«Капкӑн» журналӑн редакторӗ Николай Ишентей

Паян Чӑваш Енри хӑш-пӗр ҫыравҫӑпа журналист Чӑваш Енӗн Информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствинче «Капкӑн» журнал шӑпине сӳтсе явнӑ.

2017 ҫулхи иккӗмӗш ҫурҫултан, министерство пӗлтернӗ тӑрӑх, журнала «вӑхӑтлӑха кӑларма пӑрахӗҫ». Ансат мар йышӑнӑва «Капкӑна» кӑларса тӑракан «Хыпар» издательство ҫурчӗн коллективӗ йышӑннӑ. Журнал кашни кварталтах укҫа-тенкӗ енчен пысӑк тӑкак кӳрет иккен. Журналӑн аудиторине упраса хӑварас тесе «Тӑван Атӑл» журналта ятарлӑ полоса евӗр кун ҫути кӑтартма шухӑшлаҫҫӗ-мӗн. Хальхи вӑхӑтра «Капкӑн» 1200 экземплярпа тухса тӑрать.

Александр Иванов министр журнала хупиччен тепӗр хутчен лайӑх шухӑшласа пӑхма сӗннӗ. Кӑларӑмра вӑл анекдотсем вырӑнне фельетонсем, сатирикӑлла статьясем тата ҫивӗч карикатурӑсем кирлине палӑртнӑ.

Тӗлпулура литература журналӗсене уйрӑм редакцине уйӑрма сӗнекен те пулнӑ. Вӗсене культура министерствине куҫарсан аван пулни пирки каланӑ.

Вӑрнар районӗнчи Хапӑсри шкулта Владимир Иванов аслӑ мичман хӑнара пулнӑ. Асӑннӑ шкулти Александра Ермошкина «Тантӑш» хаҫатӑн паянхи номерӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, унта шкултан вӗренсе тухнӑ ҫамрӑксем тӑтӑш килсе ҫӳреҫҫӗ, «ачасем те ҫакнашкал самантсене кӑмӑллаҫҫӗ».

Ҫак кунсенче хӑнара пулнӑ ҫар ҫынни 6-мӗш кадет класӗпе тӗл пулу ирттернӗ. Малтан вӑл хӑй ачалӑхне аса илнӗ, унтан ҫарти пурнӑҫӗпе паллаштарнӑ.

Владимир Валерьевич ялти шкул хыҫҫӑн Шупашкарти техникумра вӗреннӗ. Салтак атти тӑхӑннӑ хыҫҫӑн Лӑпкӑ океан флотӗнче пограничниксен чаҫӗнче хӗсметре тӑнӑ. Кайран контракт мелӗпе ҫавӑнтах службӑра юлнӑ. Аслӑ мичманпа курса калаҫнӑ хыҫҫӑн шкулти хӑш-пӗр ача-пӑча пурнӑҫне хӗсметпе ҫыхӑнтарас ӗмӗтлине палӑртнӑ.

Улатӑр районӗнчи Чуварлей пики Кристина Иванова

Улатӑр районӗнчи Чуварлей хӗрӗ Мускаври парада хутшӑннӑ. «Ҫамрӑксен хаҫачӗн» паянхи номерӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пике Сарӑту облаҫӗнчи Вольск хулинчи ҫар институтӗнче вӗренет. Асӑннӑ аслӑ шкулта пӗлӳ илекен хӗрсем Мускаври Ҫӗнтерӳ парадне кӑҫалхипе иккӗмӗш хут хутшӑннӑ. Ҫар институтӗнче вӗренекен Улатӑр районӗнчи Чуварлей пики Кристина Иванова та унта пулнӑ.

«Парада Вольскри ҫар институчӗн 88 курсанчӗ, ялав йӑтакан Гущина аслӑ лейтенантпа унӑн ассистенчӗ Дикунова ефрейтор ытти маттур ҫамрӑкпа пӗрле Хӗрлӗ лапамра стройпа мӑнаҫлӑн утнӑ», — хыпарланӑ «Хыпар» издательство ҫурчӗн паянхи кӑларӑмӗнче.

РФ Хӳтӗлев министерстви Кристинӑна «Ҫӗнтерӳ кунӗнчи ҫар парадне хутшӑннӑшӑн» медальпе чысланӑ.

Кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта пирӗн республикӑра ҫынсене 10 млрд тенкӗ ытла кивҫен панӑ. Кредит учрежденийӗсен умӗнчи халӑхӑн парӑмӗ — 81 млрд тенкӗ. Вӑхӑтра тӳлесе татман парӑм 4 млрд тенке ҫитсе кайнӑ. Тӳлейменнине кура 295 ҫынна панкрута кӑларма йышӑннӑ.

Халӑхран кивҫен илнин тата ӑна кивҫен панин ырӑ енӗсемпе тӳнтерлӗхне паян Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче иртнӗ право сехетӗнче сӳтсе явнӑ. Унта Чӑваш Республикин Юстици министерствин, Чӑваш Республикин прокуратурин, Шалти ӗҫсен министерствин, Адвокат палатин ӗҫченӗсем хутшӑннӑ. Вӗсем финанспа кредит организацийӗсен тытӑмӗнчи преступленисемпе, кредиторсем парӑма тавӑрас тӗлӗшпе туса пыракан ӗҫ-хӗлпе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ. Право сехетӗнчи тӗп шухӑш — кивҫен патне кайиччен ҫиччӗ виҫсе пӗрре касмалли.

Паян, ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти Б. Хмельницкий урамӗнчи нумай хваттерлӗ пурӑнмалли ҫурт-йӗрӗн строительство ӗҫӗпе паллашнӑ. Объекта 3-мӗш стройтрест хӑпартать. 198 хваттерлӗ 9 хутлӑ ҫурт — ҫынсене кивӗ ҫуртран куҫарма хӑпартаканскер.

Стройтрест гендиректорӗ Валерий Семенов ҫурта авӑн уйӑхӗнче вӗҫлеме шантарнӑ. Пӗлтерер, кӑҫалхи ҫав уйӑхӑн 1-мӗшӗ тӗлне 13,1 пин ҫынна хӑтлӑ хваттерпе тивӗҫтерме палӑртнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев строительство ӗҫӗн пахалӑхӗпе кӑсӑкланнӑ. «Вӑхӑтра объекта хута ярассишӗн кӑна ӗҫлемелле мар, пахалӑхшӑн та тӑрӑшмалла», — тенӗ Михаил Васильевич. Строительсем ку сӑмаха ӑша хывнине палӑртнӑ май пахалӑха мала хунине ӗнентернӗ.

Паян Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев Алькеш поселокӗнчи ача пахчин строительстви епле пынипе паллашма вырӑна тухса кӗнӗ. Унпа пӗрле Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пулнӑ.

Ача пахчисене хута ярассипе ҫыхӑннӑ федерацин программи вӗҫленнӗ пулин те пирӗн республикӑра ҫак енпе малалла ӗҫлеҫҫӗ. Пӗлтӗр Чӑваш Енӗн тӗп хулинче тӑватӑ объект хута янӑ. Кӑҫал «Радужный», «Сад», «Ҫӗнӗ Хула» микрорайонсенче, Алкешра уҫмалла.

Алькешри икӗ хутлӑ пулӗ, унӑн хакӗ 142 миллион тенкӗпе танлашать. Унта пӗр харӑсах 12 ушкӑн валли вырӑн пулӗ. Пӗр сӑмахпа каласан, ача пахчинче 240 шӑпӑрлан валли вырӑн пӑхса хӑварӗҫ. Унта бассейн, музыка тата спорт залӗсем, тӗрлӗ кружок йӗркелеме май паракан пӳлӗмсем пуласси паллӑ. Хальхи вӑхӑтра чӳречесем лартаҫҫӗ, ӑшӑпа тивӗҫтермеллисене вырнаҫтараҫҫӗ, штукатурка тӑваҫҫӗ.

Алексей Яковлев. Дарья Платонова тунӑ сӑн.

Шупашкарта савӑнӑҫлӑ парада тӗплӗн хатӗрленнӗ. Репетици вӑхӑтӗнче сцена ҫине тухма пултаракан 3 ветерана чӗннӗ, калаҫма ыйтнӑ. Кайран вӗсенчен пӗрне ҫеҫ уявра тухса калаҫма суйланӑ.

Ку лару-тӑру 98 ҫулти ветеранӑн, Алексей Яковлевӑн, чунне ыраттарнӑ. Вӑл вӑрҫӑра Берлина ҫитнӗ, ҫавӑнпа халӑха Ҫӗнтерӳ кунӗпе хӑй саламлама ӗмӗтленнӗ. Анчах каярахпа вӑл сцена ҫине тухмассине пӗлтернӗ. Ун вырӑнна савутри ӗҫ ветеранӗ тухса калаҫать-мӗн.

Алексей Яковлев куншӑн питӗ куляннӑ. Ҫӗнтерӳ кунӗнче унӑн кӑмӑлӗ пусӑрӑннӑ, сывлӑхӗ те хавшанӑ. Хӗрӗ Вера Алексеевна каланӑ тӑрӑх, ҫакӑншӑн ашшӗ вырӑнпах выртнӑ, телевизор та пӑхман. «Ҫӗнтерӳ кунӗнче мӗншӗн вӑрҫӑ вӗтеранӗ мар, ӗҫ ветеранӗ тухса калаҫать?» - шухӑшланӑ Алексей Яковлев, чунӗ кӳренӳпе тулнӑ.

Чӑвашлӑх хӑрушлӑхра тӑнине хӑш-пӗр ҫынсем глобализаципе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Ӑна айӑплаҫҫӗ. Ҫав япалана пулах чӑваш чӗлхи ҫухалса пырать имӗш, чӑвашлӑх имшерленсе те имшерленсе пырать. Анчах глобализацине ҫапла айӑплани тӗрӗсех-ши?

Тӗнче пӗр вырӑнта тӑмасть. Вӑл аталансах пырать. Ҫавна май хальхи вӑхӑтра чылай пулӑм тӗнче шайӗнче вӑй илме пуҫларӗ. Енчен иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче чӑваш пурнӑҫне тӗнчери вӑйсем пырса тивмен пулсан хальхи вӑхӑтра ку апла мар тесен пысӑк йӑнӑш пулӗччӗ. Чӑн та чӑваш тӗнчи ҫине глобализаци текенни сахал мар витӗм кӳрет.

Глобализацине айӑплани вӑл, ман шутпа, питӗ тӗрӗс мар ҫул. Тӗнче аталанӑвӗнчен эпир ниҫта та тарса пытанаймӑпӑр. Таҫти упа шӑтӑкне кайса пурӑнма пуҫласан та унӑн витӗмӗ пире ҫав-ҫавах пырса лекет. Глобализацирен тарма май ҫук. Пытанма та кирлӗ мар. Глобализацине темле те вӑрҫма май пур, анчах та унӑн лайӑх енӗсем те ҫук мар. Вӗсемпе тӗрӗс усӑ курма пӗлмелле кӑна. Ак, сӑмахран, глобализаци пулман пулсан эпир хамӑр компьютер таврашӗ шухӑшласа кӑларайман пулӑттӑмӑр.

Малалла...

Комсомольски районӗнче пурӑнакан арҫынна сӑмакун юхтарса сутнӑшӑн айӑпласшӑн. Палӑртмалла: хайхискер ниҫта та ӗҫлемест, ҫапла майпа тупӑш тунӑ.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсенче ҫак арҫын ялӗнче сӑмакун сутнӑ. Унра вара ҫын сывлӑхӗшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратакан метанол тата ытти микрохутӑш пулнӑ.

Килне ухтарнӑ чухне сӑмакун аппарачӗ, 500 литра яхӑн сӑмакун тупнӑ. Арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.

Чӑваш Енре кайӑк-кӗшӗк грипӗ пуҫланас хӑрушлӑх пур. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.

Ку хӑрушлӑх кӳршӗ Тутар Республикинчи Лаишево районӗнчен килет. Ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче унти пӗр кайӑк-кӗшӗк комплексӗнче А грипӗн вирусӗн геномне тупса палӑртнӑ. Чире пула 5 пин кайӑк-кӗшӗк вилнӗ. Комплексра вара пӗтӗмпе 450 пин пуҫ.

Ҫавна май Тутарстанран килекен ҫӑмартасене тӗрӗслеме хушнӑ. Вируса тупса палӑртсан продукцие сутма чарасшӑн тата кун пирки Патшалӑх ветеринари службине пӗлтермелле. Кунсӑр пуҫне профилактика мероприятийӗсем ирттерме хушнӑ.