|
Культура
 chgign.ru сӑнӳкерчӗкӗ «Центр и периферия» ӑслӑлӑх журналӑн кӑҫалхи пӗрремӗш номерӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗн ӑслӑлӑхпа аталану енӗпе ӗҫлекен ҫумӗн Геннадий Николаевӑн, истори наукисен кандидачӗн Геннадий Николаевӑн статйи пичетленсе тухнӑ. Унта институтӑн ӗҫченӗсен ҫитӗнӗвӗпе паллаштарнӑ. Паянхи куна илсен, асӑннӑ учреждени академи евӗрлӗ центр пулса тӑрать. Унта чӑваш чӗлхин, литературин, историйӗн, археологийӗн, этнологийӗн, антропологийӗн, ӳнерӗн ыйтӑвӗсене теори тата ӑслӑлӑхпа прикладной енӗпе тӗпчет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 m.smi24.net сайтри сӑн Вӑрмар муниципаллӑ округӗнче шкул автобусӗ 1-мӗш класс ачине уроксем хыҫҫӑн киле илсе кайман. Ашшӗ-амӑшӗ прокуратурӑна заявлени ҫырнӑ. Халӗ ачана кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнче сиен кӳнӗшӗн шкул администрацийӗн 20 пин тенкӗ тӳлемелле. Ку 2023 ҫулхи авӑнӑн 4-мӗшӗнче пулнӑ. Шкул ӗҫченӗсем ачана автобуспа илсе ҫӳремелли ачасен списокне кӗртмен. Ҫавна май ача уроксем хыҫҫӑн пушӑ класра чылай вӑхӑт ашшӗ-амӑшне кӗтсе ларнӑ. Унӑн стресс пулнӑ, вӑл ӑна каллех манса хӑварасран хӑранӑ. Куншӑн шкул ертӳлӗхне тата ӗҫченӗсене явап тыттарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Тӗнче тетелӗ
 Чӑваш уйрӑмӗн тӗп страници РУВИКИн чӑвашла уйрӑмӗ ҫак кунсенче бета-верси шайӗнче ӗҫленинчен тухнӑ. Кун пирки, Чӑваш чӗлхи кунӗ ҫывхарса пынӑ май, ҫӗнӗ энциклопедин Раҫҫей чӗлхисемпе ӗҫлекен пай хыпарлать. Бета-режимран ҫаван пекех ытти уйрӑмсем те тухнӑ: тутар, пушкӑрт, мӑкшӑ, мари, саха тата ыттисем. Вӗсемсӗр пуҫне тепӗр ҫӗнӗ сакӑр уйрӑм хушӑннӑ — бурят, вепс, ингуш, калмӑк, коми, коми-пермяк, карел (ливвик пуплевӗ) тата хакас чӗлхисен уйрӑмӗсем. Вырӑсла уйрӑма шутласан пурӗ 20 уйрӑм пулать. РУВИКИнчи чӑвашла уйрӑм иртнӗ ҫул вӗҫӗнче уҫӑлнӑ. Унтанпа вӑл 500 ытла ҫӗнӗ статьяпа пуянланнӑ. РУВИКИн чӑвашла уйрӑмӗнчи материал ытларах пайӗпе Википедирен илнӗскер (вӗсене Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензипе килӗшӳллӗн копилесе илнӗ; ку лицензипе килӗшӳллӗн РУВИКИрен те Википедине копилеме юрать), апла пулин те чылай материала якатнӑ, йӗркене кӗртнӗ. Тепӗр уйрӑмлӑх — кунти текстсене ҫырнӑ май чӑваш саспаллисен кириллица пайӗнчи саспаллисемпе усӑ курма тӑрӑшаҫҫӗ, унччен латин пайӗнчисемпе ҫырнисене кириллица пайӗнчи саспалли ҫине ылмаштарса пыраҫҫӗ. Малашнехи планра — ҫӗнӗ 2.0 калӑплав ҫине, вырӑс уйрӑмӗ пекех, куҫасси. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Политика
 cap.ru сайтри сӑн Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп директорне Александр Иванова ӗҫрен кӑларнӑ. Тӗрӗсрех каласан, унӑн ӗҫ килӗшӗвне тӑсман. Хальлӗхе директор тивӗҫӗсене Владимир Скворцов пурнӑҫлать. 66 ҫулти Александр Степнович тӗрлӗ ҫулта информаци политикин министрӗ, вӗренӳ министрӗ пулнӑ. 2021 ҫулхи ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнченпе вӑл Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп директорӗ пулнӑ. «На связи» портал пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗнеке издательствин тӗп директорӗн пуканне 67 ҫулти Петр Краснов йышӑнма пултарать. Нумаях пулмасть ӑна Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсене институчӗн директорӗнчен кӑларнӑ – унӑн ӗҫ килӗшӗвне тӑсман. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 t.me/oanikolaev телеграм-каналти сӑн Иртнӗ канмалли кунсенче типӗ курӑк ҫуннӑ 9 тӗслӗх пулнӑ. Иртнӗ талӑкра – 2 тӗслӗх. Ҫапла пӗлтерет Инкеклӗ лару-тӑру министерстви. Тунтикун ир тӗлне республикӑра ҫӳп-ҫап ҫунтарнӑ 12 тӗслӗхе, курӑк ҫуннӑ 18 тӗслӗхе шута илнӗ. Пӗтӗмпе 37,3 ытла гектар ҫинчи типӗ курӑк ҫуннӑ. Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хальлӗхе кун пек инкексенче ҫын вилнӗ тӗслӗх пулман. Ытти ҫулсенче унашкал тӗслӗхсем, шел те, пулнӑ. Анчах ҫакна та манмалла мар: курӑк ӑшӗнче тӗрлӗ кӑпшанкӑ, чӗрчун пурӑнать. Ҫав шутра – чӗрӗпсем те. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Хулара
 9111.ru сайтри сӑн Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 61 ҫулти хӗрарӑм ултавҫӑсен аллине лексе вӗсене 1,7 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Лешсем яланхи схемӑпах усӑ курнӑ. Малтан хӗрарӑм патне телефон операторӗн ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ ҫын шӑнкӑравланӑ. Унӑн тарифӗ улшӑнать-мӗн, ҫавӑнпа смспа килнӗ кодсене калама ыйтнӑ. Унтан «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ, хӗрарӑма укҫине хӑрушсӑр счет ҫине куҫарма ӳкӗте кӗртнӗ. Ку вӗсене итлесе 1 млн тенкине куҫарнӑ. Анчах ултавҫӑсене ку та ҫитмен. Вӗсем хӗрарӑм патне шӑнкӑравлама пӑрахман. Ҫапла вӑл 1,7 млн тенкине ҫухатнӑ. Халӗ полици ултавҫӑсене тупас тӗлӗшпе ӗҫлет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Хулара
 cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Ку эрнекун, ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Шупашкарта йӑлана кӗнӗ «Тутлӑ эрнекун» фермерсен фестивалӗ иртӗ. Вӑл «Элара» умӗнче 10 сехет ҫурӑра пуҫланӗ те 15 сехере вӗҫленӗ. Унта республикӑри тӗрлӗ округри ял хуҫалӑх производителӗсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем тӗрлӗ продукци сутӗҫ: аш-какай, сӗт юр-варӗ, сыр, пахча ҫимӗҫ, пулӑ. Калчасем те пулӗҫ. «Тутлӑ эрнекуна» ЧР Ял хуҫалӑх министерствипе пӗрле Россельхозбанк ирттерет. Ӑна организацисен заявкисемпе йӗркелеҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Чӑвашлӑх
 chgign.ru сӑнӳкерчӗкӗ Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн классикӗ Тимофей Матвеев (1884–1939) ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитнине халалласа ҫавра сӗтел иртӗ. Ӑна Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн конференц-залӗнче йӗркелӗҫ. «Жизненный путь и научное наследие классика чувашского языкознания» (чӑв. Чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн классикӗн пурнӑҫ ҫулӗпе ӑслӑлӑх эткерлӗхӗ) ҫавра сӗтел 14 сехетре пуҫланӗ. Унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑсчахӗсем, Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗн ӗҫченӗсем, писательсем, публицистсем, общество ӗҫченӗсем тухса калаҫӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Раҫҫейре
 Вера Иванова сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Енӗн Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствине пӑхӑнакан учрежденисем Оренбург тӑрӑхӗнчи ҫынсене пулӑшаҫҫӗ. Кунта сӑмах шыв-шур илнипе килсӗр-ҫуртсӑр юлнисем пирки пырать. Пӗрчӗн-пӗрчӗн пухнӑ пурлӑхсӑр юлнисен килӗсенчен ҫири ҫипуҫпа тухса кайма тивнӗ. Паян, акӑ, Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗн ӗҫченӗсем, Йӗпреҫри психоневрологи диспансерӗ гуманитари пулӑшӑвне пухса панӑ. Шӑл тасатмалли пастӑпа шампунь таврашӗнчен пуҫласа чӑлха-нуски, минтерпе утиял таранах пухнӑ. Апат-ҫимӗҫрен – кӗрпе-макарон, тушёнка, тип ҫу. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Спорт
 t.me/chuv_kray сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Енре ҫуралнӑ Дина Александрова Швейцарири Цюрих хулинче иртнӗ марафонта ҫӗнтернӗ. Вӑл 42 километра 195 метра 2 сехет те 29 минутра чупса тухнӑ. Чӑваш Ен хӗрӗ финиша Эфиопири Серкалем Менистерен 5 минут та 9 ҫеккунт, Кенири Наоми Джепкогей Майоран 6 минут та 44 ҫеккунт маларах ҫитнӗ. Дина Шупашкарта 1992 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Пӗрремӗш ҫитӗнӗвне Николай Захаровпа Галина Архиповна чӑваш тренерӗсем патӗнче туптанӑ. 2015 ҫулта вӑл Курскри Валерия Руденко тренер патӗнче ӑсталӑха туптать. Кӑҫал вӑл кросс енӗпе Раҫҫей чемпионки пулса тӑнӑ. 2023 ҫулта спортсменка марафонсенче хутшӑнма пуҫланӑ. Унӑн тренерӗ – Раҫҫейӗн икӗ хут чемпионӗ Степан Киселёв. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+2.3 °C