Сайтӑн малтанхи сӑнӗ

Чӑваш халӑх сайчӗ паян хӑйӗн 9 ҫулхи ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Шӑп та 9 ҫул каялла Чӑваш халӑх канашлӑвӗ уҫӑлнӑччӗ (ку каҫӑпа эсир сыхланса юлнӑ чи кивӗ темӑпа паллашма пултаратӑр). Хӑй вӑхӑтӗнче эпир ҫак куна Чӑваш халӑх сайчӗн ҫуралнӑ кунӗ пек йышӑнтӑмӑр. Ун хыҫҫӑн пирӗн порталӑн сайчӗ ӗҫлесе кайрӗ (юпа уйӑхӗнче), сӑнсен галлерейи тата ытти пайсем. Пирӗн портал унтанпа электронлӑ вулавӑшпа, электронлӑ сӑмахсарсемпе, мероприятисен, кун пулӑмӗсен пайӗсемпе пуянланчӗ. Сайт сӑнӗ те ҫулран ҫул улшӑнса пычӗ (хыпар ӳкерчӗкӗнче эсир сайтӑн малтанхи сӑнне курма пултаратӑр). Вӑхӑт иртнӗ ҫемӗн пирӗн порталран хӑш-пӗр пайсем ҫухални те пулчӗ — сӑмахран, юрӑсем уҫласа илмеллине эпир хупрӑмӑр (хальхи вӑхӑтра вӗсене ытти чылай сайтра уҫласа илме май пур).

Паянхи кун эпир сире валли сайтра информаципе ытларах тивӗҫтерме тӑрӑшатпӑр. Ҫавна май пирӗн темиҫе хыпарҫӑ ӗҫлет. Ҫывӑх вӑхӑтра вырӑсла пайра та хыпарсене ҫӗнетсе тӑма пуҫласшӑн.

Ҫитес ҫул пирӗн портал 10 ҫул тултарӗ, ҫавна май эпир ҫӗнӗ конкурссем йӗркелеме тӗв туса.

Малалла...

Авӑнӑн 2-мӗшӗнче Чӑваш Енре выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетес ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Унта РФ министрӗ Николай Федоров хутшӑннӑ. Ӑна республика Китайпа килӗштерсе ӗҫлесси сисчӗвлентерет-мӗн.

Николай Федоров кунашкал опыт Амур облаҫӗнче пулнине аса илтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, унта Китай ҫыннисем килме тытӑнсан инвесторсем юлман. Николай Федорович Китай енчисем ял хуҫалӑх ҫӗрӗсене варалама пултарнине каланӑ.

Сӑмах май, РФ Президенчӗ Владимир Путин Китайпа ҫыхӑнӑва аталантарма тӑрашать. Ку уйрӑмах санкцисем йышӑннӑ вӑхӑтра пӗлтерӗшлӗ. Федераци правительствинче Президент шухӑшӗпе пурте килӗшменни куҫкӗрет.

Ларура Николай Федоров Чӑваш Ен Ҫул-йӗр фондӗнчен вырӑнти хӑйтытӑмлӑх ҫулӗсем валли 5 процентран сахалрах уйӑрнине палӑртнӑ. Анчах ЧР Финанс министертсви ҫакна хирӗҫленӗ. Кӑҫал ку тӗлӗшпе 100 миллион тенкӗ уйӑрнӑ-мӗн. Ку 6 процентпа танлашать.

Авӑнӑн 6-мӗшӗнче Куславккара Атӑл хӗрринче «Ялав» хаҫатӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн ҫӑмӑл атлетика эстафети иртнӗ.

Уява уҫнӑ ҫӗре Куславкка район администрацийӗн пуҫлӑхӗ В.Колумб район хаҫачӗн тӗп редакторӗ В.Константинов хутшӑннӑ, вӗсем пурне те тупӑшура ӑнӑҫу суннӑ.

Чи малтан старта ветерансем тухнӑ. Унта Тӗрлемес команди мала тухнӑ. Унтан ҫемьесем тупӑшнӑ, унта Дарешинсем ҫӗнтернӗ.

Муниципалитет, организацисем хушшинче Куславкка хула тӑрӑхӗ ҫӗнтернӗ. 7–9-мӗш классен хушшинче Куславккари 3-мӗш шкул мала тухнӑ. 10–11-мӗш классен ушкӑнӗнче тӗрлемесссем ҫӗнтернӗ.

Сӑнсем (125)

Авӑнӑн 4-мӗшӗнче Шупашкарти Граждан урамӗнчи ҫул ҫаври патӗнчи заправкӑра ҫынсем иккӗленӳ ҫуратакан сарӑ хутаҫ асӑрханӑ. Кун пирки ЧР ШӖМне 14 сехет те 40 минут тӗлне темиҫен те пӗлтернӗ иккен. Ӑна водительсем те, ҫуран ҫӳрекенсем те курнӑ-мӗн.

Вырӑна наряд ҫитнӗ. Хутаҫа специалистсем ятарласа вӗрентнӗ йытӑпа тӗрӗсленӗ. Ӑна тӗрӗсленӗ чухне транспорта ҫӳреме йывӑртарах пулнӑ.

Тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫав хутаҫра витре пулни палӑрнӑ. Ӑна ҫул-йӗр ӗҫченӗсем манса хӑварнӑ иккен.

«Паркон» прибор

Шупашкарта водительсем хӑйсен ураписене ҫул хӗрринче тӗрӗс мар лартнине сӑнакан «Паркон» прибор ӗҫлеме тытӑннӑ. Чи малтанах вӑл тротуар, газон ҫинче лартса хӑварнӑ автомобильсене «курать».

Мускав район администрацийӗн ӗҫченӗсем пӗр ирхине тӗрӗс мар лартса хӑварнӑ 50 ытла урапана тупса палӑртнӑ. Водительсем автомобильсене кирлӗ-кирлӗ мар ҫӗре лартса хӑвараҫҫӗ, ыттисене кансӗрлеҫҫӗ. Ҫавсене сыхлакан видеокамера видеомодульрен тӑрать. Ӑна автомобиле вырнаҫтараҫҫӗ. Прибор 400 пин тенкӗ тӑрать.

Прибор ӗҫлеме пуҫланӑранпа 400 ытла йӗрке пӑсакана асӑрханӑ. Вӑл йӗркене пӑснӑ вырӑна, вӑхӑта, куна палӑртать. Хӑй тунӑ сӑнӳкерчӗксене ҪҪХПИе ярать. Лешсем вара автомобиль камӑн пулнине палӑртаҫҫӗ.

Шӑши хӳриллӗ слойка

«Про Город» редакцине Шупашкарта пурӑнакан Анжелика Васильева шӑнкӑравланӑ. Хӗр пӗр лавккара юрӑхсӑр слойка туяннине каласа кӑтартнӑ.

Анчах, шел, вӑл ҫав тутлӑ ҫимӗҫпе сӑйланайман. Ара ун ӑшӗнче парне выртнӑ! Слайкӑран шӑши хӳри тухнӑ. Хӗр ӑна пӗҫерекен заводпа тата лавккапа ҫак ыйтӑва уҫӑмлатман. Вӑл ҫав заводӑн ҫимӗҫне текех туянмӗ.

Анжелика Васильева палӑртнӑ тӑрӑх, ҫав завод кӑларнӑ ҫимӗҫсене кунашкал парнесене вӑл кӑна курман.

«Про Город» корреспонденчӗсем ҫав завода шӑнкӑравланӑ. Унтисем сӑнӳкерчӗке тӗплӗн тишкернӗ хыҫҫан парне шӑши хӳри мар, ҫӗтӗк пулнине пӗлернӗ. Вӗсем хӑйсен йӑнӑшне тӳрлетме хатӗр: пикене сиен кунӗшӗн укҫа-тенкӗпе сплаштарасшӑн. Ҫав слойкӑна пӗҫернӗ ҫынна тупса палӑртнӑ.

Вӗрӳ-суру чӗлхи

Чӑваш кӗнеке издательстви тин кӑна ҫӗнӗ кӗнеке пичетлесе сутлӑха кӑларнӑ — «Чӑваш халӑх пултарулӑхӗ» ярӑма кӗрекен «Чӗлхе сӑмахӗсем. Вӗрӳ-суру чӗлхи» ятлине. Шучӗпе 12-мӗш шутланаканскере Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ушкӑнӗ хатӗрленӗ. Вӗрӳ-суру сӑмахлӑхӗ чӑваш чӗлхинче пӗчӗк мартан ку кӗнекене пӗр пайӗ кӑна кӗнӗ — чир-чӗртен сыватма пултаракан сӑмахсем. Тепӗр пай каярах тухӗ.

Кӗнекене «СУМ» лавккара туянма май пур — унӑн хакӗ 255 тенкӗ. Сӑмах май, «Чӑваш халӑх пултарулӑхӗ» ярӑмри ытти кӗнекесем те сутӑнаҫҫӗ: 2004 ҫулта тухнӑ «Мифсем. Легендӑсем. Халапсем» пуҫласа пӗлтӗр тухнӑ «Ӗҫпе йӑла юррисем» таранах. «Пилсемпе кӗлӗсем» ҫеҫ юлман. Гуманитари институчӗ ҫак ярӑма 50 кӗнекене ҫитересшӗн. Асаилтеретпӗр, унччен ку ярӑм 6 томпа кун ҫути курнӑччӗ. Ҫӗнӗ кӑларӑм тулли пулать тата анлӑрах — унччен пичетленмен материал унта чылай.

Республикӑри хӗрарӑмсен канашӗн «Эсӗ пире кирлӗ, юлташ!» проектпа килӗшӳллӗн йӗплӗ пралук леш енче ларакан хӗрарӑмсене пулӑшма тӑрӑшаҫҫӗ. Юсанмалли колонисене пукане театрӗ тухса ҫӳрет.

Нумаях пулмасть артистсем Куславккари юсанмалли 5-мӗш колонире пулнӑ. Вӗсене унта питӗ кӗтнӗ. Унччен театр кунашкал учрежденисенче «Ҫӑлтӑрлӑ арҫынача» постановка кӑтартнӑ. Куслаккари колонире ларакансене вара «Гадкий утенок» спектакльпе паллаштарнӑ.

Залра ларакансем ачалӑха таврӑннӑ тейӗн. Хӑшӗ-пӗри, тен, сюжетпа пӗрле хӑйен шӑпи пирки шухӑшланӑ. Унти ӗҫченсем палӑртнӑ тӑрӑх, спектакль тӗрмере ларакансене чӑтӑмлӑрах пулма, ҫынсене хаклама вӗрентет.

Иван Красновпа Дмитрий Ильин

Нумаях пулмасть Ҫӗмӗрлери 8-мӗш гимнази ачисем «Артекри» космос сменинчен таврӑннӑ. Унта Раҫҫейри 22 ача лекнӗ. Вӑл шутра — Димӑпа Ваня та.

Лагерьте ачасене космос аппарачӗсен конструктор инеженерӗсем тата космонавчӗсем занятисем ирттернӗ. Шӑпӑрлансем вӗсене тӗрлӗ ыйту пама пултарнӑ. Димӑпа Ваня космосра пулнӑ ҫынсемпе курса калаҫнӑшӑн хӗпӗртенӗ.

Лагерьте Мускаври, Питӗрти, Калугӑри, Сарӑтури, Якутири тата Чӑваш Енри ачасем космос инженерин вӑрттӑнлӑхӗсемпе паллашнӑ. Иван Краснов каланӑ тӑрӑх, вӗсем Эрӗнпурта, Раҫҫейпе Казахстан чиккинче, тунӑ сӑнӳкерчӗк пулӑшнипе пушар тухнине асӑрханӑ, кун пирки МЧСа пӗлтернӗ.

Ҫӗмӗрле ачисем лагере лекес тесе нумай тӑрӑшнӑ, вӗрентекенсем пулӑшнипе легоробот хатӗрленӗ, проекта хӳтӗленӗ. Дима кӗҫех Байконура кайӗ. Унта вӑл Елена Серова космоса вӗҫнине курӗ.

Димӑпа Ваня космос тытӑмӗнче инженер пулма ӗмӗтленеҫҫӗ.

Васса Николаева

Патӑрьел районӗнче пурӑнакан Васса Николаева 100 ҫул тултарнӑ. Вӑл хӑйӗн пурнӑҫӗнче пульницӑра нихӑҫӑн та выртман.

Васса Николаева хӑйне лайӑх туять. Пӗлтӗр вӑл вӑрмана кӑмпа татма та кайнӑ. Ӑна ҫурланӑ кунпа уявлама тахҫанах курман тӑванӗсем те килнӗ.

Васса Николаев ӗҫпе пиҫӗхсе ӳснӗ. Унӑн шкулта вӗренме май килмен, ҫавӑнпа вӑл ҫырма, вулама пӗлмест. Ватӑскер вырӑсла та калаҫма пӗлмест. Унӑн тӑван чӗлхи — чӑваш чӗлхи. Ашшӗ-амӑшӗ ӑна ҫирӗп воспитани панӑ. Вӑл ашшӗпе тата пиччӗшӗпе вутӑ хатӗрленӗ, колхозра ӗҫленӗ.

Васса Николаева Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче икӗ ывӑлне ҫухатнӑ. Вӑл виҫӗ ачипе юлнӑ. Васса Клементьевна мӑнукӗн ачисемпе выляма юратать, вӗсемпе мечӗк тапать.

Пӗлтӗр вӗсен ҫуртне газ кӗртнӗ. Ватӑскер кӑмакана ҫӗмӗрнӗшӗн халӗ те пӑшӑрханать. Ара, унта вӑл кукӑль пӗҫернӗ, кӳршисене хӑналанӑ. Васса Николаева ачисен мӑнукӗпе, вӗсен ачисемпе киленет. Вӗсем унӑн пурӗ — 62-ӗн.