Вӗренӳ
Иртнӗ эрнекун вӗренӳ институтӗнче черетлӗ хут «Туслӑх хӗлхемӗ» фестивалӗн республика тапхӑрӗ иртрӗ. «Наци фестивальне хутшӑнакансен йышӗ ҫулсерен ӳссех пырать, район тапхӑрӗнче ҫӗнтернӗ 50 ача икӗ номинацире хӑйсен пултарулӑхне кӑтартрӗҫ», — тесе пӗлтерет вӗренӳ институчӗн сайчӗ. Чи малтанах «Ҫӑлтӑрчӑк» конкурса хутшӑнакансен пилӗк станци витӗр тухма тиврӗ. Унта вӗсем чӑваш культурине тата чӗлхине мӗн шайра пӗлнине кӑтартрӗҫ. Фестиваль вӗҫӗнче ачасен пултарулӑх тупӑшӑвӗ, юрӑ юрлани, ташӑ ташлани, харпӑр хӑй сӑввисене вулани пулчӗ. Жюри палӑртнӑ тӑрӑх «Туслӑх хӗлхемӗнче» ҫак ачасем мала тухрӗҫ: Чӑваш шкулӗн программипе ӗҫлекен шкулсем: • 1-мӗш вырӑн — Элӗк районӗн Янтапа вӑтам шкулӗн вӗренекенӗ Никандрова Елена Вадимовна • 2-мӗш вырӑн — Канаш районӗн Чакаҫ вӑтам шкулӗн вӗренекенӗ Павлова Юлия Александровна тата Вӑрнар районӗн Туҫиҫырма шкулӗн вӗренекенӗ Филиппова Снежана Витальевна • 3-мӗш вырӑн — Вӑрмар районӗн Кавал шкулӗн вӗренекенӗ Авакова Анастасия Алексеевна тата Тӑвай районӗн Тӑрмӑш вӑтам шкулӗн вӗренекенӗ Андреева Н.А. Вырӑс программипе ӗҫлекен шкулсем • 1-мӗш вырӑн — И. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
Чӑваш Енре вырӑнти хӑй тытӑмлӑха йӗркелесси ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртме пултараҫҫӗ. Ун пек тусан ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене мӗнпур халӑхпа суйламӗҫ. Вӗсене вырӑнти депутатсен пухӑвне суйланнӑ ҫынсенчен «халӑх тарҫисем» палӑртас шухӑшлисем те пур. Е тата, калӑпӑр, район администрацийӗн пуҫлӑхне палӑртнӑ пек. Комиссипе. Района ертсе пырас кӑмӑллӑ ҫынсен кандидатурине комисси пӑхса тухса кӑмӑла каяканнине (юрӗ, пултаруллӑраххине тейӗпӗр) суйлать-ҫке. Комиссипе суйлас йӗркене влаҫӑн вертикальне ҫирӗплетес шухӑшпа та ҫыхӑнтараҫҫӗ. Ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене епле майпа палӑртсан аванраххине сӳтсе явма иртнӗ шӑматкун Шупашкарта «ҫавра сӗтел» ирттернӗ. Ҫапах та ку ыйтӑва регион шайӗнчи саккунпа татса памалла. Ыйтӑва ыран иртекен Патшалӑх Канашӗн черетлӗ сессийӗнче пӑхса тухса йышӑну тумалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
Ача-пӑча чӑваш юррин «Мехел» конкурсӗн ҫӗнтерӳҫисене палӑртнӑ. Кӑҫал конкурс ҫӳллӗ шайра иртнине палӑртаҫҫӗ. Жюри председателӗ Николай Казаков палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал конкурса Шупашкарти ача пахчисенчен нумаййӑн хутшӑннӑ. Куславкка тӑрӑхӗнчи 7 ҫулти Даша Моранькова сцена ҫинче ташласа юрланӑ чухне шалта йӑлтах чӗтреннине пытарман. Вӑл кӑшт ҫеҫ ҫӗнтерӳҫӗ ятне тивӗҫеймен. Кӗҫӗннисен йышӗнче унран Евгения Васильева иртсе кайнӑ. Вӑл жюрие вокалпа кӑна мар, сӗрмекупӑс каласа та тӗлӗнтернӗ. Конкурсра Вероника Арисова патӗнче ӑсталӑхне туптакансем маттурлӑхӗпе палӑрнӑ. Анна Порфирьева вӑтам ӳсӗмри ушкӑнра мала тухнӑ. Юлия Мокеевӑпа Павел Васильев аслӑраххисен ушкӑнӗнче ҫӗнтернӗ. Анастасия Егоркина салтак пирки юрланӑ юрӑ вара пурне те тыткӑнланӑ. Анчах Анастасийӑран Анна Орлова ирттернӗ. «Мехел» ҫулран ҫул аталанса пырать. Унӑн халӑх тетелӗнчи ушкӑнра 500 ытла ҫын регистрациленнӗ. Ҫынсем юрӑҫсемшӗн тӗнче тетелӗнче те сасӑланӑ. Муркаш районӗнчи Дарья Макарова ытларах пухнӑ. Ҫаван пекех арҫын ачасен «Туссем» ушкӑнне, «Юханшыв» ансамбль ачисене куракансем килӗштернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Экономика
ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем паян хӑйсен шалӑвне чакарма йышӑннӑ. Ку йышӑну патне вӗсем Президиум ларӑвӗнче ҫитнӗ. Шалӑва чакармалли сӗнӳпе Юрий Попов спикер тухнӑ иккен. Шалӑва ЧР Патшалӑх Канашӗнчи мӗнпур депутат илсе тӑмасть. «Халӑх тарҫин» тивӗҫне професси шайӗнче пурнӑҫлакансене кӑна ӗҫ укҫи тӳлеҫҫӗ. «Ҫӗршыври экономикӑри лару-тӑрӑва, ҫавӑн пекех ҫӗршыв Президенчӗ тата пирӗн республика Элтеперӗ тунӑ йышӑнусем вӑхӑтӗнче пирӗн те ҫавӑн пек йышӑнмаллах. Кунсӑр пуҫне ҫакӑ парламентӑн ҫӳллӗ шайне кӑна пырса тивнине палӑртасшӑн. Вӑл Патшалӑх Канашӗн Аппаратӗнче тӑрӑшакан ахаль ҫынсене пырса тивмест. Манӑн сӗнӗве Президиумӑн 10 пайташӗнчен тӑххӑрӑшӗ ырларӗ», — тенӗ Юрий Попов. Ҫапла вара Президиум Юрий Попова хӑйне, унӑн ҫумне, комитетсен ертӳҫисемпе вӗсен ҫумӗсене шалӑва 10 процент сахалтарах тӳлеме йышӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Ака уйӑхӗн 15–23-мӗшӗсенче Чӗмпӗрте «Чӗмӗпӗр кӗнеки — 2015» облаҫри XII курав-конкурс иртет. Унта Чӑваш кӗнеке издательстви те хутшӑнӗ. Вӑл хӑйӗн ӗҫне ыран, акан 21-мӗшӗнче, электрон хӑтлав урлӑ кӑтартӗ. Пирӗннисен экспозицине 2013–2015 ҫулсенче кун ҫути курнӑ 100 ытла кӗнеке кӗнӗ. Стенд ҫинче «Замечательные люди Чувашии», «Из опыта народных мастеров», «Чувашское народное творчество», «Библиотека Президента Чувашской Республики» кӗнекесем, «И.Я. Яковлев в изобразительном искусстве» кӗнеке-альбом, И.Я. Яковлевӑн халалӗ, 4 томлӑ Чӑваш энциклопедийӗ, М. Скворцовӑн икӗ томлӑ вырӑсла-чӑвашла словарӗ, «Чувашские народные сказки», «Старые Чебоксары. Памятники деревянного и каменного зодчества XVI – XX веков» ӳкерчӗксен альбомӗ, «Чуваши Присвияжья», А. Твардовскин «Василий Теркин» чӑвашла куҫарнӑ поэми, Мӑтри Кипекӗн «Паттӑрсем хыпарсӑр ҫухалмаҫҫӗ» кӗнеки тата ыттисем вырӑн тупнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
Ӗнер, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ирхи 6 сехетре, Патӑрьел районӗнчи Алманчӑ ялне хурлӑх килсе ҫапнӑ. Унта ҫулталӑкри ача ҫунса вилнӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ирхине амӑшӗ, 23 ҫулти хӗрарӑм, пӗчӗкскере аслӑ ывӑлӗпе вӑхӑтлӑха хӑварнӑ. Пушар мӗнрен тухнине халӗ тӗпчеҫҫӗ. РФ Следстви комитечӗн ЧР следстви управленийӗ ҫынна асӑрхамасӑр вӗлернӗшӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе следстви умӗнчченхи тӗрӗслев пырать. Пушар тухни пирки МЧСа 6 сехет те 12 минутра пӗлтернӗ. 6 сехет те 34 минутра пушара сӳнтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
Ака уйахӗн 24-мӗшӗнче, чӑваш ҫырулӑхӗн кунӗ умӗн, РФ Президенчӗ ҫумӗнчи Чӑваш Республикин тулли праваллӑ представительствинче Чӑваш культурипе информаци центрне уҫӗҫ. Чӑваш культурипе информаци центрӗ хӑш енӗпе ӗҫлет-ха? Унӑн тӗп тӗллевӗ — чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркине сыхласси, аталантарасси, чӑваш наципе культура пӗрлешӗвӗсемпе ӗҫлесси. Чӑваш культурипе информаци центрӗнче ҫынсем чӑваш чӗлхине, чӑваш юррипе ташшине вӗренме пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех унта хаҫат-журналпа паллашма май пур. Вӗсен йышӗнче район кӑларӑмӗсем, Чӑваш Ен пирки тухнӑ кӗнекесем пур. Центр Мускавра Мӑн Ордынка урамӗнчи 46-мӗш ҫуртра 18 сехетре уҫӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти «Ровесник» культура ҫуртӗнче пӗрремӗш утӑмсем тӑвакан поэтсен «Астӑвӑм — ӗмӗрлӗх» хула конкурсӗ пӗрремӗш хут иртнӗ. Ӑна Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалланӑ. Унта 15-24 ҫулсенчи ачасем хутшӑннӑ. Конкурса пӗтӗмпе 8 ҫын хутшӑннӑ. Вӗсем — Шупашкарти 29, 7-мӗш шкулсенчен, Шупашкарти ҫыхӑнупа информатика техникумӗнчен, Шупашкарти Н.Никольский ячӗллӗ педагогика колледжӗнчен. Кашни хӑй шӑрҫаланӑ пӗр сӑвӑпа паллаштарнӑ. Вӑл ҫар патриотлӑхӗпе ҫыхӑнмалла пулнӑ. Жюри сӑвӑсене хакласа пӗтӗмлетӳ тунӑ. 7-мӗш шкулти Виталий Дмитриев пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. 44-мӗш лицейри Татьяна Семёнова тата Юлия Цой 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене пайланӑ. Жюри Шупашкарти ҫыхӑнупа информатика техникумӗнче вӗренекен Анжела Чайниковӑпа Шупашкарти Н.Никольский ячӗллӗ педагогика колледжӗнче ӑс пухакан Анастасия Куртминана та палӑртнӑ. Вӗсем сӑвӑсене чӑвашла вуланӑ. Конкурсҫӑсене Алиса Чайниковӑпа Константин Рязанов ҫамрӑк юрӑҫсем юрӑсемпе савӑнтарнӑ. Кашни ҫамрӑк сӑвӑҫа парнесемпе хавхалантарнӑ. Сӑнсем (5) Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Иртнӗ шӑматкун виҫӗ район ентешлӗхӗ уява пухӑнассине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Ҫав шутра елчӗксем те савӑчӗҫ. Уяв 10 сехетре, спорт ӑмӑртӑвӗсенчен, пуҫланнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн спорт залӗнче «Ҫӗнтерӳ кубокӗ» республика шайӗнчи турнир иртнӗ. Унта тӗрлӗ районтан килсе ҫитнӗ 120 ытла шкул ачи кире пукан йӑтассипе Елчӗк ен ентешлӗхӗн кубокӗшӗн ӑмӑртнӑ. Турнира уҫнӑ ҫӗрте Тӑван Ҫӗpшывӑн аслӑ вӑрҫине тата Афган Афган вӑрҫине хутшӑннӑ ветерансем пулнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧПУ ректорӗ Борис Миронов та пухӑннисене уявпа саламланӑ. «Ку ӑмӑртӑва йӗркелеме кире пуканӗ йӑтассипе Гиннес кӗнекинех лекме пултарнӑ Елчӗк ен мухтавлӑ ывӑлӗ Юрий Карпов чылай тӑрӑшрӗ», — тесе пӗлтерет спорт мероприятийӗ пирки Елчӗк хастарӗ Зоя Яковлева. Спортсменсене Раҫҫейӗн пултаруллӑ купӑсҫи Арсений Яйцов хитре кӗвӗсемпе хавхалантарнӑ иккен. Пуҫтарӑннисем ӑмӑртнисӗр пуҫне ташланӑ та, юрланӑ та. Унтах «Вилӗмсӗр полк» акци иртнӗ. Ачасем Тӑван ҫӗpшывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ аслашшӗ-асламӑшӗн аллӑ ытла сӑнӳкерчӗкне илсе килнӗ. Пӗтӗмӗшле командӑсем хушшинче кире пуканӗ йӑтса Елчӗк, Йӗпреҫ, Шупашкар районӗсен командисем мала тухнӑ, «Елчӗк ен» ентешлӗхӗн парнисене тивӗҫнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Чӑваш Енӗн прокуратурин сумлӑ йышӗ республикӑн Ял хуҫалӑх министерствине ӗҫе ҫӳренӗ евӗр хутлама тытӑнни пирки «Правда ПФО» интернет-хаҫат хыпарлать. Ведомствӑра пысӑк тӗрӗслев пуҫланни пирки асӑннӑ массӑллӑ информаци хатӗрне хӑйӗн ҫӑлкуҫӗ систернӗ имӗш. Чи малтанах тӗрӗслевҫӗсем ялта тавар туса илекенсене субсиди уйӑрнӑ чух саккуна пӑснипе пӑсманнине палӑртма шухӑшлаҫҫӗ пулать. Ревизорсем ытла та тӗплӗн тӗрӗслени тӳресене кӑштах сисчӗвлентерет те имӗш. «Халӗ пирӗн каҫхи 9–10 сехетченех ӗҫлеме тивет, прокурорсем питӗ тарӑннӑн пӑхаҫҫӗ», — тенӗ-мӗн Ял хуҫалӑх министерствинче ӗҫлекен ҫын маларах асӑннӑ МИХа. Маларах ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне 666,5 миллион тенкӗ субсиди куҫарса панине, ку вӑл пӗлтӗрхинчен 2,7 хут нумайрах иккенне пӗлтернӗччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (19.01.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 739 - 741 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Князев Иван Михайлович, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ ҫуралнӑ. | ||
| Тенюшев Иван Яковлевич, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Григорьев Иван Григорьевич, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Петров Николай Петрович, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, профессор ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |