0.3 °C