 Муркаш тӑрӑхӗнчи «Путь Ильича» (чӑв. Ильич ҫулӗ) ял хуҫалӑх фирми ҫулран ҫул вай хушсах пырать. Тӗслӗхрен, хуҫалӑх ертӳҫисем ҫитес вӑхӑтра ӗне кӗтӗвне 1 пин пуҫа ҫитерме ӗмӗтленеҫҫӗ. Ҫак ӗмӗте пурнӑҫлама вара тар тӑкса тӑрӑшаҫҫӗ: кӑҫалхи ҫу вӗҫнелле кунта 500 ӗне валли вите туса пӗтермелле ӗнтӗ. Хуҫалӑх ертӳҫи Валерий Вязов пӗлтернӗ тӑрӑх кӗр ҫитиччен ҫӗнӗ ҫурта 600 пуҫ ӑратлӑ выльӑх килсе ҫитмелле иккен. Тепӗр ҫул вара ытти 500 пуҫ валли те вите хатӗр пулмалла. Пысӑк ӗҫе халӑхсӑр тӑваймӑн, ҫавӑнпа та хуҫа каланӑ тӑрӑх выльӑх пӑхса ҫитӗнтерме шанчӑклӑ та ӑста ҫынсем сахал мар кирлӗ пулӗҫ. Ҫак тӗллевпе фирма пуҫлӑхӗ Шупашкарти ял хуҫалӑх академине вӗренсе пӗтерекен ҫамрӑксемпе килӗшӳ тума шутлать. Хальхи ҫамрӑка яла тавӑрма ҫӑмӑл маррине те туять Валерий Вязов — ҫулсем юсамалла, хватерсем хатӗрлемелле. Шывӗ те нушникӗ те килтех пултӑр. Мӑшӑрпа килес пулсан ӑна валли те ӗҫ вырӑнӗ хатӗрлемелле. Ӗҫленипе кӑна мар, пуш вӑхӑта та савӑнӑҫлӑ ирттересшӗн ҫамрӑксен. Вязов каланӑ тӑрӑх хальлӗхе 30 ҫын валли общежити хатӗр — халь тесен халь килсе пурӑн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Ӗнер, акан 13-мӗшӗнче, Канаш районӗнчи Анаткас Уҫырма культура ҫуртӗнче «Канаш ен пики — 2012» ӑмӑрту иртрӗ. Тавҫарулӑхпа ӑсталӑх, ӑспа илем ӑмӑртӑвне кӑҫал 15 пике хутшӑнчӗ, «чи-чи» пулас ӗмӗтпе ӑнтӑлса кашни хӑйне тавҫӑруллӑрах, ӑслӑрах, ӑстарах кӑтартма тӑрӑшрӗ. Пилӗк пайра тупӑшма тиврӗ — «Паллашу», «Ӑс-тӑн ӑмӑртӑвӗ», «Пултаруллӑх конкурсӗ», «Чӑваш халӑх апачӗ», «Чӑваш стилӗ». Пахалавҫӑсем хӑйсен пӗтӗмлетӗвне пӗлтернӗ хыҫҫӑн ҫак паллӑ пулчӗ: ♥ Канаш ен пики – 2012 — И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн студентки Лариса Яковлева (Ҫӗнӗ Чӑлкасси ял тӑрӑхӗ); ♥ Хӳхӗм пике — Ирина Михайлова (Атнаш ял тӑрӑхӗ); ♥ Ҫепӗҫ пике — Марина Иванов (Ухман ял тӑрӑхӗ); ♥ Ӑс пике — Алиса Сергеев (Сиккассинчи ача-пӑча ӳнер шкулӗн вӗрентекенӗ); ♥ Куракансем кӑмӑлланӑ пике — Диана Григорьева (Анаткас Уҫырма ял тӑрӑхӗ). Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Акан 17-18-мӗшӗсенче «Мир» телеканал «Хранители рун» тата «Ҫулҫӳревсем» ятлӑ телекуравсем йӗркелеме палӑртнӑ. Курас тесен эсир ӑна ҫав кун http://mirtv.ru адреспа пӑхайратӑр. «Раҫҫей пӑлхарӗсем» ятлӑ фильмсен пухӑвне Владимир Путин тытса пыракан «Вырӑс географи ӑсчахӗсен ушкӑнӗ» хатӗрленӗ. Операторсем пӗлтӗр Чӑваш Енре иккӗ килсе кайнӑччӗ — авӑнра тата раштавра. Палӑрӑмлӑ пуҫарӑва республика элтеперӗ Михаил Игнатьев, халӑхӑмӑр паллӑ ӑсчахӗсем, аластисем, халӑх юррипе ташӑ ушкӑнӗсем хутшӑннӑ. Палӑртнӑ тӑрӑх Раҫей халӑхне хальхи чӑвашсем авалхи йӑла-йӗркисене тирпейлӗн сыхласа аталантарма тӑрӑшнине кӑтартмалла. Тӑван енӗн сыхланса юлнӑ ҫутҫанталӑкӗ, авалтан пыракан йӗрки, ҫухалман алӑсталӑхӗ ҫак проектра чи паллӑ вырӑн йышӑнмалла тет. Комсомольски районӗнчи «Каҫал» фольклор ушкӑнӗ чӑваш туйӗн илемлӗхӗпе паллаштарнӑ. Фильм авторӗ Елена Заднепровская хӑй туйӑмӗсене пытараймасӑр «эпӗ нихӑҫан та ниҫта та ҫакӑн пек илемлӗ туй ӳкерменччӗ», — тесе каланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Галина Зотова. Однокласникинчи сӑн «Сообщество учителей английского языка Tea4er.ru» интерактивлӑ ӑслӑлӑхпа меслетлӗх журналӗ Раҫҫей вӗрентекенӗсем хушшинче космоса халалласа «12.Space-Age.12» конкурс ирттернӗ. Ку конкурса пирӗн республикӑри акӑлчан чӗлхи вӗрентекенӗсем те хутшӑннӑ. Сӗнтӗрвӗрри хулинчи шкулта ӗҫлекен Васильева Елена Александровна 2-мӗш, Шупашкарти 40-мӗш шкулти Мареева Ирина Анатольевна тата Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш шкулӗнчи акӑлчан чӗлхи учителӗ Зотова Галина Вячеславовна 3-мӗш вырӑншӑн диплом илме тивӗҫнӗ. Зотова Г.В. конкурса Андриян Григорьевич Николаева халалланӑ «Our countryman Andriyan Nikolayev» ӗҫ тӑратнӑ, космонавт пурнӑҫпе паллаштарма хитре хӑтлав хатӗрленӗ. |
 И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнче акан 12-мӗшӗнчен пуҫласа 25-мӗшӗччен И.Я. Яковлевӑн ҫуралнӑ кунне халалланӑ Чӑваш чӗлхипе культурин вункунлӑхне ирттерме палӑртнӑ. Ҫавна май факультет куллен тӗрлӗ мероприятисем ирттерет. Декада Ӑслӑлӑх кунне ирттернинчен пуҫланчӗ. Акан 13-мӗшӗнче вара «Поэзи асамӗ тата куҫару» тесе ят панӑ тӗлпулӑва Анатолий Семенович Смолин килсе ҫитрӗ. Вӑл студентсене паянхи чӑваш поэзийӗ пирки ҫеҫ мар, тӗрлӗ халӑхсен литератури епле аталанни пирки те интереслӗ каласа пачӗ. А.Смолин хальхи литература процесӗнче сӑвӑҫ пек ҫеҫ мар, ӑста куҫаруҫӑ пулнипе те паллӑ. Вӑл вырӑсларан чӑвашла А.Пушкина, С.Есенина, В.Маяковские, А.Блока,Н.Рубцова т.ыт.те, чӑвашларан вырӑсла Ҫеҫпӗл Мишшине, К. |
 «Улӑп» вӑйӑ-конкурса хутшӑнма 100 ытла ача кӑмӑл турӗ те ӗнтӗ. Эсир те васкӑр! «Улӑп-2012: эпир Улӑп йӑхӗнчен» вӑйӑ-конкурса хутшӑнма заявка ярса памалли кунсен шучӗ сахаллансах пырать. Тепӗр 4 кун ҫеҫ юлчӗ. Асаилтеретпӗр: Вӑйӑ-конкурс ака уйӑхӗн 17-25-мӗшӗсенче иртет. Унта 5-7, 8-9, 10-11 класра вӗренекенсем хутшӑнма пултараҫҫҫӗ. Унччен малтан учитель пуҫарнипе Microsoft Exsel формӑпа шкултан mixaj_58@mail.ru электрон почти ҫине заявка ярса памалла. Унта ҫак реквизитсене кӑтартмалла: 1. Хушамат, ят, ашшӗ ячӗ 2. Шкул 3. Класс 4. Телефон 5. E-mail 6. Вӗрентекен Конкурса пуҫлама вӑхӑт ҫитсен вӑйӑ ертӳҫи ачан е учителӗн электрон почти ҫине йыхрав ярать. Йыхравра конкурс иртекен http://www.make-test.ru сайт ҫине кӗме ыйтакан сӗнӳ пулать. Йыхравра кӑтартнӑ ятарлӑ кодпа сайтра регистрациленмелле те тест ыйтӑвӗсене хуравламалла (Асӑрханӑр: сайтри теста хуравлама «тестируемый» тесе ҫырӑнмалла!). Вӑйӑ-конкурс пӗтӗмлетӗвӗ Виталий Михайловӑн чӑвашла сайтӗнче ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пулма тивӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Ҫуркунне студентсемшӗн юр васкаса ирӗлнипе, ҫутҫанталӑк чӗрӗлнипе, кайӑксем вӗҫсе килнипе кӑна мар, пурнӑҫламалли ӗҫсем йышланнипе те асра юлакан тапхӑр. Чӑн та, кунран кун ытларах хӗртекен хӗвелпе киленсе урамра уҫӑлса ҫӳрес вырӑнне студентӑн пӑчӑхса, тар тӑкса ӑслӑлӑх чулне кӑшлама тивет. Пӗр каҫра китай чӗлхине алла илме хӑнӑхнӑ халӑх, паллах, аптӑрамасть… Ака уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх университетӗнчи чӑваш филологийӗпе культура факультетӗн аудиторийӗсенчи ҫамрӑк йыш хӑйне ӑслӑлӑхра епле туптаннине кӑтартма тӑрӑшрӗ. Факультет студенчӗсемсӗр пуҫне студентсен 46-мӗш Пӗтӗм Раҫҫейри наука конференцине ытти регионсенчи аслӑ шкулсенчен те килсе ҫитнӗ: Хусанти патшалӑх университетӗнчен, Мари патшалӑх университетӗнчен, Удмурт патшалӑх университетӗнчен. Ҫавӑн пекех Шупашкарти И.Я.Яковлев ячӗллӗ педуниверситет, Н.В.Никольский ячӗллӗ педколледж вӗренекенӗсем те пулчӗҫ. Конференцие куҫӑн тата куҫӑн мар хутшӑннӑ хӑнасен шучӗ пӗтӗмпе 80 ҫын пулнине палӑртмалла. |
 Паянхи Кӗҫӗн Ҫавал шывӗ Ӗнер, акан 11-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳ ҫывӑхӗнче Ҫавал ейӗве кайнӑ. Ирхине кӑна ҫыранран тухма 20 сантиметр юлнӑ пулсан каҫхи 21 сехетре вӑл виҫерен иртсе кайнӑ. Паянхи лару-тӑрӑва пӑхсан — Кӗҫӗн Ҫавал та, Мӑн Ҫавал та ейӗве кайнӑ. Шыв вырӑн ҫитменрен юнашар ҫарансене йышӑнать. Уйрӑмах Кӗҫӗн Ҫавалпа шыв нумай анать — темиҫе ҫул каялла тунӑ дамба пулман пулсан Ҫӗрпӗве те шыв илнӗ пулӗччӗ. Ҫӗрпӳ ҫывӑхӗнчи кӗперсем юсавлӑ, нумай шыва вӗсем чӑтаҫҫӗ. Инкеклӗ ӗҫсен министерстви ӗҫченӗсем те лару-тӑрӑва сӑнасах тӑраҫҫӗ. Сергей Артамонов та, Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ, ӗҫ-пуҫ епле аталанса пынине пӗлсех тӑрать. |
 Ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӗмпӗр чӑваш шкулӗн ҫӗрӗнче (Воробьёв урамӗ, 12-мӗш ҫурт) пӗрремӗш хут «Яковлев вулавӗсем» иртеҫҫӗ. Ҫак кун «И.Я.Яковлев тата хальхи самана» ятпа ӑслӑлӑхпа ӗҫлев конференцийӗ иртет. Ӑна Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗ (пуҫлӑхӗ — В.И.Сваев) йӗркелет. Унта ӑсчахсем, обществӑлла хастарсем тӗрлӗ хуласенчен килеҫҫӗ: Шупашкартан, Хусантан, Ӗпхӳрен, Мускавран — 20 ытла хӑна. Пурӗ вара 100 ытла ҫын хутшӑнӗ. Вӗсем малтан И.Я.Яковлев палӑкӗ умӗнче митинг ирттереҫҫӗ, кайран И.Я.Яковлев музейне, чӑваш чиркӗвне кӗрсе кураҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Кивӗ Вӑрмар космосран пӑхсан Нумаях пулмасть Кивӗ Вӑрмар шкулӗнче чи маттур хӗрачана палӑртас енпе ӑмӑрту иртрӗ. Конкурса кӗҫӗн классенче тата 5-7-мӗшсенче вӗренекен хӗрачасем хутшӑнчӗҫ. Вӗсем тӗплӗн хатӗрленни тӳрех курӑнчӗ. Конкурсра тӗрлӗ ӗҫсем тумалла пулчӗ. Ӑс-тӑн аталанӑвне тӗрӗслемелли тупӑшура 7-мӗш класа ҫитекенни пулмарӗ. Ал-ӗҫ ӑсталӑхне тӗрӗслес шутпа тӳммене кам хӑвӑртрах лартассипе те тупӑшрӗҫ хӗрачасем, кунта та 7-мӗш класра вӗренекенсем маттуртарах пулни курӑнчӗ. Прическа тӑвас ӑсталӑха та кӑтартмалла пулчӗ — чи лайӑххине вара 6-мӗш класра вӗренекен хӗрачасем тума пултарчӗҫ. Эстафета мелӗпе тутӑр ҫыхассине пурнӑҫламалла пулчӗ, кунта вара 7-мӗш класра вӗренекенсем маларах пулчӗҫ. Хӗрачасен тупмалли юмахсем тупсӑмӗсене шырамалла пулчӗ, вӑл никам ҫӗнтерейменнипе вӗҫленчӗ. Ҫапла конкурссене пӗтӗмлетнӗ май 7-мӗш класс хӗрачисем чи маттуррисем пулчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
-7.7 °C