Майра патшаХарпӑр шухӑш
Чӑвашлӑх
Николай Максимовӑн «Майра патша парни» историлле романне (Ш,. Чӑв. кӗн. изд-ви, 2018. – 380 с.) вуланӑ чухне шухӑшланинчен. (Кӗнекене Галина Соловьева вулавӑшҫӑ Шупашкартан парса янипе Сергей Сорокин таврапӗлӳҫӗ яла леҫсе пачӗ; вӗсене тав тӑватӑп). Халӑх хӑйӗн иртнӗ вӑхӑтне пӗлесшӗн тата ӑна пӗлме тивӗҫлӗ те - ҫакӑ та патриотизм ӑнлав шутнех кӗрет. А.Н.Толстой Романри ӗҫсем «пин те ҫичҫӗр утмӑл ҫиччӗмӗш ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн тӑххӑрмӗшӗнче» Улатӑр патӗнче пуҫланаҫҫӗ. Кӗтерне патша кортежӗ Чӗмпӗртен таврӑнать. Юланутҫӑсем кӑна икҫӗр гвардеец яхӑн майра патша караванне хуралласа пыраҫҫӗ. Григорий Орлов граф, генерал-адъютант, вырӑсла пӗлмен икӗ чӑваша пуҫ тайманшӑнах пуҫӗсене касса пӑрахма хушсан, патша умне пӗр казак чӗркуҫленет: Ваше величество! Тархасшӑн, чарсам ку усал ӗҫе! Чӑвашсем вӗсем, вырӑсла ӑнланмаҫҫӗ. — Эппин, эсӗ чӑваш иккен-ха.. — Ҫапла, чӑваш эпӗ. Сентиер Медведев... Ҫак самантран майра патша «чипер те хӑюллӑ упана» астуса юлать. | ||
Тӗнчере
![]() Тауэр кӗперӗ / Thames RIB Experience Лондонра Тауэр кӗперӗн икӗ пайӗ, вӗсен механизмӗсем ҫӗмӗрӗлнине пула, икӗ сехет ытла икӗ еннелле уйӑрӑлнипе тӑнӑ. Ҫакӑн ҫинчен The Guardian ҫырать. Хаҫат информациленӗ тӑрӑх, каҫхи вӑхӑтра карапсене ирттерсе ярас тесе вӗсене икӗ еннелле сарнӑ чухне конструкци хӗсӗнсе ларнӑ. Хула полицийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗпер механизмӗ юсавсӑррине пула ӑна ҫуран ҫӳрекенсемпе транспорт валли хупнӑ. Тауэр кӗперӗ 1894 ҫулта уҫӑлнӑ. Вӑл икӗ башньӑран тӑрать, ҫӳлте вӗсем икӗ каҫма урлӑ пӗрлешӗннӗ. Хула саккунӗсемпе килӗшӳллӗн, 30 фут (9 метр ытла) ҫӳллӗш мачтӑллӑ е хушӑм пайлӑ карапсене, вӗсен хуҫисем 24 сехет хушшинче ҫакӑн пирки ыйтнӑ пулсан, тӳлевсӗр ирттерсе ярма хуть те хӑш вӑхӑтра кӗпере ҫӗклесе сармалла. Сооружени сайтӗнчи информаци тӑрӑх, кӗпере икӗ еннелле ҫулталӑкра вӑтамран 850 хут уйӑраҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Вӗренӳ
![]() Шупашкарти Ҫӗнӗ хулари шкул ачасене йышӑнма хатӗр. Унта паян хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пулнӑ. Ҫавӑн пирки вӑл Инстаграмри хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Алексей Ладыков хыпарланӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ шкула сӗтел-пукан кӳрсе килнӗ, бассейна шыв тултарнӑ, спортлапамне хатӗрлесе пӗтернӗпе пӗрех. Вӗренӳ ҫулӗнче ку учреждени 1600 ачана йышӑнӗ. Ырӑ хыпара вуланисем хушшинче чӑннипех хӑпартланнисем те пур. «Пирӗн вӑхӑтра бассейнлӑ ҫакӑн пек шкул пирки ӗмӗтленме те пултарайман», – палӑртнӑ, сӑмахран, @svetlana.avrora. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Культура
![]() Паян, ҫурла уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Чӗмпӗрте чӑвашсен уявӗ иртнӗ. «Акатуйран Чӳклеме таран» ят панӑскере онлайн мелпе йӗркеленӗ. Ӑна пуҫаракансем пӗлтернӗ тӑрӑх, наци уявӗ чӑвашсем мӗн авалтан ҫӗре юратса ӗҫленине, тӑван киле сума сунине, йӑла-йӗркене пӑхӑннине аса илтерет. Чӗмпӗр ҫӗрӗ ҫинче иртнӗ уява вӑлтӑрӑхри тата Чӑваш Енри чӑвашсем ҫеҫ мар, ытти тӑрӑхрисем те хутшӑннӑ. «Акатуйран Чӳклеме таран» мероприяти 11 сехетре, чӑваш апат-ҫимӗҫне хатӗрлеме вӗрентекен ӑсталӑх сехечӗсем 12 сехетре, уяв концерчӗ 14 сехетре пуҫланнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Республикӑра
![]() ШӖМ тунӑ сӑн 19 ҫулти каччӑна унччен правасӑр хӑварнӑ. Вӑл вара руль умне ларнӑ. Ҫитменнине, ӳсӗр пулнӑ. Ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Улатӑрти полици уйрӑмне 25 ҫулти хӗрарӑм пынӑ. Унӑн «Лада Калина» машинине вӑрланӑ-мӗн. Ҫак ӗҫе кам тума пултарнине те чухланӑ вӑл: тусӗн 19 ҫулти пӗлӗшӗ. Лешӗ уҫҫине ыйтмасӑрах илнӗ. Руль умне правасӑр, ӳсӗр ларнӑ каччӑна ҫийӗнчех тупнӑ. Куншӑн ӑна уголовлӑ майпа явап тыттарма пултараҫҫӗ. Вӑл руль умне унччен те ӳсер ларни пулнӑ. Каччӑ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. «Лада Калина» машинӑна вара ятарлӑ стоянкӑна ӑсатнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Вӗренӳ
![]() riadagestan.ru сайтри сӑн Чӑваш Енри вӗрентекенсене кӑшӑлвирус анализне тӳлевсӗр туса парасшӑн. Кун пирки чувашинформ.рф пӗлтерет. Укҫа-тенке вара республикӑри хыснаран уйӑрасшӑн. «Хамӑр ума тӗллев лартрӑмӑр, эсир ҫакна ырласан, шкулта ӗҫлекенсене, вӗрентекенсене кӑшӑлвирус пуррипе ҫуккине тӳлевсӗр майпа тӗрӗслӗпӗр. Ку анализа ОМС тытӑмӗпе килӗшӳллӗн тӳлеменрен эпир укҫана Чӑваш Ен хыснинчен уйӑрма палӑртнӑ», - тенӗ ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев. Аса илтерер: шкул ачисене маска тӑхӑнса ҫӳремелле мар пулӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Республикӑра
![]() Кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ чару мерисене пирӗн республикӑра тата ҫемӗҫтерме йышӑннӑ. Республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев суту-илӳ центрӗсене тата урамри аттракционсене уҫма ирӗк панӑ. Халӗ 800 тӑваткал метртан пысӑкрах суту-илӳ точкисене уҫма юрать. Апла пулин те вӗсен эпидемие хирӗҫ мерӑсене пӑхӑнмалла тата дезинфекци пирки манмалла мар. Суту-илӳ залӗнче пӗр тӑваткал метр пуҫне 1 ҫынтан ытла пулмалла мар. Лавккасене маскӑпа ҫӳремелле. Суту-илӳ точкисене кӗнӗ ҫӗрте алла микробсемпе вируссенчен сиенсӗрлетме антисептик пулмалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Персона
![]() Чӑваш Республикин тата Раҫҫей Федерацийӗ культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Анатолий Музыкантова Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Тав ҫырӑвӗпе чыслама йышӑннӑ. Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнчи Кӗҫӗн Упи ялӗнче 70 ҫул каялла ҫуралнӑ Анатолий Музыкантов 40 ҫула яхӑн «Сувар» ансамбле ертсе пырать. Ку ушкӑна хамӑр тӑрӑхра ҫеҫ мар, ют регионсенче те аван пӗлеҫҫӗ. Ӗнер Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче ЧР культура, национальноҫсен ӗҫесен тата архив ӗҫӗн министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова тата Чӑваш халӑх артистки Августа Уляндина коллективпа тӗл пулнӑ. Унта ӗҫлекенсене тӗрлӗ Хисеп хучӗпе хавхалантарнӑ. Ҫав йышра Анатолий Музыкантов балетмейстер та пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Пӑтӑрмахсем
![]() Кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнче Именкасси ялӗнче пулса иртнӗ ку инкек. 39 ҫулти арҫын вырӑнти фермер патӗнче тӗрлӗ ӗҫе пурнӑҫланӑ. Тракторпа ҫӳреме ирӗк пулман пулин те вӑл ун рулӗ умне ларнӑ. Ҫав самантра вӑл ҫын ҫине пырса кӗнӗ. Трактор алтӑрӑпе ӑна ҫурт ҫумне хӗстерсе хунӑ. Шар курни кӑштахран вилсе кайнӑ. Трактор рулӗ умне ларнӑ арҫын унччен судпа айӑпланманнине, хӑй айӑпне йышӑннине, инкекшӗн саплаштарнине шута илсе суд пуҫиле ӗҫе чарса лартнӑ. Ҫын пурнӑҫне татнӑ правасӑр тракториста 40 пин тенкӗ штраф пама йышӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Пӑтӑрмахсем
![]() Вӑрнар районӗнчи суд вӑрттӑн хыпар илмелли хатӗрпе усӑ курнӑ икӗ арҫынна суд тунӑ. Вӑйпиттисем судпа унччен айӑпланманнине, хӑйсен айӑпне йышӑннине, пуҫласа ята кӗнине шута илсе пуҫиле ӗҫе чарса лартнӑ. Вӗсене пуҫиле право енчен явап тыттарса суд штрафӗ пама йышӑннӑ. 15 тата 20 пиншер тенкӗ. Пӗлтӗрхи раштавӑн 11-мӗшенче Вӑрнарти автошкулӑн 45 ҫулти директорӗ 27 ҫулти каччӑна пӗчӗк видеокамера тата пӗчӗк микрофон тыттарнӑ. Уншӑн ӑна 30 пин тенкӗ тӳленӗ. Директорпа ҫамрӑка автошкулта ӗҫлекен 41 ҫулти арҫын пӗр чӗлхе тупма пулӑшнӑ. Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекторӗсем патне тӳме евӗрлӗ камерӑпа экзамена кайнӑ 27 ҫулти каччӑ ҫав кунах ҫакланнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
| ||
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (13.07.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 755 - 757 мм, 16 - 18 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Александров Михаил Александрович, паллӑ авиаконструктор ҫуралнӑ. | ||
| Патман Николай Кириллович, чӑваш ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Абужаров Анатолий Ильич, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ вӑрманҫи ҫуралнӑ. | ||
| Золотов Арсений Иванович, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |