Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» телепередачӑн ӗнерхи кӑларӑмӗнче «юрлакан стилист» тесе хӑйӗнпе паллаштарнӑ Аида Великовӑпа тата Федор Федоров ятлӑ 25-ри каччӑпа пӑтӑрмах пулса иртрӗ.

Каччи хӑйӗн 3 ҫулхи ача пуррине пытарчӗ, хӗрарӑм Федорӑн амӑшӗ тесе суйрӗ. Федор хӑйне тӗлӗнсе каймалла пуян, миллионер, Европӑри инвестици фончӗн пуҫлӑхӗ евӗр кӑтартрӗ. Амӑшне вӑл ҫурт илсе панӑ имӗш. Унтан тата Шупашкар каччин савнийӗ Кира ятлӑ модель пулнӑ терӗҫ Аидӑпа Федор. Ҫав пике туй умӗн хӑйӗн тепӗр савнийӗпе автоинкеке лексе кӳмепе ҫӳрекен сусӑра ҫаврӑннӑ имӗш. Ырӑ чунлӑ Федор хӗре Израильте те сипленӗ-мӗн. Анчах Федорпа кӑтартнӑ сӑн ӳкерчӗкре пачах урӑх ятлӑ пикеччӗ, ури ҫинче те вӑл, Турра шӗкӗр, чиперех тӑратчӗ.

Каччӑпа паллашма пынӑ иккӗмӗш хӗрпе паллаштарнӑ хыҫҫӑн Шупашкарти суеҫӗ геройсене кӑларӑмран тухса кайма ыйтрӗҫ. Вӗсем хускалманнине кура телеертӳҫӗсем хӑйсем тӑрса утрӗҫ.

«В школе заставляют меня и моего сына написать заявление, что наш родной язык русский и сын хочет изучать его, а не чувашский. Мы сопротивляемся...» (чӑв. Шкулта мана тата манӑн ывӑла пирӗн тӑван чӗлхе вырӑс чӗлхи, чӑваш чӗлхи мар тесе ҫырма хистеҫҫӗ, ывӑл та ӑна вӗренесшӗн. Эпир хирӗҫ тӑратпӑр...) ҫапла ҫырнӑ Фейсбукра Эрбина Никитина журналист тата философи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, хулара ӳссе те чӑваш чунӗллӗ амӑшӗ.

Тӑван чӗлхе предмет тесе хӑш чӗлхене суйласси ирӗклӗ тесе тӳре-шара ӗнентернӗрен ку хыпар чӑннипех те тӗлӗнтерчӗ. Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче ун пек хыпара ашшӗ-амӑшӗ маларах та пӗлтернӗччӗ. Унта ӗнентернӗ тӑрӑх, ашшӗ-амӑшне вырӑс чӗлхи тесе суйлама хатӗрленӗ заявленисене алӑ пусма ыйтаҫҫӗ имӗш.

Кӑҫал Республика кунӗ вырсарникуна лекет. Ытти ҫул ҫав уявра халӑх каннӑ пулсан кӑҫал мӗн тӑвӗҫ ыйту республикӑра пурӑнакансене кӑсӑклантарнине ӑнланма пулать. Чӑваш Енӗн Патшалӑхӑн ӗҫлӗх инспекцийӗ ЧР Элтеперӗ Администрацине ҫак ыйтупа ҫыру та янӑ.

«Чӑваш Республикинчи патшалӑх уявӗсем ҫинчен» саккунпа ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшне патшалӑх уявӗ, ӗҫлемен уяв кунӗ тесе йышӑннӑ. Ӗҫлекенсен канмалли кунне тата ӗҫлемелли мар уяв кунне тухӑҫлӑ усӑ курас тесен Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн канмалли кунсене урӑх кунсене куҫарма ирӗк пур. Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ ун пек йышӑну туманнине кура ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗ урӑх куна куҫмӗ», – хуравланӑ Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ – Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗ Ертӳҫи Юрий Васильев.

«Трактор савучӗсем» концернӑн Шупашкарти предприятийӗсем — «Промтрактор-Вакун» тата «Промтрактор-Промлит» — хӑйсем патне ӗҫлеме йыхравлаҫҫӗ. Хальлӗхе ҫак организацисене икӗ пин ытла ҫын ҫитмест-мӗн. Кун пирки республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа ирттернӗ тӗлпулура маларах асӑннӑ организацисен ертӳҫисем Игорь Шпак тата Юрий Костромичев пӗлтернӗ.

«Промтрактор – Вакун» акционерсен обществин гендиректорӗ Игорь Шпак кӑҫал ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне предприяти 374 ҫурмавагон кӑларнине палӑртнӑ. «Ҫурла-авӑн уйӑхӗсенче хаксем ахӑртнех хытӑ улшӑнмасан, организаци тупӑшпа ӗҫлеме пуҫласси паллӑ», – тенӗ вӑл. Предприятире тӑрӑшакансем тулли ӗҫ кунӗпе тимленине, ӗҫ укҫине те вӑхӑтра илнине вӑл ӗнентернӗ.

Чӑваш Енӗн экс-президенчӗ, РФ Федераци Канашӗн председателӗн ҫумӗ Николай Федоров Шупашкар ҫыннисемпе тӗл пулнӑ, вӗсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ.

Кунсӑр пуҫне Николай Васильевич услам элчисемпе строительство комплексӗнчи лару-тӑрӑва сӳтсе явнӑ. Ку тытӑмра ҫивӗч ыйтусем пур-мӗн.

Сенатора регионта патшалӑх ҫурт-йӗр фончӗн программи ӗҫлеменнине пӗлтернӗ, ҫавна май чылай строительство предприятийӗн саккассем ҫук. Ҫамрӑк вӗрентекенсем, тухтӑрсем, хысна тытӑмӗнчи ытти ӗҫченсем унччен ҫак программӑпа усӑ курса ҫурт-йӗр ыйтӑвне татса панӑ пулсан халӗ унашкал май ҫук, ҫавна май чылайӑшӗ республикӑран каять.

Усламҫӑсем вырӑнти влаҫ ура хунине те пытарман. Вӗсем ӗҫлеме чӑрмантараҫҫӗ-мӗн.

Чӑваш Енре «Лучший каменщик Чувашии – 2018» (чӑв. Чӑваш Енри чи лайӑх каменщик — 2018) республикӑри професси конкурсӗ иртнӗ. Унта ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, пуҫтарӑннӑ.

Конкурса Шупашкарти организацири: «СУ-Инкост», «СУ-20», «Монолитстрой», «ГК «Регионжилстрой», «СМУ-124» — ҫичӗ звено (вӗсем икшер ҫынтан тӑнӑ) пуҫтарӑннӑ.

Пӗрремӗш вырӑна «СМУ-124» тулли мар яваплӑ обществӑри Ю.Н. Выросов тата Э.Д. Калюканов тухнӑ. «Монолитстрой» тулли мар яваплӑ обществӑра кирпӗч хураканта ӗҫлекен Е.П. Васильевпа Э.Н. Николаев тӑрӑшӑвне те строитель-тӳресем пысӑка хурса хакланӑ. «СУ-Инкост» предприятири А.Р. Алексеев тата А.Г. Ефремов та пӗр шухӑшлӑн та килӗштерсе ӗҫленӗ, кирпӗче хитре те васкаса хунӑ. Вӗсем — виҫҫӗмӗшсем.

Шупашкар хулин Депутатсен пухӑвӗн депутатне, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пайташне, строительство предприятийӗн пуҫлӑхне Евгений Андреева икӗ уйӑхлӑха следстви изоляторне хупса хунине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Тӗпчевҫӗсем малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, депутат ҫынна саккас парса вӗлерме тӑнӑ имӗш. Тӗнче тетелӗнче ҫӳрекен сӑмах-юмаха ӗненсен, ҫапла майпа хайхи усламри хӑйӗн партнерне сиен кӳме ӗмӗтленнӗ пулать.

«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин регионти уйрӑмӗ парти пайташӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарсан унӑн пайташлӑхне чарса лартма май пуррине пӗлтернӗ. Ку йӗркене партин уставӗнче пӑхса хӑварнӑ. Право органӗсенчен официаллӑ хыпар илсен Евгений Андреевӑн партирен кӑларас ыйтӑва пӑхса тухма пултарнине систернӗ.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн сайтне тӗнчери 104 чӗлхепе вулама пулать, ҫав шутра — азербайджанла, албанла, амхарла, арабла, эрменле, баскла, белорусла, бирманла, венгрла, вьетнамла, грекла, грузинла, испанла, итальянла, казахла, кӑркӑсла, китайла, корейла, латинла, нимӗҫле тата ытти чӗлхепе.

Театр сайтӗнчи спектакльсен ӑнлантарӑвӗпе, афишипе анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесемпе пӗрлех сахал йышлӑ халӑхсен чӗлхипе те паллашма пулать. Анчах Чӑваш Республикинчи патшалӑх театрӗн сайтӗнчи хыпарсене, пӗлтерӳсене, актерсен биографине чӑвашла вулама ҫук.

Пирӗн театрта опера, оперетта, балет фестивалӗсем тӗнче шайӗнче иртеҫҫӗ, культура мероприятийӗсене хамӑр ҫӗршыври кӑна мар, чикӗ леш енчи паллӑ артистсемпе ташӑҫӑсем те хутшӑнаҫҫӗ. Сайта 100 ытла чӗлхепе вулама май пурри, паллах, лайӑх. Анчах унти информацие чӑвашла вулама май ҫукки театр ертӳлӗхне те, республикӑна хӑйне те чыс кӳмест.

Ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти Юханшыв бульварӗнче арҫынна хӗненӗ. Ӳсӗр арҫынсем иртсе пыраканскере тапӑннӑ, лешӗ йывӑр сурансене пула пульницӑна лекнӗ.

Арҫын йыттипе уҫӑлса ҫӳренӗ. «Вӑл лавкка умӗнчен иртсе пынӑ чухне ӳсӗр арҫынсем унӑн йыттине курсан тӑватӑ ураллӑ чӗрчунран шашлӑк тӑвас кӑмӑл пурри пирки каланӑ, йытта вӗсене хӑварма ыйтнӑ. Лешӗ тӑватӑ ураллӑ тусне хӳтӗленӗ. Кун хыҫҫӑн йытӑ хуҫи ҫине темиҫе арҫын сиксе ӳкнӗ. Вӗсенчен пӗри ӑна тӑн ҫухатичченех тапнӑ. Иртен-ҫӳрен васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ», — ҫапла каласа панӑ «Про Город» хаҫата Станислав Лукин.

Вӑл каланӑ тӑрӑх, ҫапӑҫнӑ арҫынсене полицие илсе кайнӑ. Шар курнӑскерӗн тӑванӗсем вара ҫапӑҫӑва курнисенчен пулӑшу ыйтаҫҫӗ.

Кӑҫалхи кӑрлач-ҫу уйӑхӗсенче Улатӑр хулинче 98 ача ҫуралнӑ, вилекенсен йышӗ вара, ҫут тӗнчене килнисемпе танлаштарсан, темиҫе хут нумайрах — 231 ҫын.

Улатӑр сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, хулара кӑҫалхи пилӗк уйӑхра 47 арҫын ача тата 51 хӗрача кун ҫути курнӑ. 30 ача — ҫемьери пӗрремӗш ача, 44-шӗ — иккӗмӗш, 19-шӗ — виҫҫӗмӗш, 5-шӗ — тӑваттӑмӗш. Унсӑр пуҫне асӑннӑ тапхӑрта хулара пӗр йӗкӗреш ҫуралнӑ, икӗ ачана усрава илнӗ.

Улатӑрта кӑҫал демографи лару-тӑрӑвӗ япӑхланнӑ: ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ 231 ҫынран 102-шӗ — арҫын, 129-шӗ — хӗрарӑм. Пурнӑҫ тӑршшӗ арҫынсен вӑтамран — 66, хӑрарӑмсен 78 ҫулпа танлашнӑ.

Палӑртса хӑвармалла, хулара уйрӑлакан та мӑшӑрланакансенчен ытларах. Отчетлӑ тапхӑрта 49 мӑшӑр ҫырӑннӑ, 56 ҫемье саланнӑ.