 Тунтикун, юпан 31-мӗшӗнче, Чӑваш халӑх сайчӗпе Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ирттерекен «Ӗмӗтсен ҫӑлкуҫӗ» ятлӑ тӗнче тетелӗнчи фантастикӑллӑ хайлавсен литература ӑмӑртӑвӗн I тапхӑрӗ вӗҫленчӗ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан конкурса икӗ хут сахалтарах ӗҫ ярса пачӗҫ пулин те ӑмӑрту малалла пырать. Малалла иккӗмӗш тапхӑр пуҫланать — ярса панӑ хайлавсене тишкересси тата вулакансен кӑмӑлне кайнӑ хайлава палӑртасси. Хӑш сӑвӑ-калав мала тухнине эпир хамӑрах палӑртма пултаратпӑр пулсан, халӑх сасӑлавӗнче эсир пулӑшмасӑр май килмӗ. Вулӑр! Сасӑлӑр! — Вулакансен кӑмӑлне кайнӑ хайлава тупма пулӑшӑр. Чӳкӗн 26-мӗшӗччен вӑхӑт чылай (сасӑлавӑн юлашки кунӗ). «Ӗмӗтсен ҫӑлкуҫӗ» интернет конкурса ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, культурине вӗрентекенсене чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе кӑсӑклантарас, литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркеленӗ. Унӑн пӗтӗмлетӗвне раштавӑн 1-мӗшӗнче тӑвӑпӑр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Ыран, чӳкӗн 3-мӗшӗнче, Шупашкарти «Mega-Galaxy» кану центрӗнче ҫулсерен иртекен «Раҫҫей чӑваш пики» ӑмӑрту иртӗ. Ӑна Чӑваш наци конгресӗпе ҫамрӑксен «Хастар» пӗрлешӗвӗ Халӑх пӗрлӗхӗн кунне халалласа тата Яков Ухсай ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ ятпа ирттереҫҫӗ. Илемпе тавҫӑрулӑх ӑмӑртӑвне кашни тӑрӑхран икшер хӗр хутшӑнӗ — Чӑваш Республикинчен, Тутарстанран, Пушкӑртран, ҫавӑн пекех Чӗмпӗр, Перӗм облаҫӗсенчен, Мускавран. Пурӗ 10 хӗр: Алиса Королева (Чуваш Ен), Виктория Локтева (Чуваш Ен), Аида Чентаева (Тутарстан), Милана Ильдюганова (Тутарстан), Наталья Антонова (Пушкӑртстан), Наталья Павлова (Пушкӑртстан), Екатерина Кудякова (Мускав), Лариса Максимова (Мускав), Елена Васильева (Чӗмпӗр облаҫӗ), Анастасия Ахмерова (Чӗмпӗр облаҫӗ). Ӑмӑрту 16 сехетре пуҫланать. Кану-ӑмарту хаваслӑ иртессе пӗрре те иккеленес ҫук. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Театр актёрӗсем Иоаким Максимов-Кошкинский ячӗллӗ халӑх театрӗ йӗркеленнӗренпе кӑҫал 45 ҫул ҫитрӗ. Ҫак тапхӑрта артистсем сахал мар спектакль хатӗрленӗ. Ятарласа вӗренмен, чун ыйтнипе ҫӳрекенскерсен ҫитӗнӗвӗсем те сумлӑ. Халӑх театрӗ Петӗр Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗнче вырнаҫнӑ. Чӑваш халӑх драма театрӗ 1966 ҫулта ӗҫлеме пуҫланӑ. Ӑна Виталий Горбунов пуҫарса янӑ. 40 ҫул ӗнтӗ пултарулӑх ушкӑнне Нина Панина ертсе пырать. Вӑл — паллӑ режиссер, пултаруллӑ педагог, Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ. Халӑх театрӗн репертуарӗ пуян. Куракан умне пултарулӑх ушкӑнӗ 7 спектакль кӑларма пултарать. Вӗсен шутӗнче Волковӑн «Туй икерчи», Угаринӑн «Улькка кинӗн виҫӗ кинӗ», Стаднюкӑн «Юратупа кавӑн», Нина Панинӑн «Йӑх вӑрманӗ» тата ыттисем. Ҫӗннисенчен пӗри репертуарта грузи драматургӗн «Ханума» пьеси. Кӑҫалхи сезона та артистсем ҫӗнӗ спектакльпе пуҫласшӑн. Спектакльсенче усӑ куракан япаласене, сцена ҫине тухмалли ҫи-пуҫне артистсем хӑйсем ӑсталаса илемлетеҫҫӗ. Ӗҫ хыҫҫӑн пушӑ вӑхӑт тупӑнсанах вӗсем репетицисем ирттереҫҫӗ, ҫитӗнӗвсене, ҫитменлӗхӗсене пӗрле пухӑнса сӳтсе яваҫҫӗ. |
 Музей экспонанчӗ. Foto.cheb.ru сайт сӑнӗ Юпан 29-мӗшӗнче Шупашкарта Трактор историйӗн музейӗ уҫӑлчӗ. Вӑл Раҫҫейре официаллӑ йӗркепе шута илнӗ пӗрремӗш музей шутланать. Савӑнӑҫлӑ мероприятие Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев, РФ Патшалӑх Думин ют ҫӗршыв ӗҫӗсен комитечӗн председателӗ Константин Косачев, Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн пуҫлӑхӗ Михаил Михайловский хутшӑнчӗҫ. Республика тӗп хулишӗн музей уҫӑлни чӑн-чӑн уяв пулчӗ. Кӑнтӑрла тӗлне Шупашкарти агрегат завочӗн клубе умӗнче культурӑпа кану программи пуҫланчӗ, «Аталану парадӗнче» иртнӗ ӗмӗрти тата ку чухнехи техникӑна кӑтартрӗҫ. «Ҫак музей чӑваш халӑх культурине пуянлатать. Мӗншӗн тесен ӑс-хакӑл пуянлӑхне, халӑх пурлӑхне упраса хӑвараймасан — малашлӑх ҫук», — терӗ Чӑваш Ен ертӳҫи трактор историйӗн музейне уҫнӑ ҫӗре пухӑннисене саламланӑ май. «Музее никӗслекенсене тав тӑватӑп. Раҫҫейри трактор тӑвас ӗҫ историйӗ пуян, вӑл ҫамрӑксене ҫитӗнӳ тума хавхалантарӗ» — тесе ҫырчӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ хӑнасен кӗнекинче. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Факультет ӗҫченӗсем Ҫак кунсенче Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ют чӗлхесен факультечӗ хӑйӗн 60 ҫулхи юбилейне паллӑ турӗ. Икӗ кун хушши факультетра наукӑпа практика конференцийӗ иртрӗ. Кунта ҫӗршыври тӗрлӗ ҫӗртен пухӑннӑ ӑсчахсем ют чӗлхесемпе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе яврӗҫ, конференцире республикӑри шкулсенче ӗҫлекен учительсем те хутшӑнса тӗрлӗ ыйтусемпе пухӑннисене паллаштарчӗҫ. Уява кунтан вӗренсе тухнӑ учительсемпе переводчиксем, бизнесменсем, наука ӗҫченӗсем, республика шайӗнче тӗрлӗ ҫӗрте тӑрӑшакансем пӑлханса хутшӑнчӗҫ, хӑйсене ӑс панӑ преподавательсене чунтан тав турӗҫ. 1951-мӗш ҫултанпа факультетран 4000-е яхӑн специалист вӗренсе тухнӑ. Вӗсем шкулсенче акӑлчан, нимӗҫ, хрантсус чӗлхисем вӗрентеҫҫӗ. Юлашки ҫулсенче факультетра тӑлмачсене те вӗрентсе кӑлараҫҫӗ. Ют чӗлхеҫӗсене Мускавпа Санкт-Петербург та, АПШпа Германи те, Аслӑ Британипе Испани те, Голландипе Бельги те, Бразили тата ытти ҫӗршывсенче те хапӑл туса кӗтсе илеҫҫӗ. Серегина О.Ф., Звонилов И.В., тата ыттисем факультета чылай ҫул ертсе пынӑ, 1994 ҫултанпа факультет деканӗ Никитинская Л. |
 Юпан 25-мӗшпе 31-мӗшӗсенче Чӑваш халӑх сайчӗ шкул ачисем хушшинче тетел ҫыхӑнӑвне усӑ курса «Тупмалли юмахсем–2» вӑйӑ-ӑмӑрту ирттерчӗ. Паян ӑна пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ. Кӑҫалхи ӑмӑртӑва виҫӗмҫулхипе танлаштарсан ытларах хутшӑнчӗҫ. Хӑвӑр пӑхӑр: малтанхи вӑййа 1200 ытларах ҫырӑннӑ пулсан, хальхинче вара 2500 патнелле. Икӗ хут ытларах. Районсене пӑхас пулсан — Вӑрнар, Канаш, Вӑрмар, Елчӗк тата Элӗк районӗнчисем уйрӑмах хастаррӑн хутшӑнчӗҫ. Хӑш-пӗр районсенчен хутшӑнакансем вара ытла та сахал пулчӗҫ — Куславкка, Ҫӗмӗрле, Муркаш. Те вӗсем патне пӗлтерӳ ҫитеймен ӗнтӗ, те компьютер таврашӗпе вӗсем чуханрах. Тутарстанри ачасем те чылайччӗ — уйрӑмах Ҫӗпрел районӗнчен хутшӑнакан йышӗ пысӑкччӗ. Вӗсен шучӗ, сӑмахран, хӗрлӗчутайсенчен та ытларахччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Выльӑх-чӗрлӗх вӑрлакансене тытса чарнӑ. Пуҫиле шырав ӗҫченӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫамрӑксен ушкӑнӗ республикӑри 7 районта пурӑнакнасене сӑтӑр тунӑ. Ҫулла мӑйракаллӑ шултра выльӑх йышлӑ ҫухалма пуҫланӑ. Преступленисем пӗр евӗрлӗ пулса иртнӗ. Вӑрӑсем ҫул хӗррипе е ял айккинче кӑкарнӑ ӗнесене кӑвак тӗслӗ «Газель» ҫине тиесе кайнӑ. Икӗ уйӑх шырав ирттерсен полицейскисем вӑрӑсене тытса чарнӑ. Октябрь вӗҫӗнче Красноармейски районӗнче 24-25 ҫулхи каччӑсене ӗнесем вӑрланӑ вӑхӑтра тытнӑ. Хурахсем — Канаш ҫыннисем пулнӑ. Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, грузовик водителӗ выльӑхсене хӑй патне илсе ҫитернӗ те кайран услам тума сутнӑ. Ҫамрӑксем ҫапла майпа сахалтан та 12 хут вӑрра тухнӑ тесе шутлаҫҫӗ опретивниксем. Унсӑр пуҫне вӗсем ҫакӑн евӗр ытти преступленисене хутшӑннине тӗрӗслеҫҫӗ. |
 Хӑйӗнпе паллашма хирӗҫ пулнӑшӑн вӗлернӗ. Шупашкар районӗнчи Ҫӗктер ялӗнчи 24-ри ҫамрӑк 16 ҫулхи хӗр пурнӑҫне татнӑ. Ӑна айӑпласа пиҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫак тискер ӗҫ ҫулла пулса иртнӗ. Аня Вастрейкина шкул вӗренсе пӗтерни 3 кун кӑна ҫитнӗ. Ҫав каҫ вӑл юлташӗсем патӗнчен килне — Ункӑпуҫ ялне таврӑннӑ. Ҫул ҫинче Аня Михаил Шаурбина тӗл пулнӑ. Каччӑ хӗр ҫулне пӳлсех паллашма хӑтланнӑ. Аня хирӗҫ пулнине курсан, каччӑ ӑна мӑйран ярса тытса «лӑплантарма» пикеннӗ. Анчах, кайран следствире каланӑ тӑрӑх, хӑй вӑйне шута илмен. «Асӑрхануллӑ пулманшӑн ҫавӑн пек пулса тухрӗ», — тет вӑл. Явапран хӑтӑлас тесе каччӑ хӗр кӗлеткине пытарма шутланӑ: ӑна вӑл вӑрманалла сӗтӗрнӗ. Аньӑна хирӗҫ тухнӑ аппӑшӗ йӑмӑкне кӗтсе илеймен. Сутра каччӑ асӑрхануллӑ пулманшӑн ҫак инкек тухнине ӗненмерӗҫ. Икӗ ҫул каялла вӑл ҫавӑн пекех хӗре пӑвнипе йӗрке хуралҫисен куҫӗ умне лӗкнӗччӗ. Ун чухне ҫынсем пулӑшма ӗлкӗрнипе хӗр чӗрӗ юлнӑ. Халӗ Михаил Шаурбина саккунпа килӗшӳллӗн явап тыттарчӗҫ — суд ӑна 15 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарма йышӑну тунӑ. |
 Чӑваш Республикинче техника специальноҫӗпе аслӑ пӗлӳ парассине йӗркеленӗренпе 50 ҫул ҫитрӗ. Ҫакна палӑртса Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче анлӑ конференци иртрӗ. Конференцие Федераци канашӗн ӑслӑлӑхпа вӗрентӳ комитетӗнче, Раҫҫей Федерацийӗн вӗрентӳ министерствинче ӗҫлекенсем, аслӑ шкулсен, Чӑваш Республикинчи предприятисен ертӳҫисем хутшӑнчӗҫ. Унта вӗсем инженерсемпе техниксене вӗрентессине лайӑхлатасси, ҫак ӗҫе ҫӗнӗлӗхсем кӗртесси, специалистсене вӗренсе тухсан ӗҫ тупма пулӑшас тӗллевпе вӗрентӳ учрежденийӗсемпе предприятисем хушшинче ҫыхӑнусене ҫирӗплетесси ҫинчен калаҫрӗҫ. Ҫӗршыв экономикин модернизацине, технологи аталанӑвне шута илсе ҫӗнӗ специалистсем хатӗрлес ыйту та ҫивӗч тӑрать. «Инженер ӗҫне тивӗҫлипе хакламалла, иртнӗ 25 ҫул хушшинче вара ун пӗлтерӗшӗ ытти профессисемпе танлаштарсан самай чакрӗ», — терӗ Федераци канашӗн ӑслӑлӑхпа вӗрентӳ комитечӗн председателӗ Юрий Солонин. Апла пулин те вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Республикинче техника специалисчӗсене хатӗрлесси ҫӳллӗ шайра. |
 Юпан 28-мӗшӗнче Пичет ҫуртӗнче «Хыпар» Издательство ҫурчӗн общество корреспонденчӗсен III Пухӑвӗ иртрӗ. Ӑна «Хыпар» хаҫат тухма пуҫланӑранпа кӑҫалхи кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче — 105, вӑл хӑйӗн ятне тепӗр хут тавӑрнӑранпа ҫурлан 31-мӗшӗнче 20 ҫул ҫитнине халалланӑ. Хаҫатӑн общество корреспонденчӗсем 250 ҫынна яхӑн. Съезда Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн Председателӗ Михаил Михайловский, Культура министрӗ Роза Лизакова, Чӑвашпотребсоюзӑн ертӳҫи Валерий Павлов тата ыттисем хутшӑнчӗҫ. Чи малтан «Хыпар» Издательство ҫурчӗн директорӗ — тӗп редакторӗ Алексей Леонтьев сӑмах каларӗ. Вӑл пухӑннисене съезда килеймен корреспондентсен саламлӑ телеграммисене вуласа пачӗ, хаҫат пирки кӗскен чаранса тӑчӗ. Республика хаҫачӗн ӗҫченӗсене, унпа ҫыхӑну тытакансене Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев саламларӗ. Михаил Васильевич «Хыпар» хаҫат ушкӑнне пичете аталантарас тата культурӑпа ҫутлӑх ӗҫ-хӗлӗнчи хастарлӑхшӑн РФ Президенчӗн Дмитрий Медведевӑн Тав хучӗпе чысларӗ. |
+4.3 °C