Культура
«Нарспи» аудиокӗнеке Ку шухӑша республикӑн вице-премьерӗ Алла Салаева палӑртнӑ. Нумаях пулмасть «ТЭФИ-Регион» Пӗтӗм Раҫҫейри кӑҫалхи конкурса пӗтӗмлетнӗ. Тӗп парнене, «Орфея» статуэткӑна, «Тӑван ҫӗршыв мӗнрен пуҫланать» фондӑн президентӗнчен Виталий Баевран, «Чӑваш Ен» патшалӑхӑн телевиденипе радиокомпанийӗн ятарлӑ корреспондентӗнчен Валентина Поливцеваран тата Наци телерадиокомпанийӗн операторӗнчен Андрей Спиридоновран тӑракан пултарулӑх ушкӑнӗ ҫӗнсе илнӗ. Вӗсен «Отсюда – к родному дому» ӗҫӗ «Телевиденин документлӑ фильмӗ» номинацире чи лайӑххи пулса тӑнӑ. Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗнче ҫӗнтерӳҫӗ-проект авторӗсемпе Чӑваш Енӗн вице-премьерӗ Алла Салаева тата информаци политикин министрӗ Александр Иванов тӗл пулнӑ. Виталий Баев тӳре-шара «Нарспи» аудиокӗнекепе те паллаштарнӑ. Ӑна «Тӗнче литературин архивӗ» издательствӑпа «Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗ» муниципалитет учрежденийӗ пӗрле пулса кӑларнӑ. Алла Салаева «Нарспие» халӑх патне ҫитерме пулӑшма хатӗррине пӗлтернӗ. Ун пек майсенчен пӗри вӑл — аудиокӗнекен вырӑсла тата чӑвашла варианчӗсене шкулсенче тата ача пахчисенче вӗрентни. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Хӗрлӗ Чутай районӗнче «Чи пултаруллӑ асанне-2015» конкурс иртет. Конкурсӑн пӗрремӗш тапхӑрӗ Сӗнтӗкҫырминче иртнӗ. Унта Хусанушкӑнь, Кивӗ Атикасси, Штанаш ял тӑрӑхӗнче пурӑнакан асанне-кукамайсем хутшӑннӑ. Конкурса хутшӑннӑ асаннесенчен Атикасси Кивьял тӑрӑхӗнчи Алевтина Кушманова «Ылтӑн алӑллӑ асанне» номинацире палӑрнӑ. Штанаш ял тӑрӑхӗнчи Светлана Соловьева «Куракансен кӑмӑлне кайнӑ асанне» ята тивӗҫнӗ. Хусанушкӑнь ял тӑрӑхӗнчи Елена Кириллова вара — «Чи пултаруллӑ асанне». Каярах Тралькассинчи Культура ҫуртӗнче «Чи пултаруллӑ асанне – 2015» конкурсӑн иккӗмӗш тапхӑрӗ иртнӗ. Унта Атнар, Ачкасси, Хӗрлӗ Чутай ял тӑрӑхӗсенчи асанне-кукамайсем хутшӑннӑ. Атнар тӑрӑхӗнчи Галина Индейкина «Ӳркенмен ӗҫчен асанне» ята тивӗҫнӗ. Ишеккасси ялӗнчи пурӑнакан Галина Тверскова — «Куракансен кӑмӑлне кайнӑ асанне», Ачкасси ял тӑрӑхӗнчи Галина Ямброськина — «Чи пултаруллӑ асанне». Паян асаннесем «Чи пултаруллӑ асанне-2015» конкурсӑн районти тапхӑрне хутшӑннӑ. Ӑмӑртӑва ЧНКн районти уйрӑмӗ пуҫарса ирттернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Чӳкӗн 27-28-мӗшӗсенче Беларуҫри Могилев хулинче йӑлана кӗнӗ «Симонов вулавӗсем» иртнӗ. Унта Константин Симонов ҫуралнӑранпа 100 ҫул тата Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалласа ирттернӗ пӗтӗм тӗнчери литература конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Конкурса тӗрлӗ ҫӗршыври 500 ытла автор хутшӑннӑ. Жюри Константин Симоновӑн сӑввисене белорус чӗлхине лайӑх куҫарнине уйрӑммӑн палӑртнӑ. «Поэзи» номинацире пирӗн ентеш иккӗмӗш вырӑн йышӑннине ҫапларах пӗлтернӗ: «Хӑмӑш ятлӑ чӑваш ялӗнчи вырӑс поэчӗ Валерий Кошкин». Вӑл — Вӑрнар районӗнчен, ФСБн отставкӑри полковникӗ, ЧР Культура министерствин ветеранӗ. Палӑртса хӑварар: Валерий Кошкинӑн «Родники России» сӑвви кӑҫал «Герои Великой Победы» литература конкурсӗнче дипломант пулнӑ ӗнтӗ. Валерий Кошкин «Симонов вулавӗсене» хӑйӗн патриотлӑхпа, пӗтӗм тӗнчери терроризмпа ҫыхӑннӑ сӑввисене тӑратнӑ. Вӑл Константин Симоновӑн сӑввисене чӑвашла куҫарнине те палӑртмалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Пирӗн ҫӗршывра чӳк уйӑхӗн юлашки вырсарни кунӗнче, тепӗр майлӑ каласан, паян, Амӑшӗн кунне уявлаҫҫӗ. Вӑл йӑла 1998-мӗш ҫулта пуҫланчӗ. «...Эпир аннесене пур енӗпе те тав тума тивӗҫлӗ. Анне — пирӗн пурнӑҫӑн пуҫламӑшӗ, чи ӑшӑ та ҫепӗҫ пӑхакан, юратакан чӗреллӗ, ӑшӑ алӑллӑ, ҫав вӑхӑтрах тӗлӗнмелле ҫирӗп вӑй-халлӑ. Унӑн чӗринче — вӗҫӗ-хӗррисӗр юрату, канӑҫсӑрлӑх тата каҫару», — тесе шухӑшланӑ май Елчӗк районӗнчи Аслӑ Таяпари культура ҫуртӗнче «Лар, аннеҫӗм, юнашар» уяв иртнӗ. Уявра «Шанчӑк» ушкӑн «Утар-и, чупар-и…», «Хӑна юрри» тата ытти чӑваш юррисене шӑрантарнӑ. О.Васильева хӑй ҫырса кӗвӗленӗ «Анне», «Тӑвансемӗр, пӗрле пурӑнар» юрӑсене юрланӑ. А. Сурков «Аттепе анне пулсассӑн» юрра итленӗ чух залрисен куҫӗсем шывланнӑ. Н. Ильинапа Л. Горшкова «Анне кунӗ» шӳтпе ӑш хытиччен култарнӑ. Аслӑ Таяпари шкулта вӗренекенсем те хутшӑннӑ унта. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Чӳк уйӑхӗн 22-мӗшӗнче республика шайӗнче иртнӗ «Вдохновение Крымом» ача-пӑча ӳкерчӗкӗсен конкурсне пӗтӗмлетсе ҫӗнтерӳҫӗсене чысланӑ. Конкурса 323 ӗҫ килнӗ. Чи хастарри Шупашкарти 2-мӗш пуҫламӑш шкул пулнӑ. Унтан ачасен 114 ӗҫӗ ҫитнӗ. Ачасем ӳкерчӗкӗсенче Крымри ҫутҫанталӑка сӑнланӑ. Хура тинӗс хӗрри, шыв сиккисем, тусем, Лермонтов тӑвӗ тата ыттисем… Пурне те илемлӗ сӑнланӑ шӑпӑрлансем. 1-мӗш вырӑна Шупашкарти ача-пӑча ӳнер шкулӗнче вӗренекен Анастасия Торгашинова йышӑннӑ. Унтах ӑс пухакан Ксения Капранова тата Екатерина Климова 2-мӗшпе 3-мӗш вырӑнсене йышӑннӑ. Сусӑрсен хушшинче Ҫӗрпӳри ятарлӑ 2-мӗш интернат шкулта вӗренекен Елена Никифорова ҫӗнтернӗ. 2-мӗш вырӑна Эмилия Бугрова, Арсений Собакин, Дарья Ковтун, Анна Дорофеева йышӑннӑ. 3-мӗш вырӑна вара Иван Строкач, Кирилл Харитонов, Кирилл Михайлов, Марина Новикова, Яна Дмитриева, Ксения Петрова, Анна Егорова, Анастасия Васильева, Анастасия Лубашкина тивӗҫнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Людмила Сачкова ҫыравҫӑ Вулавӑшсене хӑш-пӗр ҫыравҫӑ хӑйӗн кӗнекине кӑмӑлтан парнелет. Темиҫе уйӑх каялла республикӑн Наци вулавӑшне чӑваш ҫыравҫи тата тӑлмачи Иван Егоров 503 кӗнеке, ҫав шутра хӑйӗн тата унӑн пиччӗшӗн Михаил Сениэль хайлавӗсем пулнӑ, парнелени пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Патӑрьелӗнчи тӗп вулавӑша асӑннӑ районти Ҫӗнӗ Ахпỹрт ялӗнче ҫуралса ỹснӗ Людмила Сачкова ҫыравҫӑ «Ӑс-хакӑл хӑвачӗ: интервьюсем» кӗнеке парнеленӗ. Кӗнекере — Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗҫленӗ тата халӗ вӑй хуракан чӑваш ӑсчахӗсен еткерлӗхӗпе кун-ҫулӗ ҫинчен йӗркеленӗ пурӗ 47 интервью вырӑн тупнӑ. Интервью паракансен шутӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн пуҫлӑхӗ Ю.Н. Исаев, Ю.М. Артемьев литературовед, критик, В.П. Станьял литературовед, публицист, поэт, общество деятелӗ, таврапӗлỹҫӗ, А.А. Трофимов искусствовед, ӑсчах, В.Г. Харитонова историк-археолог, А. П. Хусанкай тӗпчевҫӗ, литература критикӗ, публицист тата ыттисем те пур. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче чӑвашсен паллӑ ҫыравҫи, драматургӗ, тӑлмачӗ тата актерӗ Георгий Васильевич Тал-Мӑрса ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине уявлама филологи енӗн ӗҫтешӗсем, Чӑваш патшалӑх университечӗн тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн доценчӗсемпе студенчӗсем, журналистсем пухӑнчӗҫ. Ирина Кириллова Г.Тал-Мӑрсан пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен кӗскен аса илтерчӗ, В.Г. Родионов Георгий Васильевичӑн чӑваш литература историйӗнчи вырӑнӗ пирки калаҫрӗ, В.В. Никифорова ҫыравҫӑн драматургири пултарулӑхне тишкерчӗ, Ирина Софронова Г.Тал-Мӑрса поэзийӗнчи тухӑҫ лирикин традицийӗсене шырарӗ, Е.Р. Якимова ӑна чӑваш историллӗ трагедине пуҫарса яраканӗ пек хакларӗ. Георгий Тал-Марса Тутарстана кӗрекен Ҫӗпрел районӗнчи Пасарлӑ Упи ялӗнче чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ялти шкулта, Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче (1909–1915), Хусанти Ҫурҫӗр Хӗвел тухӑҫ халӑхӗсен этнографипе археологи институтӗнче (1917–1920) вӗреннӗ. 1918 ҫулта чӑваш театрне пуҫарса яраканӗсенчен пӗри пулнӑ, актер тата режиссер пулса вӑй хунӑ, спектакльсем лартма вырӑсларан чӑвашла 40 ытла пьеса куҫарнӑ, хӑй те драмӑсем ҫырнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
«Эксмо» издательство хӑйӗн сайтӗнче Раҫҫей пирки чи лайӑх каласа кӑтартакан кӗнекене палӑртма ыйтӑм йӗркеленӗ. Ыйтӑма Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалланӑ. Издательствӑн ыйтӑмне хутшӑннисен шучӗпе Раҫҫей пирки пуринчен лайӑх каласа кӑтартакан кӑларӑм — Лев Толстойӑн вилӗмсӗр «Война и мир» (чӑв. Вӑрҫӑ тата тӗнче) романӗ. «Война и мир» роман-эпопейӑна хамӑр ҫершыври авторсен 25 ӗҫӗнчен суйласа илнӗ. Вӗсен хушшинче Николай Лесков, Михаил Салтыков-Щедрин, Лев Толстой, Федор Достоевский, Александр Пушкин, Борис Пастернак, Михаил Булгаков тата ытти классик хайлавӗсем пулнӑ. Сасӑлава 5 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Иккӗмӗш вырӑна Михаил Шолоховӑн «Тихий Дон» (чӑв. Лӑпкӑ Дон) хайлавӗ тухнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — Николай Гоголӗн «Мертвые души» поэми. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Республикӑри театрсен репертуарӗ ҫӗнӗ спектакльсемпе пуянланать. Мария Романская журналист репертуарсене тишкернине Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнчен пуҫланӑ. Унта Денис Фонвизинӑн «Недоросль» камитне Вячеслав Оринов режиссер лартнӑ. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ эрнекун Николай Терентьев пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Манӑн ҫӑлтӑр тӳпере» ҫӗнӗ спектакле куракан патне ҫитерчӗ. Режиссерӗ — Наталия Сергеева. Куракансем Николай Терентьевӑн ҫак пьеси тӑрӑх лартнӑ спектакле кӑмӑлласа йышӑннине палӑртмалла. Спектакль валли юрӑна асӑннӑ театрта актерта ӗҫлекен Надежда Кузьмина ҫырса хатӗрленӗ. Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче нумаях пулмасть «Золотой гребешок» премьери пулнӑ. Ӑна Е. Ганапольская ӗҫӗ тӑрӑх хатӗрленӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Паян Пӗтӗм чӑвашсен пӗрремӗш «Асам» кинофестивале пӗтӗмлетрӗҫ. Чи сумлӑ парнене — кинофестивалӗн гран-прине — Марат Никитин режиссёрӑн «Хорло» фильмӗ тивӗҫрӗ. Ытти номинацисенче ҫаксем палӑрчӗҫ: • «Чи ӑста илемлӗ фильм» — Евгений Герасимов режиссёрӑн «Егор Шилов» илемлӗ фильмӗ; • «Чи ӑста документлӑ фильм» — Николай Семенов режиссёрӑн «Сурхурипе кӑшарни йӑлисем паян...» фильмӗ; • «Чи ӑста кӗске фильм» — Константин Ефремов режиссёрӑн «Помрачение» фильмӗ (сӑмах май, ӑна пӗрремеш чӑваш хӑруш /хорор/ фильмӗ теме пулать); • «Чи ӑста ӳкерчӗклӗ фильм» — Владимир Галошевӑн «Чӑваш тӗнчи» мультфильмӗ; • «Чи ӑста кинооператор» — «Хорло» илемлӗ фильма ӳкернӗ Михаил Блинцов; • «Чи ӑста монтаж тӑвакан» — «Помрачение» илемлӗ фильма ӑсталама хутшӑннӑ Константин Ефремов; • «Хӗрарӑм сӑнарне чи ӑста выляканӗ» — «Егор Шилов» илемлӗ фильмра вылянӑ Татьяна Александрова (Тани Юн); • «Арҫын сӑнарне чи ӑста выляканӗ» — «Егор Шилов» илемлӗ фильмра вылянӑ Валерий Тарасов; • «Иккӗмӗш планри арҫын сӑнарне ӑста вылякан» — «Егор Шилов» илемлӗ фильмра вылянӑ Сергей Сандлер; • «Иккӗмӗш планри хӗрарӑм сӑнарне ӑста вылякан» — «Хорло» илемлӗ фильмра вылянӑ Гузаль Мамбетова; • «Эпизодла хӗрарӑм сӑнарне ӑста вылякан» — «Ҫӗнӗ шӑпӑр ҫӗнӗлле шӑлать» илемлӗ фильмри Галина Иванова; • «Эпизодла арҫын сӑнарне ӑста вылякан» — «Пурнӑҫ кустӑрми» тата «Хорло» илемлӗ фильмсенче вылянӑ Дмитрий Петров; • «Чи ӑста сценарист» — «Помрачение» илемлӗ фильмӗн сценарийне ҫырнӑ Евгений Мельников; • «Чи ӑста композитор» — «Хорло» илемлӗ фильмӑн кӗввине хатӗрленӗ Александр Ян Тараненко; • «Чи ӑста сасӑ режиссерӗ» — «Помрачение» илемлӗ фильма хатӗрленӗ Юрий Сергеев; • «Фильма лартакан чи ӑста ӳнерҫӗ» — «Чувашские амазонки» (чӑв. |
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 756 - 758 мм, -4 - -6 градус сивӗ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |