|
Ял хуҫалӑхӗ
 «Контактри» сӑн Чӑваш Енри ҫамрӑксен «Айда по деревням» проекчӗ «Сноб» журнал премине тивӗҫнӗ. Проекта Элӗк округӗнчи ҫамрӑк фермер тата блогер Кирилл Степанов Максим Соколов таврапӗлӳҫӗ пӗрле хатӗрленӗ. Ку проект вырӑнти ҫынсене тата хӑнасене Чӑваш Енри ялсемпе паллашма май парать. Маршутсем 4-5 ҫухрӑм кӑна тӑсӑлаҫҫӗ, анчах мӗн чухлӗ кӑмӑл-туйӑм парнелеҫҫӗ. Хӑмла уйӗсемпе, Емельян Пугачев, Пушкинӑн тусӗ Иван Пущин пулнӑ вырӑнсемпе, экзотика чӗрчунӗсен фермисемпе паллашма питӗ кӑсӑклӑ-ҫке-ха! Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 «Контактри» сӑн Вӑрнар округӗнчи Мӑньял Хапӑс ялӗнче пурӑнакан Степановсем «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» ордена тивӗҫнӗ. Вӗсем 50 ҫул пӗрле ӗнтӗ. Каччӑпа хӗр ҫамрӑк чухне паллашнӑ: Людмилӑн ҫемйи Мӑньял Хапӑс ялне куҫса килсен Вячеслав ӑна куҫ хывнӑ. 1975 ҫулта вӗсем пӗрлешнӗ, икӗ ача ҫуратса ӳстернӗ. Вячеслав Павлович Хусанти университетра вӗреннӗ чухнех судьяра ӗҫлеме тытӑннӑ. Людмила Владимировна малтан медицинӑра ӗҫленӗ, кайран юрист пулнӑ. Вӑл 12 ҫул адвокатра тӑрӑшнӑ, кайран 10 ҫул ытла миравай судья пулнӑ. Ачисем те ашшӗ-амӑшӗн ҫулӗпе кайнӑ. Татьяна Росреестрӑн республикӑри Управленийӗн ертӳҫин ҫумӗ, вӑл – ЧР тава тивӗҫлӗ юрисчӗ. Евгений юридици компанине ертсе пырать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Кӳршӗре
 «Википедия» сайтри сӑн Чӗмпӗр облаҫӗнчи Барыш тата Инза епархийӗ кӗлӗ тумалли тум туянма тӑнӑ та ултавҫӑсен тӗлне лекнӗ. Вӗсем палламан ҫынсене 7 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Ултавҫӑсем мессенджерта Чӗмпӗр тата Новоспасск митрополийӗн суя аккаунтне тунӑ. Ҫавӑн урлӑ вӗсем епархие тум туянмалли пирки пӗлтернӗ. Кун хыҫҫӑн епархи палламан счет ҫине 7 миллиона яхӑн тенкӗ куҫарса панӑ. Ку тӗслӗх тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Вӗренӳ
 И.Я. Яковлев ячӗллӗ педагогика университетӗнче филологи пӗлӗвӗ илекен студентсем патӗнче ҫак кунсенче ку чухнехи пултаруллӑ чӑваш поэчӗ Василий Кервен тӗлпулура пулчӗ. Паллӑ сӑмах ӑсти поэзи ӗретӗнчи сонет жанрӗпе паллаштаракан, Н.Н. Осипов доцент ирттернӗ, уҫӑ занятине хутшӑнчӗ. Чӑваш сонет ӑстисен йышӗ пысӑк мар. Теветкел, Кервен, Айдаш тата пӗр икӗ хушамат асӑнма пулать. Сонет поэзи ӗречӗн кӑткӑс жанрӗсенчен пӗри. Ӑна шухӑшӑн ҫирӗп йӗркине пӑхӑнса хайламалла, 14 йӗркерен тӑракан лирикӑллӑ хайлавра ҫирӗплетни, иккӗленни, пӗтӗмлетни пулмалла. Ҫавӑнпа пӗрлех ҫаврасенчи рифмӑсен те, малтанхи тӑватшар йӗркерен тӑракан икӗ строфинче рифмӑсем ҫавра (абба) е хӗреслӗ (абаб), юлашки виҫшер йӗркерен тӑракан икӗ строфан хӑйсен рифмине пӑхӑнмалла. Ҫак меле ал ҫеммине ҫавӑрнӑ Чӑваш халӑх поэчӗ – Теветкел чӑвашла сонетсем ҫырас енӗпе чи пултаруллисенчен пӗри. Вӑл акӑлчан поэчӗн Шекспирӑн пур сонетне те чӑвашла куҫарнӑ. Кервенӗн те сонет хайлас енӗпе ӑсталӑх пысӑк. Вӑл чылай хайлав ҫырнӑ ҫак жанрпа. Вӑл сонет канонне тӗп-тӗрӗс тытса пыраканӗсенчен пӗри. Унӑн сонет кӑшӑлӗсем те пӗрре анчах мар. |
|
Культура
 Ҫак кунсенче Шупашкарта вулакансем тахҫанах кӗтнӗ ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. Ку вӑл — асаилӳсен «Асран кайми Хусанкай» ятлӑ пуххи. Ӑна, 2027 ҫулхи кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче аслӑ поэтӑмӑр ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине асра тытса, поэзие юратакансене Чӑваш Республикинчи Ҫеҫпӗл Мишши фончӗ парнеленӗ. Калас пулать, 1987 ҫулта, Петӗр Хусанкай ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа, Чӑваш кӗнеке издательствинче филологи ӑслӑлӑхӗн кандидачӗ Николай Иванов пухса хатӗрленӗ «Манӑҫми Хусанкай» кӗнеке пичетленнӗ пулнӑ. Унтанпа 40 ҫула яхӑн ҫиҫсе иртрӗ, ҫав кӗнекене тупса вулама та паян питӗ хӗн. «Асран кайми Хусанкай. Асаилӳсем» кӗнекере (ӑна пичет валли Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай хатӗрленӗ) пурӗ 25 ҫыннӑн хайлавӗсем пичетленнӗ. Вӗсен шутӗнче — Михаил Сироткин, Влас Паймен, Алексей Талвир, Илпек Микулайӗ, Юрий Збанацкий, Петӗр Чичканов, Ренат Харис т. ыт.те. Ҫӗнӗ кӗнеке Валери Туркайӑн «Вӑрлӑх юлнӑ пурпӗрех!» ятлӑ умсӑмахӗпе уҫӑлать. «Асран кайми Хусанкай. Асаилӳсем» кӗнекене аслӑ сӑвӑҫа чунтан юратакансем чӑвашсен авалхи йӑлипе ниме туса вулакан патне ҫитернӗ. |
|
Персона
 «Контактра» халӑх тетелӗнчи сӑн Улатӑр хулинче пурӑнакан Наталья Бажанова илемлӗ пуканесем ӑсталать. Ку чун киленӗҫӗпе вӑл кӑҫал кӑсӑкланма тытӑннӑ. Унччен Наталья 11 ҫул шкулта ачасене истори предметне вӗрентнӗ. Анчах ӑна алӑ ӗҫӗ ытларах илӗртнӗ-тӗр – Наталья пуканесем ӑсталама тытӑннӑ. Унӑн кашни пукани хӑйне евӗр пулса тухать. Натальйӑн ӗҫӗсене куравсенче, ярмӑрккӑсенче кӑна мар, уйрӑм ҫынсен коллекцийӗсенче те курма пулать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 «Контактра» халӑх тетелӗнчи сӑн. Сӑнӳкерчӗкре – Денис Козлов Чӑваш Енри 3 блогер «Медиаполе» Наци премийӗн финалне лекнӗ. Вӗсем – Муркаш округӗнчи Валерий Егоров, Канаш тӑрӑхӗнчи Денис Козлов, Шӑмӑршӑри Мария Васильева. Блогерсем ҫитес эрнере Мускава кайӗҫ, шӑпах ҫавӑн чухне финал иртӗ. Валерий Егоров пирки унчченех хыпарланӑччӗ ӗнтӗ. Вӑл – агроблогер, ҫемйипе пӗрле 2 гектар ҫӗр ҫинче ҫӗр ҫырли ҫитӗнтерет. Денис Козлов вара хӑйӗн блогӗнче ял пурнӑҫӗпе паллаштарать. Мария – нумай ачаллӑ амӑшӗ. Вӑл ҫемйипе тӗрлӗ кайӑк-кӗшӗк усрать, ҫав шутра экзотикӑллисем те пур. Ҫавӑн пекех вӗсем инкубаторта чӗпӗсем кӑлараҫҫӗ. Кун пирки вӑл хӑйӗн блогӗнче каласа кӑтартать. Сӑмах май, ҫак конкурса 79 регионти 1583 ҫын хутшӑннӑ. Анчах финала 100 ҫын кӑна лекнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 t.me/mnogonazi каналта вырнаҫтарнӑ сӑнӳкерчӗксем Шупашкарта ют ҫӗршыв ҫынни тепӗр ҫынна вилмеллех амантнӑ, ун хыҫҫӑн вӑл тӑван тӑрӑхне тухса кайнӑ. «Ситроен» водителӗ светофорӑн хӗрлӗ ҫутинче чарӑнса тӑман, сулахаялла пӑрӑнакан «Лада Гранта» машина ҫине пырса кӗнӗ. Аманнӑ водитель пурнӑҫӗшӗн тухтӑрсем пӗр эрне кӗрешнӗ, анчах ӑна ҫӑлса хӑварма май килмен. «Ситроен» машинӑн страховка та пулман, автомобиле регистрацилемен. «Ситроен» водительне арестлемен иккен, пуҫиле ӗҫ пуҫариччен вӑл пирӗн ҫӗршывран тухса кайнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Раҫҫейре
 Кӑҫалхи юпа уйӑхӗнченпе пирӗн ҫӗршывра пенсионерсене электрон удостоверенисем пама тытӑннӑ. Документа «Госуслуги» порталта ҫынсем хӑйсен пӳлӗмӗнче тупма пултараҫҫӗ. Пластик документ кирлех пулсан ӑна МФЦра е Социаллӑ фонд уйрӑмӗнче ыйтса ҫырма пулать. Цифра удостоверенийӗ илме вара пенсионерсен нимле заявлени те ҫырмалла мар. Электрон документӑн QR-кочӗ патшалӑх пулӑшӑвӗсен порталӗнче, пенси тӳлеме тытӑннӑ хыҫҫӑн 10 кунта, хатӗр пулӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Чӑваш чӗлхи
 Алина Петрова страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк Элӗк вӑтам шкулӗнче «Аслӑ Ҫӗнтерӳшӗн» ятпа сӑвӑ вулакансен конкурсӗ иртнӗ. Кун пирки Алина Петрова чӑваш чӗлхи учителӗ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Конкурса кӑҫал Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтерӳ тунӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне Элӗк тӑрӑхӗнчи шкулсенчи 5-11-мӗш класс вӗренекенсем хутшӑннӑ. Унта Чӑваш Сурӑмӗнчи Елена Григорьевӑна (6-мӗш класс), Семен Семенова (10-мӗш класс), Олеся Данилова (11-мӗш класс) хӑйсен ӳсӗмӗсенчи сӑвӑ вулакансем хушшинче 1-мӗш вырӑнсене тивӗҫнӗ, ҫӗнтерӳҫӗсем пулса тӑнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+0.3 °C