Хӑтлавра

Шӑматкун, раштавӑн 3-мӗшӗнче, Шупашкарти Чӑваш Республикин наци библиотекинче пирӗн пӗрлӗх пухса кӑларнӑ «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса» кӗнекен хӑтлавӗ иртрӗ.

Кӗнекене 2010 ҫулта ирттернӗ «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» интернетри литература ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ хайлавсем кӗнӗ. Ҫак конкурссен тӗллевӗ — яш-кӗрӗмӗн литература пултарулӑхне аталантарасси, ҫут ҫанталӑкри тата кулленхи пурнӑҫри пулӑмсене илемлӗ ҫырулӑх мелӗпе уҫса пама хӑнӑхтарасси.

11 сехетре пуҫланнӑ мероприятие шкул ачисемпе вӗрентекенсем Республикӑн тӗрлӗ районӗсенчен самаях пухӑнчӗҫ. Кӗнеке пирки ӑна пухса кӑларакан Николай Плотников, ачасене ӳкерчӗксем ӑсталас ӗҫе явӑҫтаракан Станислав Юхтар ӳнерҫӗ, текстсенчи йӑнӑшсене тӳрлетнӗ Алина Сосаева каласа пачӗҫ, хӑйсен шухӑшӗсене пӗлтерчӗҫ. Кӗнекене кӗнӗ ӳкерчӗксемпе вара кунтах паллашма май пурччӗ — ятарлӑ курав ӗҫлерӗ.

«Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса» кӗнеке хӑтлавне ҫавӑн пекех чӑваш халӑх ҫыравҫи Юхма Мишши те килнӗччӗ — вӑл ачасене чӑваш чӗлхине юратма, тӑрӑшса вӗренме сунчӗ. Юрӑпа вара пухӑннӑ халӑха Альбина Пӑрчӑкан савӑнтарчӗ.

Сӑнсем (40)

Малалла...

Тӑваттӑмӗш ҫул шкул ачисемпе вӗрентекенсем хушшинче иртекен литература ӑмӑртӑвӗн пӗтӗмлетӗвне тума вӑхӑт ҫитрӗ. Кӑҫал ҫак конкурс «Ӗмӗтсен ҫӑлкуҫӗ» ятпа пулчӗ — хутшӑнакансен хӑйсен сӑвӑ-калавне шывпа ҫыхантарса хайлама тиврӗ. Хушма темӑна та суйланӑччӗ — Атӑлҫи Пӑлхарстан.

Тӗнче тетелӗнчи ҫак конкурса эпир ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, культурине вӗрентекенсене чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе кӑсӑклантарас, литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркеленӗччӗ.

Кӑҫал хутшӑнакансем пӗлтӗрхи пек йышлӑн пулмарӗҫ — 50 яхӑн хайлав ҫеҫ килчӗ.

Вырӑнсене ҫапла уйӑрма май килчӗ:

6-7 классенчи ачасен сӑввисем

• 1-мӗш вырӑн: Анна Данилова ҫырнӑ «Ҫутӑ кӳлӗ» сӑвӑ. Елчӗк районӗ, Елчӗкри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул (пӗлтӗр те вӑлах мала тухнӑччӗ).

• 2-мӗш вырӑн: Александра Афанасьева ҫырнӑ «Асамлӑ ҫӑлкуҫ» сӑвӑ. Вӑл вара Элӗк районӗнчен, Вутлан шкулӗнчен.

• 3-мӗш вырӑн: Даша Ильина ҫырнӑ «Атӑлҫи Аттил авланнӑ.

Малалла...

Раҫҫей гуманитари ӑслӑлӑхӗн фончӗ, Чӑваш Республикин вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерстви, Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗ (Шупашкарти уйрӑмӗ) 2011 ҫулхи раштавӑн 2-3-мӗшӗсенче Тӗнче шайӗнчи «Тухӑҫри пӑлхарсен IX–XIII ӗмӗрсенчи патшалӑхӗ» ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцине ирттереҫҫӗ.

Конференцие ӑслӑлӑхпа вӗрентӳре ӗҫлекен педагогсене, докторантсене, аспирантсене, ку ыйтупа ӗҫлекенсене, организацисемпе ведомствӑсен пуҫлӑхӗсемпе специалисчӗсене йыхравлаҫҫӗ. Докладҫӑсем пирӗн республикӑсӑр пуҫне кӳршӗллӗ тӑрӑхсенчен, чикӗ леш енчен килсе ҫитӗҫ. Кунашкал ӑслӑлӑх мероприятийе юлашки хут 1951 ҫулта ирттернине шута илсен вӑл чӑнах та сумлӑ пулмалла.

Конференци 12 сехетре Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗн ҫуртӗнче пуҫланӗ. Адресӗ: Шупашкар хули, Хусанкай урамӗ, 20 ҫурт.

Малалла...

Раштавӑн (декабрӗн) 3-мӗшӗнче Чӑваш наци библиотекинче (Шупашкар, Ленин пр., 15 ҫурт) «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса» шкул ачисемпе ҫамрӑксем тата вӗрентекенсем хайланӑ сӑвӑ-калав пуххин хӑтлавӗ (презентацийӗ) иртӗ. Пуҫламӑшӗ — 11 сехетре.

Кӗнекене 2010 ҫулта ирттернӗ «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» интернетри литература ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ хайлавсем кӗнӗ. Чӑваш халӑх сайчӗ (Chuvash.Org) ачасемпе ҫамрӑксем хушшинчи литература ӑмӑртӑвӗсене тӑваттӑмӗш ҫул ирттерет. Тӗп тӗллевӗмӗр — яш-кӗрӗмӗн литература пултарулӑхне аталантарасси, ҫут ҫанталӑкри тата кулленхи пурнӑҫри пулӑмсене илемлӗ ҫырулӑх мелӗпе уҫса пама хӑнӑхтарасси. 2009 ҫултан пуҫласа вара пирӗн конкурссене вӗрентекенсем те — шӑпах ачасене ырӑ ӑс хывакансем — хутшӑнаҫҫӗ.

Пӗлтӗрхи ӑмӑртӑва пурӗ 140 хайлав килнӗччӗ — 111-ӗшне ачасем ӑсталанӑччӗ, ыттисене — вӗрентекенсем. Кӗнекене вара 100-е яхӑн сӑвӑ-калав вырнаҫрӗ — унта малти вырӑнсене йышӑнма пултарнисем кӑна мар, ыттисене те кӗртме май пулчӗ. Кашни автор мар пулин те хӑшӗ-пӗри хӑй ҫырнӑ хайлавӗпе паллаштаратех пулӗ.

Кӗнекене илемлетес тӗллевпе кӑҫал «Лаша сӑнарӗ хут ҫинче» ятарлӑ ӳнер ӑмӑртӑвӗ те ирттернӗ — унта пурӗ 28 ӗҫ килчӗ. Хӑшне-пӗрне эсир кӗнекере тупаятӑр. Ӳкерчӗксен тӗп пайӗ вара — Станислав Юхтар явӑҫтарнипе Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫырмапуҫ шкулӗн ачисем хатӗрленӗскерсем. Хӑтлавра кӗнекере вырнаҫнӑ ӳкерчӗксен куравӗ ӗҫлӗ — вӗсемпе унта паллашма май пулӗ.

Малалла...

Семенова Валерия

Чӳкӗн 28-мӗшӗнче Пелепейри 15-мӗш вӑтам шкулта «Шаг в науку» ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конферецийӗ иртрӗ. Шкул ачисем тӗрлӗ предметсемпе тӗпчев ӗҫӗсем хатӗрленӗ.

Вӗрекенсем «Тӑван чӗлхе» секцийӗнче пушкӑрт, тутар, чӑваш чӗлхипе хатӗрленӗ ӗҫсемпе паллаштарчӗҫ. Чӑваш чӗлхипе Семенова Валерия (6в класс) «Асран кайми тӗлпулусем» («Незабываемые встречи с Я.Ухсаем»), Прокофьева Анастасия (8 акласс) «Пелепей тӑрӑхӗнчи пултаруллӑ ҫыннисем» темӑсемпе хатӗрленнӗ. Компетентлӑ жюри ӗҫсене хакланӑ. Семенова Валерия (вӗрентекенӗ Михайлова Ирина Ильинична) 1 степеньлӑ Диплома тивӗҫнӗ.

Тата пысӑк ҫитӗнӳсем сана, Валерия!

Чӳкӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче «Чӑваш патшалӑхӗнчи сувар-пӑлхар палӑкӗсем: тӗпчемелли тата ҫӗнӗрен калӑпласа лартмалли ыйтусем» конференци иртӗ. Ӑна йӗркелекенсем: Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институт, К.В. Иванов ячӗллӗ историпе культурологи тӗпчевӗсен фонд, «Сувар» фонд, Чӑваш Енӗн таврапӗлӳҫӗсен пӗрлешӗвӗ.

Конференци 14 сехетре пуҫланӗ.

Хальхи вӑхӑтра пирӗн серверпа пӑтӑрмах пулса иртнӗрен чылай сайтсем ӗҫлемеҫҫӗ.

Юсав ӗҫӗсем йӗркеллӗ иртсен сайтсем кӗҫнерникун-эрнекун тӗлне тӗнче тетелне таврӑнӗҫ. Ку сайта вара вӑхӑтлӑха ҫеҫ вырнаҫтарнӑ — чылай пайӗ ӗҫлемест те...

Пӑтӑрмах, эпир пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ, серверӑн ӑнсӑртран электропитани ҫӗтнинпе ҫыхӑннӑ. Ҫав сӑлтава пула RAID5 массиври икӗ диск шанчӑксӑр ӗҫлеме пуҫларӗҫ. Пӗри кӑна пулсан нимех те марччӗ ӗнтӗ — апла лару-тӑрӑва RAID5 хатӗр. Иккӗшӗ чӑрмавлӑ ӗҫлеме пуҫлани вара дисксене пӗр кӑлтӑксӑр улӑштарма май памасть ҫав (эпир тӑрӑшса пӑхрӑмӑр пулин те) — системӑна ҫӗнӗрен лартма тивет. Хальхи вӑхӑтра пур даннӑйсене те куҫарнӑ — вӗсене ҫӗнелнӗ системӑна тавӑрасси ҫеҫ юлать. Ку ӗҫе пӗтӗмӗшле кӗҫнерникун-эрнекун тӗлне вӗҫлес тетпӗр.

Ӗҫ вӑраха тӑсӑлнишӗн каҫару ыйтатпӑр, пире ӑнланасса шанатпӑр.

Ҫӑмран чӑлха ҫыхма е кӑҫатӑ йӑвалама ҫеҫ мар, чӑн-чӑн юмах тӗнчи йӗркелеме пулать. Чӑваш Патшалӑх ӳнер музейӗнче Мускавра пурӑнакан Ирина Андреева художникӑн хӑйне евӗрлӗ скульптурисен куравӗ уҫӑлчӗ. Вӗсене кӗҫҫерен ӑсталанӑ.

Курав ахальтен мар «Ӑшӑ кун» ятлӑ. Кунти экспонатсене пурне те кӗҫҫе усӑ курса хатӗрленӗ. Кӗҫҫерен тунӑ япаласем этеме хӗл сиввинчен хӑтӑлма пулӑшаҫҫӗ. Маҫтӑрӑн кӗҫҫерен ӑсталанӑ экспоначӗсем те куракана ӑшӑ туйӑм парнелеме пултараҫҫӗ.

Ирина Андреева 17 ҫул каяллах ҫӑмран кӗҫҫе пусса тӗрлӗ скульптурӑ калӑплама пуҫланӑ. Унӑн сӑнарлӑ пуканисем кашни ҫулах тӗнче шайӗнче иртекен фестивальсенче малти вырӑнсене йышӑнаҫҫӗ.

Художникӑн тӗлӗнмелле ӗҫӗсем куракана илӗртеҫҫӗ. Сцена пек туса хатӗрленӗ кашни экспонат ― хӑйне евӗрлӗ пӗчӗк юмах.

Ҫак куҫа илӗртекен йӑваш кӳлепесем чунра ырӑ туйӑм вӑратса ӑшӑтаҫҫӗ. Курав Шупашкарта раштавӑн 5-мӗшӗччен пулӗ.

Тӗлпулура

Чӳкӗн 8-мӗшӗнче Красноармейски районӗнче Чӑваш Республикин Элтеперӗ М.В. Игнатьев ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе пулчӗ.

Кӑнтӑрла иртсен чи малтанах Михаил Васильевич тулли мар яваплӑ «Чесла» тата «Чесла — АСТ» пӗрлешӳсене ҫитрӗ, вӗсенче ӗҫлекенсемпе курнӑҫрӗ. Ку пӗрлешӳсем 2004–2005 ҫулсенченпе ӗҫлеҫҫӗ, ҫӗршывӗпех саланакан атӑ-пушмак хатӗрлеҫҫӗ, предприятисенче 92 тата 86 ҫын вӑй хураҫҫӗ. «Ю.А. Дурасов ырӑ тӗслӗх кӑтартакан ертӳҫӗ. Вӑл ҫакнашкал производство йӗркелесе чылай ҫын валли ҫӗнӗ ӗҫ вырӑнӗсем туса хунӑ», — палӑртрӗ Элтепер.

Унтан ҫул ҫӗнӗрен тӑвакан «Трак керамики» заводалла выртрӗ. М.В. Игнатьева кунти ӗҫсемпе хупӑ йышши «ТУС» акционер обществин тӗп директорӗ Н.Ф. Угаслов паллаштарчӗ. Николай Федорович каланӑ тӑрӑх, строительство ӗҫӗсем кӑҫалхи кӑрлачра пуҫӑннӑ, ҫулталӑкра 60 миллион штук керамика кирпӗчӗ кӑларма тытӑнакан завода 2012 ҫулта туса пӗтермелле, пӗрремӗш продукцие вара 2013 ҫулта кӑлармалла, унӑн хакӗ аякран кӳрсе килекеннинчен чылай йӳнӗрех пулмалла.

Малалла...

Пирӗн сервер ҫакнашкал

Шӑматкун, чӳкӗн 12-мӗшӗнче, пирӗн сайтсем пӗр вӑхӑт ӗҫлемесӗр тӑчӗҫ. Сӑлтавӗ «Агава-Север» хостинг площадкинче пулса иртнӗ пӑтӑрмахра пулчӗ. Серверсене вырнаҫтарма май паракан хостер пӗлтернӗ тӑрӑх планпа UPS (электроэнергипе тикӗс тивӗҫтерекен система) тӗрӗсленӗ вӑхӑтра кӑлтӑк тухнӑран вӗсен патӗнче вырнаҫнӑ серверсен пӗр пайӗ электроэнергисӗр юлнӑ. Ҫав шута пирӗнни те кӗнӗ.

Электроэнергипе тивӗҫтерме пуҫланӑ хыҫҫӑн пирӗн серверти MySQL сервер тапранаймарӗ. Сӑлтавӗ унта вырнаҫнӑ дисксенчен пӗри (вӗсем RAID массивра ӗҫлеҫҫӗ) юрӑхсӑра тухнинче пулчӗ. Кӗтмен ҫӗртен сӳнтернӗрен файл системинче йӑнӑшсем сиксе тухрӗҫ — пӗлӗм пухмачӗн пайӗнче те пулчӗҫ вӗсем. Шӑп ҫав йӑнӑшсене пула ӗнтӗ MySQL ӗҫлеймесӗр тӑчӗ.

Халӗ сайтсем ӗҫлеҫҫӗ (хӑшӗ-пӗринче кӑна кӑлтӑксем халӗ те пур). Даннӑйсене ҫухатассинчен хӑрушлӑх ҫук — пирӗн архивсем те пур, дискӗсем те RAID массивра (пӗри юрӑхсӑра тухни темех мар). Кӑлтӑклӑ диска вара ҫитес вӑхӑтра ҫӗннипе улӑштарӑпӑр.