Чӑваш Енри хӗрарӑм ҫине тӳрех виҫҫӗн тан тапӑннӑ. Пирӗн ентеше ҫынна вӗлернӗшӗн айӑпласшӑн вӗсем.

Кун пирки НТВ телеканалти «Говорим и показываем» телешоура калаҫнӑ. 52 ҫулти Наталья Дормачева Чӑваш Енрен Мускава ӗҫлеме кайнӑ. Вӑл апат-ҫимӗҫ лавккине сутуҫа вырнаҫнӑ. Кӗҫех вӑл ҫав ҫуртрах пурӑнакан 56-ри арҫынпа паллашнӑ. Вӗсем пӗрлешнӗ. Анчах арҫыннӑн виҫҫӗмӗш сыпӑкри тӑванӗсене килӗшмен ку.

Тепӗртакран арҫын вилнӗ. Тухтӑрсем ӑна ҫӑлайман, чӗре чирӗ тесе палӑртнӑ. Кӗлеткине пӑхнӑ хыҫҫӑн пуҫӗ ҫинче суран пулнине палӑртнӑ. Арыннӑн тӑванӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ӑна пирӗн ентеш вӗлернӗ. Йӑлтах – Мускаври хваттершӗн-мӗн.

Кӑларӑмра пирӗн ентешпе арҫыннӑн тӑванӗсен тавлашӑвне кӑтартнӑ. Наталья каланӑ тӑрӑх, упӑшки ирхине тӗпелте чей ӗҫнӗ. Кайса пӑхнӑ – ку урайӗнче ларнӑ. Япӑх пулнине курсан васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Пуҫӗ ҫинчи суран ун чухнех пулнӑ тет вӑл.

Юлашкинчен кӑларӑмра Натальйӑна полиграфпа тӗрӗсленӗ. Суя детекторӗ Наталья суйманнине палӑртнӑ.

«Раҫҫейри Danone» компани пуҫлӑхӗ Бернар Дюкро «Газета.Ru» хаҫата панӑ интервьюра Томскри тата Шупашкарти савутсене сутма хатӗрри пирки пӗлтернӗ.

Аса илтерер: асӑннӑ компанин Шупашкарти тата Томскри савучӗсене пӗлтӗр ҫулталӑк вӗҫӗнче кризиса пула хупнӑ. Ертӳҫи каланӑ тӑрӑх, унта туса кӑларнӑ сӗт-турӑха туянакан сахалланнӑ тата хатӗр-хӗтӗр кивелнӗ. Халӗ Франци компанийӗ Шупашкарти савута сутма кӑларнине пӗлтернӗ.

Дюкро палӑртнӑ тӑрӑх, компани Томски тата Шупашкарти савутсене инвестици хывма май пулман. Вӗсене Danone стандарчӗсемпе тумашкӑн 800 миллион тенкӗ ытла хывнӑ пулнӑ.

Чӑваш Енри Гидрометцентр ҫитес 24 сехетре Атӑлҫи тӑрӑхӗнче Ксин циклон пулассине пӗлтерет. Ҫавна май юр нумай ҫӑвать, ҫил ҫеккунтра 19–24 метр вӗрет.

Ҫил хӑрушлӑх кӑларса тӑратма пултарать. Ҫавӑнпа ҫирӗп мар ларакан конструкцисенчен пӑрӑнма ыйтаҫҫӗ. Реклама щичӗсене те ҫил йӑтса антарма пултарать. Йывӑҫсем ӳкес хӑрушлӑх та пур.

Ҫитес талӑкра Чӑваш Енре 7–10 мм юр ҫумалла. Ытларах ҫӗрле, ирхи 6 сехетчен ҫӑвӗ.

Росгидромет юрпа вӑйлӑ ҫиле кура Чӑваш Енри хӑрушлӑха хӗрлӗ сарӑ тӗспе палӑртать.

Настя Фёдорова

«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» сӑвӑ вулакансен видеоконкурсне пӗрремӗш ӗҫ ҫитрӗ — Ҫӗрпӳ районӗнчи Опытный вӑтам шкултан. 1-мӗш класра вӗренекен Фёдорова Настя «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» сӑвва вулать — ӑна Владимир Андреев ятарласа ҫак конкурс валли ҫырнӑ. Ачан ертӳҫи Александрова Светлана Валентиновна, видео ӳкерекенӗ — Павлов Виктор Юрьевич.

«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурса Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ тата Чӑваш халӑх сайчӗ йӗркеленӗ. Унта хутшӑнма шкул ҫулне ҫитмен тата пуҫламӑш классенче вӗренекен ачасене, вӗсен ашшӗ-амӑшӗсемпе педагогсене йыхравлаҫҫӗ. Видеоӑмӑрту ӗҫӗсене ака уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Конкурспа тӗплӗрех паллашма унӑн Положенинче пулать.

Эрех ҫынна ӑсран кӑларнине иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнчех паллӑ классикӑмӑр асӑрханӑ. Чӑн та, ӑсран кӑларать. Ӑсран кӑна кӑларнипе те ҫырлахмасть — леш тӗнчене ӑсатать.

2015 ҫулта, акӑ, пирӗн пӗчӗк республикӑра эрехе пула наркӑмӑшланнӑ 1330 тӗслӗхе шута илнӗ. Ку вӑл — официаллӑ статистика тӑрӑх. Урӑхларах каласан, хыпса лартнӑ хыҫҫӑн асапланнӑ самантра шур халатлисенчен пулӑшу ыйтни цифри.

Эрехне хӗрарӑмӗ те, арҫынӗ те тиркемест те, анчах наркӑмӑшланакансен хушшинче 78 проценчӗ — арҫынсем.

Эрехпе наркӑмӑшланнӑ Патӑрьел, Пӑрачкав тата Йӗпреҫ районӗсенчи ҫынсенчен пурте леш тӗнчене ӑсаннӑ. Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Канаш, Ҫӗмӗрле, Комсомольски, Тӑвай, Ҫӗрпӳ, Вӑрмар, Вӑрнар, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Элӗк районӗсенче тата Ҫӗмӗрле хулинче те вилекенсен йышӗ аванах: эрехпе наркӑмӑшланнисенчен ҫурри ытла куҫне хупнӑ.

Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗ ҫывхарать. Ҫавна май республикӑра «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс ирттерме хатӗрленеҫҫӗ.

Театрсем конкурса ачасем тата аслисем валли лартнӑ чи лайӑх спектаклӗсене тӑратаҫҫӗ. Жюри вара номинцисенче ҫӗнтернисене пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗ тӗлне палӑртӗ.

Чӑваш патшалӑх драма театрӗ конкурса Иоаким Максимов-Кошкинский пьеси тӑрӑх ӳкернӗ «Вӗри чунлӑ ҫемҫе чун» спектакле тата Владимир Илюховӑн «Как Настенька чуть Кикиморой не стала» юмахне тӑратма шухӑшланӑ.

Валерий Яковлев лартнӑ постановка конкурса хутшӑнма тивӗҫ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Вӑл чӑваш чӗлхипе культурин, халӑх шӑпин пуласлӑхӗ пирки шухӑшлаттарать.

Спектакльте пӗтӗм труппа хутшӑнать. Чӗрӗ юрӑ чуна тыткӑнлать. Чӑваш патшалӑх драма театрӗ конкурса тӑратнӑ ӗҫсем хӑш номинацисенче ҫӗнтернине Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче пӗлӗпӗр.

Нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Мускавра Пӗтӗм Раҫҫейри «Вӗри чӗре» обществӑпа патшалӑх пуҫарӑвӗн лауреачӗсене чысланӑ. Кӑҫал наградӑна ҫамрӑксен тата ачасен ҫичӗ организацийӗ, 113 ачапа ҫамрӑк тивӗҫнӗ. Вӗсенчен виҫҫӗшне вилнӗ хыҫҫӑн чысланӑ.

Лауреатсен йышӗнче Чӑваш Ен ҫамрӑкӗсем те пулнӑ. Дария Зимина И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра вӗренет. Пурнӑҫри йывӑр лару-тӑрӑва пӑхмасӑрах вӑл спорт тытӑмӗнче пысӑк ҫитӗнӳсем тӑвать. Павел Федотов, Етӗрне районӗнчи пӗр шкулта вӗренекенскер, путакан ачана ҫӑлнӑ.

«Вӗри чӗре» иккӗмӗш ҫул ӗҫлет ӗнтӗ. Ӑна Светлана Медведева ертсе пыракан социаллӑ культура пуҫарӑвӗн фончӗ йӗркеленӗ. Унта паттӑр ӗҫ тунисене, йывӑр лару-тӑрӑва ҫӗннисене чыслаҫҫӗ.

Ӗлӗкрех республикӑра Тимур отрячӗсем пурччӗ. Вӗсем ватӑ, пӗччен пурӑнакан ҫынсене кил-хуҫалӑхра пулӑшатчӗҫ. Шел те, ҫулсем иртсен вӗсем ҫухалчӗҫ.

Шупашкарти пӗр ача пахчинчи шӑпӑрлансем вара Тимур отрядне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура кӗнӗ. Халӗ пӗчӗкскерсем хулана хӑтлӑх кӗртессишӗн яваплӑ пулӗҫ.

Ку нарӑсӑн 19-мӗшӗнче пулнӑ. 201-мӗш ача пахчинчи ҫарпа патриот мероприятийӗ иртнӗ. Ачасем патне «Синева» десантсен спорт клубӗн председателӗ Олег Ялугин хӑнана килнӗ. 40-мӗш шкулта ӑс пухакан кадетсем те ҫитнӗ. Вӗсем кӗҫӗннисене Тӑван ҫӗршыва юратмаллине, таса чунлӑ тата хӑюллӑ пулмаллине ӑнлантарнӑ. Унтан шкул ачисем пӗчӗккисене Тимур отрядне йышӑннӑ. Тимур ачисем ырӑ ӗҫ теме ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ — макулатура пухнӑ.

«Про Город» тунӑ сӑн

Ача ҫурални — пысӑк телей. Йӗкӗреш ҫут тӗнчене сайра хутра килет. Виҫӗреш вара республикӑра ҫулталӑкне темиҫе ҫемьере ҫеҫ ҫуралать.

Ҫак кунсенче Вӑрнар районӗнчи пӗр ҫемьере виҫӗреш кун ҫути курнӑ. Районта кунашкалли 10 ҫул пулман-мӗн. Ҫапла ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ хыпарлать.

Владимирпа Ксенийӑн ҫемйинче харӑсах икӗ ывӑл тата хӗр ҫут тӗнчене килнӗ. Нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче вӗсене ача ҫуралнине ӗнентерекен хута савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура панӑ.

Владимирпа Ксения ачасене Елизавета, Тимофей тата Илья ят хунӑ.

Ҫак кунсенче Чӑваш Енри хут кӑларакан пӗртен пӗр хапрӑк юбилейне паллӑ тӑвать. Улатӑрти хут хапрӑкне уҫнӑранпа 50 ҫул хыҫа юлнӑ.

Вӑл пӗр цехран ӗҫлеме тытӑннӑ. Халӗ вара вӑл — пысӑк комплекс. Хӑйсен транспорчӗ, администраци ҫурчӗ пур.

Фабрика промышленноҫ валли хут туса кӑларать: апат-ҫимӗҫ чӗркемелли, гофрокартун, гофротара. Унта вӑй хуракансен йышӗнче ҫамрӑксем те пур. Вӗсем малтан кунтах вӗреннӗ. Ӗҫ ветеранӗсем те тӑрӑшаҫҫӗ кунта. Вӗсем пӗрремӗш рулона кӑларнине те астӑваҫҫӗ.

Хута мӗнрен тата мӗнле хатӗрлеҫҫӗ? Фабрикӑра тӑрӑшакансем хӑйсен ӗҫне мӗншӗн юратаҫҫӗ? 50 ҫулта мӗнле ҫитӗнӳсем тунӑ? Кун пирки фильмра кӑтартӗҫ. Вӑл «Раҫҫей 1» телеканалпа нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче 10 сехет те 45 минутра эфира тухӗ.