Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Хими промышленноҫӗнче ӗҫлекенсен кунӗ ячӗпе Ҫӗнӗ Шупашкарти химиксене — унти «Химпромра» — ӗҫлекенсене саламланӑ.

Акционерсен ҫав обществинче 150-а яхӑн тӗрлӗ продукци кӑлараҫҫӗ. Продукци пахалӑхне те савутра ҫулсерен лайӑхлатса пыраҫҫӗ.

Уява хутшӑннӑ Михаил Игнатьев Элтепер кӑҫал предприятире производство калӑпӑшне 10 миллиард тенкӗрен ирттерессе шаннине палӑртнӑ.

Предприяти пайташӗсем малашлӑхлӑ темиҫе инвестици проекчӗ пурнӑҫа кӗни ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Ҫулталӑкне 30 пин тонна глифосат кӑларакан производство хута ярассипе ӗҫлеҫҫӗ. Перкарбонат кӑларассине икӗ хут ӳстересшӗн. Водород пероксидне туса илесси 40 процент хушӑнӗ.

Ӳлӗмрен тата водород перекиҫне кӑларассине палӑрмаллах ӳстересшӗн. Ку производствӑна 4 миллиарда яхӑн тенкӗ хывмалла.

Кирек епле уяври пекех мероприятире производствӑри маттурсене тата ӗҫ династийӗсене чысланӑ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Иркутск хулинче пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ иртмелле. Унти пирӗн республикӑран та пысӑк делегаци тухса кайнӑ.

Инҫе ҫула тухиччен йыш Шупашкарти Константин Иванов палӑкӗ умне пуҫтарӑнса паллӑ классика сума суса чечек хунӑ.

Иркутск тӑрӑхӗнчи йӑхташӑмӑрсен Акатуйне каякансене Чӑваш Енӗн культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов, Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, унӑн ҫумӗ Валерий Клементьев телейлӗ ҫул суннӑ.

Делегаци ҫула май Пушкӑрт Республикинчи Слакпуҫ ялне, Константин Иванов ҫуралнӑ тӑрӑха, кӗрсе тухнӑ. Унтан Тӗмене, Красноярска ҫитӗ, чӑвашлӑхпа ҫыхӑннӑ унти мероприятисене хутшӑнӗ. Уява ытти регионсенчи чӑвашсем те пуҫтарӑнмалла.

Ыран пирӗн республикӑра асар-писер ҫанталӑк пулас хӑрушлӑх пысӑк. Кун пирки Чӑваш Енӗн Гидрометцентрӗ асӑрхаттарнӑ. Унтисем систернине кура РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри управленийӗ ҫынсене асӑрхануллӑ пулма ыйтать.

Синоптиксен прогнозне ӗненсен ыран пирӗн республикӑра аслатиллӗ ҫумӑр ҫӑвӗ. Вӑл кӑна та мар, ҫил тухса кайӗ. Ҫумӑр вӑхӑтӗнче вӑл ҫеккунтра 20 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрмелле.

Асар-писер ҫанталӑк тухса кайсан транспорт ӗҫӗнче, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра йывӑрлӑх пулассине асӑрхаттараҫҫӗ. Ҫутӑ тата ҫыхӑну пӑралукӗсем татӑлма пултараҫҫӗ. Вӑйлӑ ҫил вӑхӑтӗнче юпасем, ҫӳллӗ строительство техники таврашӗнче тӑма хушмаҫҫӗ.

«Инкек сиксе тухсан ҫӑлавҫӑсене тата пушар сӳнтерекенсене чӗнме карас телефонӗсенчен «01» тата «101» номерсемпе шӑнкӑравламалла», — пӗлтерет РФ Инкеклӗ ӗҫсен министерствин республикӑри управленийӗ.

Чӑваш Енре каллех ют ҫӗршыв ҫыннисене тытса чарнӑ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем миграци саккуне пӑснӑ.

Ют ҫӗршыв ҫыннисене Улатӑр хулинче тытса чарнӑ. Вӗсем Казахстан еннелле ҫул тытнӑ пулнӑ. Автобусра ют ҫӗршыври 9 ҫын пулнӑ.

Тытса чарнӑ ҫынсем тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ. Вӗсене административлӑ майпа явап тыттарнӑ. Миграци саккуне пӑснӑскерсене штраф тӳлеттернӗ: кашнине 2 пин тенкӗ. Кунсӑр пуҫне вӗсене Раҫҫейрен тӑван тӑрӑхне ӑсатмалла тунӑ.

Водитель те ют ҫӗршыв ҫынни пулнӑ. Ӑна та 2 пин тенкӗ штраф ҫырса панӑ.

Республикӑра ҫын вилеслӗхӗ кӑштах чакнӑ пулин те вилекенсен йышӗ ҫуралакансенчен нумайрах. Мӗншӗн? Ача ҫуратакан сахалланнӑ.

Чӑваш Енре ҫын вилеслӗхӗ ача ҫураласлӑхӗнчен 20 процент пысӑкрах. Ку — кӑҫалхи кӑрлач-ака уйӑхӗсенчи кӑтарту.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра 4 422 ача ҫуралнӑ. Ку, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, 868 ҫын сахалрах. Ҫав вӑхӑтрах 5 274 ҫын вилнӗ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, 76 ҫын сахалрах.

Республикӑра ҫынсем ытларах юн ҫаврӑнӑшӗн чирӗсемпе вилеҫҫӗ. Иккӗмӗш вырӑнта — усал шыҫӑ. Унтан — апат ирӗлтерекен тата сывлав тытӑмӗсен чирӗсем. Палӑртмалла: 1 ҫул тултарман ачасем вилеслӗхӗ те пысӑкланнӑ. Пӗлтӗр ку тапхӑрта 15 ача вилнӗ пулсан кӑҫал — 18.

Чӑваш Енре 9-мӗш класра вӗренекенсен патшалӑх пӗтӗмлетӳ аттестацийӗ пуҫланнӑ. Пӗрремӗш кунхине шкул ачисем ют тата чӑваш чӗлхисемпе экзаменсем тытнӑ.

Экзамен пулнӑ пӗр пункта сумлӑ хӑнасем ҫитнӗ. Вӗсем – ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Шупашкар хулин сити-менеджерӗ Алексей Ладыков, ЧР вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев. Хӑнасем Шупашкарти 56-мӗш шкулта пулнӑ. Унта 4-мӗш гимнази, 17-мӗш тата 19-мӗш, 60-мӗш шкулсенче ӑс пухакансем экзамен тытнӑ.

Михаил Игнатьев тимӗршыравҫӑн тӗрӗслевӗпе паллашнӑ, экзамен тытмалли аудиторие пӑхса ҫаврӑннӑ, видеосӑнав мӗнле ӗҫленине пӑхнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл ачасемпе калаҫнӑ.

Палӑртмалла: республикӑра ют чӗлхепе 600 яхӑн ҫын экзамен тытать, чӑваш чӗлхипе — 350 ҫын ытла.

Ҫак эрне пуҫламӑшӗнче Шупашкар хула администрацийӗн транспорт пайӗнче ӗҫлекенсем хӑйсен ирӗкӗпе ӗҫрен каясси пирки заявлени ҫырнӑ. Анчах вӗсем икӗ эрне ӗҫлесе татаҫҫӗ-ха.

Палӑртмалла: унта вӑй хуракансенчен пӗри пӗр уйӑхран сахалрах ӗҫлет. Хӑш-пӗр ҫӑлкуҫ пӗлнӗ тӑрӑх, кунашкал лару-тӑрӑва нумаях пулмасть 40-мӗш маршрут тӗлӗшпе ирттернӗ тӗрӗслевпе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Ун чухне транспорт пайӗнче ӗҫлекенсене полици пайне икӗ хутчен илсе килнӗ.

Сӑмах май, кӑҫалхи пуш уйӑхӗнче йӗрке хуралҫисем транспорт пайӗн пуҫлӑхне тата ӑна пӑхӑнакан ҫынна взятка илнӗшӗн тытса чарнӑ.

Ӗнер ҫӑмӑл атлетика енӗпе командӑсен хушшинче Раҫҫей чемпионачӗ старт илнӗ. Тӳрех палӑртар: пирӗн ентеш Анжелика Сидорова, Чӑваш Ен тата Мускав чысне хӳтӗлекенскер, ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.

Ӑмӑрту Сочири курорт хулара иртет. Унта 500 ытла ҫӑмӑл атлет хутшӑнать. Шӑчӑпа сикес енӗпе 13 спортменка вӑй виҫнӗ. Европа чемпионки, тӗнче чемпионачӗн призерӗ Анжелика Сидорова ӑмӑрту пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ. Вӑл ку сезона 4 метр та 60 сантиметр ҫӳллӗшне сиксе уҫнӑ.

Малтан Анжелика 4 метр та 50 сантиметра парӑнтарнӑ. Унтан 10 сантиметр ҫӳлерех сикме пултарнӑ. 4 метр 70 сантиметра виҫӗ хутчен сиксен те парӑнтарайман. Ҫапах Анжеликӑн кӑтартӑвӗ – чи лайӑххи.

К.В.Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче йӑлана кӗнӗ Иванов вулавӗсем иртнӗ. Вӑл кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут йӗркеленнӗ.

Иванов вулавӗсем 2015 ҫултанпа иртеҫҫӗ. Пӗрремӗш хутӗнче ӑна чӑваш литературин классикӗ К.В.Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа йӗркеленӗ. Мероприятие И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ вӗрентекенӗсемпе студенчӗсем хутшӑннӑ.

Литература музейӗн заведующийӗ Ирина Оленкина мероприятие уҫнӑ. ЧППУн чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ Светлана Пафнутьева «Чӑваш классикӗсене шкулта вӗрентесси» хӑтлавпа паллаштарнӑ. ЧППУн чӑваш чӗлхипе литературин кафедрин доценчӗ Николай Осипов «Хальхи калавӑн хӑйне евӗрлӗ философийӗ» доклад вуланӑ.

Пӗтӗмпе мероприятире 20 докладпа паллаштарнӑ.

ЧР ҫӑлавпа шырав слкжби пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкар районӗнчи Ойкасси ялӗнче пӗвере арҫын путса вилнӗ. Кун пирки ӗнер, ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, пӗлтернӗ.

Ку 15 сехет те 50 минутра пулнӑ. Ойкассинчен ҫын путса вилни пирки шӑнкӑравласа хыпарланӑ. Ҫӑлавҫӑсем вырӑна ҫийӗнчех ҫитнӗ. Водолазсем пӗвере тӗплӗн шыранӑ. Унтан шывран арҫын виллине туртса кӑларнӑ.

Хальлӗхе ҫав арҫын кам тата ӑҫтан пулнине пӗлтермен. Ҫанталӑк ӑшӑтнӑ май МЧС шыв хӗрринче каннӑ тата шыва кӗнӗ чухне асӑрхануллӑрах пулма хистет, унта эрех ӗҫме юраманни пирки асӑрхаттарать.