 Семинарта Ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Курнавӑш шкулӗнче Елчӗк тата Шупашкар районӗсенчи чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен семинарӗ пулса иртрӗ. Семинар ӗҫне Чӑваш Республикин вӗренӳ институчӗн доценчӗ Н.Г. Иванова хутшӑнчӗ. Н.Н. Круглова вӗрентекен Елен Нарпи ҫырнӑ «Тивӗҫ» калавӗ тӑрӑх 6-мӗш класра вӗренекенсемпе уҫӑ урок ирттерчӗ. Вӑл «Килти вулав кӗнекинчи» асӑннӑ калава суйласа илни те ахаль мар. Елен Нарпи 9-10–мӗш классенче Курнавӑш шкулӗнче пӗлӳ илнӗ. Вырӑскасси ялӗнчен шкула ҫӳрекен Елена Димитриевӑн литература еннелле пысӑк туртӑм пуррине вӗрентекен ун чухнех асӑрханӑ. Уйрӑмах Лена пултарулӑх сочиненийӗсене илемлӗ те сӑнарлӑ чӗлхепе ҫырма пултарни пурне те савӑнтарнӑ. Малашнехи пурнӑҫ ҫулне те вӑл аслӑ шкулпах ҫыхӑнтарнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн кунтах студентсене вӗрентме юлать. |
 Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх кӑҫал та эпир литература конкурсне ирттеретпӗр! Вӑл «Урхамахсем тӑраҫ тапӑртатса...» ятлӑ пулӗ. Ӑмартӑва ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, културине вӗрентекенсене литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркелетпӗр, вӗрентекен ҫулталӑкне халаллатпӑр. Конкурса иртттерекенсем: Чӑваш халӑх сайчӗ тата Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ. Хайлавсене фантастика е фэнтези стилӗпе ҫырмалла. Унта тӗп вырӑнта пулмасан та, лаша сӑнарӗ пулмалла. Ӗҫсене 2010 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнатпӑр. Унччен вӑхӑт нумай тесе ан ларӑр — хайлавсене халех ярса пама пултаратӑр. Хайлав калӑпӑшӗ пысӑкрах пулсан — ун хаклавӗ те лайӑхрах пулӗ. Тӗплӗнрех ӑмарту йӗрке-шывне пӑхӑр.
Ан манӑр: эсир ярса панӑ хайлав тӳрех пирӗн электронлӑ вулавӑшра вырнаҫӗ — ӑна конкурс жюрийӗ кӑна мар, пурте вулама пултарӗҫ! |
 Акан 24-мӗшӗнче, Яковлев Иван Яковлевич ҫуралнӑ кун, чӑвашра Чӑваш чӗлхи кунне палӑртаҫҫӗ. Акан 19-мӗшнчен пуҫласа эрне тӑршшӗпех — чӑваш чӗлхи эрни иртет.
Кӑҫал ҫак мероприятисене ирттерме палӑртнӑ: ● Нарӑс, 4 — «Чӗвӗлти чӗкеҫ — чӗлхе пӗлни пурне те кирлӗ» вӑйӑ-конкурс. 22 пин ытла ача хутшӑннӑ. ● Нарӑс, 6 — регионсем хушшинчи чӑваш чӗлхи олимпиади. 160 шкул ачи хутшӑннӑ. ● Ака, 1 — «Чӑваш Республикин район тӗпӗсенчи тата хулисенчи шкул ачисем чӑваш пӗлни» ҫавра сӗтел иртнӗ. 30 вӗрентӳҫӗ пулнӑ. ● Ака, 10 — «Туслӑх хӗлхемӗ» фестиваль иртнӗ. 86 вӗренекен хутшӑннӑ. ● Ака, 19 — Чӑваш чӗлхи эрнине уҫни. И.Я.Яковлева халалланӑ «Букварьтен илемлӗ литература таран» республика ӑмӑртӑвне ирттернӗ. I тура 159 ача хутшӑннӑ. ● Ака, 20 — Вӗрентекенсем хушшинче «Тӑван чӗлхен хисепне ӳстерме тата ӑна вӗрентме усӑ курмалли ҫӗнӗ меслетсем» семинар ирттернӗ. ● Ака, 21 — ЧПУ-ра 10-11 класра вӗренекен шкул ачисем университет преподавателӗсемпе тӗл пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 ЧПУн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗ Хусан университетӗнчи тутар филологийӗпе истори факультечӗпе туслӑ ҫыхӑнура пулни вӑрттӑнлӑх мар ӗнтӗ. Профессорсемпе преподавательсем пӗр-пӗрин ҫитӗнӗвӗсемпе паллашсах тӑраҫҫӗ. Ҫулсеренех иртекен конференцисенче студентсем те хастар хутшӑнаҫҫӗ. Акӑ, нумай пулмасть чӑваш студенчӗсем Хусанта конференцире пулчӗҫ. Кӑҫал ӑна тутарсен паллӑ ҫыравҫи, литературовечӗ, критикӗ, тутар литература кафедрин доценчӗ пулнӑ Мухамет Магдиев ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ. 12 студент 5 секцире тухса калаҫрӗ. Вӗсем — Р. Тимофеева, Н.Блинова, С.Хвасева, Д.Ефимов, М.Паймурзина, А.Николаева, З.Флегонтова, С.Садовникова, Т.Ефремова, О.Иванова, С.Чернова, Т.Галкина.
Студентсене Хусан университечӗ епле йышӑнни те, конференци мӗнле иртни те питӗ килешрӗ. Тутар чӗлхипе «чӗррӗн» паллашма, кӳршӗри халӑхӑн наци туйӑмӗ ҫӳллӗ шайрине туйса илме пултарчӗҫ вӗсем. Хусан, удмурт студенчӗсен доклачӗсене итлесе хӑйсемшӗн нумай ҫӗнӗлӗх илчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Акан 30-мӗшӗнче, эрнекун, «Московский» агрокомбиначӗн культура керменӗнче чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсен концерчӗ пулӗ! Концертра Альбина Сарри, Виталий Сергеев, Алексей Мурзуков, Светлана Хардова тата Роза Данилова («Раҫҫей асамат кӗперӗ» фестиваль лауреачӗ) пулӗҫ. Концерт пуҫламӑшӗ 18 сехет те 30 минутра. Культура керменӗн адресӗ: Московский агрокомбинат, 1-мӗш микрорайон, 49-мӗш ҫурт. Метро: Юго-Западная, 590-мӗш автобус, «Московский» агрокомбинат Культура керменӗ (Мускавран 7 ҫухрӑмра)
Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, шӑматкун, чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсен концерчӗ «Белая дача» культура керменӗнче иртӗ! Пуҫламӑшӗ 18 сехет те 30 минутра. Культура керменӗн адресӗ: Котельники хули, «Белая дача» микрорайон, 3-мӗш ҫурт. Метро: Кузминки, 1-мӗш вакун, метроран сулахай енне тухсан «Белая дачӑна» 475-мӗш маршруткӑпа ҫитме пултаратӑр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Литература каҫӗнчи самант Акан 16-мӗшӗнче паллӑ драматург Василий Ржанов ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитрӗ. Ҫак куна халалласа Муркаш районӗнчи Илйинка шкулӗнче литература каҫӗ иртрӗ. Мероприятие Муркаш районӗн пуҫлӑхӗ Иванов Ю.А. уҫрӗ. Малалла пухӑннӑ халӑх умӗнче Илйинка ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Ю.В. Перцев, шкул директорӗ В.Ф. Ильина тухса калаҫрӗҫ. Вӑрманкасси ял клубӗнчи драма ушкӑнӗ Василий Ржанов ҫырнӑ «Автан ахаль авӑтмасть» комедин пӗр пайне лартса кӑтартрӗҫ. Шкул ачисем те аякра тӑмарӗҫ — ҫыравҫӑн «Имена героев его книг бессмертны» кӗнекинчи текста вуласа пачӗҫ. Литература каҫӗ Трен, Апчар, Вӑрманкасси культура ҫурчӗсенчи пултарулӑх ушкӑнӗсен концерчӗпе вӗҫленчӗ.
Ржанов Василий Тимофеевич 1915 ҫулхи акан 16-мӗшӗнче Муркаш районне кӗрекен Вӑрманкассинче ҫуралнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Пуш уйӑхӗнче Красноармейски районӗн тӗп вулавӑшӗ 75 ҫул тултарнине паллӑ турӗ. Ҫак вӑрӑм тапхӑрта ун пурнӑҫӗнче нумай улшӑнусем пулса иртрӗҫ, унӑн ӗҫӗ-хӗлӗ тӗпрен улшӑнчӗ. Паян тӗп вулавӑш 14 ялти 6698 ҫынна кӗнекесемпе тивӗҫтерет. Ҫав вӑхӑтрах унӑн кӗнекесен фончӗпе районти кашни вулаканах усӑ курма пултарать. Хальхи вӑхӑтра вулавӑш ҫумӗнче «Тимлӗх», «Тавра пӗлӳҫӗ», «Чечек юратакансем» клубсем, литература, музыка тата искусство салонӗ, компьютерпа ӗҫлеме вӗрентекенсен, ҫамрӑк суйлавҫӑсен шкулӗсем, пенси тата право ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен консультаци клубӗсем пур. Вулавӑш ӗҫ содержанине пуянлатса пырать. Кӗнеке фончӗ ҫӗнелет, халӗ унӑн шучӗ 27 936 экземпляра ҫитрӗ. Библиотекарьсем «Дорога к дому» (район 75 ҫул тултарнине халалланӑ), «Пусть живые знают, пусть поколения помнят» (Ҫӗнтерӳ 65 ҫул тултарнине халалланӑ), «Через книгу к свету», «Учителями славится Россия» программӑсене пурнӑҫа кӗртес тесе ӗҫлесе пыраҫҫӗ. Тӗп вулавӑш ялтисене ҫӗнӗлле ӗҫлеме вӗрентсе пыракан центр пулса тӑрать. Паян Трак енре 15 вулавӑш, вӗсем 9 ял тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Диплом Акан 16-мӗшӗнче Мускавра «Электронлӑ регион: информациллӗ обществӑна аталантармалли мероприяти планӗсене хатӗрлесси тата пурнӑҫласси, электронлӑ правительсвӑна йӗркелесси» («Электронный регион: Организация работ по подготовке и реализации планов мероприятий по развитию информационного общества и формированию электронного правительства») меслет семинарӗ шутӗнче ирттернӗ ӑмӑртӑва пӗтӗмлетнӗ. Чӑваш Ене «Информаципе ҫыхӑну технологисен аталанӑвӗн тата усӑ курассин тытӑмӗ» номинацире Раҫҫей Федерацийӗн президент ҫумӗнчи информаци обществине аталантаракан Канашӑн «Информаципе ҫыхӑну технологийӗсен сферинче чи вӑйлӑ регион — 2010» дипломӗпе чысланӑ. ИҪТ сферинче чи лайӑххисен шутне ҫаван пекех Питӗрпе Мускав хули, Мурманск, Чулхула, Томск, Тӗмен облаҫӗсен, Карелипе Тутарстан республикисем тата Ханты-Манси автономлӑ округ кӗнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Чӑваш наци конгресӗ, Чӑваш ҫамрӑкӗсен республикӑри «Хастар» пӗрлешӗвӗ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗ «Чӑваш ачи, сассуна пар!» ятпа пултарулӑх конкурсӗ ирттереҫҫӗ. Ӑмӑртӑва чӑваш тӗнчишӗн пысӑк уявсене халалланӑ: 2010 ҫулта чӑваш поэзийӗн классикӗ К.В. Иванов ҫуралнӑранпа 120 ҫул, Чӑваш автономине йӗркеленӗренпе 90 ҫул ҫитнине палӑртаҫҫӗ.
Конкурс икӗ номинаципе иртет: «Чи лайӑх сочинени» «Чи лайӑх илемлӗ хайлав» (сӑвӑ, калав, эссе, повесть т. ыт. те).
Конкурс тематики — чӑваш халӑх шӑпи, чӑвашсен илемлӗ литератури, чӗлхе илемлӗхӗ, чӑваш ҫамрӑкӗн вырӑнӗ. Конкурса республика тата унӑн тулашӗнче 9-11 классенче вӗренекен шкул ачисем, училищӗсемпе техникумсенче пӗлӳ пухакансем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ӗҫсене ҫӗртмен 14-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Тисатаҫҫӗ, илем кӗртеҫҫӗ Ҫур кунӗ ҫитсессӗн, юр ирӗлсе пӗтсессӗн халӑх тавралӑха тасатма тухать. Ялсенчи, хуласенчи хитрелӗх хӑвартрах таврӑнтӑр тесе вӑйне те вӑхӑтне те шеллемесӗр ӗҫлет. Президент администрацийӗ те ку ӗҫе хутшӑнать — паян, акан 17-мӗшӗнче вӗсем те кӳлпеш (залив) тавралӑхне тасатма тухрӗҫ. Кӳлпеш хӗрри хӗл хушшинче самай ҫӳп-ҫапланнӑ — пӗлтӗрхи туратсем, хут, пӗрре усӑ курмалли савӑт-сапа, пушӑ кӗленчесем — мӗн кӑна лекмерӗ пулӗ вӗсен кӗреплепе шӑпӑр айне! Пухӑннӑ ҫуп-ҫап пурӗ 30 миххе вырнаҫрӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+3.3 °C