«Чебоксары» хурал карапӗ

Шупашкарта малашне хурал карапӗ пулӗ. Ку таранччен вӑл Балтика тинӗсӗнче 24 ҫул хушши хӗсметре ҫӳренӗ. Карап тӑмалли вырӑнӗ юханшыв порчӗн причалӗнче пулӗ.

Карап Чӑваш Енӗн тӗп хулин ячӗпе хисепленсе тӑрать — «Чебоксары». Ҫавӑнпа та хурал карапӗ пирӗншӗн культура пахалӑхӗпе те пӗлтерӗшлӗ пулӗ. Унсӑр пуҫне кимӗ ҫинче Чӑваш Енре вӗренекен пулас моряксен практика занятийӗсене ирттерӗҫ.

Пӗлме: «Чебоксары» ята хурал карапӗ Чӑваш Ен тӗп хулин ячӗ уҫӑ сасӑллӑ, янӑравлӑ илтӗннишӗн илнӗ.

Нарат ялӗ

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нарат ялӗнче хӗл ларриччен кивӗ пӗвене юсарӗҫ.

Ку пӗве темиҫе ҫул ӗнтӗ пушӑ тӑрсаччӗ — пӗр ҫулхине ҫурхи шыв татса кайнӑ хыҫҫӑн ӑна юсама халӑхӑн вӑхӑт тупӑнмарӗ. Ҫавах та шыв управӗ кирлине халӑх ӑнланмасть теме пулмасть — унта хур-кӑвакал ӳстерме те, кирлӗ вӑхӑтра шыв илме те пулнине пӗлсех тӑрать. Ҫакна шута тытсах ӗнтӗ наратсем нумай пулмасть пӗвене юсарӗҫ — хулӑм труба хурса тӑпрапа витсе лартрӗҫ, вала ҫирӗплетрӗҫ.

Кунпа кӑна ӗҫ вӗҫленмерӗ — ял халӑхӗ икӗ ҫуп-ҫап купине тасатрӗ. Пӗри пӗве ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑччӗ, тепри — Октябрь урамӗ вӗҫӗнче.

Чи хастаррисем шутӗнче Лаврентьева Г.А., Сарин Е.Г., Трифонов В.А., Даньков В.В. пулчӗҫ. Чӑн та, хӑтлӑ ялта пурӑннине нимӗн те ҫитмест. Хастар ҫынсене тав сӑмахӗ ҫеҫ каламалла!

Тупӑшӑва хутшӑннӑ хаҫатсенчен пӗри

Ҫирӗп сывлӑха сарас тӗллевпе Шӑмӑршӑ районӗнчи Васан шкулӗнче стена хаҫачӗсен ӑмӑртӑвне ирттерчӗҫ. Тупӑшӑва 1-9 классенчи вӗренекенсем хутшӑнчӗҫ — кашни хӑйӗн хаҫатне кӑсӑкларах та илемлӗрех хатӗрлеме тӑрӑшни курӑнчӗ.

Ӑмӑртӑва пӗтӗмлетнӗ хыҫҫӑн пуҫламӑш классем хушшинче 2-3 классем мала тухрӗҫ. 2-мӗш вырӑна — 2-мӗш класс, 3-мӗш вырӑна — 4-мӗш класс тухрӗ. Аслӑраххисем хушшинче чи маттуррисем 8-мӗш пулса тӑчӗҫ. 5-мӗш классен хаҫачӗ иккӗмӗш вырӑн йышанма пултарчӗ, 6-7 классен — 3-мӗш.

Ӗнер, чӳкӗн 1-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин Элтепӗрӗ Михаил Игнатьев ӗҫпе «Акконд» акционерсен уҫӑ обществинче пулнӑ. «Элитана» десерта хатӗрлекен линие хута яма хутшӑннӑ.

Хӑйӗн ум сӑмахӗнче Михаил Игнатьев ҫак ӗҫе пурнӑҫланишӗн «Аккондӑн» ӗҫченӗсемпе пӗрле республикӑри пур ҫын та савӑннине пӗлтернӗ. «Ҫӗнӗ корпус ҫеҫ мар, паян эпир чӑннипех те пысӑк фабрика уҫатпӑр, — тенӗ Элтепӗр. — Фабрикӑн пылак ҫимӗҫӗ паянхи кун хамӑр патшалӑхрисемпе кӑна мар, ют ҫӗршыври таварсемпе те ним мар пӗр ретре тӑма пултарать. Кунта тупӑшу пысӑк пулнине шута илсен — сахалтарах ҫывӑрни, ҫӗнӗ таварсем кӑларма пултарни ҫеҫ ҫӗнтерме пулӑшӗ», — тесе палӑртнӑ Михаил Игнатьев.

Хӑнасем ҫӗнӗ корпуспа тӗплӗн паллашнӑ. Пылак ҫимӗҫе хатӗрлекен производствӑна хута яма 1,1 млрд. тенкӗ тӑкакланӑ иккен. Ҫӗнӗ корпусра (унӑн лаптӑкӗ 10800 м2) 400 ҫын валли ӗҫ вырӑнӗ пур. Ҫулталӑк хушшинче кунта 27 пин тонна пылак ҫимӗҫ кӑларма пулать.

Тавар кӑларакан лини ӗҫӗпе фабликӑн тӗп директорӗ Валерий Иванов паллаштарнӑ. Пӗтӗм ӗҫе автоматика мелӗпе йӗркеленӗ пулин те, пӑхса тӑракан ҫынсем ҫавах кирли пирки вӑл палӑртнӑ.

Малалла...

14 ҫулхи ҫамрӑк пуйӑс айне лексе урасӑр юлнӑ. ШӖМ-ӗн ҫул-йӗр уйрӑмӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх пӑтӑрмах Куславкка районӗнче юпан 30-мӗшӗнче 16:00 сехетре пулса тухнӑ.

Саккӑрмӗш класс шкул ачи пӗрле вӗренекен хӗрпеле вӗренӳ хыҫҫӑн киле таврӑннӑ. Чукун ҫул урлӑ каҫнӑ чух майӗпен пыракан пуйӑса асӑрханӑ. Ҫамрӑк хӗр умӗнче хӑйӗн «хӑюллӑхне» кӑтартма шут тытнӑ. Вӑл пуйӑс вакунӗнчен ҫакланса 20 метр яхӑн ярӑнса кайнӑ, анчах та ӳксе пуйӑс айне лекнӗ.

Пӑтӑрмаха пула ҫамрӑк чӗркуҫҫирен аялларах икӗ урасӑр юлнӑ. Халӗ вӑл сыватӑшра выртать.

Паянхи кун ЧР ШӖМ-ӗн транспорт ҫинче ӗҫлекен ҫул-йӗр уйрӑмӗн сотрудникӗсем тӗрӗслев ӗҫӗсем ирттереҫҫӗ, куҫӑн курнӑ ҫынсене ыйтса пӗлеҫҫӗ, пӑтӑрмах пулса иртнӗ вырӑна пӑхса тухнӑ. Тӗрӗслев ӗҫӗсене вӗҫлесен процессуаллӑ йышӑну ҫирӗплетӗҫ.

Паян «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» интернет конкурсӑн 1-мӗш тапхӑрӗ вӗҫленчӗ. Малалла 2-мӗш тапхӑр пуҫланать — хайлавсен хаклавӗ. Эсир те, вулакансем, унта хутшӑнма пултаратӑр — вулакансен кӑмӑлне кайнӑ хайлава сирӗнсӗр палӑртма май ҫук. Литература ӑмӑртӑвне йӗркелекенсем вара ярса панӑ ӗҫсене раштавӑн 1-мӗшӗччен тӗрӗслесе хак парӗҫ.

Кӑҫалхи ӑмартӑва пурӗ 51 хайлав килчӗ, вӗсемпе эсир электронлӑ вулавӑшра паллашма пултаратӑр. Паллах, хутшанакансен йышӗ сахал, эпир ытларах кӗтнӗччӗ. Кӑмӑлӑрсем пур пулсан — чӳкӗн 15-мӗшӗччен хӑвсамӑр хайлава ярса пама пултаратӑр — эпир ӑна йышӑнӑпӑр, анчах та вӑл «вулакансен кӑмӑлне кайнӑ хайлав» пая кӗреймӗ. Чӳкӗн 15-мӗшӗпе раштавӑн 1-мӗшӗ хушшинче те йышӑнма пултаратпӑр — анчах та ӑна кӗнекене ҫеҫ кӗртме май пулӗ (ӑмӑртӑва хутшӑннине ӗнентерекен хут парӑпӑрах ӗнтӗ). Эсир тӗрӗс ӑнлантӑр — тепӗр ҫул икӗ ӑмӑртӑвӑн хайлавӗсене эпир кӗнекен пичетлесе кӑларас шухӑшлӑ. Анчах васкӑр — раштавӑн 1-мӗшӗччен ҫеҫ йышӑнатпӑр.

Малалла...

Шупашкарта Гайдар урамӗнчи общежитире пурӑнакан 38 ҫулхи хӗрарӑма РФ УК 109-мӗш статьян 3-мӗш пайпе килӗшӳллӗн (асӑрхануллӑ пулманран икӗ ҫын вилӗмӗ патне илсе пыни) айӑпласа суд умне тӑратӗҫ.

Следстви палӑртнӑ тӑрӑх пушӑн 8-мӗшӗнче хӗрарӑм ирхи саккӑрта яланхи пекех ӗҫе пуҫтарӑнса тухса кайнӑ. Ҫывӑракан ывӑлне пилӗк ҫулхи тӑван хӗрӗпе пӗрле хӑварнӑ. Пӳлӗм алӑкне, паллах, тул енчен питӗрнӗ. Чӳречисем тимӗр решеткеллӗ пулнӑ. Инкеке хӗрарӑм электроплитана сӳнтерсе хӑварман. Ун ӑшшипеле вӑл ҫуса хунӑ кӗпе-йӗм типӗтнӗ. Кил хуҫи пулман вӑхӑтра япаласем плита ҫине ӳкнӗ, вут-ҫулӑм хыпса илнӗ. Ача-пӑчан пӳлӗмрен тухса тарма май килмен. Сӗрӗмпе чыхӑннипеле вӗсен пурнӑҫӗ татӑлать.

Ачасене кил хуҫи ҫав кунах вуннӑсенче ӗҫрен таврӑнсан тупать.

Хӗрарӑма хирӗҫ пуҫиле ӗҫ пуҫарса янӑ. Ӗҫ материалӗсене Шупашкарти Калинин районӗнчи суда ярса панӑ.

Йӗпреҫ районӗн ЗАГС пайӗ

Йӗпреҫ районӗнчи ЗАГС уйрӑменче паян икӗ ҫурални ҫинчен паракан свидетельство алла тыттарнӑ — 277 тата 278-мӗш номерлисене. Саманчӗ те савӑнӑҫлӑ — ара, юпан 24-мӗшӗнче Хурамал ялӗнче пурӑнакан Хораськинсен кил-йышӗнче йӗкӗрешсем ҫуралнӑ. Кӑҫал вӗсем районта — пӗрремӗшсем, вӗсенччен йӗкӗреш пулманччӗ-ха.

Хораськинсен ҫемьинче телей йӑва ҫавӑрчӗ темелле — вӗсен кил-йышӗ тахҫантанпах кӗтнӗ арҫын ачасемпе пуянланчӗ! Василийпе Константин — тӑваттӑмӑшпе пиллӗкмӗш ачасем пулӗҫ. Халӗ ӗнтӗ аппӑшӗсене — Альбинӑна, Алинӑна тата Аннӑна — пысӑк ҫемьере кичем пулмех!

Чӑваш Ен Елтепӗрӗн администрацийӗ ҫапла хуравланӑ. Асаилтеретпӗр, блогсенче нумай пулмасть икӗ Volkswagen Phaeton машинӑшӑн 8,3 миллион тенкӗ тӑкаклассине анлӑ сӳтсе явнӑ.

Элтепӗр администрацийӗн ҫумӗ Сергей Вязовский ӑнлантарса панӑ тӑрӑх автоапаркӑн «люкс» шайри транспорт хатӗрне 2006 ҫултанпа ҫӗнетмен. Унти машинсен ҫурри яхӑн — 6 ҫул каялла кӑларнӑ «Волгӑсем» е тата та ватӑраххисем. Пурӗ 60 транспорт хатӗрӗ. Кӑҫал вара официаллӑ майпа килнӗ хӑнасене илсе ҫӳреме туяннӑ Тайотӑпа Фольсваген микроавтобуссемпе ҫеҫ нумайланнӑ. Унсӑр пуҫне Элтепӗр администрацийӗн автопаркӗнчи машинсене пӗчӗкрех шайри ведомствӑсене куҫарнине те пӗлтернӗ Сергей Вязовский.

Ҫӗнӗ машинсене харпӑр тӳре-шара ҫумне ҫырса хумӗҫ — вӗсемпе патшалӑх органӗсенчи ҫынсене турттарма усӑ курӗҫ. Ҫав шутра — хӑнасене те. Сас-хура пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑш-пӗр хӑна ансатрах машина ларасшӑн мар иккен.

«Аталану-2012» ӑмӑртӑва йӗркелекенсем унӑн пӗтӗмлетӗвӗсене пӗлтерчӗҫ. Раҫҫей шайӗнче иртекен конкурса пурӗ 561 ача хутшӑннӑ иккен. Чӑваш Республикисӗр пуҫне ӑмӑртура ытти 13 тӑрӑхри ачасене те курма пулнӑ — Тутарстанпа Пушкӑртстан ачисем уйрӑмах йышлӑ пулни курӑнать. Ҫавӑн пекех чӑвашла конкуссене хутшӑнсах кайман тӑрӑхсенчи ачасене — Мурманск, Ӑренпур, Пенза облаҫӗсенчисене — курни хавхалантарать.

8-9 классем хушшинче мала тухнӑ ачасем: Плотникова Татьяна (Чӑваш Ен, Тӑвай районӗ); Иванов Алексей (Чӑваш Ен, Ҫӗнӗ Шупашкар); Сергеев Владимир (Чӑваш Ен, Шӑмӑршӑ районӗ); Куракова Валентина, Чӑваш Ен, Сӗнтӗрвӑрри районӗ); Глухов Андрей (Пушкӑртстан, Авӑркас районӗ); Яковлева Дарья (Чӑваш Ен, Шупашкар); Фарафонова Анастасия (Чӑваш Ен, Шупашкар); Ярушева Ангелина (Тутарстан, Аксу районӗ); Мельникова Татьяна (Чӑваш Ен, Вӑрмар районӗ); Илларионов Стас (Чӑваш Ен, Красноармейски районӗ); Ульянов Кирилл (Чӑваш Ен, Шупашкар); Борисова Динара (Чӑваш Ен, Комсомольски районӗ); Серебряков Сергей (Чӑваш Ен, Етӗрне районӗ); Яковлева Анастасия (Чӑваш Ен, Муркаш районӗ); Сайкин Ростислав (Тутарстан, Пӑва районӗ).

Малалла...