Чӑваш Енӗн экс-сенаторне шырани пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Вӑл ют ҫӗршыва тухса кайнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Следовательсем экс-сенаторӑн темиҫе миллиард тенкӗлӗх пурлӑх пуррине тӗпчесе пӗлнӗ.

Аса илтерер: Леонид Лебедев тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл 220 миллион доллара хӑйӗн кӗсйине чикнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Паянхи кунта ӑна федераци шайӗнче шыраҫҫӗ.

Пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑран экс-сенатор килӗнче шырав ирттернӗ. Унӑн 5 миллиард тенкӗлӗх пурлӑх пур-мӗн. Ҫав шута Мускаври, ун ҫывӑхӗнчи 13 элитлӑ хваттер, 10 ҫӗр лаптӑкӗ кӗреҫҫӗ. Следовательсем шухӑшланӑ тӑрӑх, вӑл ӑна афера укҫипе туяннӑ.

Тӗслӗхрен, унӑн Таса тӑкӑрлӑкра нумай сийлӗ, 15 пӳлӗмлӗ хваттер пур. Пӗтӗмпе — 760 тӑваткал метр. Унта вӑл пӗр подъезда туяннӑ та хваттерсене пӗрлештернӗ.

Лебедевӑн адвокачӗ шухӑшӗпе, шырава саккуна пӑсса ирттернӗ, вӑл нимӗнле документ те курман. Тата вӑл Лебедев ют ҫӗршыва тӗпчев пуҫланичченех кайнине ӗнентерет.

Чӑваш Ен каччи, велоҫулҫӳреве тухнӑ Никита Васильев Китая ҫитнӗ. Халӗ вӑл 9 миллион ҫын пурӑнакан Шеньянг ятлӑ хулара.

Ку хула — Китайри мегаполис. Унти вӑхӑт Мускаврипе 5 сехет уйрӑлса тӑрать. Никита каланӑ тӑрӑх, унта водительсем ҫулпа питӗ асӑрханса ҫӳреҫҫӗ. Китай ҫыннисем туристсене питӗ хисеплеҫҫӗ. Пурте ун ҫине ҫаврӑнса пӑхаҫҫӗ. Ара, Никита ҫутӑ ҫӳҫлӗ-ҫке-ха. Хӑшӗсем унпа селфи ӳкерӗнеҫҫӗ.

Никитӑна Китайри апат килӗшнӗ. Унта вӑл тутлӑ тата йӳнӗ. Никита Пекина та ҫитсе курасшӑн. Унта ҫитмешкӗн — 700 ҫухрӑм. Кун хыҫҫӑн унӑн ҫулӗ Шанхая выртӗ. 50 кунра вӑл Вьетнама ҫитесшӗн.

Авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ЧР Патшалӑх Канашӗн улттӑмӗш созыври депутатсен ларӑвӗ иртнӗ. Унта вӗсем РФ Федераци Канашӗн элчине те суйланӑ. Хальхинче те «Пӗрлхлӗ Раҫҫей» партинчен Вадим Николаев суйланнӑ.

Уншӑн 42 депутат сасӑланӑ. Вӑл унччен те сенатор пулнӑ. Ку тивӗҫе вӑл пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗнчен пурнӑҫланӑ.

Аса илтерер: депутатсен мандачӗ ытларах – «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫейӗн». Вӗсем — 36-ӑн. КПРФ тата ЛДПР валли 3 вырӑн уйӑрнӑ. «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫейӗн» — иккӗ.

Тӗрмере хӗнени пирки калаҫҫӗ-ха, анчах унта ӗҫлекенсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнине йӑпӑр-япӑр илтеймӗн. Юсанмалли 1-мӗш колонире ӗҫлекен 33 ҫулти арҫын тӗлӗшпе вара хальхи вӑхӑтра тӗпчев пырать. Ҫав ҫынна кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче тӗрмере ларакана хӗненӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. «Патак ҫиекеннине» вӑрланишӗн тата наркотикшӑн ҫулталӑк каялла айӑпланӑ. Ӑна 3 ҫул та 7 уйӑх хупса усрамалла тунӑ.

Тӗрмере ӗҫлекенпе ларакан хушшинче мӗне пула пӑтӑрмах сиксе тухнине РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ каламан.

Колонире ӗҫлекенӗн айӑпне следстви тата суд ҫирӗплетсе парсан ҫавскере ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑшӑн, алӑ ҫӗкленӗшӗн 3 ҫултан пуҫласа 10 ҫул таран ним мар хупма пултараҫҫӗ. Пуҫиле ӗҫе прокуратура органӗсем тӑратнӑ материал тӑрӑх пуҫарнӑ.

Итлемен пуҫлӑхсене Юрий Васильева итлеттерме ыйтнӑ

Ку пӑтӑрмах Чӑваш Енӗн улттӑмӗш созыври Патшалӑх Канашӗн пӗрремӗш сессийӗ вӑхӑтӗнче ӗнер пулса иртнӗ.

Сесси пынӑ вӑхӑтра, кун йӗркинчи тӗп ыйтусене пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн депутатсене сӑмах парсан, трибуна умне «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗ Игорь Моляков тухнӑ. Вӑл калаҫнӑ вӑхӑтра муниципалитетсен пуҫлӑхӗсем харӑс тӑрса тухса утнӑ. Ҫак самантра ҫӗнӗ спикер Валерий Филимонов сӑмах та шарламан.

Оппозици шутланакан маларах асӑннӑ ҫав парти пайташӗ Сергей Семенов кӑна Игорь Моляков политика хӳтӗлесе сӑмах илнӗ. Вӑл ЧР Элтепер Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильевич ячӗпе чӗнсе каланӑ май ҫынсене партие кура уйӑрмалла маррине, пурте социаллӑ пурнӑҫпа экономика ыйтӑвӗсене татасшӑн ҫуннине палӑртса хӑварнӑ.

Чӑваш литературишӗн паян пӗлтерӗшлӗ кун, мӗншӗн тесен калавсен Кашкар Махмучӗ ячӗллӗ ӑмӑртӑвӗн чӑваш тапхӑрӗн ҫӗнтерӳҫисене палӑртӗҫ. Эпир хыпарланӑччӗ ӗнтӗ: ӑмӑртӑва Еврази ҫыравҫисен пӗрлӗхӗ ирттерет (штаб-хваттерӗ Турцире вырнаҫнӑ, ертӳҫи – Якуп Омероглу доцент, доктор). Чӑваш тапхӑрӗнчи ӑмӑрту ҫинчен кӑҫалхи ҫу уйӑхӗнче пӗлтернӗччӗ, вӑл ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вӗҫленчӗ.

Ӑмӑртӑвӑн чӑваш тапхӑрне ирттерессишӗн яваплӑ Ҫыравҫӑсен ирӗклӗ пӗрлӗхӗнчен пӗлтернипе, кӑҫалхи ӑмӑртӑва 17 ҫыравҫӑ 21 хайлав тӑратнӑ. Авторсем камсем пулнине калавсене хакланӑ хыҫҫӑн ҫеҫ уҫӑмлатнӑран, ӑмӑртӑва камсем-камсем хутшӑннине халлӗхе калама ҫук. Анчах та самай «шултра» ҫыравҫӑсем те хутшӑнма пултарнӑ тесе тӗшмӗртме пулать. Хӑш-пӗр тишкерӳҫӗсем ӑмӑртӑва Виталий Енӗш, Денис Гордеев, Николай Максимов, Борис Чиндыков, Надежда Ильина, Геннадий Максимов, ҫавӑн пекех Владислав Николаев, Илле Иванов, Ион Шеремет хутшӑнма пултарнӑ тесе тӗшмӗртеҫҫӗ. Калавсене ярса пани тӑрӑх, ӑмӑртӑва Пушкӑртстанра, Тутарстанра тата Чӗмпӗр облаҫӗнче пурӑнакан чӑваш ҫыравҫисем хутшӑнма пултарнӑ.

Калавсен Кашкар Махмучӗ ячӗллӗ ӑмӑртӑвӗн чӑваш тапхӑрӗн тӳрелӗхӗнче Виталий Родионов ӑслӑлӑх докторӗ, профессор, Петӗр Эйзин сӑвӑҫ, Атнер Хусанкай тата Ирина Кириллова литература тӗпчевҫисем, Николай Ларионов журналист пулчӗҫ.

Малалла...

Шупашкарти Тӗп пасар умӗнче ҫӗнӗ палӑк лартасшӑн. Ӑна ҫынсем курса ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Темӗнле сӑлтава пула палӑка каялла илнӗ. Ӑна ҫитес вӑхӑтра вырӑна тавӑрӗҫ.

Палӑк — хӗвелҫаврӑнӑш вӑррине сутакан кинемей. Ку палӑка тахҫанах лартма шухӑшланӑ-мӗн. Ӑна хатӗрлемешкӗн 2 уйӑх кирлӗ пулнӑ.

Палӑка пасара кӗнӗ ҫӗрте паян, авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, вырнаҫтарнӑ. Ӑна ирхине ҫынсем курса юлнӑ. Каҫ енне вара вӑл таҫта ҫухалнӑ. Анчах ҫитес вӑхӑтра вӑл каялла таврӑнассине пӗлтереҫҫӗ.

Иртнӗ ӗмӗрте ҫак вырӑнта кинемейсем хӗвелҫаврӑнӑш вӑрри сутнӑ. Ҫакна асра тытса палӑк лартма шухӑшланӑ та. Ӑна тимӗртен тунӑ, пӑхӑр сӑрӑпа сӑрланӑ. «Кинемей» 300 килограмм таять.

Ку хӗрсем Африкӑран Чӑваш Ене ахальтен килмен. Кунта вӗсен «услам» пулнӑ.

Вӗсем укҫа ӗҫлесе илнӗ. Мӗнле? Хӑйсен кӗлеткине сутса. Африка хӗрӗсем ку ӗҫпе аппаланнине ҫурла уйӑхӗнчех тупса палӑртнӑ. Йӗрке хуралҫисем тӗрӗсленӗ вӗсене. Хайхискерсен Раҫҫейре пулмалли срок та вӗҫленнӗ-мӗн. Анчах вӗсем ҫӗршывран кайма васкаман.

Африка хӗрӗсене ҫӗршывран кӑларса яриччен ЧР ШӖМӗнчи ют ҫӗршыв гражданӗсене вӑхӑтлӑх тытмалли центра янӑ. Йӗркене пӑснӑшӑн кашнине 2-шер пин тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ. Ҫавӑн пекех вӗсене ӳтне сутнӑшӑн административлӑ майпа явап тыттарнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче приставсем хӗрсене Мускава илсе кайнӑ. Унтан вӗсене Африкӑна самолетпа ӑсатӗҫ. Аса илтерер: 2014 ҫулта Шупашкарта кунашкал тӗслӗх пулнӑ. Ун чухне Нигерири 3 ҫынна ҫӗршывран ӑсатнӑ.

Етӗрне районӗнчи Хучаш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл должноҫри полномочипе ытлашшипех усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

ЧР Следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, чиновник 2008 тата 2009 ҫулсенче аукцион ирттермесӗрех вырӑнти ҫынсенчен 2 ҫурт туяннӑ. Пӗтӗмпе 900 пин тенкӗлӗх пулнӑ. Ку укҫана хыснаран уйӑрса панӑ, вӑл талӑх ачасене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерес ыйтӑва татса памалли пулнӑ.

Анчах туяннӑ ҫуртсене пуҫлӑх социаллӑ найм мелӗпе ҫынсене тара панӑ. Вӗсем тӑлӑхсен категорине кӗмен. Ку кӑна та мар: ҫуртсенчен пӗрне туса та пӗтермен. Тепри вара пурӑнма юрӑхлӑ мар.

Халӗ ку пуҫиле ӗҫе следовательсем малалла тӗпчеҫҫӗ.

Авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти Коммуналлӑ урамра авари пулнӑ. Унта ҫичӗ ача амӑшӗн пурнӑҫӗ татӑлнӑ.

Хӗрарӑмӑн тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, йывӑр тиевлӗ машина водителӗ автобуса пула сулахаялла пӑрӑнакан иномаркӑна курман. Ҫавна май ГАЗ пысӑк хӑвӑртлӑхпа ҫӑмӑл машина ҫине пырса кӗнӗ. Руль умӗнче вара нумай ачаллӑ хӗрарӑм ларнӑ. Ҫапӑннӑ хыҫҫӑн вӑл тепӗр еннелле вӗҫсе кайнӑ. Ларкӑч ҫурмалла ҫурӑлнӑ.

Патшалӑх автоинспекцийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм ҫул-йӗр правилине пӑснӑ. Вӑл грузовике ирттерсе яман. Тиев машинин водителӗ хӑрушсӑрлӑх пиҫиххине ҫыхнӑран аварире суранланман.