Канашра шӑматкун ыттисенчен расна туй иртнӗ. Хальхинче Раҫҫей тата Украина ҫыннисем пӗр ҫемьене тӗвӗленнӗ.

Туя ҫамрӑксем наци йӑли-йӗркине пӑхӑнса ирттернӗ-мӗн. Тӗрӗллӗ ҫипуҫ тӑхӑннӑ хӗрпе каччӑна чӑваш тумӗ тӑхӑннӑ ертӳҫӗ ҫырӑнтарттарнӑ. Пикен Украинӑран килнӗ тӑванӗсем пурте наци тумне тӑхӑннӑ.

Украина хӗрӗпе пӗрлешекен каччӑ умне унти халӑх йӑлипе тӗрленӗ ал шӑлли хурса панӑ. Ун ҫине ура ярса пусни шӑпана яланлӑха пӗрлештерни пулать тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен. Ҫырӑннӑ самантра чӑвашла тата украинла юрӑсем янӑратнӑ, саламӗ виҫӗ чӗлхепе янӑранӑ.

Сӑнсем (19)

Утӑн 28-мӗшӗ тӗлне илсен, Чӑваш Енре пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене 21,8 пин гектар вырса илнӗ. Пӗлтӗрхи ҫак кун тӗлне 30 пин гектар вырма ӗлкӗрнӗ пулнӑ иккен. Кӑҫалхине илсен, ку вӑл пӗтӗмӗшле вырма лаптӑкӗн 7,8 проценчӗпе танлашать. Тухӑҫ хальлӗхе пӗлтӗрхинчен пӗчӗкрех курӑнать. 2013 ҫулхи утӑн 28-мӗшӗнче гектартан 20,6 центнерпа танлашнӑ пулсан кӑҫал вӑл 19,8 центнер тухать.

Хирте хальхи вӑхӑтра 350 комбайн ӗҫлет. Ку вӑл ӗҫлеме пултаракансен ҫурри иккен. Ҫакна ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов паянхи правительство ларӑвӗнче палӑртнӑ.

Хальлӗхе хуҫалӑхсен 30 проценчӗ вырмана та тухман иккен. Ӗҫлемелӗх вара пур — кӑҫал тӗш тырӑпа пӑрҫа йышшсием 280 пине яхӑн гектар йышӑнаҫҫӗ.

Паян аслӑ шкулсем хӑйсен сайчӗсенче вӗренме кӗме тивӗҫҫисен списокӗсене пичетлеме тивӗҫ. Списока пӗрлехи патшалӑх экзаменӗн кӑтартӑвӗсем тӑрӑх йӗркелӗҫ. Унта чи малтанах шкул олимпиадисен ҫӗнтерӳҫисене, кайран ҫӑмӑллӑхлӑ категориллисемпе тӗллевлӗ вӗренме кӗрекенсене асӑнмалла.

Утӑн 30-мӗшӗ тӗлне ҫав категорисен тӗрлӗ хутсен оригиналне пырса памалла та 31-мӗшӗнче ҫавсем вӗренме кӗни пирки хушу пичетлӗҫ.

Вӗренме кӗме сӗннисенчен ыттисен оригиналсене ҫурлан 4-мӗшӗччен парса ӗлкӗрмелле. Тепӗр кунне ҫурлан 5-мӗшӗнче кун ҫути кӑтартӗҫ.

Кун хыҫҫӑн та аслӑ шкулсенче пушӑ вырӑнсем юлсан вӗсем иккӗмӗш тапхӑр йӗркелӗҫ. Ҫурлан 8-мӗшӗччен ҫӗнӗ абитуриентсен хучӗсене йышӑнӗҫ те ҫурлан 11-мӗшӗнче вӗренме иккӗмӗш тапхӑрпа кӗнисем пирки хушу кӑларӗҫ.

Сӑмах май каласан, кӑҫал Чӑваш Енри аслӑ шкулсене пурӗ 3 пин ытла абитуриент валли хысна вырӑнӗ пӑхса хӑварнӑ.

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи ҫулсем ҫинче туристсене кӑтартмалли паллӑсем вырнаҫтарӗҫ. Ҫапла тумаллине Чӑваш Енӗн культура министрӗн ҫумӗ Иван Иванов ҫӗршывра туризма аталантарас темӑпа иртнӗ республика шайӗнчи ӗҫлӗ канашлура палӑртнӑ. Ӑна Сӗнтӗрвӑрри районӗнче йӗркеленӗ.

Туризма аталантарас ыйтусене сӳтсе явнӑ май министр ҫумӗ кӑтарту паллисем вырнаҫтарас йӑла ытти ҫӗршывра анлӑ сарӑлнине палӑртнӑ. Ку ӗҫе пирӗн ҫӗршывра та хальлӗхе анлӑ пуҫӑнман-ха. Пирӗн, чӑвашсен, мӗншӗн кая юлмалла?

Ҫул-йӗр кӑтартмалли паллӑсене QR-кодсемпе тивӗҫтерӗҫ. Вӗсене вырнаҫтарассине Сӗнтӗрвӑрри районӗнчен пуҫлӗҫ. Ку вӑл ытахальтен мар. Сӗнтӗрвӑрри тӑрӑхӗ — чӑваша тӗнче шайне ҫӗкленӗ космонавт Андриян Николаев ҫуралнӑ кӗтес. Асаилтеретпӗр, ку тӑрӑхра летчик-космонавт ҫуралнӑранпа 85 ҫитнӗ тӗле Николаевӑн агросӑнне хатӗрлемелле.

Шупашкара килсе ҫитнӗ ҫыравҫӑсем

Паян ирпе Шупашкара ҫӗршывӑн тӗп хулинчи ҫыравҫӑсем килсе ҫитнӗ. Вӗсем хушшинче пултаруллӑ 11 ҫын, литераторсем, ҫыравҫӑсем тата сӑвӑҫсем.

Мускаври пултарулӑх ҫыннисене культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова тата Валерий Петровский ҫыравҫӑ тата куҫаруҫӑ кӗтсе илнӗ.

Хӑнасен Чӑваш Енри программи анлӑ пулассине пӗлтерет республикӑн Культура министерстви. Хӑнасене Етӗрнери тата Шупашкарти, ҫавӑн пекех Сӗнтӗрвӑрри тата Шупашкар районӗсенчи паллӑ вырнӑсене кӑтартма палӑртнӑ. Чӑваш Енре вӑхӑтлӑх чарӑнса тӑмалли вырӑна вара хӑнасем хӑйсем тӗллӗн суйланӑ иккен. Кун валли вӗсем Етӗрне районӗнчи Стрелецки ялӗнчи хӑна ҫуртне куҫ хывнӑ.

Сӑнсем (6)

Пӑрачкав районӗнчи Мишуково ялӗ нумаях пулмасть уявне паллӑ тунӑ. Лапамра алӗҫ ӑстисен куравне йӗркеленӗ. Кунтах кашниех вырӑс апачӗпе хӑналанма пултарнӑ. Ӑна ялти хӗрарӑмсем хатӗрленӗ.

Уяв Мишуково ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ А.И.Конов тухса калаҫнинчен пуҫланнӑ. Унтан Пӑрачкав район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Е.В.Лебедев сӑмах илнӗ. Шел те, Мишуково йывӑр тапхӑра чӑтса ирттерет. Ку «Новь» ЯХПК аркансан пуҫланнӑ. Анчах фермер хуҫалӑхӗсем вӑй илсен лару-тӑру лайӑх енне ылмашӑнма тытӑннӑ.

Уявра ялти чи ҫамрӑк тата ватӑ ҫынна палӑртнӑ. Шкула ача нумаях ҫӳремест — 27-ӗн кӑна. Апла пулин те вӗсем районта иртекен олимпиадӑсене, спорт ӑмӑртӑвӗсене, конкурссене хутшӑнаҫҫӗ. Шкулта хоккей ушкӑнӗ те пур.

Тӳре-шара тухса калаҫнӑ хыҫҫӑн концерт пуҫланнӑ. Юрӑ-ташӑпа киленнӗ май халӑх тата хӑнасем пулӑ шӳрпипе сӑйланнӑ.

Сӑнсем (54)

Вера Соколова спортсменка

Чӑваш Ен спортсменкине Вера Соколовӑна хисеплӗ ят панӑ. Халӗ Вера — РФ тава тивӗҫлӗ спорт мастерӗ. Хушӑва ҫак кунсенче РФ спорт министрӗ Виталий Мутко алӑ пуснӑ.

Вера Соколова Муркаш районӗнчи Анаткас Апаш ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Хӑвӑрт утассипе шкулта вӗреннӗ чухнех кӑсӑкланма тытӑннӑ. Ун чухне ӑна Аверкий Васильев тренер вӗрентнӗ.

Вера Соколова Тӗнче тата Европа кубокӗсенче пӗрре мар ҫӗнтернӗ. Чылай вӑхӑт юниорсем хушшинче тӗнче рекордсменӗ пулнӑ. Юлашки вӑхӑтра вӑл хӑйӗн ӑсталӑхне Олимп хатӗрленӗвӗн В.Чегин ячӗллӗ центрӗнче туптать.

Халӗ Вера ҫӑмӑл атлетика енӗпе иртекен Европа чемпионатне хатӗрленет. Вӑл кӑҫал ҫурла уйӑхӗнче Швейцарири Цюрих хулинче пулӗ.

Ку эрнере, вырсарникун, (ҫурлан 3-мӗшӗнче) Ҫӗнӗ Шупашкарта салтак юррин хула фестивалӗ иртӗ.

Мероприятие тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ. Фестиваль шӑп кӑнтӑрла, 12 сехетре, пуҫланӗ. Унта патриотлӑх юррисемпе киленнисӗр пуҫне салтак апат-ҫимӗҫне тутанма та май пулӗ.

Хальхинче вӑл иккӗмӗш хут иртет. Пӗлтӗр унта Сергей Яковлев, Сергей Мягков, Евгений Карпеев, Игорь Орлов, Юрий Романов, «Память» (чӑв. Астӑвӑм) ушкӑн тата ыттисем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ. Ҫавӑн пекех унта ачасен «Шевле» ушкӑнӗ те юрланӑ.

Шупашкар кӳлмекӗ

Кӑҫалхи хула кунӗнче йӑлана кӗнӗ конкурссемпе проектсемсер пуҫне ҫӗннисем те пулӗҫ. Ҫак кун пурне те «Аистенок» фестивале хутшӑнма чӗнеҫҫӗ.

Кӑҫал Шупашкарти предприятисенче ӗҫлекенсен хушшинче пултарулӑх фестивалӗ йӗркеленӗ. Спорт мероприятийӗсем те чылай пулӗҫ. Кӑҫал та халӑх ирхи хусканӑва пухӑнӗ. Каҫхине вара велочупу иртӗ.

Шупашкарти кӳлмек ҫийӗнче аквабайк-шоу пулӗ. Шупашкар хула администрацийӗн культура управленийӗн пуҫлӑхӗ Людмила Маркова каланӑ тӑрӑх, унта «Стрижи» пилотаж ушкӑнӗ (МИГ 29 истребительсем) е «Русь» пилотаж ушкӑнӗ (Л 39 истребительсем) хутшӑнӗ. Шоу кӳлмек ҫийӗнче иртнӗ май ӑна пурте курма, илтме пултарӗҫ.

Судникович ӗҫне хаклани

Улатӑрти Наталья Судникович художник никама пӑхӑнман патшалӑхсен пӗрлешӗвӗн шайӗнче хакланӑ. Ӑна пухӑмҫӑсен халӑхсем хушшинчи общество союзӗн Хисеп хучӗпе чысланӑ.

Асӑннӑ пӗрлешӗве 2007 ҫулта йӗркеленӗ. Вӑл пухӑмҫӑсен тӗрлӗ вак пӗрлешӗвӗсене, обществисене, клубӗсене, кружокӗсене, ушкӑнӗсене пӗтӗҫтерет.

Судникович художник ирӗк панипе тата укҫаллӑ ҫынсем пулӑшнипе 2010 ҫулта унӑн ӳкерчӗкӗсенчен кӗсьене чикмелли календарьсем кӑларма тытӑннӑ. Пысӑках мар тиражпа кун ҫути кӑтартнӑскерсенче шӳтлӗ ӳкерчӗксене кура вӗсене филотаймистсем (ку вӑл календарьсемпе кӑсӑкланнине пӗлтерет) хаваспах туянма тытӑннӑ. Раҫҫейӗн хӑш-пӗр регионӗнче календарьсен пиратла копийӗсене те пичетлеме тытӑннӑ. Ҫак вӑхӑтра Судниковичӑн автор ӗҫӗсемлӗ икҫӗре яхӑн календарь пичетленнӗ. Ҫынсем Улатӑр, Хусан, Питӗр хулисене сӑнланисене уйрӑмах кӑмӑллаҫҫӗ-мӗн.