Чӑваш Енӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх предприятийӗсен ассоциацийӗ Право тата экономика ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен канаш йӗркелеме йышӑннӑ.

Йыша ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхӑн управляющийӗ компанийӗсен, «Шупашкар хулин ҫурт-йӗр фончӗн управленийӗ» муниципалитет учрежденийӗн ӑслӑ-тӑнлӑ ертӳҫисене, юрисчӗсене, экономисчӗсене кӗртнӗ тесе хыпарлать Чӑваш Енӗн Строительство министерстви.

Эксперт канашне ерсте пыма Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх предприятйиӗсен ассоциацийӗн ӗҫ тӑвакан пуҫлӑхӗн право ыйтӑвӗпе ӗҫлекен ҫумне Владимир Храмова ертсе пыма йышӑннӑ. Ӑна Шупашкарти «Волжский-3» управляющи компани пуҫлӑхӗ пулӑшса пырӗ.

Канаш управляющи компанисене кулленхи ӗҫре сиксе тухакан кӑткӑс самантсене татса пама пулӑшса тӑмалла.

Паян, утӑн 21-мӗшӗнче, ҫӗрле Чӑваш Енри чӑх-чӗп фабрикинче инкек пулнӑ. Ку Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» фабрикӑра пулнӑ.

«Ҫыхӑнура» канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, унта электропитани сӳннӗ, автоматика пӗр цехри вентиляцие сӳнтернӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакна пула 13–15 пин чӑх вилнӗ.

Ҫакна предприяти ӗҫченӗсем ҫирӗплетсе каланӑ. Инкек чӑнах та ҫӗрле пулнӑ. Анчах вилнӗ чӑхсен шучӗ мӗн чухлӗ пулнине тата электроэнерги мӗншӗн сӳннине вӗсем калайман.

Тимӗр Лашман сӑнӳкерчӗкӗ

Тутарстан Республикинчи Ҫӗпрел районӗнчи ҫӗнӗуписем «Ҫӗр хапхи» йӑла-йӗркене виҫӗ ҫулта пӗрре тунӑ. Хӑш чухне, шӑрӑх пулсан е чир-чӗр сарӑлсан, сиктернӗ. Юлашки хут ӑна, Тимӗр Лашман ҫырнӑ тӑрӑх, 1892 ҫулта ирттернӗ.

«Ҫӗр хапхине» Ҫинҫе хыҫҫӑн, ҫӗртме сухине тухас умӗн ирттернӗ. Вырӑнӗ хӗвелтухӑҫ енче пулнӑ. Йӑлана Турӑран халӑха, выльӑха чир-чӗртен, усалтан сыхлама ыйтса тунӑ.

Ял старости ватӑсемпе канашланӑ, унтан ҫӗр витӗр хӑҫан тухассине халӑха пӗлтернӗ. Ҫав кун килте вутӑ чӗртме юраман. Ирхи 7-8 сехетре кашни килтен пӗрер ҫын «хапха» чавма тухнӑ. Ҫырма хӗрринче вырӑн тупнӑ хыҫҫӑн пурте ӗҫе пикеннӗ. Иртмелли вырӑн тӑрринче пӗр аршӑн хулӑнӑш ҫӗр хӑварнӑ. Ишӗлсе анасран хӑмасемпе ҫирӗплетнӗ.

«Хапха» туса пӗтернӗ тӗле «ҫӗнӗ вут» чӗртме пуҫланӑ. Ун валли икӗ юпа лартнӑ, вӗсен хушшине ҫӳхе кашта урлӑ чикнӗ, «Н» саспалли евӗрех пулса тухнӑ. Юпасене ҫӳлтен вӗренпе ҫирӗплетнӗ. Унтан темиҫе ҫын урлӑ хунӑ каштана кантрапа йӑваласа ҫавӑрттарма пуҫланӑ. Тепӗр темиҫе минутранах ҫӳхе кашта вӗҫӗсем ытла вӑйлӑ хырӑнса хӗрнӗрен ҫунма тытӑннӑ. Ку шӑпах «ҫӗнӗ вут» ӗнтӗ.

Малалла...

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Лапри Чӑрӑшкасси ялӗнче тискер ӗҫ пулса иртнӗ. Ҫамрӑк хӗрарӑм ача ҫуратнӑ та ӑна тислӗк ӑшне пытарнӑ.

Кӳрши каланӑ тӑрӑх, вӑл ялта 5-ри ачипе тата ашшӗ-амӑшӗпе пурӑнать. Хӗрарӑм 24-ра кӑна-ха. Вӑл Шуршӑлти пекарньӑра ӗҫлет. Уйӑхне 20 пин тенкӗ ӗҫлесе илсе ачине хӑйех тӑхӑнтарнӑ, ҫитернӗ. Сиенлӗ йӑлапа та туслӑ пулман вӑл. Анчах ытлашши калаҫма юратман.

Пӗрремӗш ачине хырӑмра йӑтса ҫӳренине те никам та пӗлмен. Ашшӗ-амӑшӗ хӗрӗ кӗҫ-вӗҫ ҫуратассине пӗлнӗ, анчах лешӗн ҫӑмӑлланма вӑхӑт ҫитсен ҫеҫ. Ун чухне вӗсем васкавлӑ медпулӑшу чӗнме ӗлкӗрнӗ, хӗрарӑм ача ҫуратмалли ҫуртра ҫӑмӑлланнӑ.

Хальхинче те вӑл ача кӗтнине никам та тавҫӑрман. Юлашки вӑхӑтра вӑл мӑнтӑрланнӑ, ҫынсен ку чирпе ҫыхӑннине пӗлтернӗ. Ача ҫуратсан вара пурте тӗлӗннӗ.

Вӑл утӑн 15-мӗшӗнче сменӑна ӗҫлесе пӗтернӗ те яла таврӑннӑ, унтан мунчана кайса 3600 грамм таякан хӗр ҫуратнӑ. Ун хыҫҫӑн ачана тислӗк ӑшне пытарнӑ та киле кӗнӗ.

Ҫӗрле ӑна япӑх пулса кайнӑ та вӑл васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Тухтӑрсем ку ача ҫуратнипе ҫыхӑннине пӗлсен пепкене кӑтартма ыйтнӑ.

Малалла...

ЧР ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Алексей Самаркин Комсомольски район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пуканне йышӑннӑ.

Ҫакна утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче йышӑннӑ, контракт ҫырнӑ. Алексей Александрович ҫӗнӗ ӗҫе ҫак кунсенчех кӳлӗннӗ пулнӑ. Анчах министр ҫумӗнчен кайни пирки хушу пулман.

Аса илтерер: Алексей Самаркин министр ҫумӗнче пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Унччен вӑл тӑватӑ ҫул ытла «Чӑваш Республикин продовольстви фондне» ертсе пынӑ.

«Грани» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, Алексей Самаркин Комсомольски районӗнчи Луцки ялӗнче ҫуралнӑ. 1998 ҫулта Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академине пӗтернӗ.

Йӗпреҫ районӗнче Техрегламент ыйтнине тивӗҫтермен качака сӗтне туса кӑларнӑ-мӗн.

«Путиловка» Агрофирма» АУО туса кӑларнӑ качака сӗтӗнче соматика клеткисем нумай пулнӑ иккен. Ку Техрегламентпа килӗшсе тӑмасть.

Россельхознадзор специалисчӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак клеткӑсем ҫыншӑн сиенлӗ. Вӗсем аллерги пуҫарма, организма наркӑмӑшлантарма пултараҫҫӗ.

Йӗркене пӑснӑшӑн юридици сӑпатне предписани панӑ. Ҫавӑн пекех организаци тӗлӗшпе РФ КоАПӗн 14.43 статйин 1-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн протокол ҫырнӑ. Ӑна пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн фирмӑна 100 пин тенкӗлӗх штрафлӗҫ.

Чӑваш Ене «Этносла Чӑваш Ен» турист кластерне туса федераци хыснинчен уйӑрнӑ укҫа-тенке усӑ курассипе кая юлса пынишӗн ят лекнӗ иккен. Ҫавна кура-тӑр иртнӗ эрнере республикӑн Правительство ҫуртне «ТРИ групп» акционерсен уҫӑ обществине йыхравланӑ. Шӑпах ӑна ӗҫе генподрядчик пулса тума шаннӑ.

7,6 миллиард тӑракан проекта пурнӑҫлама федераци хыснинчен 1,7 миллиард тенкӗ ытларах килмелле пулсан, 550 миллионне уйӑрнӑ. Анчах ӗҫӗ вырӑнта кал-кал пыни сисӗнмест иккен. Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Ростуризм комиссийӗ ӗҫ-пуҫ епле пынине вырӑна ҫитсе тӗрӗслемелле. Генподрядчик хӑй майӗпен ӗҫленине кризиспа тата патшалӑх подрядчикӗсемпе сӑлтавлама пӑхать имӗш. Хайхи проекта тата ҫӗнӗрен пӑхса тухма тивет тесе ӗнентересшӗн иккен.

Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев кун пек тӳрре тухма пӑхнине, айӑплисене шыраса ларнине ӑнланманнине пӗлтернӗ. Таса чунпа ӗҫлемесен следовательсем патне те ҫул такӑрлатма тивме лекесси пирки асӑрхаттарнӑ.

Шар курнӑ хӗрсенчен пӗри

Ку пӑтӑрмахӗ иртнӗ эрнерех, утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, пулса иртнӗ иккен. Шупашкарти Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче парти хаҫачӗсене валеҫекен, хӑйсем хӑш партирен пулнине кӑтартакан тум тӑхӑннӑ хӗрсене машина ҫӑвӗпе сапса хӑварнӑ-мӗн.

Иртен-ҫӳрене ҫав хӗрсем Хусанкай урамӗ, «Ромашка» тата «Рябинка» общество чарӑнӑвӗсенче «Справедливая Россия» (Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей) хаҫат валеҫнӗ. Кӗтмен-туман ҫӗртен вӗсем патне каччӑсем чупса пынӑ-мӗн те машина ҫӑвӗпе сапса хӑварса тарса ҫухалнӑ пулать. Шар курнӑ хӗрсем ку факт пирки йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ иккен.

Хаҫат валеҫекен хӗрсенчен пӗри, Настя ятли, каланӑ тӑрӑх, вӗсене унччен пӗр кун маларахах виҫӗ каччӑ машинӑпа пырса хӑратнӑ-мӗн, хаҫата туртса илме хӑтланнӑ имӗш. Настьӑран вара тӳлевсӗр тӑракан хаҫата 1 тенкӗпе йӑлт туянасшӑн пулнӑ-мӗн.

Кивӗ Элпуҫри «Сасӑ. Ачасем» проекта пынисем

Пӗрремӗш каналӑн «Сасӑ. Ачасем» кӑларӑмӗ хӑш-пӗр тӑрӑхри культура ӗҫченӗсем валли евӗрлемелли проект евӗр пулса тӑрать. Ӑна Пелагея, Дмитрий Билан юрӑҫсем тата Максим Фадеев музыкант, композитор, продюсер йӗркелесе пыраҫҫӗ. Конкурса ҫичӗ ҫултан пуҫласа 14 ҫулчченхисем хутшӑннӑ. Конкурса йӗркелекенсем вӗсене питӗ тӗплӗн суйласа илнӗ тесе ӗнентереҫҫӗ.

Тӑвай районӗнчи Кивӗ Элпуҫ ялӗнчи Культура ҫуртӗнче нумаях пулмасть «Сасӑ. Ачасем» ача-пӑча хушшинче ӑмӑрту ирттернӗ. Унта юрлама кӑмӑллакан хӗрачасемпе арҫын ачасене йыхравланӑ. Вӗсенчен кашниех хӑйӗн пултарулӑхне кӑтартма ӑнтӑлнӑ. Мускаври проектри шаях ҫитеймеҫҫӗ пулин те кивӗ элпуҫ тӑрӑхӗнчисем те ҫӗнтерӳшӗн хытах ӑнтӑлнӑ. Ялсенче музыка шкулӗсем ҫук пулин те пултаруллисем унта ҫук мар-ҫке. Пултарулӑхӗпе теприсем, тен, ятарлӑ шкулта пӗлӳ пухакансенчен те ирттереҫҫӗ-тӗр...

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Андрей Кулагин каллех митинг йӗркеленӗ. Хальхинче вӑл ҫынсене ӗнер, утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, пухнӑ.

Митинга пынисем Владимир Путинпа пӗрле тесе каланӑ иккен. Вӗсем «Сӗтев» хаҫат валеҫнӗ-мӗн. Сергей Злобин ятлӑ сӑвӑҫ Андрей Кулагина мухтакан сӑвӑсем вуланӑ. Десантник беретне тӑхӑннӑскер тата ҫарпа тинӗс ялавне тытнӑскер хӑйӗн пултарулӑхне вӑл митинга уҫичченех кӑтартас тенӗ-мӗн те, анчах ӑна кӑштах тӑхтама ыйтнӑ иккен. Кайран вӑл Раҫҫей шӑпишӗн пӑшӑрханакан йӗркесене, тӑшмансене хурлакан сӑвӑсене вуласа панӑ. Хӑй ӗнентернӗ тӑрӑх, сӑввисене ҫав ҫын Путина та ярса панӑ, ҫӗршыв ертӳҫи ырланӑ имӗш. Злобин пултарулӑхне пӗрисем ҫӑвар карса итленӗ хушӑра «Путин хыҫне пӗркенсе ҫитет, Кулагин» плакат йӑтнӑ пӗр ҫын пырса ҫитнӗ. Кайран ӑна пухуран йӗрке хуралҫисем айккинелле пӑрса янӑ. Пикета хӑй шухӑшне палӑртма тухни пирки ӗнентерекен тепӗр ҫын майдана хирӗҫ иккенне палӑртакан йӗркесем ҫырнӑ транспарантпа пырса тӑнӑ.

Ҫапах та митинга хӑйсен пурнӑҫ условине лайӑхлатма ыйтса ҫитекенсем те пулнӑ.

Сӑнсем (12)