Роза Власова сӑнӳкерчӗкӗ

Муркаш районӗнчи Кашмашра ҫӗнӗ шкул тутарас ыйтӑва пӗр вӑхӑтра уйрӑмах ҫине тӑрса ҫӗкленӗ хыҫҫӑн ку ыйту лӑпланнӑн та туйӑннӑччӗ. Анчах ҫук иккен. Ӗнер республикӑн килес ҫулхин хыснине сӳтсе явма Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашне пухӑнсан Кашмаш шкулӗ пирки черетлӗ хутчен аса илнӗ.

Асӑннӑ ялти вӗренӳ учрежденийӗ пирки сӑмаха хальхинче чӑваш парламенчӗн депутачӗ Григорий Данилов хускатнӑ. Чӑваш Енӗн финанс министрӗ Светлана Енилина Кашмашра шкул тумассине унта ача ҫураласлӑх чакнипе сӑлтавланӑ.

Youtube видеохостингра Муркаш районӗнчи Кашмашра пурӑнакансем «Беспредел в Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енри йӗркесӗрлӗх) ятпа маларах видеочӗнӳ пичетленине пӗлтернӗччӗ. 1931 ҫулта хӑпартнӑ шкул кивелни паллӑ ӗнтӗ. Ҫав вӑхӑтрах Кашмаш ачисене ҫывӑхри хӑтлӑ шкула автобуспа турттарнине палӑртмаллах.

Француз писателӗн Антуан де Сент-Экзюперин «Пӗчӗк принц» аллегорилле юмах-повеҫне француз чӗлхинчен Юрий Артемьев профессор, паллӑ критик, литературовед, филологи наукисен докторӗ чӑвашла куҫарнине чӑваш халӑх сайтне вулакансем, тен, пӗлеҫҫӗ те пулӗ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗнеке ют ҫӗршыв ҫыннисене те кӑсӑклантарнӑ. Австрири Герхард Вольц кӗнекен 5—10 экземплярне туянас кӑмӑллине палӑртнӑ. «…Эпӗ ют чӗлхесене вӗренме кӑмӑллатӑп, «Маленький принц» кӗнеке питӗ килӗшет. Ман ӑна питӗ туянас килет», — ҫырнӑ Бельгире пурӑнакан Патрик Баерт. Кӗнекешӗн вӑл акӑлчанла, вырӑсла тата чӑвашла тав тунӑ.

Испанири Хосеп Гонзалес Николас вӗренекенсемпе пӗрле Антуан де Сент-Экзюпери пултарулӑхне тӗпчет. Ҫавна май «Маленький принц» кӗнекене тӗрлӗ чӗлхепе кӑларнине пухать. Испание 20 экземпляр ярса пама ыйтнӑ.

Пӗтӗм тутарсен обществӑлла центрӗ демократиллӗ ҫӗршывсен парламенчӗсемпе правительствисем патне чӗнӳпе тухнӑ, унта вӗсем Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думипе РФ Правительствин патшалӑхри кӑк халӑхсене вӑйпа ассимиляцилес политикине хирӗҫлеме, пӗтӗм тӗнчери кӑк халӑхсен прависене пурнӑҫлантарма ыйтнӑ. Кун пирки «Idel.Реалии» сайт пӗлтерет.

Ҫыру авторӗсен шухӑшӗпе Раҫҫейре наци чӗлхисене вӗренӳ системинчен кӑларас ӗҫ пырать. Тӑван чӗлхесене хӗссе вырӑс чӗлхине ытларах вӗрентес тени чӑннипе халӑхсене вырӑслатас политикӑна пурнӑҫлани тенӗ.

Раҫҫей патшалӑхӗ кӑк халӑхсене вӑйпа ассимиляцилессинчен пӑрӑннине 2007 ҫулхи авӑнӑн 12-мӗшӗнче йышӑннӑ «Кӑк халӑх прависем ҫинчен ПНО декларацине» йышӑнни, РФ Патшалӑх Думи «Вырӑнти чӗлхесемпе, вак чӗлхесен Европа хартине» ратификацилени, патшалӑхӑн пӗтӗмлетӳллӗ экзаменне тӑван чӗлхепе тытма ирӗк ҫукки пирки Хушӑва пӑрахӑҫлани ҫеҫ кӑтартма пултарӗ тенӗ ҫырура.

Ыран, чӳкӗн 16-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑ кунӗ. Ҫак кун кашни ҫулах тӗрлӗ мероприятисем иртеҫҫӗ. Кӑҫал та пурне те Ҫеҫпӗл Мишши палӑкӗ умне чечексем хума йыхравлаҫҫӗ. Пуҫламӑшӗ — 9 сехетре.

Хальхи вӑхӑтра чӑваш чӗлхине вӗрентесси енӗпе, чӑваш чӗлхин статусне пӗчӗклетесси енӗпе питӗ хытӑ пусӑрӑнтарнӑ вӑхӑтра чӗлхе пирки те сахал мар тухса калаҫакансем пулӗҫ.

Ҫеҫпӗл Мишши палӑкӗ умне чечек хунӑ хыҫҫӑн сумлӑ делегаци КАнаш районне, паллӑ поэтӑмӑр ҫуралнӑ тӑрӑхне ҫул тытӗ.

Алексей Наумов сӑн ӳкерчӗкӗ

Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Тутапстанри Пӑва районӗнчи Кипеккассинче «Пӑва районӗнчи чӑваш пики — 2017» титулшӑн ӑмӑрту пулса иртнӗ.

Тӳрере культура управленийӗн ертӳҫисем, Пӑва тӑрӑхӗнчи Чӑваш наципе культура центрӗн ертӳҫи Владимир Ильин, Рункӑ ял хутлӑхӗн пуҫлӑхӗ Роберт Гордеев, 2017 ҫулхи «Уяв пики» Анастасия Павлова, 2016 ҫулхи «Раҫҫей чӑваш пики» Ксения Романова пулнӑ.

Сцена ҫинче ултӑ хӗр тухнӑ. Спонсорсем хушшинче чӳречепе алӑк кӑларакансем те, ылтӑн сутакансем те, усламҫӑсем те пулнине пӗлтерет «Сувар» хаҫатра Константин Малышев.

Тӗрлӗрен номинацире мала тухнисене ювелир салонӗнче тавар туянмалӑх 5 пин тенкӗлӗх сертификат панӑ.

Мӑкӑр шкулӗнче 11-мӗш класра вӗренекен Екатерина Тюплина мала тухнӑ. Екатерина кӑҫал «Тӑхӑрьял шӑпчӑкӗнче» те палӑрнӑ, ҫитес ҫул ҫуркунне Хусанта иртекен «Тутарстанри чӑваш пики» конкурсра Пӑва районӗн чысне хӳтӗлӗ.

Ф.П. Павлов ячӗллӗ Шупашкарти музыка училищинче Ольга Шарыкина пианистка тата концертмейстерӑн юбилей концерчӗ иртнӗ.

Халӑхсем хушшинчи тата пӗтӗм Раҫҫейри конкурссен лауреачӗ концерт пуҫламӑшӗнчен пуҫласа вӗҫне ҫитичченех рояль умӗнче пулнӑ.

Чӑваш Енӗн профессиллӗ музыкине Ольга Николаевна парӑнни 42 ҫул ӗнтӗ. Ҫав шутран

виҫӗ теҫетке ытла ҫулне пианистка Федоров Павлов ячӗллӗ музыка училищинче тӑрӑшать. Вокалистссемпе инструменталистсен коцертмейстерӗ пулса вӑл вӗренекенсен темиҫе ӑрӑвне вӗрентсе кӑларнӑ. Ун патӗнче пӗлӳ пухнисем Мускаври, Питӗрти, Чулхулари, Сартури, Хусанти тата Шупашкарти аслӑ шкулсенче пӗлӳ пухаҫҫӗ.

Ольга Шарыкина пики каласан, хай вӑл Йошкар-Олари музыка училищинче тата Хусанти пединститутра музыкӑпа педагогика факультетӗнче, Чулхулари М.И. Глинка ячӗллӗ консерваторинче фортепьяно факультетӗнче вӗреннӗ. Тулӑри музыкӑпа педагогика училищинче фортепьяно ӑсталӑхне вӗрентнӗ. Шупашкарта вӑл филармонин музыка лекторийӗ концертмейстерӗ, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ балет класӗнче аккомпаниатор пулнӑ.

Ильтимер Ефремов

Ӗнер Шупашкарта Пӗтӗм чӑвашсен «Асам» III кинофестиваль уҫӑлнине Чӑваш халӑх сайчӗ онлайн мелӗпех хыпарласа тӑнӑччӗ-ха. Чӑваш Енӗн Патшалӑх телерадиокомпанийӗн «Ирхи тӗпел» кӑларӑмӗнче Чӑваш Енри кинематографистсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Ильтимер Ефремов пулчӗ. Марина Карягина паллӑ тележурналист ертсе пыракан кӑларӑмра «Асам» кинофестиваль пирки калаҫрӗҫ. Ҫавна май Ильтимер Ефремов кӑҫал йӗркеленӗ кинопостерсен куравне миҫемӗш хут ирттернине тата ӑна камсене халалланине хуравлама ыйтрӗ.

Шел те, кӗнекене тивӗҫ ҫын тупӑнмарӗ, мӗншӗн тесен йывӑр мар ҫак ыйтӑва пӗлекен телекуравҫӑ пулмарӗ. Ҫавна май кӗнекене те, фестивале халалласа кӑларнӑ ручкӑна та никам та тивӗҫеймерӗ.

«Раҫҫей чӑваш пики» конкурса кӑҫал раштав уйӑхӗн 2-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Кун пирки Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева паян Фейсбукра ҫырнӑ.

«Раҫҫейри чӑваш наци культура автономийӗсене, Чӑваш Республикинчи районсенчи ЧНК уйрӑмӗсене тата «Чӑваш пики» конкурсӑн вырӑнти ҫӗнтерӳҫисене пӗлсе тӑма!», — палӑртса каланӑ ҫав хыпарта.

Аса илтерер, маларах ӑна чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ирттерме палӑртнӑччӗ, халӗ ӑна раштав пуҫламӑшне куҫарнӑ. Конкурс Шупашкарти культурӑпа ӳнер искусствисен институтӗнче иртӗ.

«Раҫҫей чӑваш пики» ятшӑн тупӑшас шухӑшлӑ пикесен congress21@mail.ru электрон пуштӑпа чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗччен ыйту ҫырмалла е ЧНКна кӗрсе тухма та пулать.

Ыйтса пӗлмелли телефонсем: (8352) 62-35-61, 89199725359, 89278447648.

Паян Шупашкар хулин Явӑш ҫӑви ҫинче Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн 3-мӗш тата 5-мӗш созыври депутачӗ пулнӑ Игорь Кушева асӑнса палӑк уҫнӑ.

Аса илтерер, депутат пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче онкологи чирӗпе нумай вӑхӑт нушаланнӑ хыҫҫӑн вилнӗччӗ. Игорь Кушев 52 ҫулта ҫеҫ пулнӑччӗ.

Ӗҫтешӗсем, тусӗсем тата тӑванӗсем парламентарие асра тытаҫҫӗ. Кӑҫалхи ака уйӑхӗнче ЧР Патшалӑх Канашӗнче унӑн пурнӑҫне ҫутатакан курав йӗркеленӗччӗ. Халӗ, ав, палӑк уҫнӑ. Паянхи митинга тӳре-шара ҫеҫ мар, Игорь Кушевӑн арӑмӗ Наталья Николевна, Бориспа Артем ывӑлӗсем хутшӑннӑ. Вӗсем мӑшӑрне тата ашшӗне асра тытнӑшӑн тав тунӑ. Чӑваш парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов Игорь Кушев «ҫутӑ ҫын евӗр» асра юлнине палӑртса: «Пирӗн унран тӗслӗх илмелле», — тенӗ.

Ҫӗрпӳ хулинче 1000 ача вырнаҫмалӑх ҫӗнӗ шкул ҫӗкленет. Ӑна ҫулталӑк вӗҫлениччен хута ямалла. Аса илтерер: шкула кӑҫалхи ака уйӑхӗнче тума тытӑннӑ.

Шкул «Кӑнтӑр» микрорайонта ҫӗкленет. Халӗ унта шалти ӗҫсене пурнӑҫлаҫҫӗ, фасада декоративлӑ штукатуркӑпа тата керамогранитпа илемлетеҫҫӗ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, газ котельнӑйӗ ӗҫленӗ май шкулта ӑшӑ пур.

Шкул территорийӗ те хӑтлӑ, илемлӗ пулӗ. Унта халӗ тротуар тӑваҫҫӗ. Район администрацийӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, шкул ҫумӗнче вӑй-хал культурипе спорт зони пулӗ. Унта футбол уйӗ, чупмалли ҫул, тӑршшӗне, ҫӳллӗшне сикмелли секци, баскетболла тата волейболла вылямалли лапам, хоккей курупки пулӗ. Шкулта хальхи йышши автохула та тӑвасшӑн. Пӗр сӑмахпа, йӑлтах ачасем валли.