Паян тӑвансем патӗнчен таврӑннӑ май Шупашкартан Ҫӗнӗ Лапсара М7 урлӑ каҫакан ҫул ҫинче авари асӑрхарӑм. Пысӑк тиев машини тӑрать, темиҫе васкавлӑ пулӑшу машинисем, ГИБДД транспорчӗ хӑйӗн ҫуттисемпе мӗлтлетсе тӑрать... Каярах «Руль умӗнче» автофорума пӑхрӑм та — иккен, ку тиев машини васкавлӑ пулӑшӑва ирттерсе яман. Темиҫе видео та пур.
Видеосене пӑхсан ҫакӑ паллӑ: тиев машини пысӑк хӑвӑртлӑхпа светофорӑн симӗс ҫути ҫине васканӑ. Ҫав вӑхӑтра васкавлӑ пулӑшу машини Ҫӗнӗ Лапсар поселокне каҫса ӳкес тенӗ. Уншӑн хӗрли ҫутӑлнӑ пулнӑ ӗнтӗ, анчах вӑл, мӗлтлетмӗшне ҫутса, сасӑ кӑларса каҫса каясах тенӗ пулас. Икӗ машина пӗр-пӗрне тӗл пулнӑ, васкавлӑ пулӑшу машининче виҫҫӗн аманнӑ.
Чӑн та, ку ҫул тӑваткалӗ ытла та инкеклӗскер. Пӗрре ман куҫ умӗнчех кунашкал евӗр пӑтӑрмах сиксе тухнӑччӗ. Ун чухне те пулӑмсем йӑлт ҫакӑн пекччӗ. Росгварди машини, светофор ҫинче кӗтсе тӑрас мар тесе (вӗсен ӑҫта васкас-ха тата?) мӗлтлетмӗшпе тата сасӑ кӑларса Ҫӗнӗ Лапсара каҫас терӗ.
Куславкка районӗнче прицеплӑ тиев машини ӳпӗннӗ хыҫҫӑн М7 федераллӑ ҫула пӳлсе хунӑ. Кун пирки «ПроГород» портал халӑх корреспонденчӗсем ҫине таянса пӗлтерет.
Фура водителӗ ҫул-йӗр пӑтӑрмахӗнче сиенленменни паллӑ. Кун пирки Чӑваш Республикинчи МВД пресс-служби хыпарланӑ. Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх тиев машини ӳпӗннин сӑлтавӗ малтанласа палӑртнӑ верси тӑрӑх хӑвӑртлӑха ытлашши ӳстернипе ҫыхӑннӑ — пӑтӑрмах ҫул чӑнкӑ тӑвайккинче аннӑ вырӑнти пӑрӑнчӑкра пулса иртнӗ (М7 ҫулӑн 729-мӗш ҫх.). Ӳпӗннӗ чухне ытти транспорт хатӗрӗсене сиен кӳмен.
Яндекс.Картта ресурс кӑтартни тӑрӑх пӑтӑрмах вырӑнӗнче хальхи самантра ҫул пӑкӑланни курӑнать.
М-7 федераци трасси ҫинче Сӑр юханшывӗ урлӑ хывнӑ кӗпер патне илсе пыракан ҫула хатӗрлӗҫ. Росавтодор тытӑмӗнчи «Волго-Вятскуправтодор» федерацин хысна предприятийӗ эстакадӑна кӑҫал тума пуҫлассине пӗлтернӗ. Сӑр юханшывӗ урлӑ кӗпер тунипе пӗрлех вӑл Мӑн Ҫавал урлӑ кӗпере юсаса ҫӗнетӗ. Ҫак хыпара Росавтодор сайтӗнче пӗлтерни тӑрӑх Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви хыпарланӑ.
Подряд организацинче палӑртнӑ хыҫҫӑн М-7 «Атӑл» автоҫул ҫинчи ӗҫсем 582+300 километрӗ тӗлӗнче пулӗҫ. Кунти ҫӗр час-часах ишӗлнине шута илсе ҫула 33 метр тӑршӗллӗ тимӗр-ботон балкӑсемпе ҫирӗплетӗҫ. Ӗҫе 2020 ҫулта вӗҫлесшӗн.
Ҫавал урлӑ хывнӑ кӗпере (сӑмах Ҫӗрпӳ хули ҫумӗнчи пирки пырать) вара кӑҫал туса пӗтермелле. Кӗпер патне пыракан ҫула хунарсемпе ҫутатӗҫ. Ҫӗрпӳ районӗнчи Виҫпӳрт Салинче пурӑнакансем валли чарӑну туса парӗҫ.
Суйлав умӗн Ҫӗрпӳ кӗперне уҫнине савӑнсах пӗлтерчӗҫ. Анчах суйлав иртсе кайсанах пӗлӗшӗм ҫав ҫула каллех хупнине, унта каллех «пӑкӑсем» пулнине пӗлтерчӗ.
«Чӑваш Ен» ПТРК сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Ҫӗрпӳ кӗперне малалла юсаҫҫӗ. Ҫавна май транспорт унтан хуллен ҫӳрет, «пӑкӑ» пухӑнать.
Унта ҫӳремешкӗн ҫула уҫнӑ тесе пӗлтереҫҫӗ. Ҫиелти асфальта сараҫҫӗ-мӗн. Подрядчик ку ӗҫе авӑнӑн 30-мӗшӗччен туса пӗтерме шантарнӑ. Анчах ӗлкӗрӗҫ-и? Кун пирки иккӗленеҫҫӗ.
Михаил Игнатьев подрядчике пулӑшма, юсав ӗҫне ҫитес вӑхӑтра ҫӗнетме чӗнсе каланӑ. Водительсем кӑмӑлсӑр, Тутаркасси, Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ урлӑ ҫӳреҫҫӗ. Анчах унта та «пӑкӑсем» пухӑнаҫҫӗ-мӗн.
«Атӑл» М-7 федераци ҫулӗ ҫине «Кушак куҫӗ» текен ҫутатакан хатӗрсем вырнаҫтарнӑ. Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл — ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗшӗн питӗ кирлӗ япала. Ҫав пулӑшнипе тӗттӗмре водитель ҫула лайӑхрах курайӗ. Автотранспортӑн фари куҫа йӑмӑхтарать те руле тытса пыракан ҫул-йӗр паллисенчен ытла ҫуран ҫӳрекенсене каҫма ӳкерсе панӑ йӗрсене начар курать. «Кушак куҫӗ» текен ҫутатакан хатӗр пассажирсем валли тунӑ йӗре асӑрхама май парать.
Хальхи вӑхӑтра «Атӑл» федераци ҫулӗн Чӑваш Енпе иртсе пыракан пайӗ ҫинче ҫуран ҫӳрекенсем валли каҫмалли вырӑнсене ун пек хатӗрпе 13 тӗлте тивӗҫтернӗ. Кун пирки «Атӑл» упрдорӑн ӗҫе йӗркелекен пайӗ пӗлтернӗ. Малашне вӗсем тӑрӑх ҫулӑн пӗр енчен тепӗр енне хӑюллӑнтарах каҫма май килессе шанаҫҫӗ.
Юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче «Атӑл» М-7 автоҫулӑн ҫӗнетнӗ пайне (Мускав – Улатимӗр – Чулхула – Хусан – Ӗпхӳ) савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Ҫулӑн ҫав пайӗ — Муркаш районӗнче. Унта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата Федераци ҫул-йӗр агентствин ертӳҫи Роман Старовайт килнӗ.
Вӗсем чи малтанах рабочисене тав тунӑ. Михаил Игнатьев вӗсене професси уявӗпе саламланӑ. Михаил Васильевич юлашки вӑхӑтра федераци ҫулӗсене ҫӗнетес ӗҫе чылай укҫа уйӑрнине палӑртнӑ.
Роман Старовайт Чӑваш Енре ӗҫлеме ҫӑмӑл пулнине палӑртнӑ. Республика Элтеперӗ тата ЧР Транспорт министерстви пулӑшнипе вӗсем кунашкал ӗҫсене кӗске вӑхӑтра туса пӗтереҫҫӗ-мӗн.
«Атӑл» М-7 магистраль — хальхи технологипе килӗшсе тӑракан тӑватӑ полосаллӑ автоҫул.
Паян Кӳкеҫри «Сельхозтехника» чарӑну патӗнче битум пички тӳнсе кайнипе вӑхӑтлӑха ҫула хупса хума тивнӗ. Инкекӗ кӑнтӑрла иртни 1 сехет те 20 минутра пулнӑ.
Битумлӑ пичке тӳннине кура вут хыпса илнӗ. Ҫулӑма сӳнтерессишӗн яваплӑ службӑсем ҫийӗнчех ӗҫе кӳлӗннӗ. Инкекпе кӗрешнӗ вӑхӑтра машинӑсене «Вятка» ҫулпа ҫӳремелле тунӑ.
Инкек сӑлтавӗ пирки каласан, пичкене кӳрсе каякан машинӑпа пичкене ҫыхӑнтаракан сӑнчӑр татӑлнӑ иккен.
Атӑлҫи федераци округне илсен, 100 пин ҫын пуҫне ҫын вилессипе Чӑваш Енре чи пысӑк кӑтарту. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан ку цифрӑна 2–3 процент чакарма май килнӗ-ха та, ҫапах та ку лӑпланса-савӑнса лармалли сӑлтав мар.
Ҫул-йӗр ҫинчи лару-тӑру темине Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьевпа ирттернӗ пресс-конференцире те хускатнӑ. Ҫул-йӗр ҫинчи инкексене чакарас тесен Михаил Васильевич шучӗпе ҫулсем тума тата пуррисене юсаса ҫӗнетмелле. 2018 ҫулччен республика лаптӑкӗнче федераци пӗлтерӗшлӗ мӗнпур ҫула юсаса пӗтермелле. Ун валли 10 миллиард тенкӗ уйӑраҫҫӗ. Сӑр юханшывӗ ҫинче кӗпер тӑвас ыйтӑва татса парассипе те ӗҫлеҫҫӗ имӗш. Унччен вара проектпа смета документацине хатӗрлемелле.
М–7 трассӑна юсанӑ май Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗ патӗнче ҫул ҫаври тума палӑртнӑ.
Ҫитес ҫул Шупашкарти Мускав кӗперне тума федераци хысничнен укҫа килессе шанаҫҫӗ. Пысӑк тӑкаклӑ ӗҫе пурнӑҫлама 1 миллиард та 600 миллион тенкӗ кирлӗ.
М7 ҫул Шупашкара кӗмесӗр иртсе каять пулин те хальхи ҫавра ҫул паянхи пурнӑҫа тивӗҫтерменни куҫ кӗрет — ӑна тепӗр хут ҫавӑрса ярасшӑн, урапасене Карачура, Ҫӗнӗ Лапсар, Кӳкеҫ витӗр чуптарасшӑн мар.
Нумай пулмасть ҫак ҫавра ҫулӑн ҫӗнӗ вариантне Сарапакасси ял тӑрӑхӗнче сӳтсе явнӑ иккен. Ҫӗнӗ ҫул Ишлей пӑрӑнчӑкӗнче пуҫланать те вӑрман витӗр иртсе сад пахчисен пӗрлӗхне килсе тухать (Карачура ҫывӑхӗнче сад пахчисем нумай — шӑп ҫавсем витӗр иртмелле ун). Малалла ҫул Йӑршу ялӗ ҫумӗпе (кунта Карачура вӑрман хуҫалӑхӗн вӑрманне касасшӑн курӑнать; ҫывӑхра кӳлӗсем пуррине те манмалла мар) иртсе Лапсар ял тӑрӑхӗн ҫӗрӗсем ҫине тухать. Ҫул Ассакасси ялӗнчен кӑнтӑр енӗпе (Асса пӗвинчен аяларах кӗпер тума палӑртнӑ), «Юрма» чӑх-чӗп хапрӑкӗ хушшипе иртмелле. Малалла ҫул Ҫӗньял енне каймалла, унтан вара уйсем тӑрӑх Толиккассине ҫавӑрса илсе Апаш патнелле тухмалла. Ку тӑрӑхра тарӑн ҫырма-ҫатра сахал маррине шута илсен пӗтӗмпе 7 кӗпер таранах тума палӑртнӑ.
Вӑрӑммипе вӑрӑм та-ха ӗнтӗ, анчах Чӑваш Еншӑн кӑна чи вӑрӑм кӗпер шутланӗ. Унӑн тӑршшӗ — 1 242 метр пулӗ, ку вӑл ҫухрӑм ытла. Кӗперпе ҫыхӑннӑ ҫула та шутласан — 4 373 метр таранах пулать. Чи малтанлӑха ҫул икӗ полосаллӑ ҫеҫ пулӗ, каярах, иккӗмӗш тапхӑрта тепӗр иккӗ хушӑнӗҫ. Ҫул сарлакӑшӗ — 7,5 метр. Кӗпере 120 ҫх/сх хӑвӑрлӑхпа ҫӳреме юрать. Кӗпере туса ҫитернӗ хыҫҫӑн талӑк хушшинче ун урлӑ 25 750 машшин каҫма пултарӗ.
Сӑр урлӑ хывнӑ кӗпере тума пурӗ 4,9 милиард тенкӗ тӑкаклама планланӑ. 1-мӗш пайне кӑҫал хута ярӗҫ, ыран, чӳкӗн 22-мӗшӗнче, ӑна уҫма хатӗрленеҫҫӗ.
-0.7 °C