Шупашкар район центрӗнчи унччен 27-мӗш училище пулнӑ тӑрӑхри (сӑмах Первомайски урамӗнчи 20-мӗш тата унпа кӳршӗллӗ вырнаҫнӑ тепӗр икӗ ҫурт пирки пырать) ҫуртсем пӑрахакан ҫӳп-ҫап контейнерӗсем тулса кайнӑ. Кун пирки ҫӗркаҫ халӑх тетелӗсенчен пӗринчи «Общественный совет поселка Кугеси» (чӑв. Кӳкеҫ поселокӗн общество канашӗ) страницӑра ҫырса хунӑ.

«Маларах хӑлтӑр-халтӑр икӗ контейнер пурччӗ. Халӗ пӗри ҫеҫ тӑрса юлнӑ. Кунта кӗҫех ҫӳп-ҫап тӑвӗ пулса ларӗ. Нивушлӗ ҫав ыйтӑва татса май ҫук?» — тӗлӗнсе те тарӑхса шӑрҫаланӑ унта.

Асӑннӑ тӑрӑха пырса кӗме кӗркуннепе ҫурхи тӗттӗм каҫсенче меллех те мар. Унта урамри хунарсем те ҫунмаҫҫӗ, ҫулӗ те ванса пӗтнӗ шӑтӑк-путӑкскер ҫеҫ. Ҫакӑн пек лару-тӑру, эпир пӗлнӗ тӑрӑх, вунӑ ҫул та ытла...

Етӗрне хлинче пурӑнакан ватӑ хӗрарӑм тӗнче тетелӗнче чир-чӗртен хӑтӑлма пулӑшакан сиплевҫӗ номерне курнӑ та шӑнкӑравланӑ. Ултавҫӑ унӑн укҫи-тенкине сӑптӑрассишӗн ҫеҫ калаҫнине чухламан ӗнтӗ вӑл.

Малтанах шӑнкӑравласан никам та хуравламан. Кӑштахран хӗрарам патне каялла шӑнкӑравласа янӑ, вӑраха кайнӑ чиртен сыватма шантарнӑ.

«Сиплев» темиҫе сеанса тӑсӑлнӑ. Пенсионерка пӗтӗм укҫине кӑларса хума та шеллемен. Пӗтӗмпе вӑл ултавҫа 115 пин тенкӗ ытла куҫарса панӑ. Анчах сплев вӗҫленсен ватӑскер ним уссине те туйман, ҫавӑнпа полицирен пулӑшу ыйтма шухӑшланӑ.

Йӗрке хуралҫисем палӑртнӑ тӑрӑх, ултавҫӑсем Раҫҫейри темиҫе регионта регистрациленӗ номерсемпе усӑ курнӑ. Халӗ ултавҫӑсене тупса палӑртас тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ.

Муркаш районӗнчи Юнкӑ ялӗнче пурӑнакан 37 ҫулти хӗрарӑм 2004 тата 2011 ҫулсенче ҫуралнӑ икӗ ачине тивӗҫлипе пӑхман, воспитани паман. Амӑшӗ ачасене ҫӑвӑнтарман, таса мар ҫӳретнӗ.

Кил-ҫуртӗнче те антисанитари хуҫаланнӑ, таса мар пулнӑ. Унашкал условисем пӗчӗк ачасене пурӑнтарма юрӑхсӑр. Ҫитменнине, амӑшӗ эрех-сӑрапа туслӑ пулнӑ, ачисем умӗнчех ӗҫнӗ. Шӑпӑрлансене хӗнени те пулнӑ.

Йӑлтах ҫакӑншӑн хӗрарӑмӑн судра явап тытма тивнӗ. Суд ларӑвӗнче вӑл ӳкӗннӗ. Ҫапах ӑна айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Приговорпа килӗшӳллӗн, унӑн 180 ытла сехет ӗҫлесе татмалла.

Утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 30 ҫулти арҫын Шупашкар урамӗпе утнӑ. Хайхискер пӗр ҫурт чӳречинчен (тахҫан унта кӗпе-йӗм ҫумалли пӳлӗм пулнӑ) тӗтӗм тухнине курнӑ. Арҫын ҫухалса кайман – кантӑка ҫӗмӗрсе шала кӗнӗ те 2 ҫынна урама илсе тухнӑ.

Пушӑ ларакан пӳлӗме килсӗр-ҫуртсӑр ҫынсем тӑтӑшах пухӑннӑ-мӗн. Ҫулӑм тухнӑ кун унта икӗ ҫын пулнӑ. Вӗсем пульницӑна кайма хирӗҫленӗ, ҫӑлавҫа вара тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗ пулнӑ. Чӳрече ҫӗмӗрнӗ чухне вӑл суранланнӑ. Ӑна Хулари 1-мӗш клиника пульницине илсе кайнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар асӑрханмасӑр пирус туртнине пула тухнӑ. Ҫулӑма МЧС ӗҫченӗсем сӳнтернӗ.

Анатолий Карлин аналитик вӗренекенсен ҫитӗнӗвӗсене тишкернӗ хыҫҫӑн тӗпчевӗнче пичетленӗ.Чӑваш Енри IQ Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран пысӑкрах. Кунта пурӑнакансен ку кӑтарту 100,2 балпа танлашать. Ку – Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран пысӑкрах.

IQ Карелире, Архангельск облаҫӗнче, Коми Республикинче, Иваново, Тула, Сарӑту, Самар, Омск, Новосибирск облаҫӗсенче те 100 балран пысӑкрах. Ку кӑтартусене Китайпа тата Аслӑ Британипе танлаштарма пулать.

«Новые известия» (чӑв. «Ҫӗнӗ хыпарсем») пӗлтернӗ тӑрӑх, чи пысӑк кӑтарту – Мускавра (106,3 балл). Раҫҫейри вӑтам кӑтарту вара 98,8 балпа танлашнӑ.

Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче ЧР Арбитраж судӗнче «Чӑвашавтотранса» панркрута кӑларас ыйтӑва пӑхса тухӗҫ. Предприятие панкрут тесе палӑртсан 805 ҫын ӗҫсӗр тӑрса юлма пултарать.

ЧР Транспорт министестви пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ унта 650-а яхӑн ҫын вӑхӑтлӑх ӗҫлемест. Панкрута тухсан вӗсен кулянмалла мар пек: кашнине сахалтан та 3 ваканси сӗнме пултараҫҫӗ. Ку тӗлӗшпе ведомство мероприятисен планне хатӗрленӗ.

Палӑртмалла, республикӑра вакансисен базинче 19 пин ытла ваканси пур: 745 водитель, 692 слесарь, 113 кондуктор кирлӗ. Шалӑвӗсене те пӗчӗкех кӑтартман.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа «Чӑвашавтотрансри» 43 ҫын ӗҫпе тивӗҫтерекен службӑран пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсенчен 18-шне ӗҫ тупса панӑ, 7-шӗ професси пӗлӗве илет, 11-шӗ ӗҫсӗррисен шутӗнче тӑрать.

Паян «Чӑваш Ен» издательствӑпа полиграфи комплексӗ ҫур ӗмӗрхи юбилея паллӑ тунӑ. 14 сехетре пуҫланнӑ уява Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та пырса ҫитнӗ.

Издательствӑпа полиграфи комплексӗнче чылай ҫул ӗҫлекенсем предприяти аталанӑвне аван астӑваҫҫӗ. Хура тӗспе пичетлекен, шӑратнӑ саспаллисенчен текстсене пухнине те пӗлеҫҫӗ вӗсем.

Пилӗк теҫетке ҫулта предприяти аталаннӑҫемӗн аталанса пынӑ. Паян саккасҫӑсем полиграфи продукцийӗн пахалӑхне унчченхинчен чаплӑрах курасшӑн. Тепӗр майлӑ каласан, пурнӑҫпа тан утмалла, конкуренци вӑйлӑ саманара продукци пахалӑхӗшӗн те, потребителе юрассишӗн те тӑрӑшмалла.

«Чӑваш Ен» издательствӑпа полиграфи комплексне хальхи вӑхӑтра пуҫлӑх пулса Вадим Ефимов ертсе пырать.

Паян Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Суту-илӳ ӗҫченӗсен кунне халалласа савӑнӑҫлӑ уяв иртнӗ. Унтах кулинар «Хӑнасене тарават Чӑваш Ен» регионсем хушшинчи фестиваль иртнӗ. Уява пухӑннисене саламлакансен хушшинче Чӑван Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та пулнӑ.

Фестиваль пирки каласан, вӑл «Арт-класс» номинаципе иртнӗ, ҫавӑн пекех официантсене «Set-table» (хатӗрленӗ сӗтел) енӗпе хакланӑ. Мероприяти ӗнерпе паян иртнӗ.

Поварсен, кондитерсен, официантсен, профильлӗ вӗренӳ учрежденийӗсенче вӗренекенсен конкурсӗсене те ирттернӗ.

Кирек епле професси уявӗнчи евӗрех отрасльти маттур та тивӗҫ тесе шухӑшлакан ӗҫченсене сцена ҫине чӗнсе илсех саламланӑ, вӗсене тӗрлӗ шайри наградӑпа хавхалантарнӑ.

Чӑваш обкомӗн пӗрремӗш секретарӗнче нумай ҫул вӑй хунӑ Илья Прокопьева хисеп туса тата асра тытса вӑл пурӑннӑ ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Паян ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ.

Илья Прокопьев пӗлтӗр ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑччӗ. Ун чухне вӑл 90 ҫула ҫитнӗччӗ.

Асӑну хӑми Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 26-мӗш ҫурт ҫинче тивӗҫлӗ вырӑн тупнӑ. Хӑмана РФ Художниксен союзӗн пайташӗ Игорь Голубев ӑсталанӑ.

Хӑмана уҫнӑ ҫӗре тӗрлӗ шайри тӳре-шара хутшӑннӑ. Вӗсем пурте Илья Прокопьевӑн ырӑ кӑмӑлне пӗр шухӑшлӑн палӑртнӑ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ҫавнах каланӑ.

Паллӑ ҫынпа пӗрле ӗҫленӗ Валериан Дубинин Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑ. Асӑну хӑмине уҫнӑ ҫӗре хутшӑнӑ Андрей Михайлов журналист Дубинин та Илья Прокопьев сӑпайлӑхпа уйрӑлса тӑнине палӑртнине пӗлтернӗ.

Паян, утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкартан Самара каякан автоцистерна тӳнсе кайнӑ. Инкек Ҫӗрпӳри ҫул ҫавринче, Канаш енне каякан тӗлте, 14 сехет тӗлӗнче пулса иртнӗ. Машина «Химпром» предприятирен тухнӑ. Инкекре водитель шар курнӑ, аманнисем тек ҫук. Цистернӑран тӑварлӑ йӳҫек юхса тухнӑ. Йӳҫеке тасатас тесе тӗрлӗ служба ура ҫине тӑнӑ. Ҫав шутра 65 ҫынпа 32 техника тӑрмашнӑ. Вӗсен хушшинче ҫул-йӗр инспекторӗсем, пушар сӳнтерекенсем, Роспотребнадзор, Инкеклӗ лару-тӑру министерствин, «Химпромӑн» специалисчӗсем пулнӑ. Хими япалине ҫул ҫинчен ҫуса тасатнӑ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче ӗнентернӗ тӑрӑх, инкеклӗ лару-тӑрӑва пӗтерес ӗҫ епле пынине республика пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев сӑнаса тӑнӑ.