Артем Абрамов, Шупашкарти тӳрленӳ интернат шкулӗнчен вӗренсе тухнӑскер, асла шкула хӑйӗн вӑйӗпе вӗренме кӗнӗ. Малтанлӑха пӑхсан, кунтан ним тӗлӗнмелли те ҫук пек. Анчах Артемӑн куҫӗ япӑх курать, хӑлхи лайӑх илтмест.

Артем И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУна вӗренме кӗнӗ. Вӑл авӑнӑн 1-мӗшӗнчи уяв линейкине амӑшӗпе пӗрле хутшӑннӑ. Халӗ Артемӑн ҫак ҫула ас туса юлма тивет.

Артем тӗтре евӗр ҫеҫ курать. Тухтӑрсем ӑна хӑлха енӗпе те ытлах пулӑшайман. Куҫне 9 операци тунин витӗмӗ те питех пулман. Каччӑ ятарлӑ аппаратсӑр питӗ япӑх илтет. Анчах Артем яланах веҫ пӗлсе тӑрать. Ку енӗпе ӑна гаджетсем пулӑшаҫҫӗ.

Артем сенсор экранпа усӑ курать. Вӑл ППЭре вырӑс чӗлхипе 87 балл, историпе 91 балл, обществознанипе 58 балл пухнӑ. Ку кӑтартусем ӗмӗтне пурнӑҫлама пулӑшнӑ. Артем юридици факультетне вӗренме кӗнӗ. Амӑшӗ каланӑ тӑрӑх, ывӑлӗ ачаранпах адвокат пулма ӗмӗтленнӗ.

Каччӑ ҫӑмӑл атлетикӑна юратать. Вӑл Паралимп вӑййисен пьедесталӗ ҫине те хӑпарасшӑн.

Анастасия Максимова

Нумаях пулмасть, ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Новороссийскри циркра питӗ пысӑк инкек пулнӑ. Шоу вӑхӑтӗнче пирӗн ентеш сарӑмсӑр вилнӗ.

Унта лашасемпе шоу иртнӗ. 24 ҫулти Анастасия Максимова джигитовкӑн пӗр элементне пурнӑҫланӑ. Ҫӗртрен япала илнӗ чухне вӑл темӗнле майпа тытӑнса юлайман, лаша ҫинчен ӳкнӗ. Анчах ури ҫакланнӑ. Ҫавна май лаша хӗре арена тӑрӑх сӗтӗрнӗ. Урхамаха темиҫе минут тытса чарайман, вӑл Настьӑна темиҫе ҫаврӑм сӗтӗрнӗ.

Ҫийӗнчех васкавлӑ медпулӑшӑва чӗннӗ, хӗре пульницӑна ӑсатнӑ. Анчах вӑл унта ҫитиччен куҫне яланлӑхах хупнӑ. Хӗр пуҫпа нумай ҫапӑннӑ, ӑна лаша таптанӑ.

Халӗ ку ӗҫе Краснодар енӗнчи следстви комитечӗ тӗпчет.

Мускавсем чӑваш ҫӗрулмине юратни пирки ҫӗршывӑн тӗп хулинче тухса тӑракан пысӑк тиражлӑ «Вечерняя Москва» (чӑв. Каҫхи Мускав) хаҫат пӗлтернӗ. Унсӑр пуҫне тӗп хула ҫыннисем Тамбоври ҫуллӑ какая кӑмӑллаҫҫӗ-мӗн. «Горожане предпочитают тамбовское сало и чувашский картофель» (чӑв. Хула ҫыннисем тамбовсен ҫуллӑ какайне тата чӑваш ҫӗрулмине кӑмӑллаҫҫӗ) статья ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнчи номерте кун ҫути курнӑ. Кун пек пӗтӗмлетӳ патне хаҫат ахальтен ҫитсе тухман: Мускавра Чӑваш Енри предприятисем апат-ҫимӗҫ куравӗсемпе суту-илӗвне тӑтӑшах йӗркелеҫҫӗ. Унта пыракансем пирӗн республикӑри апат-ҫимӗҫпе паллашаҫҫӗ кӑна мар, туянаҫҫӗ те.

Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков пӗлтернӗ тӑрӑх, ярмӑрккӑсем Раҫҫей регионӗсенчи продукцие тӗп хулари пасара ҫул уҫаҫҫӗ. Курав кӑҫал та иртӗ.

«Кӗпер хӑҫан тарӑхтарма пӑрахӗ?» — ҫак ятпа чӑваш халӑх сайчӗ утӑ уйӑхӗн вӗҫӗнче хыпар вырнаҫтарнӑччӗ. Унта сӑмах Мӑн Ҫавал урлӑ Ҫӗрпӳ хӗррипе каҫакан кӗпер пирки сӑмах пынӑччӗ.

Кӗпер туса пӗтерме нумаях та юлман теҫҫӗ унта пулса курнисем. Кӗпере пӗлтӗрех туса пӗтермелле пулнине пӑхмасӑрах ку ӗҫ ҫаплипех тӑсӑлать. Утӑ уйӑхӗнче кӗпер ыйтӑвне Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев та пӗр канашлура хускатнӑ. Яваплисене вӑл авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне ӗҫе вӗҫлеме хушнӑ. Анчах пӑх та кур: ӗҫ ҫаплипех вӗҫленмен.

Ҫӗрпӳ кӗперӗн ыйтӑвне черетлӗ хут республикӑри тӳре-шара ӗнерхи канашлура хускатнӑ. Ҫул-йӗр федераци агентствин «Чулхула–Ӗпхӳ» автоҫулӑн управленийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Дмитрий Филиппов кӗпере тӑвакан «Башкиравтодор» общество 63 ҫынна тата 33 ятарлӑ техника ӗҫлеттернине пӗлтернӗ. Ҫакна Д. Филиппов кирлӗ материалпа тивӗҫтерессипе йывӑрлӑх сиксе тухнипе сӑлтавланӑ. Михаил Игнатьев вара ҫынсене сӑлтавӗ кӑсӑклантарманнине, вӗсене кӗпер кирлине пӗлтернӗ. Ӗҫе вӑл авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗ тӗлне вӗҫлеме хушнӑ.

Малалла...

Чӑваш Енре шкул ачисене суйлав умӗнхи агитацие хутшӑнтарнӑ. Куншӑн вара, саккуна пӑснӑшӑн, явап тыттараҫҫӗ.

ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, куншӑн штраф тӳлеттереҫҫҫӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарти ведомство акӑ мӗн хыпарлать: 38 ҫулти ҫын хӑйӗн ҫуртӗнче пурӑнакан шкул ачисене вӗренӳ ҫулӗ пуҫланиччен укҫа ӗҫлесе илме сӗннӗ. Ачасен депутат пулма тӑратнӑ кандидата ырлакан листовкӑсене ҫыпӑҫтармалла пулнӑ.

Халӗ ҫав арҫын тӗлӗшпе административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн протокол ҫырнӑ. Пресс-служба материалсене суда ярса пани пирки пӗлтерет.

Палӑртса хӑварар: ачасене ытларах чухне йывӑр мар ӗҫе илӗртеҫҫӗ. Тӗслӗхрен, агитаци материалӗсене салаттараҫҫӗ, алӑ пуснисене пухтараҫҫӗ, ыйтӑмсем ирттерме хушаҫҫӗ, плакатсем ҫыпӑҫтарттараҫҫӗ…

Анчах йӗрке пур. Суйлав кунӗччен 18 ҫул тултарман ачасене суйлав умӗнхи агитацие хутшӑнтарнӑшӑн административлӑ штраф тӳлеттереҫҫӗ. Ҫынсен 1–1,5 пин тенкӗ тӳлемелле, должноҫри ҫынсен — 2–3 пин тенкӗ. Юридици сӑпачӗсен вара 20-30 пин тенкӗ таранах кӑларса хумалла.

Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн «Театрӑн васкавлӑ пулӑшӑвӗ» проекчӗ «Лукойл» компани ирттерекен социаллӑ тата культура программисен конкурсне хутшӑнса ҫӗнтернине маларах пӗлтернӗччӗ.

Театр социаллӑ пӗлтерӗшлӗ проекта унччен те пурнӑҫланине палӑртмалла. Аса илтерер, ӑна пурнӑҫа кӗртме сцена ӑстисем Раҫҫейӗн Культура министерстви йӗркеленӗ «Театр+Халӑх» проекта хутшӑннӑ. Проект сусӑр ачасене, тӑлӑхсене, ашшӗ-амӑшӗсӗр хӳттисӗр юлнисене, сусӑр ҫынсене, ватӑсене сцена ӳнерӗ урлӑ пулӑшас тӗллевлӗ.

«Театрин» проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май ҫурлан 25-мӗшӗнче Ҫамрӑксен театрӗн артисчӗсем Чӑваш Енӗн Ачасемпе ҫул ҫитменнисен реабилитаци центрӗнче пулнӑ, 29-мӗшӗнче — Шупашкарти ача ҫуртӗнче. Унти пӗр арҫын ачана театр ӗҫченӗсем Ачасен театр студине ҫӳреме йыхравланӑ. Ара, вӑл сцена ҫинче пулма питӗ юратать-мӗн.

Ҫурлан 27-мӗшӗнче Тутарстанри Ешӗлвар (Зеленодольск) хулинче спорт гимнастики енӗпе уҫӑ турнир иртнӗ. Унта Олимп вӑййисен кӗмӗл призерӗн Анастасия Колесниковӑн парнисемшӗн тупӑшнӑ.

Ӑмӑртӑва ачасемпе ҫамрӑксене сывӑ пурнӑҫ йӗркипе кӑсӑклантарас тӗллевпе те ирттернӗ. Турнира Раҫҫейри регионсенчи 100 ытла гимнаст хутшӑннӑ. Спортсменсем медальсен 24 комплекчӗшӗн вӑй виҫнӗ.

Шупашкарти Мускав районӗн администрацийӗн пресс-релизӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, кӳршӗ республикӑра иртнӗ турнира Шупашкарти Олимп резервӗсен ачасемпе ҫамрӑксен 6-мӗш спорт шкулӗнче ӑсталӑхне туптакан Лилия Спиридонова та хутшӑннӑ. Вӑл унтан виҫҫӗмӗш вырӑнпа таврӑннӑ. Палӑртма хӑвармалла: Лилия Ирина Александрова тренер патӗнче ӑсталӑхне туптать.

Саккун — саккунах. Ӑна пӑхӑнмасан явапа тытмалла. Урӑх ҫӗршывран Раҫҫее килекенсен те йӗркене пӑхӑнмалла. Анчах миграци сакунне пӑсакансем, шел те, тӑтӑшах тӗл пулаҫҫӗ.

Халӗ те, ав, Чӑваш Республикинче пӗр автобуса чарнӑ. Миграци службин Чӑваш Енри управленийӗн порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра ют ҫӗршывран килнӗ 6 ҫынна тытса чарнӑ. Вӗсен, Раҫҫее килнӗскерсен, кирлӗ документсем пулман.

Тытса чарна автобус Бишкекран Мускава ҫула тухнӑ. Ӑна Чӑваш Енре ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче чарнӑ. Унта ют ҫӗршыври 19 ҫын пулнӑ. Тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн вӗсенчен улттӑшӗн документсем пулманни ҫиеле тухнӑ.

Халӗ йӗркене пӑсакансен кашнин 2 пин тенкӗ штраф тӳлеме тивӗ. Вӗсене Раҫҫейрен кӑларса ярӗҫ.

Нумаях пулмасть Тутарстанри Ҫӗпрел районӗ 85 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Юлашки ҫулсенче район Тутарстан танлаштарӑмӗнче кайра пулнӑ. Халӗ вара вӑл рейтингра ҫӳлелле ҫӗкленнӗ.

Район центрӗ самаях улшӑннӑ. Социаллӑ объектсен йышӗ ӳссех пырать. Унта ача пахчисем, культура учрежденийӗсем, суту-илӳ центрӗсем, ытти объектсем уҫӑлаҫҫӗ. Унччен шурлӑхлӑ вырӑн пулнӑ ҫӗрте парксем ешереҫҫӗ. Унта ҫамрӑксем пӗрлешнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Тутарсемпе чӑвашсем ҫемье ҫавӑрсан унта уҫӑлма пыраҫҫӗ.

Уява паллӑ тума районтан тухнӑ ҫынсем чылаййӑн пухӑннӑ. Хӑнасем валли ятарласа экскурсисем йӗркеленӗ. Вӗсем паттӑрсен палӑкӗ умне чечек хунӑ хыҫҫӑн районпа паллашнӑ.

Районта нефть те, ҫутҫанталӑк газӗ те кӑлармаҫҫӗ. Вӑл ял хуҫалӑх тытӑмӗпе аталанма тӑрӑшать. Инвесторсене илӗртме тӑрӑшаҫҫӗ вӗсем. Вӗсем валли меллӗ условисем туса панӑ ӗнтӗ.

Ҫапла, районта ҫынсене пурӑнмалли условисем пур. Ҫавӑнпа халӑх уявра тулли кӑмӑлпа савӑннӑ.

Кӑҫал авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа шкул ачисене ҫӗнӗлӗхсем кӗтеҫҫӗ. РФ Вӗренӳ министрӗ Дмитрий Ливанов каланӑ тӑрӑх, малашне 5-мӗш класра иккӗмӗш ют чӗлхе вӗрентме пуҫлӗҫ.

«Авӑнӑн 1-мӗшӗнчен пиллӗкмӗш классем ҫӗнӗ стандартпа вӗренме тытӑнӗҫ. Унпа килӗшӳллӗн иккӗмӗш ют чӗлхене пурин те вӗренме тивӗ», — ҫапла каланӑ Дмитрий Ливанов министр «Раҫҫей хаҫӑтӗнчи» интервьюра. Палӑртар: унччен аслӑ классенче пӗр ют чӗлхе ҫеҫ вӗреннӗ.

Министр ют чӗлхесем хутшӑнмалли мел ҫеҫ маррине палӑртнӑ. Унӑн шухӑшӗпе ку ӑс-тӑна аталанма пулӑшать. Унӑн сӑмахне ӗненес-тӗк ҫак предмет шкул программинче тивӗҫлӗ вырӑн йышӑнӗ.

Халӗ пур шкул та ҫӗнӗлӗх валли укҫа-тенкӗ тупма хатӗр. Ливанов палӑртнӑ тӑрӑх, регионсен мӗнле те пулин укҫа перекетлес туртӑм пур. Ҫӗнӗ стандарта пурнӑҫа кӗртме шкулсенче куҫӑм тапхӑрне йӗркелӗҫ.