Чӑрӑш Ишекри фельдшерпа акушер пункчӗ

Ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пункчӗсем уҫӑлнӑ май вутӑпа хутмалли кӑмакасем иртнӗ вӑхӑтра тӑрса юлаҫҫӗ. Сывлӑх сиплев учрежденийӗпе ӑшӑтмалли ҫав хатӗр хушшинче епле ҫыхӑну пур текенсене пӗлтерер: кивӗ ФАПсенчен хӑшӗсене вутӑпа хутса ӑшӑтса пурӑннӑ. Вӑрнар районӗнчи Чӑрӑш Ишек ялӗнче те ҫавӑн пек пулнӑ. Паянтан унта ҫӗнӗ медпункт ӗҫлеттерсе янӑ. Халӗ тухтӑр ҫуртӗнче ӗҫлеме тата ҫынсене йышӑнма мӗнпур услови пур.

Ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма ҫитнӗ Чӑваш Республикин парламенчӗн спикерӗ Юрий Попов ФАПсем медицина учрежденийӗ ӑна мар, вӗсем ҫынсене туртаҫҫӗ тата пӗрлештереҫҫӗ тесе те палӑртнӑ. Ялти тухтӑр ҫурчӗсем ват ҫынсемшӗн уйрӑмах меллӗ. Юн пусӑмне виҫтермелле-и, укол тутармалла-и — ҫын унта ҫул тытать. Юлашки икӗ ҫул ҫурӑ хушшинче республикӑри кашни пиллӗкмӗш ФАПа ҫӗнетнӗ.

Вӑрнар районӗнчи тепӗр ялта та паян фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлнӑ. Вӑл маларах ҫынсене йышӑнма тытӑннӑ-ха. Хӗрлӗ хӑйӑва халь кӑна каснӑ.

Сӑнсем (44)

Антон Шоки тунӑ сӑн

Шупашкарта Раҫҫей чемпионачӗ иртет. Шел те, унта ҫӳллӗшне сикес енӗпе тӗнче чемпионки Светлана Школина аманнӑ.

Светлана Школина малтан 1,84 метр сикнӗ. Шӑп ҫавӑн чухне вӑл суранланнӑ та. Спортсменкӑна стадионтан йӑтса тухса пульницӑна ӑсатнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, спортсменка самаях аманнӑ. Ҫакна пулах вӑл Пекинра иртекен тӗнче чемпионатне хутшӑнаймӗ. Аса илтерер: вӑл унта ҫурла уйӑхӗн 22–30-мӗшӗсенче иртӗ.

Чемпионатра Олимп чемпионки Анна Чичерова чемпион ятне ҫӗнсе илнӗ. Вӑл ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ, ку тӗнче чемпионатне хутшӑнма май парать. Иккӗмӗш вырӑна Мария Кучина тухнӑ, виҫҫӗмӗшне — Кристина Королева.

Ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи икӗ ял уява пухӑннӑ. Ясная Поляна тата Хурама Тӑвар ялӗсем пысӑках мар. Пӗрремӗшӗнче 19 кил кӑна, тепринче — 60 яхӑн.

Ясная Поляна ҫыннисене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов саламланӑ. Николай Иванович район тата ял тӑрӑхӗсен ҫитӗнӗвӗсем ҫинче чарӑнса тӑнӑ, унтан тӗллевсене палӑртнӑ.

Вӗсен уявӗ ҫавра сӗтелпе вӗҫленнӗ. Унта кашниех вӗри шӳрпе, пулӑ шӳрпи, тутлӑ ытти ҫимӗҫе тутанма пултарнӑ. Вӗсем пӗрле ҫырларан тата курӑкран вӗретнӗ чей ӗҫнӗ.

Хурама Тӑварта ял кунне ҫӗнӗрен 2001 ҫултанпа уявлама тытӑннӑ. Унта та халӑх чунтан савӑннӑ, тутлӑ апатпа сӑйланнӑ.

Сӑнсем (24)

Шупашкар ҫуралнӑ кунне паллӑ тума хатӗрленет. Ун умӗн Шупашкарти кӳлмекре «Чи лайӑх шашлӑк» тата «Чи лайӑх пулӑ шӳрпи» конкурссем иртӗҫ.

Сӑмах май, тӗп хуламӑр кӑҫал 546 ҫул тултарать. Уяв умӗн, ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Анне монуменчӗ патӗнче 13 сехетре ҫӳлерех асӑннӑ конкурссем пуҫланӗҫ.

Йӗркелӳҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурсҫӑсем шашлӑк пӗр вӑхӑтрах пӗҫерме пуҫлӗҫ. 5 порцие, 200-шер грамм, хатӗрлеме 45 минут парӗҫ. Чи лайӑххисене номинацисемпе палӑртӗҫ: «Ӗне ашӗнчен пӗҫернӗ чи лайӑх шашлӑк», «Пулӑран пӗҫернӗ чи лайӑх шашлӑк», «Кӑмпаран пӗҫернӗ чи лайӑх шашлӑк», «Пахча ҫимӗҫрен пӗҫернӗ чи лайӑх шашлӑк», «Шашлӑк валли хатӗрленӗ чи лайӑх соус».

Пулӑ шӳрпине пӗҫерекенсен йышӗнче те чи маттуррисене хавхалантарӗҫ. Конкурса хутшӑнас килсен заявка памалла. Вӗсене ҫурла уйӑхӗн 14-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.

Ҫурла уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ «Пӑлхарсен анӑҫри сӑваплӑ вырӑнӗсем» темӑпа автоэкскурси ирттерме шутлать, вӑл пӗр куна тӑсӑлӗ. Ҫула 18 вырӑнлӑ «Ford» автобуспа тухма шутлаҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшле маршрут: Шупашкар — Москакасси — Хораҫырма — Вратин (выр. Воротынец) — Чӗпӗл (выр. Васильсурск) — Чалӑмсола — Йолашша — Чалӑмхола — Шупашкар. Автоэкскурси вӑхӑтӗнче музейсемпе, паллӑ вырӑнсемпе, археологи палӑкӗсемпе паллашма май пулӗ.

Ҫула гуманитари институтӗнчен ирхи 6 сехетре тухса кайма палӑртаҫҫӗ. Автоэкскурси хакӗ — 1000 тенкӗ.

Велосипедсем чупма хатӗр

Ҫурлан 8-мӗшӗнче Шупашкарта педаль пӗрле ҫавӑрӗҫ. «Пирӗнпе пӗрле педаль ҫавӑр!» ят панӑскер каҫхи 8 сехетре пуҫланмалла. Унччен Республика лапамӗнче «Велосипед — вӑл ансат» ятпа парад иртмелле. Унта тӗрлӗ велотранспорта илсе тухма шантараҫҫӗ: ҫав шутра — историлле модельсемпе хальхисем, ту ҫинче ярӑнмаллисемпе спорт велосипечӗсем, ачасен, хӑй тӗллӗн ӑсталанисем.

Велочупӑва хутшӑнакансем Республика лапамӗнче хускалса Ҫеҫпӗл Мишши скверне кайӗҫ, унтан — Вырӑс драма театрне, «Спартак» стадиона, Художество музейӗпе Союзсен ҫурчӗ енне. Маршрут Республика лапамӗнче вӗҫленӗ.

Парад вӑхӑтӗнче спорт федерацийӗ маҫтӑр-классем ирттерӗ, ди-джейсемпе ҫамрӑксен рок-ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартӗҫ. Ҫутӑ тетарӗпе фаер-шоу пуласса та шантараҫҫӗ.

Мари Элти археологи шыравне пирӗн патри археологсем хутшӑнаҫҫӗ. Атӑлҫи археологи экспедицине хутшӑнакансем хушшинче ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем те, студентсем те пур. Вӗсем тӗрлӗ хуларан пуҫтарӑнса ӗҫе кӳлӗннӗ. Ҫав шутра Чӑваш наци музейӗн археологи тата авалхи истори секторӗн археологӗсем Александр Волковпа Рсулан Петров та пур.

Мари Элти шыравра тӑм савӑт-сапа катӑкӗ, тимӗр укҫа, шӑрҫа, тетел путаркӑҫӗ, тӑм йӗтри, кашӑк-тирӗк тупнӑ та. Унсӑр пуҫне XVI–XVII ӗмӗрсенчи ҫӑвана тӗпчеме пуҫланӑ. Унта, археологсем каланӑ тӑрӑх, хулапа юнашар пурӑннӑ вырӑссене пытарнӑ. Ҫын пытарнӑ 162 шӑтӑк тупнӑ. Унта авалхи йӑла-йӗркепе килӗшсе тӑракан хӗрессем, ухӑ вӗҫӗсем, тупӑ йӗтри, шӑрҫа, йывӑҫран тунӑ хуралтӑсем асӑрханӑ.

Сӑнсем (10)

Тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлев халалне Раҫҫейӗпех вӗрентӗҫ. Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчине Леонид Волкова кун пирки «Основы духовно-нравственной культуры народов России» (чӑв. Раҫҫей халӑхӗсен ӑс-хакӑл культурин никӗсӗ) вӗрентӳпе методика пуххин авторӗ Георгий Гогиберидзене пӗлтернӗ.

Халал хальлӗхе кӗнекене кӗмен-ха. Анчах Геннадий Волков Иван Яковлев пирки нумай калаҫса ларнӑ хыҫҫӑн кӗнеке авторӗ, Рособрнадзор эксперчӗ «Система просвещения и образования в России во второй половине XIX века» (чӑв. Раҫҫейри XIX ӗмӗрӗн иккӗмӗш ҫурринчи ҫутӗҫпе вӗренӳ системи) 8-мӗш классен истори учебникӗн ҫӗнӗ кӑларӑмне Иван Яковлева тата унӑн халалне килти ӗҫ пек вӗрентме кӗртме пулнӑ. Геннадий Волков Георгий Гогиберидзене халалпа паллаштарнӑ кӑна мар, тӑван халӑхӑмӑр кун-ҫулӗ пирки те каласа кӑтартнӑ.

Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Кипечкасси ялӗнче те пысӑк уяв иртнӗ. Унти халӑх та ял уявне паллӑ тунӑ. Кӑҫалхипе вӗсем ӑна ҫиччӗмӗш хут йӗркеленӗ.

Чи малтанах сцена ҫине ялти сумлӑ ватӑсене кӑларнӑ. Вӗсем чӑвашсен йӑлине пӑхӑнса «Асран кайми аки-сухи» юрра шӑрантарнӑ. Унтан хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ, килте вӗретнӗ сӑрапа сӑйланӑ.

Вӑрман-Ҫӗктер ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Кудряшов, ЧР салтак амӑшӗсен комитечӗн председателӗ Лариса Егорова тата депутатсем ентешӗсене ҫак уявпа саламласа нумай ӑшӑ сӑмах каланӑ.

Уява Элӗк районӗнчи Тушкасси ялӗнчи «Ҫутӑ ӗмӗт» эстрада ушкӑнӗ килнӗ. Атӑлъялӗнчи «Ҫамрӑк хунавсем» те юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ.

Самай пӗрӗхекен ҫумӑр кипечкассисене хӑратман. Уявра хуран яшкипе сӑйланнӑ вӗсем, тулли сӗтел хушшине ларса савӑннӑ.

Сӑнсем (7)

«Ял кунне паллӑ тӑватпӑр, анчах хӑрушсӑрлӑх пирки манмастпӑр!» ҫакӑн пек ятпа иртнӗ Ҫӗрпӳ районӗнчи Ункӑҫум ялӗн уявӗ. Ҫав кун тӳрех темиҫе мероприяти иртнӗ унта: мини-футболла вылянӑ, районти пушар тӗрӗслевӗн аслӑ лейтенанчӗ Геннадий Димитриев халӑхпа профилактика тӗлпулӑвӗ ирттернӗ.

Официаллӑ пай вӗҫленсен МЧС офицерӗ ҫынсене пушар хӑрушсӑрлӑхӗ пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал районта 27 пушар тухнӑ. Унта 1 ҫын вилнӗ. Геннадий Димитриев ытларах чухне инкек пирус туртнине пула тухнине палӑртнӑ. Ҫавӑнпа ҫынсене тимлӗрех пулма ыйтнӑ.

Унтан «Ҫулӑм» ансамбль халӑха юрӑсемпе савӑнтарнӑ. Уяв лапамӗнче сӗтел хатӗрленӗ. Чӑваш наци шӳрпине нумайӑшӗ юратса ҫинӗ. Ҫав кунах юнашарти ялта, Красноармейски районӗнчи Пшонкӑра, уяв иртнӗ. «Ҫулӑм» вӗсене те юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ.