Леонид Волков

Паян — Леонид Волков ҫуралнӑ кунӗ, вӑл 42 тултарнӑ.

Леонид Валерьевич 1975 ҫулхи кӑрлачӑн 21-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Аҫӑмҫырми ялӗнче ҫуралнӑ. Экономика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ. Аслӑ пӗлӗве Чӑваш патшалӑх университетӗнче илнӗ. Шупашкарти кабель кӑларакан савутра, Перекет банкӗнче, «Эларӑра» ӗҫленӗ. Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи Чӑваш Ен элчелӗхе 2012 ҫул пуҫламӑшӗнче ертсе пыма пуҫланӑ. Пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗнче ӑна шанса панӑ укҫапа тивӗҫлӗ усӑ курман тесе ӗҫрен хӑтарнӑ, килтен тухмалла мар йышӑннӑ. Юрать-ха ҫулталӑк вӗҫӗнче ӑна ирӗке кӑларнӑ. Айӑплав тӳрре тухассипе тухманни халь те паллӑ мар.

Усал сӑмах саракансем, сӑмах май, Леонид Волкова, ВТБ банкӑн консультаци канашӗн йышӗнчен тӳрех кӑларса пӑрахасси пирки сӑмахлатчӗҫ. Анчах та паян кун та вӑл ҫав йышра шутланать. Ҫав вӑхӑтрах, тӑван ял тӑрӑхӗнче унӑн ятне тӳрех хуратнӑ.

Ҫак кунсенче Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Хыпар» хаҫат тавра калаҫу иртрӗ — унӑн тиражне ӳстерес тесен мӗн тумалла, мӗнле ҫул суйласа илмелле? Ҫӗнӗ директорӑн (нарӑс уйӑхӗнче ҫак вырӑна кама лартассине татса памалла) мӗнле ӗҫлемелле, мӗнле ҫӗнӗлӗхсем кӗртсе лару-тӑрӑва улӑштарма пулать? Паян эпир сире ҫав калаҫура сӗннӗ шухӑшсемпе паллаштаратпӑр.

Видеотавлашӑва Арсений Тарасов, Владислав Николаев, Тимӗр Тяпкин, Дмитрий Моисеев, Алексей Леонтьев, Аҫтахар Плотников, Станислав (Убасси) Александров, Александр Белов хутшӑнчӗҫ — журналистсем те, ҫыравҫӑсем те, тӗп редактор пулнисем те пулчӗҫ. Калаҫӑва вӗҫленӗ май 110 ҫул ытла пурӑннӑ хаҫата ҫутӑ малашлӑх сунчӗҫ.

Шупашкарти «Шупашкар» универмаг хыҫӗнчи лапамра кашни эрнере, ытларикунпа шӑматкун, килсӗр-ҫуртсӑр ҫынсемпе юрлӑ пурӑнакансем апата пуҫтарӑнаҫҫӗ. Хевтесӗррисене пулӑшас ырӑ йӑла пиллӗк ҫул ӗнтӗ пырать. Сӗтел хушшине кашнинче 100-шер ытла ҫын пурӑнать. Апат ҫиме лариччен вӗсем валли пачӑшкӑ кӗлӗ вулать, ырӑ ҫул ҫине тухма сунать.

Унти апат, Наци телекуравӗ хыпарланӑ тӑрӑх, столовӑйринчен кая мар. Апат-ҫимӗҫне пӗҫерме май туса параканнисем — волонтерсемпе чиркӗве укҫа-тенкӗпе пулӑшакансем. Ҫывӑх ҫынна юратмалла тесе каланипех ҫырлахмалла мар тесе шухӑшлать Петӗр атте. Апата вӑл хӑйӗн автомобилӗпе турттарса пырать. Ыр кӑмӑллӑх апатне хӑй вӑхӑтӗнче Елена Елистратова врач тата волонтер пуҫарнӑ.

Первомайски вулавӑшӗнчи курав

Кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче Петӗр Хусанкай поэт ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитет. Ҫавна май Патӑрьел районӗнчи Первомайскинчи вулавӑшра «Петӗр Хузангай — Ҫӗршыв юрӑҫи» ятпа курав (вырӑнтисем епле ҫырнӑ, эпир те ҫавӑн пекех шӑрҫаларӑмӑр) уҫнӑ.

Чӑваш АССР поэтне хисеп тунине палӑртнӑ куравра калем ӑстин кӗнекисене вырнаҫтарнӑ. Курав пирки Первомайски ял тӑрӑхӗн администрацийӗн сайтӗнче ҫырнинче Петӗр Хусанкайӑн «Тӑван ҫӗршыв», «Таня» поэмисене, «Аптраман тавраш» сӑвӑлла романне чӑваш ачисем уйрӑмах пӗлнине асӑнса хӑварнӑ.

Курава вулавӑш ӗҫченӗсем ачасемпе ҫамрӑксене кӑна мар, поэт пурнӑҫӗпе кӑсӑкланакан мӗнпур ҫынна йыхравлаҫҫӗ, поэтӑн ӗҫӗсемпе паллашма чӗнсе калаҫҫӗ, мӗншӗн тесен тӗлӗнмеллине, мӑнаҫланмаллине унта нумай тупма пулать.

Укҫа пулсан ялта та ырлӑх

Ялта пурӑнма юлашки темиҫе ҫулта чӑннипех те лайӑх. Урам тӑрӑх резина атӑ ҫӑрса утнӑ самантсем иртсе кайрӗҫ темелле: урамсене чул та пулин сарнах, самай ялта шыва килех кӗртнӗ. Кил хушшине те асфальт сараҫҫӗ, плитка хураҫҫӗ, таса мар шыва та пӳртрен тухса каймалла тӑваҫҫӗ. Килсерен газ кӗртнине тахҫанах хӑнӑхса ҫитрӗмӗр те «кӑвак ҫулӑм» тӗлӗнтермест.

Ялта ырӑ курса та саркаланса-савӑнса пурӑнма ӗҫ вырӑнӗ тупма йывӑрри кансӗрлет. Ҫавна курах вӑйпиттисем республика тулашне тухса каяҫҫӗ. Ялта ӗҫ пулсан та шалу пысӑк мар. Юлашки пилӗк уйӑхра ял хуҫалӑхӗнче ӗҫ укҫи экономикӑри вӑтам кӑтартуран 56 процентран пуҫласа 75 процент таран ӳснӗ-ха, ҫапах та ку кӑтартӑва ҫителӗклӗ тесе калаймӑн. ЧР Патшалӑх канашне янӑ Ҫырура Михаил Игнатьев ку кӑтартӑва ҫителӗксӗр тесе хакланӑ, шалу республикӑри вӑтам кӑтартуран кая мар пулмаллине палӑртнӑ.

Усламҫӑсен йышӗ Чӑваш Енре нумайланать

Чӑваш Енре усламҫӑсен шучӗ ӳссе пырать. Ҫакна кӑҫалхи ҫул пуҫламӑшӗнче пирӗн тӑрӑхӑмӑрта пурӗ миҫе ҫын регистрациленнине тишкернӗ май аван курӑнать. Цифра ҫине куҫарсан пӗчӗк тата вӑтам бизнеспа аппаланакансем — 51 пин ытла.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура ҫулталӑк каялла усламҫӑсен хисепӗ 50 пинтен сахалтарах пулнине аса илнӗ. «Лайӑх динамика савӑнтарать. Ҫынсем ӗҫлеҫҫӗ, хӑйсене тата хӑйсен ҫемйине тӑрантараҫҫӗ, тара илнӗ ӗҫченсене ӗҫпе тивӗҫтереҫҫӗ. Пирӗн тӗллев — вӗсене хӑтлӑ услови туса парасси», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче усламҫӑсене укҫа-тенкӗ тата укҫа-тенкӗ мар пулӑшу кӳнине те палӑртнӑ май вӗсем налук тӳлесси ҫулталӑкра вӑтамран 10 процент хушӑннине пӗлтернӗ.

Чӑваш Енре тӗрлӗ наци ҫынни пурӑнать

Чӑваш Енре Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗнче уҫӗҫ. Кун пирки республикӑмӑр Элтеперӗ Михаил Игнатьев Патшалӑх Канашне паян янӑ Ҫыру вӑхӑтӗнче асӑнса хӑварнӑ.

Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне уҫассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче, ун пирки ЧР ертӳҫи ятарлӑ хушу кӑларнӑ хыҫҫӑн пӗлтернӗччӗ.

Аса илтеретпӗр, Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗ унччен Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗ пулнӑ ҫӗрте вырнаҫмалла. Ҫӗнӗ ҫурта ӗҫлеме май туса памашкӑн хыснари укҫа-тенке пӑхса тухӗ.

Чӑваш Енре 128 наци ҫынни пурӑннине шута илсе тунӑ утӑм халӑхсене малашне те туслӑ пурӑнма, пӗр-пӗринпе хутшӑнма, кашнине хӑйсен культурӑна аталантарма май парасса шанаҫҫӗ.

Ачасем Праски Витти пултарулӑхӗпе паллашаҫҫӗ

«Радуга» (чӑв. Асамат кӗперӗ) культурӑпа кану центрӗнче Шупашкарти 4-мӗш лицейра вӗренекенсем Праски Витти ӳнерҫӗпе тӗл пулнӑ.

Сакӑр теҫеткери ӑста ачасемпе чунне уҫса калаҫнӑ. Вӑл вӑрҫӑ ҫулӗсене лекнӗ йывӑр ачалӑхне аса илнӗ. Кирек епле кӑткӑслӑха пӑхмасӑрах вӑл художник пулма ӗмӗтленнӗ. Пултарулӑх ҫулӗпе 40 ҫул утнӑ вӑхӑт пирки те каласа кӑтартнӑ. Ленинградри В.И. Мухина ячӗллӗ ӳнерпе промышленноҫӗн аслӑ училищинче вӗреннӗ самант унӑн асӗнче уйрӑмах ҫырӑнса юлнӑ.

Художник-монументалист сӑнлӑхлав (роспись), сграффито, мозаика, витраж, керамика енӗпе те пӗр пек пултаруллӑ. Унӑн ӗҫӗсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулинче пуррине мӑнаҫланса палӑртмалла. Праски Витти вӗри эмальпе ӗҫленӗ. Ӑна тӗнчери чи пултаруллӑ 100 эмальер шутне кӗртнӗ.

ЧР Юстици министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри виҫӗ ачана Италири ҫынсем усрава илнӗ.

Республикӑри 168 ачан ашшӗ е амӑшӗ — ют ҫӗршыв ҫынни. Вӗсенчен 30-шӗ — аякри ют ҫӗршывран. Ведомство статистикине ӗненес-тӗк, ют ҫӗршыври 69 граждан ҫемьере мар ҫуралнӑ ачасен ашшӗ пулнине йышӑннӑ.

Пӗлтӗр ют ҫӗршыври 120 ҫын Чӑваш Енри ЗАГСра ҫемйине регистрациленӗ. 36-шӗ — Украина, 17-шӗ — Узбекистан, 13-шӗ — Таджикистан, 10-шӗ — Азербайджан, 10-шӗ Беларуҫ ҫыннисем. Арменири, Молдовӑри, Грузири, Казахстанри, Туркменистанри хӗрсемпе каччӑсем те пирӗн патра ҫемье ҫавӑрнӑ.

2016 ҫулта ют тӑрӑхри 20 гражданин уйрӑлнӑ. Пӗр ҫын ятне улӑштарнӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 7–12-мӗшӗсенче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче чӑваш кӗввин фестивалӗ иртӗ. Вӑл 5 куна тӑсӑлӗ.

Нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫӗнетнӗ «Шывармань» постановкӑна курма май пулӗ. Ӑна сцена ҫине 2010 ҫулта пӗрремӗш хут тухнӑ. Унта Сарпипе Атнер юратӑвне кӑтартнӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 9-мӗшӗнче хӑнасене «Нарспи» опера кӑтартӗҫ. Ӑна Хусанта, Чӗмпӗрте, Йошкар-Олара, Мускаври оперетта театрӗнче лартнӑ.

Нарӑсӑн 10-мӗшӗнче «Сарпике» спектакль курма май пулӗ. Вӑл республикӑра иртнӗ «Чӗнтӗрлӗ чаршав – 2013» театр конкурсӗнче ҫӗнтернӗ.

Нарӑсан 12-мӗшӗнче гала-концертра чӑваш классикин шедеврӗсем янӑрӗҫ.