Антон Батраков Америкӑран усрава илнӗ ҫемьерен тарса килни пирки республика пӗр вӑхӑт кӗрлерӗ. Ку Ҫӗнӗ ҫул Антона чӑн-чӑн парне кӳнӗ. 20 ҫулти каччӑ «Ласковый май» ушкӑнра юрлама пуҫлӗ.

Ӑна унта Андрей Разин продюсер чӗннӗ. Раштавӑн 5-мӗшӗнче Шупашкарта 90-мӗш ҫулсен вӗҫӗнчи ташӑ каҫӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енри каччӑ юрлама тухасси паллӑ пулнӑ-ха. Анчах кам? Никам та пӗлмен.

Ку хыпара куракансене Андрей Разин пӗлтернӗ. Антон, тӑлӑхскер, музыкӑна кӑмӑллать. Вӑл рэп вулать.

— Ун чухне эп тӑлӑхсен общежитийӗнче япала ҫума хатӗрленеттӗм. Вахтер килчӗ те мана «Ласковый май» директорӗ шӑнкӑравалнине пӗлтерчӗ. Вӑл мана концерта чӗнчӗ.

Антона ушкӑн солисчӗ Денис асӑрханӑ. Вӑл Шупашкарти концерт умӗн Антон пирки сюжет курнӑ та унпа кӑсӑкланнӑ. Нумаях пулмасть Денис Чӑваш Ене Антона илсе кайма килнӗ. Раштавӑн 7-мӗшӗнче Антон Мускава кайнӑ.

Шупашкарта икӗ ача пахчине уҫма хатӗрленеҫҫӗ. Вӗсем кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче тата хулан тӗп пайӗнче пулӗҫ.

Чернышевский урамӗнчи ача пахчине 220 шӑпӑрлан валли хута янӑ. Унта 10 ушкӑн пулмалла. Ҫурта кирпӗчренен тунӑ. Пӗтӗмпе — 992,2 тӑваткал метр. Унта строительствӑпа ҫыхӑннӑ темиҫе ыйтӑва уҫӑмлатмалли тата сӗтел-пукан лартмалли, тавралӑха хӑтлӑх кӗртмелли ҫеҫ юлнӑ.

Октябрь: 50 ҫул урамӗнче те ача пахчине туса пӗтернӗпе пӗрех. Унта унчченхи шкула ача пахчи тӑваҫҫӗ. Икӗ хутлӑ ҫурта 185 ача ҫӳреме тытӑнмалла. Унта та 10 ушкӑн пулмалла.

Аса илтерер: ҫулталӑк вӗҫӗччен виҫӗ ача пахчине уҫма палӑртнӑ. вӗсенчен пӗри, Волжски урамӗнчи, ҫурла уйӑхӗн варринчех ӗҫлеме тытӑннӑ.

Чӑваш юмахӗсене турккӑлла куҫарма килнӗ хӑнана тытса чарни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, Турцирен килнӗ Джамаледдин Явуз — ӑсчах, тюрколог. Ҫамрӑк арҫын «Юнус Эмре» программӑпа диссертаци валли материалсем пухма килнӗ-мӗн. Ӑсчаха иртнӗ уйӑх вӗҫӗнче икӗ эрнелӗхе арестленӗ. Ӑна 5 пин тенкӗ штраф тӳлеттересшӗн-мӗн. Хальлӗхе Джамаледдин Явуз ют ҫӗршыв гражданӗсене хӑйсен ҫӗршывне ӑсатиччен вӑхӑтлӑх тытса усрамалли учрежденире ларать. Ун патне ӗнер «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗн хастарӗсем кӗрсе курасшӑн пулнӑ. Анчах вӗсене унта кӗртмен. Ҫакна учреждени ӗҫченӗсем «Ирӗклӗх» хастарӗсем Явузӑн тӑванӗсем маррипе сӑлтавланӑ. Ҫапах та хастарсем Явуз валли апат-ҫимӗҫ парса хӑварнӑ, учрежденире ӑна илсе юлнӑ.

Явузӑн кӗсье телефонӗпе усӑ курма юранине кура «Ирӗклӗх» хастарӗсем унпа шӑнкӑравласа калаҫни пирки пӗлтереҫҫӗ. Ӑсчах хӑйне аванах туять-мӗн, пурне те салам каланӑ. Раштавӑн 3-мӗшӗнче ун патӗнче Турцин Хусанти Тӗп консульствин вице-консулӗ Нуреттин Кая пулнӑ.

Рекламӑна чӑвашла хатӗрлекенсем те пуррине «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗ асӑрханӑ. Чӑвашра пурӑнса ун пеккинчен тӗлӗнсе савӑнмалла та мар пек те, анчах тӑван чӗлхепе ҫырнине Чӑвашра курсан хальлӗхе чӑннипех те савӑнатпӑр. Ҫакӑн сӑлтавӗ ҫиелтех — чӑвашла реклама курма хӑнӑхман эпир.

«Ирӗклӗх» ушкӑн «Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче «чӑвашла реклама, чӑваш чӗлхипе усӑ курни — хальхи вӑхӑтра суту-илӳ ӗҫӗнчи ытти организацисем хушшинче палӑрмалли, аудиторине «йӑл култармалли» тата тавар туянакан чӑвашсене (республикӑри чи йышлӑ халӑха) савӑнтарса хӑйсен енне ҫавӑрмалли меслетсенчен пӗри» пулнине палӑртать.

Чӑвашра чӑвашла реклама кирлине кунта ӗҫлекен хӑш-пӗр усламҫӑ хушшинче Раҫҫей шайӗнче ӗҫлекен пысӑк гипермаркетсемпе банксем те пуррине палӑртмалла.

Ҫав вӑхӑтрах «Ирӗклӗх» «вырӑнти хӑш-пӗр пӗчӗк кантурсем вара хӑйсен пуклак пуҫлӑ ертӳҫисемпе хӑйсен ятне те, информаци хӑмисене те, тавар этикеткисене те чӑвашла ҫырмасӑр-куҫармасӑр «перекет» тӑваҫҫӗ», — тесе асӑнать.

Елчӗк районӗнчи Тӗмер ялӗнчи вулавӑшра ӗҫлекенсем ҫынсене киле ҫитсе кӗнеке вулаттараҫҫӗ.

Кӗнекепе пичет кӑларӑмӗсене вӗсем халсӑр ватӑсемпе сусӑрсем патне киле кайса параҫҫӗ.

Килсерен кӗнекепе ҫӳренине вулавӑш ӗҫченӗсем кӑҫалхи Литература ҫулталӑкӗпе ҫыхӑнтараҫҫӗ-ха.

Асӑннӑ ялти культура ӗҫченӗсем те ватӑсемпе сусӑрсем патен тухса ҫӳреҫҫӗ. Нумаях пулмасть, акӑ, вӗсем ватӑ Николай Никитин, сусӑр Василий Уткин, 92-ри Раиса Яковлева патӗнче пулнӑ.

Киле пырса кӑмӑл тунине ватӑсемпе сусӑрсем чунтан тав туса йышӑнаҫҫӗ. Киле кӗнеке пырса парас ырӑ йӑла Хӑвӑлҫырмари вулавӑшӑн та пур. Унтисем нумаях пулмасть ҫав ялти Геннадий Купташкин килӗнче пулнӑ. Вӑл ӗмӗрӗпе вырӑнти колхозра водительте, бригадирта ӗҫленӗ. Ватлӑхра сусӑрланса юлнӑ.

«Про Город» архивӗнчи сӑн

Юлашки вӑхӑтра ачасене хӑйне евер ятсем пама тытӑннӑ. Уйрӑмах ку Шупашкарта палӑрать.

Иртнӗ уйӑхра тӗп хулара 730 пепке ҫуралнӑ. ЗАГС ӗҫченӗсем ҫавна май пӗтӗмлетӳ тунӑ. Мускав районӗнче ытларах ача кун ҫути курнӑ. Унта 300 яхӑн ача ҫуралнӑ. Ленин районӗнче 204 пепкене регистрациленӗ. Калинин районӗнче вара 228 ача ҫут тӗнчене килнӗ.

Ачасене Авалхи Грецири тата Библири ятсене хуракан йышланнӑ. Иртнӗ уйӑхра ашшӗ-амӑшӗ ачисене ытларах Кирилл тата Елизавета ят хунӑ. Пепкесене Серафим, Марк, Демьян, Марсель, Елисей, Давид, Адриян ят паракан та тупӑннӑ. Хӗрсене Есения, Калерия, Серафима, Стефания, Зоя, Злата ят хуракан пулнӑ.

Палӑртма кӑмӑллӑ: Калинин тата Ленин районӗсенче раштав уйӑхӗнче пӗрер йӗкӗреш ҫуралнӑ.

«Русфонд» ыркӑмӑллӑх фончӗ ачасене малалла пулӑшать. Хальхинче Шупашкарта пурӑнакан 11-ти Захар Романова пулӑшу кирлӗ. Вӑл карланкӑн папилломатозӗпе чирлет.

Захара операци темиҫе хут та тунӑ. Анчах сиплев вӗҫленмен-ха. Сывалмашкӑн пулӑшу кирлӗ ӑна. Кун валли 5542 номер ҫине «дети» тесе ҫырса ямалла. СМС ҫыру яма 75 тенкӗ илеҫҫӗ.

Захар мӗн ҫуралнӑранпах йывӑррӑн сывлать. Карланкинче яланах папилломӑсем ӳсеҫҫӗ те сывлав ҫулне пӳлеҫҫӗ. Виҫӗ уйӑхра реанимацие лекнӗ вӑл. Анчах операцисем тусан та лару-тӑру улшӑнман. Ӑна Мускаври тухтӑрсем сиплеме пуҫланӑ. Ку таранччен ӑна 40 ытла операци тунӑ. Кашнине — наркозпа. Халӗ карланкине ятарлӑ пӑрӑх лартнӑ.

Захар шкулта дистанци мелӗпе вӗренет. Унӑн сывалас шанчӑк пур. Анчах укҫа кирлӗ — 3 209 468 тенкӗ. «Коммерсант» хаҫат вулаканӗсем тата Русфонд 552 968 тенкӗ уйӑрӗҫ, «Пӗтӗм тӗнчери финанс клубӗ» банк 280 тенкӗ парӗ. «Пӗрремӗш канал» 2 миллион ытла тенкӗ пухма палӑртнӑ. «Чӑваш Ен» ПТРК 50 пин тенкӗ пухасшӑн.

Шупашкар районӗнчи Урай Макаҫри халӑх юррисен «Сарнар» ансамблӗ раштавӑн 5-мӗшӗнче ҫӗнӗ шупашкарсене концертпа савӑнтарнӑ.

Ҫав кунта унта «Юри килтӗм юрлама» ятпа чӑваш халӑх юррисен концерчӗ иртнӗ. Ун пирки йӑлана кӗнӗ концерт тесе пӗлтереҫҫӗ.

Урай Макаҫри халӑх юррисен «Сарнар» ансамблӗ хутшӑннӑ уява пырса ҫитнӗ ушкӑнсем «Кӗр сӑри» уяв кӑтартнӑ. Кунсӑр пуҫне чӑвашсен тумтирне кӑтартнӑ вӗсем.

«Сарнар» ансамбль чӑваш композиторӗсен юррисене шӑрантарнӑ, шӳтлӗ сценӑсем лартнӑ.

Концертра пулнисем хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсен сцена ҫинчи пултарулӑхӗпе ӑсталӑхне чӑвашсен юрри-ташшине, йӑли-йӗркине ӑшшӑн йышӑннине, кашни номер хыҫҫӑн тенӗ пекех тӑвӑллӑн алӑ ҫупса хавхалантарнине пӗлтереҫҫӗ.

Тимӗр Акташ сӑн ӳкерчӗкӗнче - Анна Брагина

Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче, раштавӑн 3-мӗшӗнче, Шупашкарти Литература музейӗнче Чӑваш художникӗсен пӗрлешӗвӗн куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна кӑҫалхи ҫулла Муркаш районӗнчи Ильинкӑра иртнӗ пленэр тӑрӑх хатӗрленӗ.

Куравра пулса курнӑ Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх, Литература музейӗнчи курава тӑватӑ художник — Анна Брагина, Владимир Галошев, Анатолий Головинский тата Николай Федотов — ӗҫӗсене тӑратнӑ. Пленэра хутшӑннӑ тепӗр художник, Арина Перцева (Перцаль), командировкӑран Шупашкара таврӑнсан хӑйӗн ӗҫӗсене курава тӑратма шантарнӑ-мӗн.

Курава Муркаш районӗнче те кӗтеҫҫӗ. Унти Вирьял чӑвашсен музейӗн ертӳҫи Татьяна Ермолаева авторсене йыхравланӑ та. Музее картина парнеленӗшӗн вӑл Анна Брагинӑна Тав хучӗпе те хавхалантарнӑ.

Онкологи чи усал чиртен пӗрине пурте пӗлеҫҫӗ. Чире вӑхӑтра палӑртса ҫийӗнчех сиплеме ыттӑнсан амака ҫӗнтерме пулать тесе лӑплантараҫҫӗ-ха тухтӑрсем. Шупашкарта вырнаҫнӑ республика шайӗнчи онкологи диспансерӗ ҫумӗнче тума пуҫланӑ хирурги корпусне специалистсем пысӑк шанӑҫпа кӗтеҫҫӗ. Специалистсенчен ытла вӑл чирлисене кирлӗ тесен те тӗрӗс.

Ӗнер, раштавӑн 7-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ултӑ хутлӑ ҫав корпуса тӑвасси епле пынипе паллашнӑ. Ӑна хута янин хакӗ 950 миллион тенкӗпе танлашать. Хирурги объектне 2012 ҫулта тума тытӑннӑ. Хальхи вӑхӑтра шалти ӗҫсем пыраҫҫӗ-мӗн: стенасене йӗркене кӗртеҫҫӗ, урайсене сараҫҫӗ, электричество, вентиляци, сантехника ӗҫӗпе аппаланаҫҫӗ.

Хирурги корпусне туса пӗтерме килес ҫул федераци хысничнен 294 миллион тенкӗ уйӑрасса шанаҫҫӗ. Республика бюджетӗнче 68,7 миллион пӑхса хӑварнӑ.

Ҫӗнӗ корпуса хута ярсан ҫулталӑкра 5 пин операци тума май килӗ.

Сӑнсем (11)