Политика
![]() Сӗнтӗрвӑрри районӗн администрацийӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Мясников кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ӗҫрен кайнӑ хыҫҫӑн сити-менеджер тилехепине вӑхӑтлӑха Владимир Мустаева шанчӗҫ. Унччен вӑл райадминистрацире пуҫлӑхӑн пӗрремӗш ҫумӗ — экономика тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен пайӗн пуҫлӑхӗ пулса тӑрӑшнӑ. Елчӗк районӗнче ҫуралнӑскер Шупашкар районӗнче тӗрлӗ должноҫре чылай ҫул ӗҫленӗ. Нумаях пулмасть Сӗнтӗрвӑрринче Депутатсен пухӑвӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта пуҫлӑх пулма республика шайӗнче сӗннӗ кандидата тишкернӗ. ЧР вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн ҫумӗ Алевтина Федоров ертсе пыракан комисси Владимир Мустаева сити-менеджер пулма сӗннӗ. Анчах районти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗсем яхӑнне те яман. 17 депутатран 6-шӗ ҫеҫ Владимир Муставшӑн сасӑланӑ. Ҫапла вара вӑл тивӗҫе пурнӑҫлакан пулса юлнӑ. Пуҫлӑха авӑн уйӑхӗн суйлав хыҫҫӑн ҫеҫ палӑртӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Сывлӑх
![]() Кӑҫалхи пӗрремӗш ҫур ҫулта пирӗн республикӑра пневмонипе 6 556 ҫын чирленӗ. Пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтрипе танлаштарсан ҫакӑ 2,1 хут ӳснӗ, ытти ҫулсенчи вӑтам кӑтартуринчен 2,5 хут нумайланнӑ. Ҫак цифрӑсене Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ. Вирус пуҫарнӑ пневмонипе 1 351 ҫын чирленӗ. Бактери пневмонийӗ 1 902 пациента ҫакланнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗнче пневмонипе пӗлтӗрхи ҫав уйӑхринчен 5,7 хут ытларах чирленӗ. Кӑшӑлвируса пула пуҫланнӑ пневмонипе чирлекенсем Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисенче, Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Етӗрне, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрнар, Комсомольски, Елчӗк, Вӑрмар, Канаш, Тӑвай районӗсенче уйрӑмах нумай шута илнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Персона
![]() Чӑваш Енри журналист, Владимир Зырянов, вилнӗ. Хурлӑхлӑ хыпара Чӑваш патшалӑх аграри университетӗн ректорӗн халӑхпа тата МИХсемпе ҫыхӑну тытас енӗпе ӗҫлекен пулӑшуҫи Надежда Осипова Фейсбукра пӗлтернӗ. Надежда Осипова Владимир Зыряновпа Чӑваш Енри Журналистсен союзӗнче 5 ҫул пӗр пӳлӗмре туслӑ ӗҫленине аса илнӗ. Владимир Зырянов Пермь хулинче ҫуралнӑ. Унта ачалӑхӗпе яшлӑхӗ иртнӗ. Шкулта тата профтехучилищӗре вӗреннӗ, 1977 ҫулта Пермьри патшалӑх университетӗнчи филологи факультетӗнче пӗлӳ илнӗ. 1979 ҫултанпа Ҫӗнӗ Шупашкарта тӗпленнӗ. Унта вӑл арӑмӗн ашшӗ-амӑшӗпе патне пуҫласа килнӗ. Хула килӗшнине кура юлнӑ, «Химпром» предприятин хаҫатӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. «Чебоксарские новости», «Советская Чувашия» хаҫатсенче те тимленӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Культура
![]() Андрей Чэнӑн ҫӗнӗ кӗнеки Андрей Чэн ҫыравҫӑ вулакансем валли ҫӗнӗ кӗнеке хатӗрлесе кӑларчӗ — вӑл «Пӑлхар ҫар ҫынни». Кӗнекери ӗҫсем Атӑлҫи Пӑлхар вӑхӑтӗнче пулсан иртеҫҫӗ, ӑна историллӗ-приключениллӗ жанрпа хайланӑ. Вулакансем 13 ӗмӗрти пӑлхар-чӑвашсем тутар-монголсене хирӗҫ епле кӗрешнипе паллашӗҫ. Икӗ пайран тӑракан (пӗри «Пӑлхар ҫар ҫынни» ятлӑ, тепри — «Шурӑ ҫар ҫынни») 100 страницӑллӑ кӗнеке «Ҫӗнӗ вӑхӑт» издательствӑра пин экземплярпа ҫапӑнса тухнӑ. Туянас кӑмӑл пур пулсан лавккасенче ӑна 100 тенкӗпе сутаҫҫӗ. Электронлӑ версине туянас кӑмӑл пур пулсан автор ӑна 300 тенкӗпе сутать, сирӗн унпа Andrey_Chen2020@mail.ru адреспа ҫыхӑнмалла. Кӗнекене почта урлӑ та ҫырӑнса илме май пур. Почта тӑкакӗсемпе унӑн хакӗ 250 тенке ларӗ. | ||
Этем тата влаҫХарпӑр шухӑш
Политика
(Ҫухату пулнӑранпа хӗрӗх кун ҫитнӗ май)
Ҫӳле кайни — ҫӳлтен ӳкет, Ӳксессӗн йывӑр, ҫӳллӗшрен… Ун чух кашни ӗмӗтленет Ӑна ҫапмашкӑн ӗнсерен.
Мӗн чуль ӗҫленӗ ҫын малтан — Ҫакна никам аса илмест. Кӑшт ӑнсӑртран вӑл такӑнсан Темме пӗри те хӗрхенмест.
Вӗслетнӗ йытӑсем пекех Сиксе ӳкеҫҫӗ ун ҫине: Ҫын шутӗнче мар эс текех — Кашни ҫӗклет ав чӑмӑрне.
Христос пекех хӗрес ҫине Ҫакса хурсассӑн тин вара Кармакасем уҫаҫ куҫне, Сапаланаҫҫӗ сӑх сӑхса:
«Каҫармаллаччӗ мӗскӗне — Ӗҫленӗ чух кам йӑнӑшмасть? Ӑнланмассӑн пӗр-пӗрне Ҫумра юлташ та вӗт юлмасть».
…Ҫӳле кайсан манатпӑр ҫав: Камсем пире тытса тӑраҫ. Мӑнна хума пурах сӑлтав — Пӑсать ҫынна пыл евӗр влаҫ! Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест. | ||
Политика
![]() dosug.md сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьева республика ертӳҫинчен кӑларнипе ҫыхӑннӑ ӗҫ лӑпланса пӗтмен. «Новости» Раҫҫейӗн информаци агентстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Васильевичӑн мӑшӑрӗ Лариса Игнатьева суда ҫӑхав шӑрҫаланӑ. Аса илтерер: Михаил Игнатьева ҫӗршыв Президенчӗ Владимир Путин «шанчӑкран тухнӑ» тесе кӑҫалхи кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче ӗҫрен кӑларнӑччӗ. Михаил Васильевич РФ Президенчӗпе килӗшмесӗр ҫӗршывӑн Аслӑ судне тавӑҫ шӑрҫаланӑччӗ. Мускаврисем суд кунне те палӑртнӑччӗ. Анчах Михаил Игнатьев пурнӑҫран уйрӑлчӗ. Ҫавӑн хыҫҫӑн ӗҫе чарса лартнӑ. Республика ертӳҫи пулнӑ ҫыннӑн мӑшӑрӗ ку йышӑнупа килӗшмен. Лариса Игнатьеван ҫӑхавне авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче тишкермелле. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Ҫутҫанталӑк
![]() Етӗрне районӗнче пурӑнакан пӗр арҫын хурамапа ҫӑка каснӑ. Йывӑҫ каснине лесник асӑрханӑ. Вӑрах тӑхтамасӑр вӑл вырӑнти йӗрке хуралҫисене евитленӗ. Лесник ӗнентернӗ тӑрӑх, йывӑҫсене касма никама та никам та ирӗк паман. Пакунлисем вырӑна ҫитсе пӑхнӑ. Чӑн та, каснӑ. Пурӗ 11 йывӑҫ туни тӑрса юлнӑ. Оперативлӑ тӗпчев ӗҫченӗсем машина ҫулӗпе кайса утара ҫитсе тухнӑ. Унӑн хуҫи 57 ҫулти арҫын иккен. Йывӑҫсене вӑл кил тӗрӗшре кирлӗ тесе каснине йышӑннӑ. Вӑрман хуҫалӑхне вӑл 20 пин ытла тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ. Халӗ утарҫӑ тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 260-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл статьяпа килӗшӳллн ҫынна 2 ҫул таран ирӗкрен хӑтарма юрать е — 100 пинрен пуҫласа 500 пин тенкӗ таран штрафлама. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Пӑтӑрмахсем
![]() dorinfo.ru сайтри сӑн Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, 21 сехет те 20 минутра «Нурӑс – Патӑрьел – Елчӗк» ҫул ҫинче, 12-мӗш ҫухрӑмӗнче, авари пулнӑ. ҪҪХПИ пӗлтернӗ тӑрӑх, унта виҫӗ ача тата аслӑ ӳсӗмри икӗ ҫын шар курнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр машина транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та тепӗр машинӑпа ҫапӑннӑ. Пӗр машина водителӗ, унӑн салонӗнче пулна виҫӗ ача тата тепӗр машина водителӗ аманнӑ. Ачасем 3-ре, 8 ҫулта тата 12-ре. Халӗ ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ. Прокуратура ҫакна тӗрӗслесе тӑрӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Пӑтӑрмахсем
![]() Шупашкар районӗнчи Толик Хураскинче вырнаҫнӑ юсанмалли 6-мӗш колонире ӗҫленӗ арҫынна суд тунӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 290-мӗш статйин 3-мӗш пайӗпе (сӗтев илнӗшӗн — 2 тӗслӗх) тата 286-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе (ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑшӑн) явап тыттарма йышӑннӑ. Колонире ӗҫленӗ арҫын айӑпланнисене карас телефонӗсемпе тивӗҫтернӗ. 2019 ҫулхи авӑн-юпа уйӑхӗсенче вӑл 42 пин тенкӗ сӗтевле 14 телефон кӗртсе пама калаҫса татӑлнӑ. Малтанласа 4 телефон илсе кӗртнӗ-ха. Ыттисемпе право хуралҫисен аллине ҫакланнӑ. Йӗркене пӑснӑ ҫынна суд Федерацин айӑплава пурнӑҫа кӗртес енӗпе ӗҫлекен тытӑмӗнче ӗҫлеме 3 ҫуллӑха чарнӑ, тӗрмене хупса усрамасӑр 3 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарнӑ, ҫийӗнчен 200 пин тенкӗ штраф хурса панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Вӗренӳ
![]() Чӑваш Ене вӗр ҫӗнӗ шкул автобусӗсем илсе килнӗ. Пӗтӗмпе 15 транспорт ҫитнӗ. Вӗсене республика хыснинчи укҫа-тенкӗпе туяннӑ, 33,7 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫӗнӗ автобуссем ҫинче ГЛОНАСС тытӑмӗ, маяк тата тахограф пур. Ҫӗнӗ автобуссемпе киввисене улӑштарӗҫ, хӑшӗ-пӗри ҫӗнӗ маршрутпа ҫула тухӗ. Палӑртмалла: республикӑра 372 шкул автобусӗ, вӗсенчен 28-шӗ ачасене спорт тата массӑллӑ мероприятисене илсе ҫӳрет. Ыттисем 13 пин ытла ачана 1379 ялтан шкулсене турттарать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (14.05.2025 03:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 745 - 747 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Золотницкий Николай Иванович, чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн никӗсне хываканӗ, тӗпчевҫӗ, этнограф вилнӗ. | ||
| Оболенцев Никита Иванович, ҫыравҫӑ, драматург, Чӑваш ССР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫленӗ ҫуралнӑ. | ||
| Репьях Станислав, украин сӑвӑҫи, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Дементьев Пётр Васильевич, СССРта авиапром ӗҫне пуҫаракансенчен пӗри вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |