Вӑрмар районӗнчи ял тӑрӑхӗсен пӗрлехи тӗп вулавӑш «Чӑваш поэзийӗн улӑпӗ» портрет-курава йыхравлать.

Николай Полоруссов-Шелепи ҫуралнӑранпа паян 135 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна халалланӑ та вулавӑш ӗҫченӗсем черетлӗ курава. Н. Шелепи 1881 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Тутарстанӑн Аксу районне кӗрекен Ҫӗнӗ Ӳсӗл ялӗнче ҫуралнӑ. 1945 ҫулхи кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче ҫӗре кӗнӗ.

Чӑваш ҫыравҫисенчен Полоруссов-Шелепи чи малтан (1936-мӗш ҫулта) халӑх поэчӗ ята тивӗҫнӗ, ордена та чи малтан илнӗ — тепӗр виҫӗ ҫултан, 1939-мӗшӗнче, ӑна «Хисеп Палли»-пе чысланӑ.

Пӗрремӗш сӑввине «Хыпар» хаҫатра пичетленӗ. 1926 ҫултанпа вӑл пуҫӗпех литературӑна путать: сатирӑлла сӑвӑсем, ҫар темиллӗ сӑвӑсем, ача-пӑча валли хайлавсем ҫырать.

Кӑкшӑм микрорайонта нумай шавларӗҫ. Унти ҫуртсене ишсе антарас ыйту тухсан ҫынсем пӑлханчӗҫ.

Микрорайонта пурӑнакан ҫынсене ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пухӑва чӗннӗ. Унта хӑйсем тӗллӗн ирӗк памасӑр лартнӑ ҫуртсенче пурӑнакан ҫынсене ҫӗнӗ хваттере куҫарас пирки калаҫнӑ. «Шанхайри» 282 ҫурта ишсе антармалла. Анчах ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне «Лидер» тулли мар яваплӑ общество 194 килӗшӳ ҫеҫ тунӑ.

Килӗшӳсем тӑвас ӗҫ кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта вӗҫленмелле пулнӑ. Анчах ку пурнӑҫа кӗмен. Засторойщик ҫакна микрорайонта ҫурт нумай тунипе тата ҫынсем килӗшӳ тума васкаманнипе ҫыхӑнтарнӑ. Хӑш-пӗр ҫынна тупайман, теприсем килӗшӳ тума хирӗҫлеҫҫӗ.

Пухӑннӑ халӑх кӑмӑлсӑрланнӑ. Застройщик сӗнни пирки вӗсем нимӗн те пӗлмен. Теприсене пысӑк ҫемьепе пухӑнма йывӑр. Виҫҫӗмӗшӗсене чӗнмен те. Тӑваттӑмӗшсем хваттерти «ытлашши» метрсемшӗн мӗншӗн тӳлемеллине ӑнланман.

Хула администрацийӗ застройщика килӗшӳсене кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен туса пӗтермеллине ҫирӗп асӑрхаттарнӑ.

Кӑҫал Шупашкарти шкул ачисемпе ҫамрӑкӗсем Пӗтӗм Раҫҫейри «Астӑвӑм вахти» акцие хутшӑнса Севастопольте тата Тверь облаҫӗнче пулнӑ.

Ҫамрӑксем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче ҫапӑҫусем пынӑ вырӑнсене тӗрӗсленӗ. Вӗсем салтак ӳчӗсене юлашкине тупнӑ. Кунта стрелоксен 35-мӗш дивизийӗнче пирӗн ентешсем пуҫ хунӑ. Ҫамрӑксем хӑйсем тупнӑ япаласем пирки Шупашкар хула пуҫлӑхне Леонид Черкесова каласа кӑтартнӑ.

Вӗсем, тӗслӗхрен, «Сталинец-2» тягачӑн урапине тупнӑ. Вӑл халӑх хуҫалӑхӗ валли пулнӑ. Вӑрҫӑ пуҫлансан ӑна Хӗрлӗ ҫара илсе кайнӑ. Ачасем ытларах флягӑсем, гильзӑсем, патронсем тупнӑ. Вӗсене кӗҫех шкул музейне парӗҫ.

Севастопольте ҫамрӑксем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнчи патронсӑр пуҫне Крым вӑрҫинчи пульӑсене те тупнӑ. Шупашкарта шырав юхӑмӗ аталансах пырать. Шкулсене ашшӗ-амӑшӗ укҫан пулӑшать. Темиҫе ҫул каялла шырав ӗҫне пӗр шкул кӑна хутшӑннӑ тӑк халӗ ҫапӑҫусем пынӑ вырӑнсене хулари тӑватӑ шкул ачисем каяҫҫӗ.

«Про Город» архивӗнчи сӑн

Шупашкарти Калинин район администрацийӗ чӗрӗ чечексем туянасшӑн. Ытларах кӗлчечек кирлӗ вӗсене. Мӗн тума? Пӗлтермен.

Администраци чечек туянмашкӑн тендер ирттерессине пӗлтернӗ. Пӗлтерӳре палӑртнӑ тӑрӑх, чиновниксем 500 кӗлчечек, 500 хризантема, 200 гвоздика тата хӑюсем, чечек ҫыххисене илемлетмелли ҫеткӑсем туянасшӑн.

Ку тӗллевпе 154950 тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ. Укҫа-тенке хула хыснинчен уйӑраҫҫӗ.

Заказчикран ҫирӗп ыйтнисем те пур. Продукцие унӑн саккас панӑ хыҫҫӑн 90 минутран илсе ҫитермелле. Чечексен виҫӗ талӑк шанмалла мар. Чечек туянмалли срок — ҫулталӑк вӗҫлениччен.

Чӑваш тӗррин музейӗнче тӗрлӗ хӑна пулса курать. Унта таҫтан та килеҫҫӗ, чӑвашсен илемлӗ тӗррипе паллашаҫҫӗ.

Паян, ҫу уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, музейра Киров облаҫӗн культура министрӗ Андрей Скальный пулса курнӑ. Унта вӑл ЧР культура министрӗн ҫумӗпе Вячеслав Ориновпа пӗрле ҫитнӗ.

Андрей Борисович здани архитектурипе, унӑн историйӗпе паллашнӑ, музей экспозицине, «Наци тӗррин асамлӑхӗ» курава пӑхса ҫаврӑннӑ. Уйрӑмах XVIII ӗмӗрти тӗрӗпе кӑсӑкланнӑ вӑл. Киров облаҫӗн культура министрне «Серебряная кладовая» пултарулӑх проектне пурнӑҫа кӗртни те интереслентернӗ.

Ҫу уйӑхӗн 14-мӗшӗ, 1996 ҫул… Шӑп та лӑп 20 ҫул каялла Ҫӗмӗрле районӗнчи Мисчӗ станцинче техногенлӑ катастрофа пулнӑ.

Ун чухне пуйӑс тӳнсе кайсан ҫӗр ҫине наркӑмӑшлӑ фенол юхса тухнӑ. Ҫав вырӑнта пушар алхаснӑ. Пушара сӳнтернӗ 105 ҫын наркӑмӑшланнӑ.

Пушарнӑйсем оперативлӑ майпа ӗҫлени пушара хӑвӑрт сӳнтерме май панӑ. Ҫавна пула ку пӑтӑрмах Чӑваш Еншӗн экологи катастрофине ҫаврӑнман.

20 ҫул хыҫа юлнӑ май Шупашкарта катастрофӑна пӗтерес ҫӗре хутшӑннӑ ҫынсен тӗлпулӑвӗ иртӗ. Ликвидаторсем Ҫар мухтавӗн музейне ҫитӗҫ. Мероприятие РФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗн генерал-майорӗ Станислав Антонов та хутшӑнӗ.

Ҫу уйӑхӗн 9–12-мӗшӗсенче Шупашкар районӗнче 4 ача сӑвӑс ларнинчен шар курнӑ. Ҫак тапхӑрта ачасене сӑвӑс тапӑннӑ тӗслӗх тӑрук ӳснӗ.

Шар курнӑ шӑпӑрлансенчен чи кӗҫӗнни 2 ҫултан та кӗҫӗнрех. Палӑртмалла: тӗслӗхсем пӗр ялта пулман. Кӳкеҫре, Хачӑкра, Мӑн Пӳкассинче, Ярӑскассинче пурӑнакан ачасем ҫине сӑвӑс ларнӑ.

Шӑпӑрлансем 4, 6 тата 10 ҫултисем пулнӑ. Чи кӗҫӗнни — 1 ҫул та 9 уйӑхра. Вӗсен ӳтӗнчен кӑларнӑ сӑвӑссене кӑларса анализ тумашкӑн янӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти гигиена тата эпидемиологи центрӗн эпидемиологӗ Елена Петрова каланӑ тӑрӑх, ку тӗслӗхсем тӗрлӗ ҫӗрте пулнӑ, вӑрман ҫывӑхӗнче мар. Сӑвӑссем тумпа хупламан ӳте тӑрӑннӑ.

Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем, фермерсем, уйрӑм хушма хуҫалӑх тытакансем ака-суха ӗҫӗпе малалла ҫине тӑраҫҫӗ. Хӑш-пӗр хуҫалӑхра тӗш-тырра акса пӗтерме те ӗлкӗрнӗ. Ҫӗрулми тата пахчаҫимӗҫ лартакансем те пур.

Вӑрманҫӑсен те ҫак тапхӑрта хӗрӳ тапхӑр пулнӑ. Йӗпреҫ вӑрман хуҫалӑхӗн питомникӗнче, акӑ, хыр вӑрри акнӑ. Ку ӗҫе вӑрманҫӑсем икӗ кун маларах, ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, вӗҫленӗ. Хыр вӑрри Ҫутҫанталӑк министерствин «Лесцентр» хысна учрежденийӗ хушнипе 0,3 гектар лаптӑка йышӑннӑ.

Вӑрлӑха тӗрлӗ микроэлементпа апатлантарнӑ, кайран СЛУ-2-20 маркӑллӑ сеялкӑпа акнӑ. Ытти техникӑна та ку ӗҫе явӑҫтарнӑ. Ҫамрӑк хунава тепӗр икӗ ҫултан куҫарса лартӗҫ.

Республикӑра пурӑнакан ҫав арҫынна перӗнсе вилме мӗн хистенӗ-ши? Ҫакна халӗ следовательсем тӗпчеҫҫӗ.

Етӗрне районӗнче 58 ҫулти арҫыннӑн виллине тупнӑ. Ӑна арӑмӗ ӗҫрен таврӑнсан, хваттере кӗрсен, асӑрханӑ. Унӑн пуҫӗ тӗлӗнче суран пулнӑ. Ку — пӑшал-пистолет пульли лекнӗрен.

58 ҫулти арҫын пӗр кану базин директорӗн ҫумӗнче вӑй хунӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Ерни следстви управленийӗ малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын хӑй перӗнсе вилнӗ.

Чӑваш Енре М-7 ҫул ҫинче пӗр пай арканнӑ. ЧР ШӖМӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, унта специалистсем ҫийӗнчех ӗҫлеме тытӑннӑ.

Ку ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пулнӑ. Етӗрне районӗнчи Йӑмалӑх ялӗ ҫывӑхӗнче 30–50 метр тӑршшӗ ҫул арканнӑ.

Ҫакна пула полицейскисем урапасене тавран, Муркаш районӗнчи Нискасси ялӗ урлӑ, янӑ.

Ҫул-йӗр арканнӑ чухне никам та шар курман. Ӗнер 13 сехет тӗлне ҫула йӗркене кӗртнӗ. Урапасем те унтанах ҫӳреме тытӑннӑ.