Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче ӗнер Олег Николаев, Элтепер тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан, пултарулӑх ушкӑнӗсемпе тӗл пулчӗ. Тӗлпулӑва, «Патшалӑхӑн культура программине пурнӑҫлас ӗҫе пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑнасси» ятпа ҫавра сӗтел пек ирттернӗскерне, Роза Лизакова культура министрӗ ертсе пычӗ.

Республикӑра пурӗ вунвиҫӗ пултарулӑх ушкӑнӗ шутланать. Вӗсен йышне ҫыравҫӑсен, художниксен, театр ӗҫченӗсен, композиторсен, артистсен тата кинематографсен ушкӑнӗсем кӗреҫҫӗ. Тӗлпулура кашни ушкӑнах сӑмах пачӗҫ — ертӳҫисем вара вӗсене мӗн пӑшӑрхантарни пирки каларӗҫ.

Пултарулӑх ушкӑнӗсене ытларах енӗпе укҫа-тенкӗ сахал пулни пӑшӑрхантарать. Патшалӑх структурисем кӗнекесем туянма пӑрахни, гонорар фончӗ ҫукки, пултарулӑх студийӗшӗн энергипе тивӗҫтерекен компанисем ҫутӑшӑн предприятисемпе тан тӳллетерни. Ӳнерҫӗсен пӗр ушкӑнне вара вӗсене пултарулӑх студийӗсене уйӑрса паманни пӑшӑрхантарать.

Тухса калаҫакансем чылайӑшӗ чӑваш культурине аталантармалли пирки каларӗҫ. Ҫав шутра чӑваш чӗлхине хистесе вӗрентмелле марри ҫинче чарӑнчӗҫ, кашни ҫынна унӑн чун хавалӗпе чӑвашлӑха туртмалла тесе каларӗҫ.

Малалла...

Паян, ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев «ВНИИР» акционерсен уҫӑ обществинче пулнӑ. Вӑл электротехника оборудованийӗн производствипе паллашнӑ, электроэнергетика тытӑмӗсене йӗркелекен центра пӑхса ҫаврӑннӑ.

Отрасле кадрсемпе тивӗҫтерес ыйтӑва та сӳтсе явнӑ. Олег Николаев уйрӑм предприятисем валли специалистсене тӗллевлӗн вӗрентсе кӑларас тӗллев лартнине пӗлтернӗ. Унсӑр пуҫне аслӑ шкулсенче хысна вырӑнӗсен шутне ӳстересшӗн.

«ВНИИР» предприятин пуҫлӑхӗ Павел Литвиненко хӑйсен ӗҫӗпе паллаштарнӑ. Мӑнаҫланмалӑх, чӑн та, пур. Предприятире туса кӑларакан цифра комплексӗсене энергетикӑн тӗрлӗ объекчӗнче усӑ кураҫҫӗ.

Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Пӗлӳ кунӗнче, пирӗн республикӑра эрех суттармӗҫ.

Ача-пӑчапа ҫыхӑннӑ уяв кунӗсенче эрех-сӑрана ваккӑн сутма чарасси ҫинчен калакан йвшӑнӑва республикӑн Министрсен Кабинечӗ 2012 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнчех кӑларнӑ. Вӑл паян та хӑйӗн вӑйне ҫухатман.

Юлашки шӑнкӑрав, Ҫамрӑксен кунӗ йышши уявсенче лавккасенче эрех сутмаҫҫӗ. Район центрӗсемпе хуласенче ҫеҫ мар, ялтисем ие ҫав кун тытӑнса тӑраҫҫӗ.

Пӗлӳ кунӗ пулин те эрех-сӑрана кафе-ресторанта ирӗклӗнех туянма пулать. Тепӗр майлӑ каласан, общество апатланӑвӗн предприятийӗсенче эрех-сӑра туянма май килӗ.

Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче тӳре-шаран иртнӗ ҫулхи декларацине вырнаҫтарнӑ. Эпир вӗсенчен хӑшне-пӗрне ҫеҫ илсе кӑтартӑпӑр.

Республикӑн ял хуҫалӑх министрӗн Сергей Артамоновӑн пӗлтӗрхи тупӑшӗ 3 миллион та 773 пин тенкӗпе танлашнӑ; Чӑваш Ен Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫин Александр Цветковӑн – 2 миллион та 448 пин тенкӗпе; экономика аталанӑвӗн министрӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Дмитрий Краснов – 4 миллион та 843 тенкӗпе. Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полпречӗ Петр Чекмарев тӗп ӗҫре 2 миллион та 565 пин тенкӗ тата 1 миллион та 200 пин тенкӗ хушма тупӑш илнӗ; строительство министрӗ Александр Героев – 3 миллион та 675 пин тенкӗ; информаци политикин министрӗ Михаил Анисимов тӗп ӗҫре 3 миллион та 224 пин тенкӗ ӗҫлесе илнӗ, унӑн хушма тупӑшӗн виҫи – 8 948 тенкӗ.

«Мир квартир» портал специалисчӗсем ҫурт-йӗр тара илме мӗн хака ларнине тишкернӗ. Хваттер тара илейменнисем пӳлӗм суйлаҫҫӗ. Вӑтамран илсен, хак 1,5 процент ӳснӗ.

Хаксем ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ҫӗршывӑн 39 пысӑк хулинче ӳснӗ, 31 хулара чакнӑ.

Севастопольте, сӑмахран, пӳлӗм тара илме халӗ 24,1 процент хаклӑрах ларать, Барнаулта – 18%, Пензӑра – 15%, Волгоградра – 14,2%, Мурманскра – 12,3%, Сочире – 12,1%, Якутскра – 12,1%, Белгородра – 9%, Аҫтӑрханта – 8,8%.

Хаксем Магнитогорскра хак 19,3 процент йӳнелнӗ, Тольяттире –13,4%, Краснодарта – 8,5%, Тверьте – 8% , Чуллӑ Ҫырта –7,7%, Шупашкарта – 7,3%, Хусанта – 5,2%. Мускавра 6,5 процент йӳнелнӗ, Мускав облаҫӗнче – 6,5%, Питӗрте – 4,6%.

Шупашкар ҫынни урам тӑрӑх чупакан хир сыснисене ӳкерсе илнӗ. Чӗрчунсем хулан Кӑнтӑр-Хӗвеланӑҫ районӗӗче ҫӳренӗ. Чӑваш Ен Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствинче шухӑшланӑ тӑрӑх, хир сыснисене пиҫсе ҫитнӗ улма-ҫырла пиҫсе, пахча-ҫимӗҫ пулса ҫитни илӗртнӗ.

Чӗрчунсем хулана ҫурла уйӑхӗн 25-мӗшӗн каҫхине пырса кӗнӗ. Хула ҫынни «Байконур» микрорайонта уҫӑлса ҫӳренӗ. Тискер чӗрчунсем ҫырма патӗнчи ҫул урлӑ чупса каҫнӑ.

«Пӗр вунна яхӑн хир сысниччӗ. Ҫуртсем патӗнче вӗсене курни кӗтменлӗх пулчӗ», – тенӗ видео авторӗ.

Хир сыснисем маларах хулара ҫӳренӗ. Чӑваш Ен ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗн ҫумӗ Николай Косулин каланӑ тӑрӑх, хир сыснисене дачӑсемпе пахчасенчи панулми, слива, ҫӗрулми илӗртет.

Раҫҫей почтин Чӑваш Енри управленийӗ 5 ҫӗнӗ автомобильпе пуянланнӑ. Вӗсен марки — «LADA Largus». Ҫулталӑк вӗҫлениччен тата тепӗр 14 автомобиль илсе килӗҫ.

Раҫҫей почтин Чӑваш Енри уйрӑмӗнче хальхи вӑхӑтра – 117 транспорт, ҫав шутран 8-шӗ курьер службине тивӗҫтерет. Почта машинисен пӗтӗмӗшле маршручӗ 12 пин те 500 метрпа танлашать.

Халӗ илсе килне пилӗк автомобильтен иккӗшне курьер службине уйӑрса парӗҫ, виҫҫӗшӗ почта турттаракан хаҫат-журналпа ытти япалана Шупашкарта пӗр вырӑнта тепӗр ҫӗре илсе ҫитерӗ. Автомобильсене 750 килограмм таран тиеме пулать. Вӗсене маякпа, сиренӑпа тата сигнализаципе тивӗҫтернӗ.

Шупашкар районӗнчи Атайкассинчи ача пахчине ниепле те хута яраймаҫҫӗ. Ҫакӑн пирки республикӑн вӗрентӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Сергей Яковлев пӗлтернӗ. Паян ЧР Пуҫлӑхӗ ҫумӗнчи Стратеги канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Министр унта доклад тунӑ.

110 вырӑнлӑх ача пахчине пӗлтӗрех тума пуҫланӑ. Малтанласа ӑна кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче хута яма шантарнӑ. Кайран ӗҫсене авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне вӗҫлеме пулнӑ. Анчах халӗ тата кирлӗ оборудование кӳрсе килмен иккен. Министр каланӑ тӑрӑх, авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне ӗлкӗреймесен те пултараҫҫӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаева кун пек хурав тивӗҫтермен. Вӑл: «Мана татӑклӑ дата кирлӗ», – тесе касса татнӑ. Ача пахчине хута ярасса ашшӗ-амӑшӗ чӑтӑмсӑр кӗтнине аса илтернӗ.

Шупашкарти Прещидентӑн пепкеллӗх центрӗнче чӗре чирӗллӗ хӗрача ҫуралнӑ. Врачсем ӑна тӗплӗн тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫине тӑрса сиплеме тытӑннӑ. Телемедицина меслечӗпе кардиохирурги клиникисенчи специалистсемпе канашланӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн пепкене Раҫҫейӗн Сывлӑх сыхлав министерствин Пенза хулинче вырнаҫнӑ Федерацин чӗрепе юн тымарӗсен хирургийӗн центрне илсе кайма йышӑннӑ.

Шупашкарти пепкелӗх центрӗнче кирлӗ реанимаци оборудованийӗ, ҫав шутра реанимобильсем те, пур. Вӗсене туянма укҫана пӗлтӗр республика хыснинчен уйӑрнӑ.

Ачапа инҫе ҫула реанимаци уйрӑмӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Наталия Скворцова анестезиолог-реаниматолог, Алина Романова медицина сестри-анестезисчӗ тата Анатолий Васильевпа Сергей Андреев водительсем ҫула тухнӑ. Федераци центрӗнче пепкене операци тунӑ. Халӗ ача хӑйне аван туять. Хӗрача ҫемьери пӗрремӗш тата кӗтнӗ ача иккен.

idelreal.org сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ Николай Балтаев (ӑна Палтай Микуҫӗ тенипе те пӗлеҫҫӗ) Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ ятпа кӑларнӑ медальпе чыслама йышӑннӑ. Ҫавӑн ҫинчен калакан йышӑнӑва республика Элтеперӗн тивӗҫсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев паян алӑ пуснӑ.

Николай Балтаев 1963 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Питтӗпел ялӗнче ҫуралнӑ. Чулхула облаҫӗнчи Павловӑри ӳнерпе ремесла училищинче, Ленинградри В.И. Мухина ячӗллӗ ӳнер-промышленноҫ аслӑ училищинче вӗреннӗ.

Тӑван халӑхӑмӑрӑн кун-ҫулӗпе тата тӗнӗпе ҫыхӑннӑ тӗрлӗ медаль, укҫа тата ытти те ӑсталассипе ҫине тӑрать.