Лидия Филиппована Анатолий Ухтияров саламлать

«Мӗн кӑна тума ӗлкӗрмест-ши чӑваш хӗрарӑмӗ! Хӑйӗн черченлӗхӗпе, ачашлӑхӗпе тата ырӑ кӑмӑлӗпе пурнӑҫа илем кӳнисӗр пуҫне вӑл тӑван халӑх валли мӗн чухлӗ ырӑ ӗҫ тӑвать, чун пуянлӑхӗпе, ӑсӗпе, пултарулӑхӗпе тӗлӗнтерет!» — тесе калать ӗнер Чӑваш наци вулавӑшӗнче иртнӗ кӗнеке хӑтлавӗ пирки Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн редакторӗн, ҫыравҫӑн, публицистӑн, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Лидия Филиппован «Чун таппи» кӗнеке хӑтлавӗ иртесси пирки эпир пӗлтернӗччӗ.

Сӑмах май каласан, маларах Лидия Ивановнӑн тепӗр ӗҫне, Геннадий Волков ӑсчаха халалланӑ кӗнекине, Шупашкар хула администрацийӗ «Иксӗлми ҫӑлкуҫсем» (Родные истоки) номинацире палӑртнине те эпир пӗлтернӗччӗ.

Лидия Ивановна – лара-тӑра пӗлмен хастар. Вӑл ертсе пынипе ЧНКн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» комитечӗ ЮТВ телеканал эфирӗнче «Лар, аннеҫӗм, юнашар» телекӑларӑм хатӗрлесе пырать. «Эс хӑв та поэзи, хӗрарӑм» ятпа нумаях пулмасть эфира ку ярӑмри тепӗр кӑларӑм тухнӑ.

Малалла...

Ҫӗрпӳ районӗнче пурӑнакан Григорьевсем кевер туя паллӑ тунӑ. Иван Григорьевичпа Валентина Тихоновна пӗрле 60 ҫул пурӑнаҫҫӗ.

Иван Григорьевич 30 ҫула яхӑн автоколонна водителӗнче ӗҫленӗ. Вӑл 88 ҫулта та кирек мӗнле транспорта та илеттерме пултарать.

Мӑшӑр аса илнӗ тӑрӑх, вӗсен туйӗ чӑваш йӑли-йӗркине тӗпе хурса иртнӗ. Ку 1955 ҫулта пулнӑ. Вӑл пулас мӑшӑрне лашапа илсе килнӗ. Аслисем пил панипе пурӑннӑ вӗсем.

Мӑшӑр вӑрҫа час-часах аса илет. Тӑванӗсене ӑсатнине, ҫыру кӗтнине… вӗсем аслисемпе тан колхозра ӗҫленӗ. Халӗ вӗсен награда нумай.

Григорьевсен икӗ ача. Мӑнукӗсем виҫҫӗн. Вӗсем пӗр-пӗрне юратни, ӑнланни — ҫакӑ ҫемье пурнӑҫне тӑсаканни тесе шутлаҫҫӗ вӗсем.

Пӗр-пӗрне итлемелле, вӑрҫмалла мар. Ҫапла калаҫҫӗ Григорьевсем. Икӗ ватӑ пӗрле пурнӑҫ сукмакӗпе утнӑшӑн савӑнаҫҫӗ, пӗр-пӗрне хисеплеҫҫӗ.

Чӑваш Енри ҪҪХПИ ӗҫченӗсем ҫӑхавсем йышӑнма тытӑннӑ. Малашне видеосене унта ярса пама пулать.

Видео ҫинче ҫул-йӗр правилисене пӑсни пулмалла. Вӑл — видеорегистратор ӳкерни пулмалла. Водительсен ун пекки пур тӑк ӑна ҫул-йӗр инспекцине яма май пур.

Видео ҫинче ҫул-йӗре пӑсни кӑна мар, урапан регистраци палли те курӑнмалла. Кун пек видеона йӗрке хуралӗнче йышӑнаҫҫӗ.

Видеоматериалсене 2 уйӑх хушшинче ярса памалла. Ӑна ҫул-йӗре пӑснӑ йӗрке хуралӗн территори адресӗпе ярса парсан лайӑхрах.

Чӑваш Ене Раҫҫей эстрадинчи паллӑ «ҫӑлтӑр» килнӗ. Анна Семенович Кӳкеҫ поселокӗнче концертра юрланӑ.

Авӑн уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Кӳкеҫре «Скания» урапан дилер центрӗнче уҫӑ алӑксен кунӗ иртнӗ. Мероприятие савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура йӗркеленӗ. Концертра тӗп номере «Блестящие» ушкӑнӑн экс-солистки Анна Семенович пурнӑҫланӑ.

Концертра Раҫҫей эстрада юрӑҫи юрланисӗр пуҫне ташӑсем, шоу пулнӑ. Мероприятие ЧР Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев та ҫитнӗ. Вӑл департамент директорӗпе Зденек Петраспа килӗштерсе ӗҫлесси пирки калаҫнӑ.

Канаш хулинче суйлав хыҫҫӑн депутатсен ларӑвӗ пӗрремӗш хут иртнӗ. Унта чи ҫивӗч ыйтӑва пӑхса тухнӑ. Депутатсем Канаш хулин пуҫлӑхне палӑртнӑ.

Вӑрттӑн сасӑлав ирттернӗ хыҫҫӑн ҫакӑ паллӑ пулнӑ: депутатсен пухӑвӗн депутачӗсем пӗр саслӑн Андрей Николаевич Константинова суйланӑ. Депутатсен пухӑвӗн ҫумӗ вара Гариф Мифтахутдинов пулӗ. Ҫапла хула администрацийӗнчен пӗлтернӗ.

Палӑртма хӑварар: Андрей Николаевич Константинов — Канашри 13-мӗш суйлав округӗн депутачӗ. Вӑлах «Канаш хулинчи электрика сечӗ» акционерсен уҫӑ обществин тӗп директорӗ те.

Шӑмӑршӑ районӗнчи «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнче кӑмпа фестивальне ирттересси йӑлана кӗнӗ. Хальхинче те вӑл ҫынсене савӑк кӑмӑл парнеленӗ. Ку фестиваль ҫутҫанталӑк илемӗпе паллашма, унпа ҫывӑхрах пулма пулӑшать.

Йӗркелӳҫӗсем анлӑ программа хатӗрленӗ. Районти тӗп клуб тытӑмӗн директорӗ Валентина Львова палӑртнӑ тӑрӑх, Шӑмӑршӑ районӗнчи кашни килте кӑмпа пур: е тӑварлани, е типӗтни. Унти халӑх ӗҫчен, вӑрман вара кӑмпа-ҫырлапа пуян. Унта чылай ҫын килсе вӑрман пуянлӑхне пухать.

Хӑш чӗрчунсем кӑмпа юратаҫҫӗ? Шӑна кӑмпи мӗнпе сиенлӗ? Кун пирки йӑлтах наци паркӗн ӗҫченӗсем каласа кӑтартнӑ. Типӗ кӗркунне кӑмпа сахал та, анчах ку фестивале килнисен кӑмӑлне пӗртте хуҫман. Аслисем те, ачасем те конкурссемпе хаваслӑ вӑйӑсене хутшӑннӑ. Кунтах ярмӑрккӑ йӗркеленӗ. Унта кӑмпа кукӑлӗ тутанма, курӑк чейӗ ӗҫме май пулнӑ.

Республикӑра Пӗтӗм Раҫҫейри ял хуҫалӑх ҫыравӗн хатӗрленӳ тапхӑрӗ авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вӗҫленнӗ. Регистраторсем ҫыравӑн суйласа илнӗ обьекчӗсен списокӗсене тишкерсе пӗтернӗ.

Аса илтерер, ял хуҫалӑх ҫыравӗ килес ҫулхи утӑн 1 - ҫурлан 15-мӗшӗсенче иртӗ. Аякри вырӑнсенче ӑна каярах йӗркелӗҫ: ун пеккисенче ҫырав авӑнӑн 15 – чӳкӗн 15-мӗшӗсенче пулмалла.

Ятарласа суйласа илнӗ 107 ҫын хулара пурӑнакансен хуҫалӑхӗсенчи кӑтартусене тӗрӗсленӗ. Вӗсенчен ҫӗр лаптӑкӗ пурри, пур пулсна мӗн чухлӗ лаптӑк пирки, выльӑх-чӗрлӗх тытнипе тытманнине ыйтса пӗлнӗ. Ҫырса ҫӳрекенсем садсенче, пахчасенче, дачӑсенче те пулнӑ.

Ҫырав объекчӗсен регистраторсем хатӗрленӗ списокӗсене тӗпе хурса кашни муниципалитетра шутлав тата инструктор участокӗсен шутне палӑртӗҫ.

Дмитрий Носов либерал-демократ

Либерал-демократсен партийӗн РФ Патшалӑх Думинчи фракцийӗн депутачӗ Дмитрий Носов федераци шайӗнче саккун йышӑнакан ҫак органа журналистсене хӳтлекен саккун проектне ҫитернӗ.

Парламентари РФ Пуҫиле кодексӗн 144-мӗш статйине тӳрлетӳ кӗртесшӗн. Ку статья журналистсен профессилле ӗҫ-хӗлне чӑрмав кӳнипе ҫыхӑннӑскер. Ура хуракан ахаль ҫынсене 80 пинрен пуҫласа 100 пин тенкӗ таран штрафласшӑн, должноҫре ларакансене — 150 пинтен тытӑнса 300 пин тенкӗ таран.

Дмитрий Носов либерал-демократ шучӗпе журналистсене чӑрмав кӳресси юлашки вӑхӑтра час-часах пулать. Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсен пуҫтахсенчен хӳтлӗх ҫук тесе шухӑшлать депутат.

Ҫав вӑхӑтрах РФ Президенчӗ ҫумӗнчи этем прави енӗпе ӗҫлекен канаш пайташне Максим Шевченкона журналистсене хӳтӗлессинче штрафсен усси иккӗлентерет. Айӑплисене, ун шучӗпе, пуҫиле майпа явап тыттармалла.

Симферопольте чӑваш наци культурин пӗрлешӗвӗ уҫӑласси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш наци конгресӗн президенчӗпе Николай Угасловпа тӗл пулнӑ чух асӑнса хӑварнӑ. Нумаях пулмасть Крым Республикинче чӑвашсен тӑватӑ наци автономине йӗркеленӗ те.

Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева каланӑ тӑрӑх, ҫак ӗҫе туса ҫитерме Чӑваш наци конгресӗ те, Крымри чӑваш хастарӗсем те хатӗрленнӗ. Авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнчен пуҫласа 21-мӗшӗччен ЧНК ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Валерий Клементьев ертсе пыракан пысӑках мар ушкӑн Крымра пулнӑ

Малтанах вӗсем Керчь хулине ҫитсе унти чӑвашсемпе тӗл пулнӑ. Часах Керчь хулинче те чӑваш наципе культура автономине уҫма палӑртнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Симферополь хулине Крым ҫур утравӗнче пурӑнакан чылай чӑваш пуҫтарӑннӑ, унта автономи туса хунӑ.

Унӑн ертӳҫи пулма Николай Пропынина шаннӑ. Хыҫҫӑнах пӗтӗм Крым Республикин чӑвашӗсен пӗрлӗхне туса хурасси пирки йышӑннӑ.

Малалла...

Пушкӑртстанри чӑваш общество юхӑмӗ «кӑҫал малалла пысӑк утӑм турӗ» тесе хаклать ку пулӑма асӑннӑ регионти чӑваш наципе культура автономийӗн ертӳҫин ҫумӗ Юрий Михайлов.

Вырӑнсенче автономисем уҫӑлнӑ хыҫҫӑн унти чӑвашсем чӑваш наципе культурин автономине йӗркеленӗ. Маларах асӑннӑ Юрий Михайлов общество юхӑмӗн тӗллевӗ ӗҫе лайӑхлатасси тесе палӑртать. «Халӑхӑн тата патшалӑх органӗсемпе муниципаллӑ влаҫӑн шанӑҫӗпе хисепне автономи ӗҫӗн паха кӑтартӑвӗпе ҫеҫ ҫӗнсе илеетӗн», — тесе шухӑшлать регионти автономин ертӳҫин ҫумӗ.

Малашлӑх плансем пирки шухӑшланӑ май Юрий Михайлов автономин кӗҫӗн звеносен пӗлтерӗшне ӳстерессине, Пушкӑртстан Республикинчи чӑвашсен пӗрлешӗвӗ комиссисем урлӑ ӗҫлессине палӑртать.