Иртнӗ эрнере 11 235 ҫын ОРВИпе чирленӗ. Ку, ытти чухнехипе танлаштарсан, 12 процент нумайрах. Чирлекенсенчен ытларахӑшӗ — ачасем.

Чӑваш Енре чирленине пула 8 пин ытла ача шкула ҫӳремест. Кун пирки Роспотребнадзор пӗлтерет. Иртнӗ эрнере 305 чирлӗ ҫынна ОРВИ тата грипп диагноз лартса пульницӑна вырттарнӑ. Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта чирлекенсен йышӗ нумай. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 420 ҫыннӑн грипп пулни палӑрнӑ.

Шупашкарта 7 шкул карантина хупӑннӑ. Пӗтӗмпе 6314 ача вӗренмест. Хӑш-пӗр тӑрӑхра класӗпех вӗренме ҫӳремеҫҫӗ. Тӗслӗхрен, Сӗнтӗрвӑрри районӗнче — 1 класс, Ҫӗмӗрле хулинче — 3 класс, Шупашкар районӗнче — 11 класс.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Куба Республикин Элчипе тӗл пулнӑ. Икӗ республика тачӑ ҫыхӑну йӗркелесшӗн.

Шупашкара Эмилио Лосада Гарсия килнӗ. Нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче вӑл Михаил Игнатьевпа икӗ республика хушшинче ҫыхӑну йӗркелес ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Куба Республикин Элчи пирӗн пата килни Чӑваш Ене ҫыхӑнӑва тата лайӑхрах аталантарма хистӗ.

Эмилио Лосада Гарсия пирӗн пата килни пысӑк чыс пулнине пӗлтернӗ. Вӑл пирӗн республикӑна тӳрех килӗштернӗ. Сӑмах май, вӑл кунта — пӗрремӗш хут. Элчӗ Раҫҫей тӗлӗшпе йышӑннӑ санкцисене яланах хирӗҫ пулнине пӗлтернӗ.

Хӑна И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра, Республикӑри эндокринологи диспансерӗнче, «ВНИИР»-та, Чӑваш наци музейӗнче пулса курнӑ.

Елена Есина тунӑ сӑн

Шупашкарта 9 ҫулти арҫын ачапа чутах инкек пулман. Вӑл урамра уҫӑлса ҫӳренӗ чухне уҫӑ люка кӗрсе ӳкнӗ.

Ку нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче 14 сехетре Зоя Яковлева урамӗнчи 44-мӗш ҫурт патӗнче пулнӑ. Юрать, ача кӗрсе ӳкнине иртен-ҫӳрен асӑрханӑ, часрах пулӑшма васканӑ.

Арҫын ача кӗрт ӑшӗнчи люк уҫӑ пулнине курман, унта кӗрсе ӳкнӗ. Пӗр хӗрарӑм ҫакна курсан пулӑшу ыйтса кӑшкӑрнӑ. Люк тавра пӗр 15 ҫын пухӑннӑ. Пӗр арҫын вӗрен тупса ачана люкран тухма пулӑшнӑ.

Люк 5 метр тарӑнӑш пулнӑ. Юрать, ача хытах ӳкмен. Вырӑна полици ӗҫченӗсем тата васкавлӑ медпулӑшу килнӗ. Тухтӑр ачана тӗрӗсленӗ те киле янӑ.

Валерий Клементьев юрӑҫ

Икӗ кун каялла, нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, уҫӑ та хитре сасӑллӑ, ҫӗр-ҫӗр ҫын юратакан Валерий Клементьевӑн ҫуралнӑ кунӗ пулнӑ. Ҫав ятпа ун ячӗпе Чӑваш Енӗн культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министрӗ Константин Яковлев саламлӑ ҫыру янӑ. Унта вӑл Етӗрне ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ ҫак юрӑҫӑн нумай енлӗ пултарулӑхне, унӑн юррисене халӑх юратнине асӑнса хӑварнӑ.

Паллӑ юрӑҫа, сӑмах май, Чӑваш Енӗн парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Николай Малов та саламланӑ. Вӗсем те Валерий Клементьева мухтаса ӑшӑ сӑмахсем ҫырнӑ саламсем ӑсатнӑ. Министр пекех вӗсем те юрӑҫӑн пур енлӗ пултарулӑхне палӑртнӑ, малашне те ӑнӑҫу суннӑ.

Михаил Игнатьева энергетик тӗлӗнтернӗ

Ҫак эрнере республика ертӳҫи яланхиллех тӗрлӗ муниципалитет тӑрӑх ҫӳресе вырӑнти ӗҫ-хӗлпе паллашрӗ. Нарӑсӑн 16-мӗшӗнче Михаил Игнатьев Элтепер Шупашкар районӗнче пулнӑччӗ. Районти ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетмелли канашлу пуҫланиччен унти предприяти-организацисем тӑрӑх ҫӳремен вӑл: Кӳкеҫри «Улӑп» физкультурӑпа сиплев комплексне ҫеҫ кӗрсе тухнӑ. Тепӗр тесен, ҫав кун республика парламенчӗн черетлӗ сессийӗ иртрӗ те, ӗҫ кунӗнчи кашни минут шутлӑ пулнине тавҫӑрма кӑткӑс мар.

Кӳкеҫри «Улӑп» физкультурӑпа сывлӑх комплексӗнче Михаил Васильевич буфет патӗнче чарӑннӑ. Унта вӑл таурин энергетикне сутнине асӑрханӑ. Михаил Игнатьев ФСКра ун йышши шыв сутнинчен тӗлӗннӗ, ҫавӑншӑн вӑл кӑмӑлсӑрланнӑ.

Юлашки вӑхӑтра ял эрех ӑшне путни кулянтарать. Арҫынсем кӑна мар, хӗрарӑмсем те черкке енне туртӑнаҫҫӗ. Намӑс-симӗс пирки манса пыраҫҫӗ. Ачисен умӗнче хӑть вӑтанасчӗ.

Пӗррехинче чӳречерен пӑхрӑм. Курах кайрӑм: ӳсӗр хӗрарӑм урам варрипе саркаланса, тайкаланса утать. Чим-ха, ара, ку манӑн класс ертӳҫи вӗт. Хӗллеччӗ. Хайхискер юр тӑрӑх нуски вӗҫҫӗнех утрӗ. Ҫӑматне аллинче тытнӑ. Пӗр кинемей патӗнчен килнине тӳрех чухларӑм. Ялан ҫавӑнта пухӑнаҫҫӗ вӗсем. Лешӗн патӗнчен тухнӑ чухне пушмакне те тӑхӑнайман шельмӑ ӳсӗр хӗрарӑмӗ. Тепӗр тесен, кунран тӗлӗнмерӗм. Вӑл тахҫанах черкке тӗпӗнче телей шырать. Упӑшкине пытарнӑ хыҫҫӑн пурнӑҫ тӗллевне ҫухатрӗ вӑл. Турӑ ача-пӑчаллӑ пулма пӳрмерӗ вӗсене. Питӗ лайӑх вӗрентекенччӗ вӑл. Ачасемпе пӗрле ялсем тӑрӑх концертсемпе ҫӳретчӗ. Чӑваш литературипе чӗлхин урокӗсене питӗ лайӑх ертсе пыратчӗ. Упӑшки шартлама сивӗре шӑнса вилнӗ хыҫҫӑн пурнӑҫ кустӑрми аялалла кусма пуҫларӗ унӑн. Ҫурчӗ ӗҫкӗҫсен йӑвине ҫаврӑнчӗ. Кунӗпе кам кӑна хутламасть-ши унта? Йӗркеллӗ пурӑннӑ хӗрарӑмах ҫапла пулса кайрӗ.

Малалла...

Турайри куравра

Муркаш районӗнчи Турайри вулавӑшра Тимухха Хӗветӗрӗ ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа «Чӑваш чӗлхин паллӑ тӗпчевҫи» таврапӗлӳ сехечӗ ирттернӗ. Унта вырӑнти шкулта ҫиччӗмӗш класра вӗренекен ачасене йыхравланӑ. Федор Тимофеев ҫуралнӑранпа нарӑсӑн 14-мӗшӗнче 130 ҫул ҫитнӗ.

Тимухха Хӗветӗрӗ 1887 ҫулхи раштавӑн 1 Етӗрне уесӗнчи (халӗ Чӑваш Енӗн Муркаш районӗ) Якаткасси ялӗнче ҫуралнӑ. 1909 ҫулта Чӗмпӗрти чӑваш вӗрентекенсен шкулне, 1930 ҫулта СССР АН ҫумӗнчи Яфет институтне вӗренсе пӗтернӗ. Вӑл 1941 ҫулхи кӑрлачӑн 25 ГУЛАГ лагерӗнче вилнӗ. Орфографипе пунктуаци йӗркисене пӗрремӗш йӗркеленӗ. Вӑлах тӑван чӗлхен вӗренӳ кӗнекисене тата программисене пуҫласа хатӗрленӗ.

2016 ҫулхи чи вуланакан кӗнекесен куравӗ

Патӑрьелти ача-пӑча вулавӑшӗнче иртнӗ ҫулхи чи вуланӑ кӗнекесен куравне йӗркеленӗ. 110 литературӑпа художество хайлавӗнчен унта 14 кӗнеке вырӑн тупнӑ: саккӑрӑшӗ — чӑвашла, пиллӗкӗшӗ — вырӑсла.

Аслисем валли курава Ангелина Павловскаян «Вӗрене шывӗ те пылак», Иван Михайловӑн «Чӗкеҫем», Николай Терентьевӑн «Суйласа илнӗ пьесӑсем», Улька Эльменӗн «Сарӑ кӗпе», Владислав Николаевӑн «Хула хӗрачи», Александр Захватовӑн «Сказочный мир добра» кӗнекисене тӑратнӑ.

Вӑтам тата кӗҫӗн ҫулхисем валли ҫырнисенчен Аркадий Казановӑн «Ҫӗнӗ туссем», Николай Ларионовӑн «Вут хӳре», Дмитрий Поздеев «По ступенькам школьных лет», Надежда Медюкован «Клад для Настеньки», Алимпиада Кручининан «Загадки – тупмалли юмахсем» тата ҫавӑн пекех «Кӗлпук мучи юптарать», «Мамины, бабушкины и мои сказки» кӑларӑмсем вырӑн тупнӑ.

Канашлу саманчӗ

Нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче «Объединение производителей железнодорожной техники» чӑв. Чукун ҫул техникине кӑларакансен пӗрлешӗвӗ) ӑслӑлӑх предприятийӗ пӗлтӗрхи ӗҫе пӗтӗмлетме тата кӑҫалхи тӗллеве палӑртма канашлӑва пуҫтарӑннӑ.

Унта предприяти президенчӗ, «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен обществин президенчӗн ҫумӗ Валентин Гапанович, РФ экономика министрӗн ҫумӗ Александр Морозов, ҫавӑн пекех Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хутшӑннӑ.

«Чӑваш Республикипе тачӑ ҫыхӑнса ӗҫленине каламасӑр пултараймастӑп. Предприятисем инфратытӑма аталантарассипе пысӑк проектсене пурнӑҫа кӗртессишӗн сахал мар вӑй хураҫҫӗ. Паян ларура пирӗнпе Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев пур. Пирӗн сферӑна витӗм кӳни — унӑн пысӑк тивӗҫӗ. Вӑл чӑннипех те сахал мар ӗҫлет. Малашне те ҫыхӑну ҫирӗпленсе пырасса шанатпӑр», — ырланӑ пирӗн тӑрӑха Валентин Гапанович.

Вячеслав Ильин контр-адмирал

Мускавра Чӑвашран тухнӑ офицерсен пухӑвӗ иртнӗ. «Сыны Отечества» (чӑв. Тӑван ҫӗршыв ывӑлӗсем) офицерсен юлташлӑхӗн Мускаври организацийӗ ӗнер, нарӑсӑн 17-мӗшӗнче, ирттернӗ канашлӑва Хӗҫпӑшаллӑ ҫарсенче, Шалти ӗҫсен министерствинче, Федерацин хӑрушсӑрлӑх службинче, Инкеклӗ ӗҫсен министерствинче, следстви комитетӗнче, налук полицийӗнче тата ытти вырӑнта тӑрӑшакан офицерсем пухӑннӑ. Организацие 2000 ҫулта йӗркеленӗ. Йышра — 450 ытла ҫын.

Чӑвашран тухса Чӑваш Енпе ҫыхӑну татманскерсем иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетнӗ. Юлташлӑхӑн пӗлтӗрхи ӗҫӗпе Владислав Ильин вице-адмирал, вӑл Мускаври организацин ертӳҫи, паллаштарнӑ. Унта Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ пайташӗ Юрий Акиньшин хутшӑннӑ. Ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ ҫывхарнӑ май офицерсене вӑл Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ячӗпе саламланӑ. Уйрӑмах хастаррисене республика ертӳҫин тав хутне панӑ.