Чӑваш чӗлхи
![]() Шупашкарӑн Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ районӗнчи Граждан урамӗнчи «Эльмен урамӗ» «С.П. Королев академик урамӗ» ячӗллӗ пулӗ. Чарӑну ятне ылмаштарасси ҫинчен йышӑнӑва Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Йышӑнӑва вӑл вырӑнти хӑй тытӑмлӑхӗн пӗтӗмӗшле принципӗсем ҫинчен калакан федераци саккунӗпе тата Чӑваш Республикин администраципе территори йӗркелӗвӗ ҫинчен калакан саккунӗсемпе килӗшӳллӗн тунине палӑртнӑ. Шупашкар хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхпа хӑтлӑх кӗртессипе ӗҫлекен управлени чарӑну ятне вырӑсла тата чӑвашла ҫырассишӗн яваплине палӑртнӑ. Чарӑнусене икӗ чӗлхепе ҫырмалли чӗлхесем ҫинчен калакан саккунпа килӗшӳллӗн пурнӑҫланса пымалли паллӑ-ха. Ҫапах та тӳре-шара йышӑнӑвӗнче ҫавна палӑртни пӑсӑк пулас ҫук. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Шупашкарти кинофестивале скайппа сӳтсе явнӑ Шупашкарти Пӗтӗм тӗнчери кинофестиваль кӑҫал ҫу уйӑхӗн 22-27-мӗшӗсенче пулассине, хальхипе вӑл 10-мӗш хут иртессине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Ӗнер ку ыйтупа Чӑваш наци вулавӑшӗнче пӗрремӗш пресс-конференцие пухӑннӑ. Ӑна кинофестивалӗн программа директорӗ Сергей Лаврентьев скайппа ирттернӗ. Аса илтерер, кинофестивальте тулли метражлӑ 11 фильм кӑтартма палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне экран ҫине 14 этника тата регион фильмӗсем тухӗҫ. Конкурса кӗртмен 60 ытла картинӑпа та ун вӑхӑтӗнче паллашма май килӗ. «Союзмультфильм» киностуди экран ҫине мультфильмсем кӑларӗ. Жюри Францире, Пушкӑртстанра, Якут, Хакас, Удмурт республикисенче, Тутарстанра, Чӑваш Енре ӳкернӗ ӗҫсене хаклӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
![]() Ярапайкассинчи Лидия Александрова Муркаш районӗнчи Ярапайкассинче пурӑнакан Лидия Александрова паян кун та ӗлӗкхи ӗҫ йӗркине алӑран яман. Ун патӗнче хӑнара пулнӑ Марина Карягина тележурналист Фейсбукра ӗнер пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кинеми «хӗлӗн-ҫӑвӗн ҫип хатӗрлесе пир тӗртет». Телекуравҫӑсем Муркаш районне ӗлӗкхи ӗҫ йӑли-йӗркине ӳкерме кайнӑ: пир тӗртнине, ҫип пӗтӗрнине, пир ҫапнине тата ыттине те. Марина Карягина ҫырнӑ тӑрӑх, Ярапайкассинчи кинемисем кӑтартассишӗн туса кӑтартман ҫак ӗҫсене. Маларах асӑннӑ Лидия Александрова, акӑ, ҫип хатӗрлесе пир тӗртет. Кунпа вӑл хӗлле те, ҫулла та аппаланать. Чун канӑҫне тата ал пыракан ӗҫе пурнӑҫлама Лидия Даниловнӑн пир тӗртмелли станок та, ун валли кирлӗ ытти хатӗр-хӗтӗр те упранса юлнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Салтакӑн медальонӗ хыпарсӑр ҫухалнӑ вун-вун ҫынна шыраса тупма, палласа илме пулӑшнӑ. Нумаях пулмасть Муркаш районӗнчи Юнкӑ ял тӑрӑхӗнче пурӑнакансем вӑрҫӑра хыпарсӑр ҫухалнӑ паттӑра, Петр Илугина, тивӗҫлипе пытарнӑ. 1919 ҫулта ҫуралнӑскер 1939 ҫулта ҫар ретне тӑнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫлансан тӑшманпа ҫапӑҫнӑ. Ҫамрӑкскер салтака кайиччен ҫемье ҫавӑрса ӗлкӗреймен. Вӑрҫӑра вӑл хыпарсӑр ҫухалнӑ. Вӑл тыткӑна лекнӗ тесе те шухӑшланӑ тӑванӗсем. Нумаях пулмасть «Отчизна» шырав ушкӑнӗ ӑна шыраса тыпнӑ, капсулӑра упранса юлнӑ хут татӑкӗ унӑн ячӗ-шывне палӑртма май панӑ. Петр Илугинӑн виллин юлашкине Крымра тупнӑ. 1941 ҫулхи юпа уйӑхӗнче унта хаяр ҫапӑҫусем пынӑ. Историксем шутланӑ тӑрӑх, унта 300 пине яхӑн совет салтакӗ пуҫ хунӑ. Вӗсен йышӗнче чӑвашсем те пулнӑ. Пӗлтӗр 100 яхӑн салтакпа офицер шӑмми-шаккине тупнӑ. Вӗсенчен 40шӗн ятне палӑртма май килнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Патӑрьел районӗнчи Чӑваш Ишекӗнче пурӑнакансем Аслӑ Ҫӗнтерӳ 72 ҫул тултарнине анлӑ паллӑ тунӑ. Вӗсен савӑнӑҫӗ чикесӗр пулнӑ, мӗншӗн тесен ялта асӑну палӑкӗ уҫӑлнӑ. Ку парне — Решид Санзяпов фермерӑн. Вӑл пулӑшнипе Чӑваш Ишекӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ салтаксене асӑнса палӑк уҫӑлнӑ. Митинга шкул ачисем, вӗрентекенсем, ял ҫыннисем, хӑнасем пухӑннӑ. Вӑрҫӑра пуҫ хунисене асӑнса пӗр минут шӑп тӑнӑ. Унтан ҫӗнӗ палӑк умне чечексем хурса пуҫ тайнӑ. Шел те, фронтовиксен йышӗ ҫулсерен чакса пырать. Кӑҫал Патӑрьел районӗнче 30 ветеран ҫеҫ Ҫӗнтерӳ кунне уявланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
![]() Чӑваш Енри тӑватӑ парабадминтонист Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине кӗрсе Турцире иртне ӑмӑртӑва хутшӑннӑ. Ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче вӗҫленнӗ тупӑшура хусканупа тӗрев енчен сусӑр спортсменсем вӑй виҫнӗ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командин пухмачӗ 11 пӑхӑр медальпе пуянланнӑ. Вӗсенчен 7-шне чӑваш спортменӗсем ҫӗнсе илнӗ. ЧР Спорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ку ӑмӑрту тӗнче чемпионачӗ валли хатӗрленӳ старчӗ шутланать. Вӑл кӑҫал чӳк уйӑхӗнче Кӑнтӑр Корейӑра иртет. Сӑмах май, ҫу уйӑхӗн 22-24-мӗшӗсенче Ҫӗнӗ Шупашкарта Раҫҫей Кубокӗн иккӗмеш тапхӑрӗ иртет. Унта хусканупа тӗрев енчен сусӑр спортсменсем хутшӑнаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() Правӑна хӳтӗлекен Алексей Глухов пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри ҪҪХПИ управленийӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ Алексей Ежеев Чӑваш Республикинчи ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн пуканне йышӑнма пултарать. Аса илтерер: вӑл ҪҪХПИ пуҫлӑхӗнче 2008 ҫултан пуҫласа 2011 ҫулччен ӗҫленӗ. Кун хыҫҫӑн органсенчен кайнӑ. Сӑмах май, 2016 ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа унӑн ывӑлӗ Чӑваш Енри наци гвардине ертсе пырать. Ку структура ОМОНа кӗрет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял пурнӑҫӗ
![]() Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ, вӑлах — республикӑн Правительствин Пуҫлӑхӗн ҫумӗ те, паян Йӗпреҫ тата Вӑрнар районӗнчи сӗт пуҫтаракансемпе тӗл пулнӑ. Сергей Артамонов вӗсемпе канашлу ирттернӗ. Малтанах вӑл Йӗпреҫ районӗнчи Ирҫе Ҫармӑс ял тӑрӑхӗнчи «Заря» агрофирмӑра пулнӑ. Сӗт суса илесси унта кӑҫалхи тӑватӑ уйӑхра кӑна пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен 4,9 хут ӳснӗ. Сӗт пуҫтарассипе ирттернӗ канашлура Сергей Артамонов министр республикӑра сӗте 200-е яхӑн уйрӑм ҫынпа организаци пухнине пӗлтернӗ. Сӗтӗн пӗр литрӗ хальхи вӑхӑтра вӑтамран 17,2 тенкӗ тӑрать. Пӗлтӗрхи ҫак вӑхӑтринчен вӑл 14,7% хаклӑрах. Канашлу вӑхӑтӗнче сӗт хакне сӳтсе явнӑ тӳре-шара халӑхран пухакан сӗт хакне чакармалла маррине палӑртнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Етӗрне районӗнче — ҫӗнӗ прокурор. Нумаях пулмасть, ҫу уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Раҫҫей Федерацийӗн Генпрокурорӗ кун пирки хушӑва алӑ пуснӑ. Хушура палӑртнӑ тӑрӑх, малашне ку должноҫе юстицин аслӑ советникӗ Фуражников Юрий Алексеевич йышӑнать. Вӑл 55 ҫулта. Юрий Алексеевич Патӑрьел районӗнчи Еншик ялӗнче 1962 ҫулта ҫуралнӑ, унтах ӳснӗ. Етӗрне районне куҫариччен вӑл Елчӗк, Шӑмӑршӑ, Патӑрьел районӗсен прокурорӗ пулнӑ. Юрий Фуражников ҫемьеллӗ, унӑн икӗ ача пур. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() «Капкӑн» журналӑн редакторӗ Николай Ишентей Паян Чӑваш Енри хӑш-пӗр ҫыравҫӑпа журналист Чӑваш Енӗн Информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствинче «Капкӑн» журнал шӑпине сӳтсе явнӑ. 2017 ҫулхи иккӗмӗш ҫурҫултан, министерство пӗлтернӗ тӑрӑх, журнала «вӑхӑтлӑха кӑларма пӑрахӗҫ». Ансат мар йышӑнӑва «Капкӑна» кӑларса тӑракан «Хыпар» издательство ҫурчӗн коллективӗ йышӑннӑ. Журнал кашни кварталтах укҫа-тенкӗ енчен пысӑк тӑкак кӳрет иккен. Журналӑн аудиторине упраса хӑварас тесе «Тӑван Атӑл» журналта ятарлӑ полоса евӗр кун ҫути кӑтартма шухӑшлаҫҫӗ-мӗн. Хальхи вӑхӑтра «Капкӑн» 1200 экземплярпа тухса тӑрать. Александр Иванов министр журнала хупиччен тепӗр хутчен лайӑх шухӑшласа пӑхма сӗннӗ. Кӑларӑмра вӑл анекдотсем вырӑнне фельетонсем, сатирикӑлла статьясем тата ҫивӗч карикатурӑсем кирлине палӑртнӑ. Тӗлпулура литература журналӗсене уйрӑм редакцине уйӑрма сӗнекен те пулнӑ. Вӗсене культура министерствине куҫарсан аван пулни пирки каланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (17.03.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 741 - 743 мм, -2 - -4 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Клементьев Александр Клементьевич, чӑваш ҫыравҫи, сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Абдуллин Мансур Зарифович, Ксыл-Чишма шкул директорӗ ҫуралнӑ. | ||
| Лукин Аркадий Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Долгов Владимир Васильевич, чӑваш ҫыравҫи, сӑвӑҫи, тӑлмачӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |