Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермерсем хальхи вӑхӑтра ака валли вӑрлӑх хатӗрлеҫҫӗ. «Россельхозцентрӑн» Чӑваш Енри филиалӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри хуҫалӑхсенче 49,6 пин тонна хатӗрленӗ. Ку вӑл — кирлин 102 проценчӗ.

Тӗрӗсленӗ 48,5 пин тонна пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑран 74 проценчӗ ака валли кирлӗ виҫене ларнӑ. Иртнӗ эрнере кӑна кондициллӗ вӑрлӑх калӑпӑшне 2 процент нумайлатнӑ. Вӑрлӑха тасатассипе пилӗк районта уйрӑмах ӑнӑҫлӑ ӗҫленӗ.

Лайӑх вӑрлӑхпа Вӑрнар (кондициллӗ вӑрлӑх унта 89%), Комсомольски (84%) тата Шупашкар (82%) районӗсем палӑрнӑ.

Вӑрлӑха кондицие лартассипе республикӑри хуҫалӑхсенче пурӗ 97 звено ӗҫлет. Уйрӑмах йышлисем — Патӑрьелпе Елчӗк тӑрӑхӗсенче.

Вӗренни ытлашши пулас ҫук

Чӑваш наци вулавӑшӗ акӑлчан чӗлхи вӗрентме пуҫлать. Учрежденин тӗнчери халӑхсен чӗлхиллӗ литература пайӗ ют чӗлхе вӗренес текенсене пӗр уйӑхлӑх курса йыхравлать.

Курс тӗллевӗ — калаҫма хӑнӑхасси. Ансат шухӑшпа туйӑма пӗр-пӗрин патне ҫитерме те унта ҫӳренӗ хыҫҫӑн вӗрентесшӗн. Кӗске текстсене вуласа вӗсене ҫӑмӑллӑн ӑшӑ хывассине те курс йӗркелӳҫисем тӗллев шутне кӗртнӗ. Акӑлчан чӗлхине лигнвистика пӗлӗвӗллӗ преподаватель хӑнӑхтарӗ.

Акӑлчан чӗлхине кӗске вӑхӑтра вӗренес текенсен васкамалла: курс пуш уйӑхӗнчен ӗҫе пуҫлӗ. Занятие эрнере пӗр хутчен пӗрер сехет ирттерӗҫ. Курса ҫырӑнас тесен 23-02-17 (хушма номер — 136) телефонпа шӑнкӑравламалла. Ino@publib.cbx.ru электрон адреспа ҫыру ярсан та хапӑл пулӗҫ.

Рабочисем каток кӑларма хатӗр

Шупашкарти агрегат савучӗ промышленноҫ тракторӗсем валли каток кӑларма пуҫлӗ. Унччен те унта ӑна хатӗрленӗ-ха. Анчах производствӑна пуҫласа вӗҫне ҫитериччен пӗр лапамра пурнӑҫламан.

Кирлӗ изделисен пӗр пайне агрегат савутӗнче хатӗрленӗ, унтан вӗсене «Промтрактор» савута ӑсатнӑ. Унта ӗҫе вӗҫне ҫитернӗ. Пӗр номенклатурӑна икӗ вырӑнта кӑларни «Трактор савучӗсем» концерна тивӗҫтерме пӑрахнӑ. Пӗр енчен, турттарса ҫӳресе тӑкакланмалла. Тепӗр енчен, производство лапамӗсене туллин усӑ курма тӑрӑшмалла. Ҫапла вара ӳлӗмрен катоксене агрегат савутӗнче кӑларма пуҫлӗҫ. Рабочисем ҫӗнӗ ӗҫе хӑнӑхнӑ. Чӑваш Енӗн Экономика министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх вӗсем паян тесен паян производствӑна кӳлӗнме хатӗр.

Владислав Ильин вице-адмиралӑн ятран хатӗрленӗ чӑвашла медалӗсем

Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Шупашкарти «Спартак» спорт шкулӗнче Владислав Ильин вице-адмиралӑн парнисене тата ятран хатӗрленӗ чӑвашла медалӗсене ҫӗнсе илессишӗн республика шайӗнче пуҫласа волейбол турнирӗ иртнӗ. Унта Комсомольски, Шупашкар, Канаш, Тӑвай районӗсенчи ҫамрӑксем хутшӑннӑ.

Владислав Ильин Комсомольски районӗнчи Шурут Нурӑс ялӗнче 1948 ҫулта ҫуралнӑ. Хӗсмете вӑл шыв айӗнчи атом кимӗре электронавигаци ушкӑнӗн командирӗнчен пуҫланӑ. Кӑштахран ӑна атомлӑ кимӗ командирне лартнӑ. Ҫарпа тинӗс академине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн 34 ҫулти Владислав Ильин шыв айӗнчи ракета крейсерӗн командирӗ пулса тӑнӑ. 1994 ҫулта пирӗн ентешӗмӗре Ҫарпа тинӗс флочӗн Тӗп штабӑн пуҫлӑх ҫумӗн тивӗҫне шаннӑ. Ҫулталӑкран вӑл пӗрремӗш заместителе ҫитнӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти хӗвел батарейисен «Хӗвел» савутӗнче юсаса ҫӗнетнӗ производство хута кайӗ. Модернизациленӗ панельсем унта ака уйӑхӗнче кун ҫути курассине «Хыпар» хаҫат сайтӗнче пӗлтернӗ.

«Ренова» компанипе «Роснано» акционерсен обществин пӗрлехи предприятийӗнчи юсаса ҫӗнетнӗ хӗвел панелӗсем хӑйсен аналогӗсенчен палӑрмаллах уйрӑлса тӑмалла-мӗн. Ӗмӗтленнине пурнӑҫа кӗртсен батарейӑсене экспорта ӑсатма пуҫласшӑн. 2009 ҫулта хута янӑ савут — хӗвел энергетики енӗпе ҫӗршывра вӑл чи пысӑккисенчен пӗри. Халӗ предприятире 97,5 МВт продукци кӑлараҫҫӗ пулсан ҫӗнӗ йышши панельсем хута ярсан производство калӑпӑшне 160 мегавата ҫитересшӗн. Ӳлӗмрен ӗмӗт тата пысӑкрах — ҫулталӑкра 400 мегаватт продукци кӑларма ӗмӗтленеҫҫӗ.

Нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ЧР Вӗренӳ институтӗнче «Янра, чӑваш сӑмахӗ» конкурс фестиваль иртнӗ. Республика шайӗнче йӗркеленнӗскере 3-5-мӗш классенче вӗренекен пултаруллӑ ачасем пухӑннӑ. Кӑҫал конкурса Петӗр Хусанкай ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине тата республикӑри Ашшӗпе амӑшӗн ҫулталӑкне халалланӑ.

«Сӑвӑ чи ӑста калакан» номинацире тӑван чӗлхе, ҫӗршыв, анне ҫинчен сӑвӑсем вуланӑ. «Чи лайӑх сценка» номинацире ачасем ӑста вылянӑ. «Чи лайӑх юрлакан» номинацире халӑх, эстрада юррисем янӑранӑ.

«Хунав» фестиваль ача пахчинчи ачасен хушшинче иртнӗ. Вӗсем юрӑ-сӑвӑпа савӑнтарнӑ.

Палӑртма кӑмӑллӑ: «Янра, чӑваш сӑмахӗ» конкурс фестивале хутшӑнакансен йышӗ ҫулсерен ӳссе пырать. Кӑҫал унта район шайӗнче ҫӗнтернӗ 100 ача тата 17 пултарулӑх ушкӑнӗ ҫитнӗ.

ЧР ШӖМӗ «Хӗҫ-пӑшал» оперативлӑ профилактика мероприятине пӗтӗмлетнӗ. Вӑл нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче вӗҫленнӗ.

Йӗрке хуралҫисем 11 ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫак тапхӑрта 100 яхӑн пӑшал, тӗрлӗ калибрлӑ 2000 яхӑн боеприпас туртса илнӗ.

Пӑшалпа, боеприпассемпе ҫыхӑннӑ йӗркене пӑснӑшӑн 50 ҫынна административлӑ майпа явап тыттарнӑ.

40 ҫулти арҫын хӑйӗн хваттерӗнче револьвер упранӑ. Вӑл ӑна хӑйех ӑсталанӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Куншӑн вӑл йӗплӗ пралук леш енче 4 ҫул таран ларма пултарать.

Шупашкарта юр йывӑрӑшне пула ҫурт тӑррин пӗр пайӗ йӑтӑнса аннӑ. Юрать, никам та шар курман. Ҫав вӑхӑтра подъездран тухнӑ хӗрарӑм суранланман.

Ку нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарти Ашмарин урамӗнче 38 ҫуртра пулнӑ. Подъезд тӑрринче юр нумай пухӑннӑ, ҫавна пула вӑл йӑтӑнса аннӑ. Шӑпах ҫав вӑхӑтра ҫӳп-ҫап тӑкма ватӑ хӗрарӑм тухнӑ. Ҫурт тӑрри вӑл иртсе кайнӑ хыҫҫӑн ӳкнӗ.

Ку ҫурт авариллӗ шутланать. Анчах унта пурӑнакансене халӗ те урӑх ҫӗре куҫарман. Документра палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак ӗҫе 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗнчех тумалла пулнӑ.

Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, ҫурта авариллисен йышне кӗртсен управляющи компанийӗ хӑйӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама пӑрахнӑ: юр тасатман, подъездра ҫуман. Анчах коммуналлӑ тӑкаксемшӗн килекен квитанцире «Ҫурта пӑхса тӑнӑшӑн» йӗрке пур, уншӑн укҫа тӳлемелле.

Самартан Шупашкара килекен автобус паян ҫул ҫинчех ҫунма тытӑннӑ. Ку Комсомольски районӗнчи Аслӑ Ҫӗрпӳел ялӗ ҫывӑхӗнче пулнӑ.

Телее, пассажирсене салонран кӑларма ӗлкӗрнӗ. Салонра пулнӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, автобус 15 сехетре ҫунма пуҫланӑ. Алексей Казанцев арӑмӗпе тата ачипе мотор ҫывӑхӗнче ларнӑ. Вӗсем шаплатнине илтнӗ. Унтан тӗтӗм йӑсӑрланма пуҫланӑ. Ҫулӑм сӳнтермелли хатӗрсем пулӑшман, автобус вӑйлӑ ҫунма тытӑннӑ.

Уявпа ҫыхӑннӑ канмалли кунсем пулнӑран салонра халӑх нумай пулнӑ. Пассажирсен хӑш-пӗр япали ҫунса кайнӑ. Пассажирсем Шупашкара урӑх транспортпа ҫитнӗ.

Вырӑна ИӖМ ӗҫченӗсем ҫитнӗ. Автобусран нимӗн те юлман: тимӗр каркас ҫеҫ.

Нарӑсӑн 20-мӗшпе 25-мӗш кунӗсенче Чӑваш халӑх сайчӗ сире ҫак хыпарсемпе паллаштарма ӗлкӗрчӗ (яланхи пекех вӗсене чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):

• Алла Самойлова министр пуканне мӗнле награда илнӗ хыҫҫӑн пушатни ҫинчен хыпарларӑмӑр;

• Парижри куравра чӑвашсем мӗн кӑтартма шут тытни пирки каласа патӑмӑр;

• Чӗмпӗрти куравра пӗр паллӑ чӑваш мӗн кӑтартнине систертӗмӗр;

• Чӑваш наци телекуравӗ 21-мӗш кнопкӑна йышӑннипе йышӑнайманнине пӗлме пултартӑр;

• «Тиме́р банкри» ӗҫ мӗнле пынине паллаштартӑмӑр;

• Вӗрентекенсем те хӑрушла ӗҫ тума пултарни ҫинчен систертӗмӗр;

• Александр Егоров журналист пирӗнтен уйрӑлнишӗн хурлантӑмӑр;

• Тӑван чӗлхене халалласа сӗнтӗрпуҫсем мӗнле фестиваль ирттерни пирки хыпарларӑмӑр;

• Тутар ачисем чӑвашла мӗншӗн вӗреннине уҫа патӑмӑр;

• Хӗрӗх чӗрнеллӗ хӗрарӑм мӗн сӑлтава пула пулницӑран тухса тарни пирки каласа патӑмӑр.

Малалла...