Ҫӗнӗ ҫул ячӗпе чӑвашла саламлани сахал тесе Чӑваш Енри наципе культура аталанӑвӗн «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗ Шупашкар хула администрацине ҫыру янӑ. Нумаях пулмасть Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн экономика аталанӑвӗ тата финанс енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ М.Л. Семёнов «Ирӗклӗхе» хуравланинче ҫынсен шухӑшне тӗпе хурса чӑвашла май килнӗ ытларах саламлама тӑрӑшнине пӗлтернӗ. Малашне ҫак енӗпе тата та ҫине тӑрас шухӑшлине пӗлтернӗ.

Чӑвашла саламланине ҫирӗплетме сӑнӳкерчӗксем те ярса панӑ.

Ҫыру вӗҫенче тӳре-шара салам открыткисен тексчӗсене чӑвашла тӳлевсӗр куҫарса пулӑшма ыйтнӑ.

Хула администрацийӗн хуравне тишкернӗ май «Ирӗклӗх» хаваспах пулӑшма килӗшнине палӑртса: «Пулӑшма вара эпир яланах хатӗр», — тесе калать.

Чӑваш Енри пӗр кафе директорне штраф тӳлеттернӗ. Пысӑках мар — 500 тенкӗлех. Мӗншӗн?

ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Комсомольски районӗнчи пӗр кафе ӗҫченӗ кӑҫалхи ака уйӑхӗнчен пуҫласа чӳкчен клиентсен даннӑйӗсене ҫырса пынӑ: хушаматне, ятне, ашшӗн ятне, поспорт серийӗпе номерне, ӑҫта пурӑннине, телефон номерне, урапин номерне… Кафене апатланма килнӗ пур ҫынӑнне те ҫырса пыман вӑл. Хӑшӗ апатланушӑн 5 пин тенкӗлӗххипе тӳленӗ — ҫавсене ҫеҫ.

Ҫавӑншӑн явап тытма тивнӗ те ӗнтӗ кафе директорӗн. Хӑй ӑнлантарнӑ тӑрӑх, вӑл суя ҫынсем суя 5 пин тенкӗлӗххине парса хӑварасран хӑранӑ-мӗн.

Нумаях пулмасть Йӗпреҫри 2-мӗш вӑтам шкулта «Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн вырӑсла тӗп пӗлӳ паракан шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентесси» ятпа стажировка иртнӗ.

Стажировкӑна республикӑн вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри йӗркеленӗ.

Пӗлӗве ӳстерме 108 сехетлӗ программӑпа дистанци курсне куҫамлӑ вӗҫлекенсем пухӑннӑ. Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр хулисенчи тата Пӑрачкав, Улатӑр, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Куславкка, Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай районӗсен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем инҫе ҫула хаваспах тухни пирки Вӗренӳ инстиутчӗ пӗлтерет.

Пӗлӗве ӳстермелли курсра вӗренекенсем валли А.А. Ядрицова «Н.И. Ашмарин — чӑваш чӗлхине тӗпчекен», А.А. Такина «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче усӑ куракан хальхи технологисем», Г.М. Назарова «Анатолий Гин методикипе хатӗрленӗ урок конструкцийӗ», Г.Д. Карсакова «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче юрӑпа усӑ курни» темӑсемпе ӑсталӑх урокӗсем ирттернӗ.

Сӑнсем (7)

Нумаях пулматсь республика шайӗнче «Аслӑ тытӑҫу» вӑйӑ иртнӗ. Ӑна «Хавал» пӗрлешӳ «Ӑнӑҫу чӗлхи» ют чӗлхе шкулӗ пулӑшнипе ирттернӗ. Конкурс «хулари» тата «ялти» номинацисемпе иртнӗ.

Трак тӑрӑхӗнчен вӑййа Упи шкулӗнчи «Ҫавал хумӗсем» тата Красноармейски шкулӗнчи «Кӑмӑл» ушкӑн хутшӑннӑ. Кашни ушкӑнра 5 шкул ачи пулнӑ.

Вӗренекенсем вӑйӑра 8 тӗрлӗ ӑмӑртура тупӑшнӑ.

«Килти ӗҫ» ӑмӑртура Чӑвашра кӑларнӑ таварсене рекламӑламалла тивнӗ. «Ҫавал хумӗсем» ушкӑн «Чесла» общество таварне, «Кӑмӑл» «Кетра» кирпӗч савучӗн таварне ӑнӑҫлӑ рекламӑланӑ.

Ачасем малалла «Кӑптак пуплев» ӑмӑртура тупӑшрӗҫ. Унта вӗсен предложенири сӑмахсене тӗрӗс вырнаҫтарма тивнӗ. «Диктант» ӑмӑртура вара ачасен чӑвашла ҫӑмӑлах мар текста тӗрӗс ҫырмалла пулнӑ. Кунта та Красноармейски район ачисем малти вырӑнсене йышӑннӑ.

«Аслӑ тытӑҫу» вӑйӑра ял шкулӗсем хушшинче Упи шкулӗн вӗренекенӗсем 1-мӗш вырӑна тухнӑ. Хула шкулӗсем хушшинче Красноармейски шкулӗ 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Конкурса уҫни (сӑнӳкерчӗке ЧР ЦИК сайчӗ ҫинчен илнӗ)

Иртнӗ шӑматкун тӗп хулари пиллӗкмӗш гимназире республикӑри 10–11-мӗш классенче вӗренекен икҫӗр ача пуҫтарӑнчӗ. Вӗсем пурте район шайӗнче иртнӗ «Эпӗ — Раҫҫей гражданинӗ» конкурсра мала тухма пултарнӑ.

Комсомольски районӗнчен килнӗ ушкӑн пилӗк ачаран тӑрать. Комсомольски иккӗмӗш, Нӗркеҫ, Хирти Мӑнтӑр вӑтам шкулӗсенчи вӗренекенсем хушшинче Асанкасси вӑтам шкулӗнчи икӗ вӗренекен — Аня Прокопьева тата Наталья Храмова пулчӗҫ.

Хутшӑнакансене пысӑк программа кӗтрӗ пулин те, чи кирли — вӗсем конкурсӑн ҫитес тапхӑрне хутшӑнасси. Паллах, ыйтусем ҫӑмӑлах мар, вӗсенчен ытларах пайӗ суйлавпа ҫыхӑннӑ. Тестра пурӗ ҫӗр ыйту. Кашнинех, паллах, тӗрӗс хуравсем ытларах тупса мала тухас килет.

Конкурс пӗтӗмлетӗвӗсем ҫитес вӑхӑтра паллӑ пулӗҫ.

Республикӑра ЧР Элтеперӗ ҫумӗнче Ваттисен канашне йӗркелесси пирки хушӑва чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнчех алӑ пуснӑ. Анчах унӑн йышӗнче кам пулассине халӗ тин татса панӑ.

Раштавӑн 11-мӗшӗнче Правительство ҫуртӗнче пӗрремӗш тӗлпулу иртнӗ. Тӗрлӗ организаципе орган сӗннӗ 60 кандидатурӑран 18-шне канаш пайташне суйланӑ. Вӗсем пурте — ӗҫ ветеранӗсем, пурте патшалӑх е общество, экономика, ӑслӑлӑх, социаллӑ тытӑм тата ӳнер ӗҫӗнче палӑрнӑшӑн наградӑна тивӗҫнӗ.

Канаш председательне И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн унчченхи ректорне Лев Куракова суйланӑ. Унӑн ҫумӗ вара Петр Ивантаев пулӗ.

Чӑваш Енре полици майорӗ пулнӑ ҫынна Сергей Иванова шыраҫҫӗ. ЧР ШӖМӗн оперативлӑ шырав пайӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна пуҫиле кодекс статйине пӑснӑшӑн шыраҫҫӗ.

Полици майорӗ пулнӑскер 2013 ҫулта «Общественное признание» конкурсра «Ҫулталӑкри ҫын» номинацире ҫӗнтернӗ. ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, сумла ҫак ята тивӗҫнӗ Сергей Иванова электропередача линийӗсен юписене вӑрланӑшӑн шыраҫҫӗ.

Пӗр уйӑх шыраҫҫӗ ӗнтӗ ӑна. Тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн ӑна ӗҫрен кӑларса янӑ пулнӑ.

Сӑмах май, Сергей Иванов 2014 ҫулта ҫынсене инкекрен хӑтарнӑ. М-7 федераци ҫулӗ ҫинче бензовозпа грузовик ҫапӑннӑ хыҫҫӑн пулма пултарнӑ вӑл. Цистернӑри топливо ҫул ҫине юхса тухнӑ. Сергей Иванов инҫех мар пулнӑ. Вӑл ҫула пӳлнӗ те васкавлӑ службӑсене чӗннӗ, хӑрушсӑрлӑх мерисене пӑхӑннӑ.

Ӗнер, раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Право йӗркине тытса тӑрас енӗпе ӗҫлекен координаци канашӗн ларӑвне ирттернӗ.

Унта наркотика тата психотроплӑ ытти япалана хирӗҫ кӗрешессипе ҫыхӑннӑ ыйтусене пӑхса тухнӑ. Элтепер яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ пушӑ вӑхӑт пуррипе алхаснине палӑртнӑ. Ӗҫлӗ пулсан наркотикпа айкашма та вӑхӑт юлмасть тесе шухӑшлать вӑл.

Эрех-сӑра сиенӗ пирки те калаҫнӑ. Республика пуҫлӑхӗ сутлӑха пахалӑхсӑр эрех лекни ҫинчен те чарӑнса тӑнӑ. «Ҫынсем йӳннине кура илеҫҫӗ. Пирӗн ку процеса сӑнаса кӑна лармалла мар. Тухӑҫлӑн витӗм кӳмелле», — тесе каланӑ Элтепер. Ҫав шутра пахалӑхлӑ эрехе ӑҫта туянма май пуррине ӑнлантармаллине те Михаил Игнатьев палӑртса хӑварнӑ.

Сӑнсем (11)

Раштав уйӑхӗн 10–11-мӗшӗсенче «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн парнисене ҫӗнсе илессишӗн ирӗклӗ кӗрешӳ енӗпе Раҫҫей кубокӗ иртнӗ. Ӑмӑртӑва Раҫҫейри, Монголири, Казахстанри, Азербайджанри, АПШри 119 спортсмен хутшӑннӑ. Чӑваш Ен чысне 8 спортсменка хӳтӗленӗ.

Тупӑшура наградӑсен 8 комплектне выляттарнӑ. Раҫҫей спортсменӗсем пилӗк ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Любовь Сальникова, Жарголма Цыренова, Инна Тражукова, Наталья Воробьева, Алёна Стародубцева хӑйсен виҫе категорийӗнче малти вырӑна тухнӑ. Шел те, ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче чӑваш спортсменӗсем пулман.

Пирӗн ентеш Наталья Гольц кӑна кӗмӗл медаль илме пултарнӑ. Вӑл финалта Монголи спортсменкине выляса ярса виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.

Шупашкарта «Ветки» фильмӑн премьери пулнӑ. Ӑна Шупашкарти режиссер Владимир Синяев ӳкернӗ. Хупӑ сеанса ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен, Культура, Вӗренӳ министерствисенче ӗҫлекенсем, журналистсем, кинокартинӑра ӗҫленисем килнӗ.

Фильм сюжечӗ ҫивӗч. Авторсем унта наркомани ыйтӑвне ҫӗкленӗ. Сценари тӑрӑх, тӗп сӑнар Даша качча каять, анчах савни ӑна наркоманипе явӑҫтарса ярать. Тӗп сӑнарсен пурнӑҫӗ турат пекех хуҫӑлма тытӑнать. Вӗсем доза шырама тытӑнаҫҫӗ, ҫакӑ пурнӑҫ тӗллевне ҫаврӑнать.

Фильмра «Ҫӗнтерӳ» вырӑс халӑх театрӗн актерӗсем, наркотӗрӗслевпе прокуратура ӗҫченӗсем, Шупашкар ҫыннисем ӳкерӗннӗ.

Авторсем фильм ҫамрӑксене наркотикрен сивӗтме пулӑшасса шанаҫҫӗ. Ӑна прокатра ҫитес ҫул пуҫламӑшӗнче курма май пулӗ.