Хӑнасене кӗтсе илни

Красноармейскинче Бавари Ҫӗрӗн Лапперсдорф общинин (районӗн) делегацийӗ пулса курчӗ.

Ун йышӗнче — 19-ӑн, ҫав шутра Эрих Доллингер бургомистр мӑшӑрӗпе — Йоханнапа тата Ханс Тодт альтбургомистр мӑшӑрӗпе — Каролинӑпа, ыттисем — община парламенчӗн депутачӗсем, хуҫалӑхсен, вӗрентӳ, культура, коммуналлӑ организацисен ертӳҫисем. Ҫулҫӳреве икӗ ен туслӑх кӗперне хывнӑранпа 20 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Делегацине Трак вӑтам шкул вӗренекенӗсемпе вӗрентекенӗсем ҫӑкӑр-тӑварпа, чӑваш сӑрипе тата юрӑпа тарават кӗтсе илчӗҫ.

Шкул директорӗ, ЧР тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ Г. Юлмасова вӗрентӳ учрежденийӗн ӗҫӗ-хӗлӗпе паллаштарчӗ. «Эпир чылай проекта пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлетпӗр, ҫав шутра нимӗҫ чӗлхине республикӑра анлӑрах сарас енӗпе те. Ку чӗлхене ачасем юратса вӗренеҫҫӗ, ҫӑмӑллӑнах калаҫма хӑнӑхаҫҫӗ. Пирӗн шкулта пӗлӳ илнӗ вунна яхӑн ҫамрӑк хӑйӗн пурнӑҫне Германипе ҫыхӑнтарнӑ. Ачасен пӗр ушкӑнӗ кӗҫех Англире ҫулҫӳревре пулса курать», — пӗлтерчӗ Галина Илларионовна.

Чӑваш апатне — хуран куклине — тутанса пӑхнӑ хыҫҫӑн инҫетри ҫывӑх туссем шкулпа паллашрӗҫ: пуҫламӑш классен пӳлӗмӗсене, этнопедагогика музейне кӗрсе курчӗҫ, «Ачасен Арбачӗн» ӗҫне хутшӑнчӗҫ, ачасене сувенирсем пачӗҫ.

Малалла...

Ҫуллахи кунсем ҫитнӗрен шыва кӗме каякансен йышӗ самаях ӳсрӗ ӗнтӗ. Республикӑра паянхи кун шыва 9 пляжра кӗме пулать:

• Шупашкар районӗнчи Ҫӗктер посёлокӗ ҫӳмӗнчи кану базинче;

• Шупашкар хулинче (5 пляж);

• Етӗрне хулинче (3 пляж).

Ӗҫлеме ирӗк илни — вӗсене ятарлӑ инспекци пӑхса тухнине пӗлтерет.

Кӑҫал тата тепӗр 6 пляж ӗҫлеме тытмалла. Хальхи вӑхӑтра вӗсем вырӑнти хӑрушсӑрлӑха тивӗҫлӗ шая ҫитерес тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ — ара, унсӑрӑн ирӗк илме май ҫук-ҫке: ҫӑлавҫӑсен ӗҫне йӗркелемелле, кимӗ таврашӑн йышне ҫителӗклӗ тытмалла, ҫырана тирпей кӗртмелле тата ытти те. Ятарлӑ инспекци ҫитменлӗхсем ҫуккине палӑртсан ҫеҫ ӗҫлеме май пур.

Ак, кӗҫӗх ҫуллахи кунсем те таврана пырса кӗчӗҫ. Хӗвелле, шӑрӑх кунсепе пӗрлех ҫу кунӗсем аслатиллӗ ҫумӑрсем те час-часах илсе килет.

Ҫапла вара ҫӗртмен пӗрремӗш кунхине Элӗк районӗнчи Тавӑт ялӗнче каҫ-кӳлӗм тӗлнелле 56 ҫулхи хуҫан мунчи вут-ҫулӑмпа хыпса илнӗ пулнӑ. Пушар мунчана аслати ҫапнипе тухнӑ-мӗн. Вут-ҫулӑмпа кӗрешекенсем вӑхӑтра килсе ҫитнине пулах мунча тӗпипех ҫунса кайман, ӑна 12 минут хушшинче сӳнтерме пултарнӑ. Шел пулин те мунча шал енчӗн хытах ҫуннӑ, ҫак ӗҫ-пуҫ асӑннӑ ҫурт-йӗрӗн хуҫине 10 пин текӗлӗх шырлӑх кӳнӗ.

Иртнӗ кунсенче суту-илӳ ҫурчӗ умӗнче Патшалӑх Канашӗн депутат пулӑшуҫи урапасем (машинсем) лартмалли вырӑнта пӗр харӑс виҫӗ машина лектернӗ имӗш. Ӳсерскер ВАЗ-ӑн 8-мӗш моделӗн рульӗ умӗнче ларнӑ. Лару-тӑрӑва уҫӑмлатас тӗлешпе пӗр харӑс икӗ ДПС машини пырса ҫитнӗ.

Хӑйсен пулӑшуҫине депутатсем хайсем суйлаҫҫӗ. Ку ӗҫе тӑвана е пӗр-пӗр пӗлӗше шантарма саккун чармасть. Ҫавӑнпах та пуль пулӑшуҫӑсем «ӗҫсер лармаҫҫӗ», хыт ӗҫленипе чунсене лӑплантарма «хӗренкелеҫҫӗ», вара руль умне ларса ҫӳллерех асӑннӑ ӗҫ-пуҫсене лекеҫҫӗ те.

Муркаш районӗнчи ял хуҫалӑх предприятисенче сӗтпе тивӗҫтерекен ӗнесен шучӗ пӗтӗмпе 2 246 пуҫ. Кунне районта сӗт тупӑшӗ 29 625 кг ҫитет. Ку шут пӗлтерхи кӑтартусенчен 5 200 кг нумайрах.

Суворов ячӗллӗ, «Герой», Е. Андреев ячӗллӗ, АФ «Путь Ильича» хуҫалӑхӗсенче сӗт тупӑшӗ пӗр ӗнерен вӑтӑм кӑтартӑвӗ 15 кг ҫитет. Ҫав вӑхӑтрах «Передовик» и ФГУП хуҫалӑхсенче 10 кг сӗт ҫеҫ суса илеҫҫӗ. Сӗте туянас хакӗ паяхи куна ҫапларах: «Молочный завод «Моргаушский» ТМЯО— 1 литӑршӑн 13,5 тенкӗ, Муркаш райповӗ — 1 литӑршӑн 10,5 тенкӗ, Мӑн Сӗнтӗр райповӗ — 1 литӑршӑн 11 тенкӗ тӳлеҫҫӗ.

Ҫӗртмӗн пӗрремӗш кунӗнче Раҫҫейре ҫӗнӗ саккун хӑйӗн ӗҫне пуҫларӗ. Асӑннӑ саккун чӗлӗм туртакансене пырса тивӗт. Йышшӑннӑ ҫӗнӗлӗхе пӗрисем шута илчӗҫ те пуль, анчах та ыттисем ҫав-ҫавах сывлӑха сиен кӳрекен чӗлӗме кирлӗ-кирлӗ мар ҫӗрте «паклаттарса» ҫӳреҫҫӗ.

Чӗлӗм вӑл вара сывлӑха ҫеҫ мар этем пурлӑхне те начасах пӗтерме пултарать. Ҫапла вара ҫӗртмӗн 1-мӗшӗнче чӗлӗмпе асӑрхануллӑ пулманнишӗн И. Яковлев проспектӗнчи пӗр хваттерӗн балконне тивсе илнӗ пулнӑ.

Пушар сиксе тухнӑ вырӑна инкекрен хӑтаракансем тӳрех килсе ҫитнӗ, вӗсем ҫулӑма 10 минут хушшинчех сӳнтернӗ. Ҫак ӗҫ-пуҫ хваттер хуҫҫине 25 пин тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи инкек пирки эпир иртнӗ кунсенче пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче каҫ-кӳлем тӗлнелле Атӑлта ултӑ ҫамрӑк ларса килекен моторлӑ кимӗ ӑнсӑртран ҫаврӑнса ӳкнӗ, вара ҫакна пула кашни шыва кӗрсе ӳкнӗ. Пиллӗкӗшӗ ҫӑлӑнма пултарнӑ, 16-ҫулхи хӗр вара путса вилнӗ.

Хӗрен виллине ИӖМ ӗҫченӗсем юханшывра эрне хушши шыранӑ пулнӑ. Республикӑри СУ СКР пуҫлӑхӗн аслӑ пулӑшаканӗ Олег Дмитриев пӗлтернӗ тӑрӑх ӗнер, ҫӗртмӗн 1-мӗшӗнче ҫеҫ 17:00 сехетсенче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Карапаш ялӗ ҫумӗнче ял ҫыннисем хӗр виллине асӑрханӑ пулнӑ.

Асӑннӑ ӗҫ-пуҫпа паянхи кун тӗпчев пырать, моторлӑ кимӗн хуҫине ҫитес кунсенче явап тыттарӗҫ.

Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ирхи 6 сехетре Ҫӗнӗ Шупашкарти чиркӗвӗн ҫурт-йӗрӗнче пушар тухнӑ пулнӑ-мӗн.

ИӖМ тетелӗ пӗлтернӗ тӑрӑх чиркӳре электричество пралукӗ хыпса илнӗ, ҫулӑм 3 метр электричество кабелне ҫунтарнӑ имӗш.

Пӗтӗмешле ҫулӑмпа тивнӗ лаптӑк — ҫур тӑваткал метр. Ҫулӑмпа кӗрешекенсем пушара хӑвӑрт ҫунтернӗ — вӗсене 15 минут ҫех кирлӗ пулнӑ. Турра шӗкӗр, асӑннӑ пушар ҫын пурнӑҫне илсе кайман, аманнисем те тупӑнман.

Ҫӗртмен 1-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнче ачасене хӳтелемелли куна уявланӑ май Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев республика шкулӗсене ҫӗнӗ 22 шкул автобусӑн уҫҫисемпе чысларӗ.

Хӑйӗн сӑмахӗнче республика Элтеперӗ асӑннӑ уяв ячӗпе ачасене, вӗрентекенсене, ашшӗ-амӑшӗсене ӑшшӑн саламларӗ. «Паянхи куна ача-пӑчасене тӗрӗс-тӗкел ӳстересме нумай ӗҫ тунӑ. Ҫапах та малашне те ӗҫлемеллӗх пур. Влаҫ органӗсен, ашшӗ-амӑшӗсен, вӗренӳ учрежденийӗсен ертӳҫисем пур вӑя пухса ӳсекен ӑрӑва тивӗҫлипех пӑхса ҫитӗнтермелле», — палӑртрӗ Михаил Игнатьев.

Уявӑн чыслӑ саманчӗ вӗҫленнӗ хыҫҫӑн ачасене Шупашкар хулин паллӑ вырӑнӗсем тӑрӑх экскурсие илсе кайрӗҫ.

Кӑҫалхи ҫул шкулсене пӗтӗмешле 44 ҫӗнӗ автобуспа тивӗҫтерӗҫ. Пӗтӗмпе вара республика паркӗнче паянхи кун 325 шкул автобусӗ шутланать.

Ӗнер Шупашкарта хӑйӑртан кӳлепе тӑвассипе йӗркеленӗ фестиваль вӗҫленнӗ. Кӑҫал унта Раҫҫейӗн тӗрлӗ тӑрӑхӗнчи (сӑмахран, Мускаври, Пензӑри, Челябинскри, Архангельскри, Шупашшкарти) тата Польшӑри 17 ӑста, вӗсенчен улттӑшӗ хамӑр патрисем, хутшӑннӑ.

Вӗсен кӳлепесем урлӑ ташӑ темине уҫса пама тивнӗ. Хӑйӑртан кӳлепе ӑсталама, маҫтӑрсем каланӑ тӑрӑх, шыв тата ҫилӗм кирлӗ.

Маттурсен ӗҫӗсен куравӗ авӑн уйӑхӗ вӗҫленичченех пырӗ.