Культура
![]() «Этно – Я – Funurum» кӗнеке хуплашки Георгий Фомиряков ӳнерҫӗн пултарулӑх меслечӗ хӑйне евӗрлӗ аталанса вӑй илнӗ. Ҫакна Чӑваш кӗнеке издательствинче ҫак кунсенче пичетленсе тухнӑ «Этно – Я – Funurum» кӗнеке-альбом аван ҫирӗплетсе парать. Асӑннӑ издание тивӗҫлӗ хак парса Атнер Хузангай чӗлхеҫӗ тата литературовед «Литературная Россия» хаҫатра (28 №) «Этнофутуризм как образ жизни» пысӑк статья пичетлесе кӑларнӑ. Георгий Фомиряков иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче хӑюллӑн сас панӑ. Вӑл пуҫарнипе ӳнерҫӗсен «Саркиль» пӗрлешӗвӗ йӗркеленнӗ. Ҫав тапхӑрти картинӑсенче вӑл нацилӗхпе интернацилӗх пирки хӗрсе «калаҫать», импрессионистсем евӗрлӗ тӗссене вӑйлатса кӑтартма пӑхать, чӑваш тӗрринчи пек кӗтессем ҫине куҫса кайса философи шырать, ялан малтан та мала йыхӑракан вӑхӑта чарса хӑй чӗрин сассине итлеме хӑнӑхать. Атнер Хусанкай шучӗпе, Фомиряков пултарулӑхӗнче «рунӑпа алфавит» тапхӑрӗ те пулнӑ. 2017 ҫулта кӑтартнӑ куравра вӑл этнофутурист пек «пиҫсе» ҫитни палӑрнӑ. Статьяна вӗҫленӗ май автор ҫакна палӑртса хӑварать: «Ӳнерҫӗ ним хыпаланмасӑр вӗҫӗм малалла туртӑнать. Вӑл пӗлтерӗшлӗ картинӑсем ӳкересшӗн, шухӑша анлӑн ҫавӑрса ярса пысӑк стильпе ӗҫлеме пултарать. |
Политика
![]() Чӑваш Ен Правительствинче паян кадр улшӑнӑвӗ пулса иртнӗ. Аса илтерер: утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Иван Моторин яваплӑ ӗҫрен кайнӑ хыҫҫӑн экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн пуканӗ пушаннӑччӗ. Министр тилехпине вӑхӑтлӑха Инна Антоновӑна тыттарнӑччӗ. Паян, утӑ уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама Дмитрий Краснова шаннӑ. Кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнченпе вӑл Чӑваш Ен аталанӑвӗн корпорацийӗн ертӳҫин тивӗҫне пурнӑҫланӑ. ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев алӑ пуснӑ хушӑва республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
![]() askinskajanov.rbsmi.ru сайтри сӑн Пандеми вӑхӑтӗнче 16 ҫул тултарман ачасемшӗн икӗ хутчен пособи пачӗҫ. 3-16 ҫулсенчисене ҫӗртме уйӑхӗнче – 10 пин тенкӗ, 0-3 ҫулсенчисене виҫӗ уйӑх 5-шер пин тенкӗ пачӗҫ. Кайран татах укҫа куҫарчӗҫ. Ун чухне 16 ҫул тултарман кашни ачашӑн 10 пин тенкӗ пачӗҫ. Халӗ правительствӑра Пенси фончӗ паракан тӳлеве уйӑхсерен пама сӗннӗ. Саккун проектне ырласан Раҫҫейре пурӑнакан кашни ачашӑн, 18 ҫул тултарман пулсан, 10 пин тенкӗ тӳлӗҫ. Ҫапла майпа кӑшӑлвирус кризисӗнче ҫемьесене пулӑшасшӑн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() max4u.ru сайтри сӑн Юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енре кӑшӑлвируспа чирлекенсен йышӗ кӑштах чакнӑ. Влаҫри ҫынсем халӗ кӑшӑлвируса пула йышӑннӑ чару мерисене пӑрахӑҫламалли иккӗмӗш тапхӑра кӗресси пирки клаҫаҫҫӗ. «Ку эрнере иккӗмӗш тапхӑра кӗресси пирки шухӑшлама пулать», - тенӗ ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре инфекциленнисен йышӗ пӗр эрне ытла пӗчӗкленсе пырать. РФ Президенчӗн Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи тулли праваллӑ элчи Игорь Комаров пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен йывӑрлӑхсен умӗнче пулнӑ, ку регион Мускав ҫывӑхнерех пулнипе те ҫыхӑннӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ку тапхӑртан халӗ иртнӗ, инфекци сарӑлнин коэффициенчӗ 1-рен пӗчӗкрех. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Вӗренӳ
![]() obruchev.mos.ru сайтри сӑн Кӑҫал вырӑс чӗлхипе 4981 ҫын Патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменне тытнӑ. Вӗсенчен 1593-шӗ 80 балран ытларах пухнӑ. Ултӑ ҫын чи пӗчӗк балл та илеймен. Лайӑх кӑтарту: 30 ҫын вырӑс чӗлхи экзаменӗнче 100 балл пухнӑ. Вӗсем Шупашкартан, Вӑрнар, Комсомольски, Пӑрачкав, Тӑвай районӗсенчен, Улатӑртан, Ҫӗмӗрлерен, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчен, Ҫӗнӗ Шупашкартан. Сӑмах май, кӑҫал информатикӑпа 8 яш-хӗр 100 балл илнӗ. Географи предмечӗпе 100 балл пухна 1 ҫын пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() Паян, утӑ уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗнче Элтепер суйлавне хутшӑнас ӗмӗтлӗ икӗ кандидата регистрациленӗ. Ҫынсем тата депутатсем хӑйшӗн алӑ пуснисене, суйлава хутшӑнма кирлӗ ытти документа чи малтан Олег Николаев илсе пынӑ. Вӑл — Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлаканӗ. Уншӑн Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем ҫеҫ мар, районсенчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗсем те, ахаль ҫынсем те алӑ пуснӑ. Патшалӑх пулӑшӑвӗн порталӗ урлӑ та сасӑ паракансем йышлӑ пулнӑ. Олег Николаев пурне те тав тунӑ. «Раҫҫей патриочӗсем» партин кандидачӗ Сергей Матвеев та паян кирлӗ документсене Тӗп суйлав комиссине илсе ҫитернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Ҫӗнӗ Шупашкар хули тӗлӗнче, Атӑл юханшывӗн сулахай ҫыранӗнче, 66 ҫулти хӗрарӑм путса вилнӗ. Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм шыва кӗме юраман вырӑнта шар курнӑ. Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, вӑл ӳсӗр пулнӑ. Хӗрарӑм виллине шывран Патшалӑхӑн пӗчӗк кимӗсен инспекцийӗн шыравпа ҫӑлав службин ӗҫченӗсем кӑларнӑ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн республикӑри пӗвесемпе кӳлӗсенче тата юханшывсенче 22 инкек пулнӑ. Вӗсенче 21 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ, ҫав шутран — 2 ачан. Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗ шыва кӗнӗ чухне асӑрханма чӗнсе калать. Эрех ӗҫсен уйрӑмах тимлӗ пулмалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ҫутҫанталӑк
![]() svoboda.org сайтри сӑн Шупашкарта кашни кун тенӗ пекех ҫумӑр ҫӑвать. Метеостанци пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр тӑваткал метр ҫине 20 литр шыв ӳкнӗ. Утӑ уйӑхӗнче Канаш тӑрӑхӗнче 10 миллилитр ҫеҫ нӳрӗк ӳкнӗ. Патӑрьел районӗнче тата сахалрах - 4 миллилитр. Ку тӑрӑхсенче ҫӗр типсе кайнӑ. Шӑмӑршӑ, Комсомольски, Йӗреҫ, Канаш районӗсенче пушар хӑрушсӑрлӑхӗн 4-мӗш класӗ сыхланса юлнӑ-ха. Ыран аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарӗ, ҫавӑнпа асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ. Пӑр ҫума, ҫил ҫеккунтра 18 метр хӑвартлӑхпа вӗрме пултарӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() yandex.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Енри пульницӑсенче хальхи вӑхӑтра вырӑнпа выртакансем патне те кӗртмеҫҫӗ. Кун пирки Маргарита Красотина журналист Фейсбукра ҫырнӑ. «Паян кашни пульница-стационар, кашни!, крепость евӗр пулса тӑчӗ. Пульницӑра выртакан ҫывӑх ҫынни патне палатӑна кӗртмеҫҫӗ ҫеҫ мар, пульницӑн холне е коридорне те иртейместӗн. Пандеми правилисем стационарсене тата вырӑнпа выртакан чирлӗ ҫынсене пӑхакансемсӗр хӑварчӗ», — хыпарланӑ журналист. Чӑн та, вырӑнпа выртакансене пӑхакансем пульницӑсене ахаль те ҫукчӗ. Ун пекккисене, мӗн пытармалли, ҫывӑх ҫынсемсӗр йышӑнасшӑн та марччӗ маларах. Кун пеккине ҫак йӗркесен авторӗ хӑй те курнӑччӗ. Халӗ, ав, кӗрес-пӑхас тесен те ирӗк памаҫҫӗ иккен. Хуралҫӑ тытса чарать. Мӗн тӑвас, йӗрки ҫапла. Кӑшӑлвирус...
|
Чӑваш чӗлхи
![]() Станислав Убасси журналист Фейсбукра кӑсӑклӑ пӗр темӑна хускатнӑ. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енри ача пахчисенче манкуртсене ӳстереҫҫӗ. «Ача-пӑча пахчисенче (садиксенче) чӑваш чӗлхи ҫук! Ҫавна пула чӑваш ачана пӗчӗкрен манкурт пулма вӗрентеҫҫӗ. Ирӗксӗрех ашшӗ-амӑшсем те хӑйсен ачӑрсене садиксене ярас умӗн вӗсемпе вырӑсла кӑна калаҫаҫӗ. Мӗншӗн? Мӗншӗн тесен анчах калаҫма пуҫланӑ ачана ҫав «вырӑс садике» кайма хатӗрлемелле-ҫке! Калаҫма-ӑнланма пӗлмен ача (паллӑ, вырӑсла ) садикре пулмалла мар! Вара ҫав ача чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе тесе йышӑнмасть!!!» — — пӗтӗмлетнӗ Станислав Убасси. Поста вӑл Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен ушкӑнне икӗ чӗлхепе: вырӑсла тата чӑвашла — вырнаҫтарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (14.05.2025 03:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 745 - 747 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Золотницкий Николай Иванович, чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн никӗсне хываканӗ, тӗпчевҫӗ, этнограф вилнӗ. | ||
| Оболенцев Никита Иванович, ҫыравҫӑ, драматург, Чӑваш ССР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫленӗ ҫуралнӑ. | ||
| Репьях Станислав, украин сӑвӑҫи, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Дементьев Пётр Васильевич, СССРта авиапром ӗҫне пуҫаракансенчен пӗри вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |