Денис Мантуров министр

Ыранпа виҫмине, тепӗр майлӑ каласан, кӑрлачӑн 26—27-мӗшӗсенче, Шупашкарта Промышленноҫа аталантарас енӗпе ӗҫлекен координаци канашӗ тӗрлӗ мероприяти ирттермелле. Унта РФ промышленноҫ тата суту-илӳ министрӗ Денис Мантуров килмелле.

Ку тата ҫак мероприятипе ҫыхӑннӑ ытти хыпара Чӑваш Енӗн вице-премьерӗ Владимир Аврелькин республика Правительствин ҫак эрнери ларӑвӗнче пӗлтернӗ.

Шупашкарта иртекен анлӑ мероприятире апат-ҫимӗҫ машиностроенине аталантарас ыйтӑва сӳтсе явмалла. Денис Мантуров Шупашкарти хӑш-пӗр производство предприятине ҫитсе курмалла. Ларӑва ҫӗршывӑн 61 субъектӗнчен тӳре-шара килсе ҫитесси паллӑ. Вӗсем хушшинче пысӑк производство предприятийӗсен ертӳҫисем те, министрсем те пулмалла.

Тӳскелти кану центрне уҫнӑ самант. 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗ

Ӗнер, кӑрлачӑн 24-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев Раҫҫейӗн Общество телевиденийӗн тӳрӗ эфирта пыракан «Отражение» кӑларӑмӗнче пулнӑ. Передача 17 сехетре пуҫланнӑ. Унсӑр пуҫне вӑл «Про бизнес» телеканалӑн «Наше дело!» программине ӳкернӗ ҫӗре хутшӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ.

Тӳрӗ эфирти кӑларӑмра пирӗн тӑрӑх ертӳҫи телекуравҫӑсен вунӑ ытла ыйтӑвне хуравланӑ. Михаил Васильевичран ыйтса пӗлес текенсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен тупӑннӑ. Республика пуҫлӑхӗн Администрацийӗн пресс-служби влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре пурӑнакансем те йышлӑн шӑнкӑравланӑ. Вӗсем сывлӑх сыхлавӗпе, ҫул-йӗр тӑвассипе, социаллӑ пулӑшу кӳрессипе, ҫынсене кивӗ ҫуртран куҫарассипе, пурнӑҫ пахалӑхне лайӑхлатассипе, суту-илӳри сервиса лайӑхлатассипе ҫыхӑннӑ темӑсене хускатнӑ. Елчӗк районӗнчи Тӳскел ялӗнче пурӑнакан хӗрарӑм ялта клуб уҫнишӗн питӗ савӑннипе телекӑларӑма шӑнкӑравласах тав тунӑ.

Елчӗк районӗнчи Кавал ялӗнчи уйрӑм ҫын лавккинче ӗҫленӗ сутуҫӑна магазин пуҫлӑхӗ кӳрентернӗ.

Хайхи патӗнче ҫакскер кашни эрнере 36 сехетрен пуҫласа 48 сехетчен вӑй хунӑ. Шучӗпе эрнери ӗҫ виҫи 40 сехетпе танлашмалла. Тепри пулсан: «Юрӗ, укҫине тӳлет-ҫке», — тейӗччӗ. Анчах Кавалти лавкка хуҫи шалӑвӗ енчен те хытнӑ. Пӗр уйӑх сентре умӗнче тӑнӑ ҫынна вӑл 3500 тенкӗ тӳленӗ. Ҫав вӑхӑтрах чи пӗчӗк шалу виҫи те 7500 тенкӗпе танлашать. Унтан сахал тӳлекен усламҫӑна прокуратура штрафлама йышӑннӑ. Саккуна пӑхӑнманскере 5 пин тенкӗлӗх явап тыттарнӑ. Виҫи пысӑках пулин те, тен, усса кайӗ-и?

Лавкка тытакан усламҫӑн вара шалӑва сутуҫӑна тӳлесе ҫитермех тивӗ. Ҫитменнине тата ку ыйтӑва надзор органӗ тӗрӗслесе тӑма шантарать.

2011 ҫулта Чӑваш кӗнеке издательствинче Дмитрий Григорьевӑн «Кровь или 72 часа» мистикӑлла романӗ пичетленсе тухрӗ. Кӗнеке авторӗ – врач-генетик. Ун чухне вӑл Америкӑри Джонс Хопкинс институтӗнче (Балтимор хули) ӗҫлесе пурӑнатчӗ, ҫулсерен пӗр-икӗ хутчен Шупашкара килсе кайма май тупатчӗ. Пӗррехинче ҫыравҫӑ-медик кӗнеке корректурине вулама килчӗ, пысӑк калаҫу пуҫлас тӗллевпе хӑйпе илсе килнӗ пысӑках мар чӑматанне уҫса кӑтартрӗ. Унта туллиех темле пробиркӑсем лартса тухнӑччӗ, вӗсене… юн ярса тултарнӑ иккен. Чӑваш юнӗ! Ҫакна Дмитрий Николаевич палӑртсах каларӗ. Пробиркӑсене Шупашкарти юн илекен станцире хатӗрленӗ, вӗсене океан леш енне илсе ҫитерсе генетиксене параҫҫӗ, лешсен вара хӑш ген мӗн енӗпе этеме витӗм кӳнине тупса палӑртмалла.

«Чувашская полицитемия» текен чир пур иккен, унпа ытларах чӑваш ҫыннисем аптраҫҫӗ иккен, ҫавӑнпа ҫапла ят панӑ иккен ку чире. Генетикӑна тӗпчекенсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак чир 62 пин ҫул каяллах пулнӑ, анчах ӑна 1960 ҫулта кӑна шыраса тупнӑ. 1977 ҫулта Чӑваш патшалӑх университетӗнче Лидия Полякова вырӑс храрӑмӗ ҫӗр ытла пациентӑн юнне тӗрӗслесе пӑхнӑ, хӑшӗсен хӗрлӗ пайӑркасем ытла та нумай пулни палӑрнӑ.

Малалла...

Кӑҫал диспансеризаци пуҫланни пирки сайтра нумаях пулмасть хыпарланӑччӗ. ЧР официаллӑ порталӗнче РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерстви диспансеризаци йӗркине улшӑнусем кӗртнине пӗлтернӗ.

Йышӑннӑ документра палӑртнӑ тӑрӑх, пульницӑра тӗрӗсленмелли перечене ҫирӗплетнӗ. Малашне 21–48 ҫулсенчи ҫынсене ВИЧ-инфекци пуррипе ҫуккине тӗрӗслемешкӗн маларах пӗлтерӗҫ.

Ҫавӑн пекех ВИЧ-инфекцие анонимлӑ майпа тӗрӗслемелли пульницӑсен адресӗсене парӗҫ. Кунсӑр пуҫне пульница ҫумне ҫирӗплетнӗ халӑхӑн 23 проценчӗн мар, 21 проценчӗн диспансеризаци витӗр тухмалла.

ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри хуҫалӑхсенче пӗр талӑкра мӗн чухлӗ сӗт суса илнине шутланӑ.

Официаллӑ даннӑйсене ӗненес тӗк, республикӑра пӗр талӑкра 393,6 тонна сӗт туса илеҫҫӗ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, ку 4,8 процент нумайрах. Анчах сӗт тӑварлӑхе чакнӑ.

Пирӗн республикӑри хуҫалӑхсенче вӑтамран пӗр талӑкра 13 килограмм сӗт сӑваҫҫӗ. Ку пӗлтӗрхинчен 2,3 процент нумайрах.

Лайӑх сӑвӑм тӑвакансем те пур. Комсомольски районӗнчи «Асанкасси» ЯХПК, Элӗк районӗнчи «Новый путь» ЯХПК, Шупашкар районӗнчи «Ольдеевская» агрофирма, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Смак-Агро» тулли мар яваплӑ общество пӗр ӗнерен 20 килограмм ытла сӗт суса илеҫҫӗ.

Грипп тата ОРВи анлӑ сарӑлнӑ май Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкул карантина хупӑннӑ. Кун пирки Ропотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ хыпарлать.

Официаллӑ даннӑйсене ӗненес тӗк, кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 13–19-мӗшӗсенче Чӑваш Енре 6 306 ҫын гриппа тата ОРВИпе чирленине шута илнӗ. Вӗсен 60 проценчӗ — 18 ҫул тултарман ачасем.

Кӑрлачӑн виҫҫӗмӗш эрнинче 200 чирлӗ ҫынна пульницӑна вырттарнӑ. Чирлекенсен йышӗ нумайланнӑран хӑш-пӗр шкула карантина хупнӑ. Шупашкарти 2 шкулта, Ҫӗнӗ Шупашкарти 4 шкулта темиҫе класс вӑхӑтлӑха вӗренмест, Муркаш районӗнчи 1 ача пахчинчи пӗр ушкӑнра карантин.

Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗ ҫывӑхӗнче браконьерсем икӗ хир сыснине персе вӗлернӗ. Кӑрлач уйӑхӗн 21-мешӗнче 19 сехетре рейд вӑхӑтӗнче икӗ арҫынна асӑрханӑ. Вӗсем хир сыснине вӑрмантан илсе тухса машинӑна тиенӗ.

Такам хир сыснисене ҫитерсе самӑртни пирки полицие унчченех хыпар ҫитнӗ. Оперативниксем Ҫӗрпӳре пурӑнакан 31 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Иккӗмӗшӗ вӑрманта тарса ҫухалнӑ. Арҫыннӑн сунара тухма ирӗк панӑ документ пулман.

Машинӑра пӑшал тупнӑ. Ҫавӑнтах хир сыснин ашӗ выртнӑ. Тепӗр арҫынна тепӗр кунхине тытса чарнӑ. Вӗсем патшалӑха 120 пин тенкӗ тӑкак кӳнӗ. Вӗсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Чӑваш эстрада юрӑҫи нумаях пулмасть иртнӗ концерта калмӑк костюмне тӑхӑнса тухнӑ. «Эпир ӑна малтан тутарӑн тесе шутларӑмӑр та Алексей кӳршӗллӗ халӑхӑн тӗнне куҫман-ши тесе интересленес терӗмӗр», — тесе ҫырнӑ Илья Туманов ятлӑ автор Тутарстанра тухса тӑракан «Сувар» хаҫатра. Хаҫатҫӑсем юрӑҫпа хӑйӗнпе пырса калаҫнӑ. Вӑл буддизма та, мӑсӑльман тӗнне те явӑҫман иккен. Имиджмейкерсем ӑна сцена валли ҫакӑн пек костюм суйласа илме сӗннӗ.

Сӑмах май каласан, автор пирӗнтен кашниех тӗрлӗ тумпа ҫӳренине палӑртнӑ. Хӑй каланине ҫирӗплетме вӑл арҫынсем европа пиншакне суйланине, каччӑсем америка джинсине тӑхӑнма кӑмӑлланине е юлашки вӑхӑтра чӑваш орнаменчӗсем евӗрлӗ эрешсемпе тухма пуҫланӑ финнсен свитерӗсене тӑхӑнса ягине палӑртнӑ. Паллах, итали пушмакӗ чи чапли, турккӑсен толстовкисем те аптрамаҫҫӗ. «Тӑратӑнса тӑракан ҫухаллӑ итальян кӗпине юратакансем те пур, пуҫлӑхсем вара акӑлчан галстукне ытларах ҫыхаҫҫӗ. Кама мӗн килӗшет вӗт», — тенӗ хыпарта.

Ара, килӗшет пулсан, ма тӑхӑнмалла мар? Чӑн та шӑлаварпа галстук тӗрлекен чӑваш модельерӗсенчен йӑлӑхнӑ пулмалла пирӗн артист.

Малалла...

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Мускава ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе кайнӑ. Михаил Васильевич унта телекураври икӗ кӑларӑма хутшӑнӗ.

ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Игнатьев Мускава кӑрлачӑн 24-мӗшӗнче, паян, тухса кайнӑ. Ҫӗршывӑн тӗп хулинче вӑл ӗҫлӗ тӗлпулусене те хутшӑнӗ.

Кунсӑр пуҫне Михаил Васильевич «Про бизнес» телеканалпа пыракан «Наше дело!» кӑларӑма хутшӑнӗ. Унтан вӑл Раҫҫейӗн общество телекуравӗпе кӑтартакан «Отражение» кӑларӑмра ӳкерӗнӗ. Вӑл тӳрӗ эфирта иртӗ.